İçeriğe atla

Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti

Kazakistan SSC
Казахская Советская Социалистическая Республика
Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы
Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
1936-1991
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Slogan
"Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер!"
"Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!"
Millî marş
"Қазақ Советтік Социалистік Республикасінің мемлекеттік гимні"
"Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ulusal marşı"

Sovyetler Birliği içerisinde Kazakistan SSC (kırmızı)'nin haritadaki yeri.
Sovyetler Birliği içerisinde Kazakistan SSC (kırmızı)'nin haritadaki yeri.
BaşkentAlmatı
Yaygın dil(ler)Kazakça
Rusça
HükûmetEski Sovyet ülkeleri
Lider 
• 1936–1938
Levon Mirzoyan (ilk)
• 1989–1991
Nursultan Nazarbayev (son)
• 1936–1937
Uraz Isayev (ilk)
• 1989–1991
Uzakbay Karamanov (son)
Tarihçe 
• Kuruluşu
1936
• Birlik Cumhuriyeti
5 Aralık 1936
16 Aralık 1986
• Egemenliğin ilanı
25 Ekim 1990
• Kazakistan olarak yeniden adlandırılması
10 Aralık 1990
• Bağımsızlığın ilanı
16 Aralık 1991
• Dağılışı
1991
Yüzölçümü
• Toplam
2717300 km2
Nüfus
• Sayılan
16711900
ISO 3166 koduISO 3166-2:KZ
Öncüller
Ardıllar
Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Kazakistan

Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Kazakça: Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы Qazaq Kenestik Socïalïstik Respwblïkası; Rusça: Казахская Советская Социалистическая Республика, Kazakhskaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika), 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biridir.

2.717.300 kilometrekare (1.049.200 mil kare) ile yüz ölçümü bakımından Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nden sonra SSCB'nin en büyük ikinci cumhuriyetiydi. Başkenti Almatı'ydı. Varisi Orta Asya'da aynı topraklar üzerinde kurulan Kazakistan Cumhuriyeti'dir. Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Kazakistan Komünist Partisi tarafından yönetilirdi.

Uzay çalışmaları

Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti özellikle üzerinde bulunan Baykonur Uzay Üssü ile Sovyetler Birliği'nin uzay çalışmalarında önemli bir yere sahipti. Dünyanın en eski ve en büyük uzay üssü olan Baykonur Uzay Üssü uzaya ilk kez insanın gönderildiği üs olarak da tarihe geçmişti.

Ekonomi

Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti sahip olduğu petrol ve doğalgaz rezervleri ve önemli sanayi kuruluşları ile de SSCB içerisinde ekonomisi en iyi devletlerden biriydi.

Sovyetler Birliği'nin dağılması

Sovyetler Birliği'nin dağılması sürecinde 17 Mart 1991'de yapılan referandumda Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde halkın %95'i birlik lehine oy kullandı (bkz. 1991 Sovyetler Birliği referandumu). Ancak 20 Ağustos 1991'de Moskova'daki darbe girişiminin ardından Rusya'nın, birliği korumakta yetersiz kaldığını fark eden Kazakistan hükûmeti 16 Aralık 1991'de bağımsızlığını ilan eden en son Sovyet cumhuriyeti oldu.

Nüfus

Tablo: Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Etnik Yapısı (nüfus sayımı verileri)[1]

Ulus 1959 (%) 1970 (%) 1979 (%) 1989 (%) 1999 (%)
Kazak 30.0 32.6 36.0 40.1 53.4
Rus 42.7 42.4 40.8 37.4 29.9
Ukraynalı 8.2 7.2 6.1 5.4 3.7
Beyaz Rus 1.2 1.5 1.2 1.1 0.8
Alman 7.1 6.6 6.1 5.8 2.4
Tatar 2.1 2.2 2.1 2.0 1.7
Özbek 1.5 1.7 1.8 2.0 2.5
Uygur 0.6 0.9 1.0 1.1 1.4
Koreli 0.8 0.6 0.6 0.6 0.7

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2014. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir federasyon (1922–1991)

Sovyetler Birliği, resmî adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Baykonur Uzay Üssü</span>

Baykonur Uzay Üssü, Tyuratam olarak da adlandırılır, Sovyetler Birliği tarafından kurulmuş, bugünkü Kazakistan'da yer alan dünyanın en eski ve bölgedeki en büyük uzay üssüdür. Mevcut Rus uzay programı Roskosmos sebebiyle halen aktif olarak kullanılan uzay üssünde her yıl çok sayıda ticari, askeri ve bilimsel operasyonun gerçekleştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span> Kırgızistanın sovyetler birliği dağılmadan önceki adı

Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, bugünkü Kırgızistan'ın 1991'deki SSCB'nin dağılmasından önceki ismi. Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Çarlık rejiminin 1917 Ekim Devrimi ile yıkılmasından sonra kurulan Sovyetler Birliği'ne bağlı 15 cumhuriyetten biridir.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biridir. 30 Aralık 1922'de imzalanan Sovyetler Birliği kuruluş anlaşmasını imzalayan devletlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, kısaca Türkmenistan SSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'nin Orta Asya'daki 5 cumhuriyetinden biriydi. İlk önce 7 Ağustos 1921 tarihinde Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Türkmenistan Oblastı olarak kuruldu. 13 Mayıs 1925 tarihinde ise Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ni oluşturan eşit ve egemen cumhuriyetlerden biri halini aldı.

<span class="mw-page-title-main">Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti,, kısaca Tacikistan SSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'nin 15 kurucu cumhuriyetinden biridir. 14 Ekim 1924'te kurulan Tacikistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, yapılan ulusal sınır düzenlemeleri ile birlikte Türk Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlandı. Bu devlet Taciklerin ilk ulusal devleti olarak tarihteki yerini aldı. Orta Asya'da Sovyetler Birliği'nin en güneyinde yer alan Tacikistan 5 Aralık 1929 tarihinde Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla Sovyetler Birliği'ni oluşturan eşit ve egemen cumhuriyetlerden biri halini aldı.

<span class="mw-page-title-main">Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, kısaca Moldova SSC veya MSSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti</span> Sovyetler Birliğinin nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük ve kurucu cumhuriyeti

Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSC) (Rusça: Росси́йская Сове́тская Федерати́вная Социалисти́ческая Респу́блика; Rossiyskaya Sovetskaya Federativnaya Sotsialistiçeskaya Respublika), Sovyetler Birliği'nin nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük ve kurucu cumhuriyetidir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span> Devlet

Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan SSCB'yi oluşturan 15 birlik cumhuriyetinden biri. Kuzeyde ve doğuda Rusya SFSC, güneyde Azak Denizi ve Karadeniz, güneybatıda Moldova SSC ve Romanya, batıda Macaristan, Çekoslovakya ve Polonya, kuzeybatıda da Belarus SSC ile çevrilidir.

Sputnik şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span> Sovyetler Birliğine bağlı özerk devlet

Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, diğer ismiyle Özbekistan SSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biriydi. Cumhuriyet, 1924 yılında kuruldu. 1991 yılında Özbekistan Cumhuriyeti adıyla bağımsızlığını ilan ederek Sovyetler Birliği'nden ayrıldı.

<span class="mw-page-title-main">Baykonur</span> Kazakistanın Kızılorda eyaletinde, SSCBnin inşa ettiği uzay üssünün bulunduğu şehir

Baykonur, Kazakistan'ın Kızılorda eyaletinde kent. Rusya tarafından kiralanmıştır ve yönetilmektedir. Şehir Sovyetler döneminde Baykonur Uzay Üssü'ne hizmet vermek üzere kurulmuştur. Gerçek Baykonur, birkaç yüz kilometre kuzeydoğuda, Karagandı eyaletinde bir madencilik kasabasıdır. Sovyetler, uzay üssüne bu adı vererek düşman casuslarını şaşırtmaya ve üssün gerçek yerini gizlemeye çalıştılar. Demiryolu istasyonu uzay üssünden önce yapılmıştır ve kentin eski adını taşır. Şehrin ekonomisi büyük ölçüde uzay üssüne bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz roketi</span> SSCBde geliştirilen ve 1991den itibaren Rusya tarafından kullanılmaya devam edilen fırlatma aracı

Soyuz roketi, Uzay Yarışı yıllarında Sovyetler Birliği tarafından geliştirilen ve 1991'den itibaren Rusya tarafından kullanılmaya devam edilen fırlatma aracı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi</span> Sovyetler Birliğini yöneten parti

Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik kanadınca kurulan ve 1917 Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nden sonra 1991 yılına dek Sovyetler Birliği'ni yöneten parti. Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi olarak iktidara gelen parti 1918 yılında Komünist Parti adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği tarihi</span> Devlet Tarihçesi

Sovyetler Birliği tarihi, Rus İmparatorluğu'nun 1917'deki Ekim Devrimi'yle yıkılmasının ardından başlayan Bolşevik-Menşevik mücadelesinin Bolşeviklerin lehine sonuçlanmasıyla 1922'de aynı topraklar üzerinde kurulan ve 1991'e değin varlığını koruyan devlet. Avrupa'nın doğu kesimiyle, Asya'nın kuzey kesimi boyunca yayılan SSCB, son yıllarında 22.403.000 km2'lik yüzölçümüyle dünyanın en büyük ülkesiydi.Nüfus bakımından da 293.047.571 kişiyle 3. sırada yer alıyordu. Aynı zamanda dünyanın başlıca siyasi ve askerî güçlerinden biri olan Sovyetler Birliği, batısında Norveç, Finlandiya, Baltık Denizi, Polonya, Çekoslovakya, Macaristan ve Romanya, güneyinde Karadeniz, Türkiye, İran, Afganistan, Çin, Moğolistan ve Kuzey Kore yer alıyordu. Kuzey ve doğu sınırlarını ise Arktik Okyanusu ve Büyük Okyanus çiziyordu. Birliğin başkenti Moskova, para birimi Sovyet rublesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'ın posta tarihi ve posta pulları</span>

Bu Kazakistan'ın posta pulları ve posta tarihinin bir araştırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">1991 Sovyetler Birliği referandumu</span>

Sovyetler Birliği'nde 1991 Referandumu, 17 Mart 1991'de Sovyetler Birliği’nin korunması için yapılan referandum. Referandumda halka "eşit ve egemen cumhuriyetlerin yenilenmiş federasyonu olarak Sovyetler Birliği’nin korunmasını uygun görüyor musunuz?" sorusu yöneltilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">TASS</span>

TASS (Rusça: Телеграфное агентство Советского Союза ТАСС-Telegrafne Agentsva Sovyetskova Soyuza-Sovyetler Birliği Haber Ajansı kısaca TASS, şimdiki ismi Rus Haber Ajansı 1902 yılında kurulan, Rusya'da en büyük, dünyada ise Reuters, Associated Press ve Agence France-Presse ile birlikte, en büyük dört haber ajansından birisidir. 1925-1991 yılları arasında SSCB'nin resmî haber ajansı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Kuruluş Antlaşması</span> Sovyetler Birliğinin kurulduğu 1922 tarihli belge

Sovyetler Birliği Kuruluş Antlaşması, genellikle Sovyetler Birliği olarak bilinen Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) resmi olarak kurulduğu anlaşmadır. De jure birkaç Sovyet cumhuriyetinin birliğini yasalaştırdı ve yeni bir merkezileştirilmiş federal hükûmet kurdu burada anahtar işlevler Moskova'da merkezileştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde Kazaklar</span>

Sovyetler Birliği'nde Kazaklar, Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Kazak kişi veya grupları betimler.