İçeriğe atla

Kazakistan cumhurbaşkanı

Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı
Kazakça: Қазақстан Республикасының Президенті
Rusça: Президент Республики Казахстан
Başkanlık forsu
Görevdeki
Kasım Cömert Tokayev
20 Mart 2019 tarihinden beri
TürDevlet başkanı
Resmî ikametAk Orda
AtayanHalk oyu
Görev süresi5 yıl, bir kez yenilenebilir
Oluşum24 Nisan 1990 (34 yıl önce) (1990-04-24)
İlk sahibiNursultan Nazarbayev
Maaş₸7.876.032,18[1][2]
Websitesi(Kazakça)
akorda.kz
(Rusça)
akorda.kz/ru
(İngilizce)
akorda.kz/en
Kazakistan
Bu kategoride yer alan maddeler
Kazakistan hükûmeti ve siyasetinin
bir parçasıdır.

Bağımsız Devletler Topluluğu BDT Üye Devleti

Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı (Kazakça: Қазақстан Республикасының Президенті, romanize: Qazaqstan Respublikasynyñ Prezidentı, Rusça: Президент Республики Казахстан, romanize: Prezident Respubliki Kazakhstan), Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet başkanı ve Kazakistan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri başkomutanıdır. Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti içindeki en yüksek makamın sahibidir. Bu pozisyonun yetkileri Kazakistan Anayasası'nın özel bir bölümünde açıklanmıştır.

Makam, 24 Nisan 1990 tarihinde Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bir yıl önce kurulmuştur. Mevcut Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev'dir. Nursultan Nazarbayev'in istifası nedeniyle 20 Mart 2019'da kısa bir süreliğine devlet başkan vekili olmuştur.

Semboller

Kazakistan devlet başkanının nişanlarında bir göğüs işareti ve bir başkanlık forsu bulunur.

Başkanlık forsu

Kazakistan devlet başkanı forsu, 1: 2 oranında dikdörtgen şeklinde olması nedeniyle ulusal bayrağa benzer. Forsun merkezinde Kazakistan arması bulunur. Üç tarafı altın saçaklı bordürdür.[3][4]

1995'ten 2012'ye kadar kullanılan başkanlık forsu

Mevcut başkanlık forsu 2012 yılına kadar hizmete girdi. 1995'ten 2012'ye kadar kullanılan eski fors, içinde genç Kazak lider Sakas'ın kar leoparına binen figürünün olduğu altın bir daire ile açık mavi bir dikdörtgendi.

Altın Kartal Nişanı

Altın Kartal Nişanı (Kazakça: Алтын Қыран ордені veya Altyn Qyran Order), Kazakistan Devlet Başkanı tarafından verilebilecek en yüksek sivil ödüldür. Amacı, Kazak ve yabancı vatandaşların ülkeye üstün hizmetini tanımaktır. Devlet başkanı, fiilen Altın Kartal Nişanı'nın özel komutanıdır.[5][6]

Anayasada devlet başkanı

Anayasanın 42. maddesinin 5. fıkrası, hiç kimsenin üst üste iki dönemden fazla devlet başkanı seçilemeyeceğini belirlemekle birlikte, "Mevcut kısıtlama Kazakistan Cumhuriyeti Birinci Devlet Başkanı'nı kapsamaz" denmektedir.[7]

46. madde devlet başkanlığı ve devlet başkanının masraflarının devlet tarafından ödeneceğini, "şeref ve haysiyetinin dokunulmazlık altına alındığı"nı belirtir.[7] Bu kanuna göre, ilk devlet başkanı (Nursultan Nazarbayev) görevdeyken yaptığı tüm eylemler için tam, mutlak ve süresiz dokunulmazlığa sahiptir ve ölümüne kadar devlet memuru olarak kalacaktır. Ayrıca Kazakistan halkıyla konuşma becerisini koruyor, korumaları, iletişimi, ulaşımı ve faaliyeti için devlet desteğini elinde tutuyor ve resmi dairesinin ve yazlık konutunun resmi bakım ile mülkü haline geldiği belirtilmektedir. Ayrıca tıbbi bakım, sanatoryum, emekli maaşı ve sigorta da sağlanmaktadır.

26 Nisan 2015'te Nursultan Nazarbayev, 5. başkanlık dönemi için yeniden seçildi.[8] Açılışın resmi töreni 29 Nisan'da Astana'daki Bağımsızlık Sarayı'nda gerçekleşti.[8] Göreve başlama töreninde yeniden seçilen Nazarbayev, ülkenin istikrarlı büyümesi ve gelişmesi için ülkeye daha önce önerdiği 5 kurumsal reformu sürdüreceğine dair güvence verdi.[8]

25 Ocak 2017'de Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, daha açık ve verimli yönetişim amacıyla yürütme yetkilerini parlamentoya ve bakanlıklara yeniden dağıtacak anayasa reformlarının temelini attı.[9]

Başkanlık İdaresi

Devlet başkanlığına ait bir resmi belge.

Kazakistan Cumhuriyeti Başkanlık İdaresi (Kazakça: Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі/Rusça: Администрация Президента Респулита) 20 Ekim 1995 tarih ve 2565 sayılı Başkanlık Kararnamesi uyarınca kurulmuştur. Halen başkent Astana'da Ak Orda Başkanlık Köşkü'nde bulunmaktadır. Bundan önce, Almatı'da bulunuyordu.[10]

En son seçim

Ana madde: 2019 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi

2011 seçimlerinden önce Başkan Nazarbayev, The Washington Post için "Kazakistan'ın demokrasiye doğru istikrarlı ilerlemesi" başlıklı bir köşe yazısı yazdı.[11]

Kazakistan'ın beşinci başkanlık seçimi 26 Nisan 2015'te yapıldı.[12] Nursultan Nazarbayev oyların %97,7'sini alarak yeniden seçildi. Seçimlerde 19 ülkeden toplam 858 gözlemci sandık merkezlerinde hazır bulundu.[] İngiltere'den seçim gözlem heyeti üyesi ve Londra Diplomatik Akademisi başkanı Joseph Misfud'a göre, "seçimler tüm AB standartlarını karşıladı".[13]

Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) ve diğer uluslararası gözlemciler, hükûmeti eleştiren medya kuruluşlarının kapatılması ve muhalefet eylemcilerinin hapse atılması da dahil olmak üzere, seçimlerde haksızlık olduğu yönünde eleştirdiler.[14] AGİT sözcüsü Cornelia Jonker, seçmenler için "gerçek bir seçim" olmamasını eleştirdi ve ayrıca "ifade özgürlüğüne yönelik önemli kısıtlamalar" olduğunu savundu.[15]

Kazakistan'ın altıncı başkanlık seçimi 9 Haziran 2019'da yapıldı. Kazakistan'ın ilk devlet başkanı Nursultan Nazarbayev'in istifasından bu yana yapılan ilk seçimdi.[16]

Kazakistan devlet başkanları

Ana madde: Kazakistan liderleri listesi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Зарплаты президентов – Новости Таджикистана ASIA-Plus". news.tj. 3 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Сколько зарабатывает Путин и президенты других стран / FinHow.ru". finhow.ru. 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Официальный сайт Президента РК :: КАЗАХСТАН". 5 Ekim 2008. 5 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Персональная страница". personal.akorda.kz. 1 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2019. 
  5. ^ "Symbols of power". Akorda. 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2019. 
  6. ^ "Awards and orders of the Republic of Kazakhstan". Government of Kazakhstan. 7 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2019. 
  7. ^ a b Constitution of the Republic of Kazakhstan 20 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Constitutional Council of the Republic of Kazakhstan
  8. ^ a b c "Re-elected President Inaugurated, Announces Five Reform Efforts". astanatimes.com. 30 Nisan 2015. 15 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Kazakh President Unveils Plans of Constitutional Reforms". The Astana Times. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2022. 
  10. ^ "Электронное правительство Республики Казахстан -". egov.kz. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ Kazakhstan’s steady progress toward democracy 4 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Washington Post
  12. ^ "Nearly 10 mn voters to head to polls to elect Kazakh president". latino.foxnews.com. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "Elections in Kazakhstan meet all EU standards – Joseph Mifsud". 26 Nisan 2015. 1 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  14. ^ "Kazakh strongman says sorry for landslide election victory". telegraph.co.uk. 27 Nisan 2015. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ Kazakhstan president Nursultan Nazarbayev wins re-election with 97.7 per cent of vote 4 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ABC Australia, 28 April 2015
  16. ^ "Early presidential election in Kazakhstan set for June 9; President Tokayev pledges fair and transparent vote". The Astana Times. 9 Nisan 2019. 9 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan</span> Doğu Avrupa ve Orta Asyada yer alan egemen devlet

Kazakistan, resmî adıyla Kazakistan Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Orta Asya'da, küçük bir bölümü Doğu Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kazakistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. 2.724.900 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman çoğunluklu ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü; Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nursultan Nazarbayev</span> Kazakistan Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Nursultan Äbişulı Nazarbayev ;, Kazak siyasetçi ve devlet adamı. Kazakistan Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı. 24 Aralık 1990'da başladığı cumhurbaşkanlığı görevinden 19 Mart 2019'da istifa etti. Günümüzde Türk Devletleri Teşkilatı ömür boyu onursal başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan bayrağı</span> Ulusal bayrak

Kazakistan bayrağı (Kazakça: Қазақстан Республикасының мемлекеттiк туы, Qazaqstan Respublikasynyñ memlekettık tuy), Kazakistan Cumhuriyeti’nin ulusal ve resmî bayrağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kazak alfabesi</span>

Kazak alfabesi, Kazakistan'ın resmî dili olan ve Türk dilleri ailesinde yer alan Kazakçayı yazarken kullanılan yazı sistemidir. Kazak alfabesinde tarih boyunca; Kiril alfabesi, Latin alfabesi ve Arap alfabesi olmak üzere üç farklı alfabe türü kullanılmıştır. 2017 yılında, dönemin Kazakistan cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından 2025 yılına kadar Kiril alfabesinden Latin alfabesine kademeli olarak geçileceği belirtilmiştir. Arap alfabesi ile yazılan Kazakça, günümüzde Çin, İran ve Afganistan'da yerel olarak kullanılmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan arması</span> Ulusal arma

Kazakistan arması, Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet arması olarak 4 Haziran 1992'de kabul edilmiştir. Armanın tasarımcıları Jandarbek Melibekov ve Şot-Aman Valihanov'dur. Arma için düzenlenen yarışmasına yaklaşık 245 proje ve 67 açıklama tasarımı katıldı. 1992'den önce Kazakistan SSC'nin diğer tüm Sovyet ülkelerine benzer bir arması vardı.

Amanat ya da eski ismiyle Nur Otan, 850.000 üyesiyle Kazakistan'ın en büyük siyasi ve 1999 yılından beri iktidar partisidir. Partinin Genel başkanlığı görevini 26 Nisan 2022 tarihinden beri Yerlan Koşanov yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Altın Kartal Nişanı</span>

Altın Kartal Nişanı veya Altın Kıran Nişanı, Kazakistan cumhurbaşkanı tarafından tevcih edilen Kazakistan Cumhuriyeti'nin en yüksek devlet nişanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Güvenlik Kurulu (Kazakistan)</span>

Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal Güvenlik Kurulu Kazakistan'da bir istihbarat organıdır. 13 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Senatosu</span> Kazakistan Parlametosunun üst kanadı

Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Senatosu, Kazakistan Parlametosu'nun üst meclisidir. Senato, her il, cumhuriyetçi düzeyindeki kent (Almatı) ile başkentten (Astana), iki seçilmiş temsilci ile üye ile toplumun çeşitli ulusal ve kültürel bileşenleri için temsil sağlamak amacıyla Kazakistan devlet başkanı tarafından atanan yedi üye olmak üzere 50 üyeden oluşur.

Dariga Nursultankızı Nazarbayeva Kazak siyasetçi, eski Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev'in kızı.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da insan hakları</span>

Kazakistan'da insan hakları, bağımsız gözlemciler tarafından tek tip zayıf olarak tanımlanmaktadır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, "Kazakistan toplanma, konuşma ve din özgürlüğünü büyük ölçüde kısıtlıyor. 2014 yılında yetkililer, gazeteleri kapattılar, barışçıl ama onaylanmamış protestolar sonrasında onlarca insanı hapse attılar ya da para cezasına çarptırdılar ve dini devlet kontrolleri dışında uyguladıkları için ibadet edenler para cezasına çarptırıldılar. Muhalefet lideri Vladimir Kozlov da dahil olmak üzere hükûmet eleştirmenleri haksız davalardan sonra gözaltında kaldı. İşkence, gözaltı yerlerinde uygulanmaya devam ediyor."

<span class="mw-page-title-main">2011 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

2011 Kazakistan erken başkanlık seçimleri, Kazakistan'ın yeni devlet başkanının belirlenmesi için 2012 yılında yapılması planlanmıştı fakat 3 Nisan 2011 tarihinde yapılmıştır. Nursultan Nazarbayev, üç adaya karşı %95 oyla ve %90 katılımla üçüncü bir dönem için tekrar seçildi. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ise oylamada şeffaflık ve rekabet eksikliğinden şikayetçi oldu.

<span class="mw-page-title-main">2019 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

2019 Kazakistan erken başkanlık seçimleri, dönemin devlet başkanı Nursultan Nazarbayev'in istifasından dolayı 9 Haziran 2019'da yapılan seçimdir. Seçim gününe kadar vekaleten devlet başkanlığı görevini yapan Kasım Cömert Tokayev'in de aday olduğu seçimde kayıtlı olarak toplam yedi aday bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da siyaset</span>

Kazakistan'ın devlet yapısı, üniter anayasal başkanlık cumhuriyeti'dir. Şu anki Kazakistan Cumhurbaşkanı, Kasım Cömert Tokayev, devlet ve hükûmet başkanı'dır. Yasama organı hem hükûmete hem de iki meclise verilir.

<span class="mw-page-title-main">Nazarbayev kişi kültü</span> Nursultan Nazarbayev üzerine kurulu kişi kültü

Nazarbayev kişi kültü, politik ve medya ortamında Kazakistan'ın kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in siyasi ve sosyolojik imajını dünyadaki diğer liderlerin kişilik kültüyle ilgili fikirlerle benzer şekilde oluşturulmuş bir kişilik kültüdür.

<span class="mw-page-title-main">2021 Kazakistan parlamento seçimleri</span>

Mazhilis'in üyelerini seçmek için 10 Ocak 2021'de Kazakistan'da parlamento seçimleri yapıldı. Pek çok uluslararası gözlemci, o dönemden bu yana yapılan seçimlerin hiçbirinin özgür ya da adil olmadığını düşünmesine rağmen, bu, Kazakistan'ın bağımsızlığından bu yana 8. yasama seçimiydi. 2021 yerel seçimlerine denk geldi.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Güvenlik Konseyi</span>

Kazakistan Güvenlik Konseyi askeri, siyasi ve kanunların uygulanmasında Kazakistan Cumhurbaşkanına yardım eden Kazak Hükûmeti'nin anayasal bir danışma organıdır. Kazakistan Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanı olan Cumhurbaşkanı, Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanının da dahil olduğu konseyin birçok daimi üyelerinden biridir. Konseye 5 Ocak 2022 tarihi itibari ile Cumhurbaskanı Kasım Cömert Tokayev başkanlık etmektedir. Güvenlik Konseyi Sekreteri konseydeki ikinci en yüksek pozisyondur.

<span class="mw-page-title-main">Alihan İsmailov</span> 11. Kazakistan başbakanı

Alihan Ashanoğlu İsmailov, Kazak siyasetçi ve 11 Ocak 2022 - 5 Şubat 2024 tarihleri arasında Kazakistan başbakanı. Daha önce, Askar Mamin'in hükûmetinde Kazakistan'ın birinci başbakan yardımcısı olarak görev yaptı. Aynı zamanda Eylül 2018'den Mayıs 2020'ye kadar maliye bakanı olarak görev yaptı. İsmailov, 2022 Kazakistan protestolarının ardından ülkenin cumhurbaşkanı tarafından Kazakistan'ın yeni başbakanı olarak aday gösterildi. Adaylığı ülke parlamentosu tarafından oybirliğiyle kabul edildi. Ocak 2023'ten bu yana JSC Ulusal Refah Fonu Samruk-Kazına'nın yönetim kurulu başkanlığını yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan liderleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kazakistan devlet başkanı, halk oylamasıyla beş yıllık bir dönem için seçilen devlet başkanıdır. Devlet Başkanı, Kazakistan başbakanını ve birinci başbakan yardımcısını atar.

<span class="mw-page-title-main">2022 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

Kazakistan halkı, cumhurbaşkanını seçmek için 20 Kasım 2022 tarihinde erken bir devlet başkanlığı seçimleri yapıldı. Bu seçim, Kazakistan'ın 1991'deki bağımsızlığından bu yana yapılan yedinci başkanlık seçimi ve 1999'dan bu yana üst üste altıncı kez yapılan erken seçim oldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.