İçeriğe atla

Kazakistan'da siyaset

Kazakistan'ın devlet yapısı, (Kazakça: Қазақстан Республикасының Үкіметі, Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti) üniter anayasal başkanlık cumhuriyeti'dir. Şu anki Kazakistan Cumhurbaşkanı, Kasım Cömert Tokayev, devlet ve hükûmet başkanı'dır. Yasama organı hem hükûmete hem de iki meclise verilir.

Temmuz 2015'te Kazakistan, Dünya Ekonomik Forumu tarafından derlenen Hükûmet Verimlilik Endeksi'nde 50. oldu.[1] Dünya Bankası Grubu tarafından hazırlanan 2016 Dünya Kalkınma raporuna göre, Kazakistan e-Gov gelişim derecelendirmesinde 193 ülke arasında 28. oldu.

Yürütme

Makam Ad Soyad Parti Görev Başlangıcı
CumhurbaşkanıKasım Cömert TokayevAmanat20 Mart 2019
BaşbakanAlihan İsmailov5 Ocak 2022

Cumhurbaşkanı

Cumhurbaşkanı her beş yılda bir halk tarafından seçilir.[2] başbakan, başbakan yardımcısı ve bakanlar kurulu da cumhurbaşkanı tarafından atanır. Devletin başıdır, ayrıca başkomutandır ve parlamento tarafından kabul edilen yasaları veto edebilir.

2005 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Nursultan Nazarbayev yedi yıllığına yeniden devlet başkanı seçildi. Seçimlere 5 aday katıldı ve seçmenlerin %91,15'i Nazarbayev'i destekledi. 30 yıla yakın bir süredir cumhurbaşkanlığı yapan Nazarbayev, 19 Mart 2019'da görevinden istifa etti. Başbakan Kasım Cömert Tokayev, 2020 yılında yapılacak seçimlere kadar cumhurbaşkanlığı görevini yürütecekti. Fakat erken seçimi kararı alındı ve 9 Haziran 2019'da cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı. Sonuçlara göre %77'lik bir oranla Kasım Cömert Tokayev beş yıllığına yeni cumhurbaşkanı oldu.

Ajanslar ve kurullar

Kazakistan Ulusal Güvenlik Kurulu 13 Haziran 1992'de kurulmuştur.

Anayasa

Yasama

Kazakistan'da yasama organı Çift meclislilik olarak belirlenmiştir. Bunlar, Kazakistan Meclisi ve Kazakistan Senatosu'dur.

Yargı

Kazakistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesinde kırk dört hakim vardır. Bunlardan yedi tanesi anayasa konseyi üyesidir. Hukuk mesleği ile ilgili olarak, Cumhuriyet Koleji 2012'de kuruldu ve ulusal düzeyde Kazakistan'ın avukat derneklerini temsil ediyor.[3]

İdari bölümler

Kazakistan on dört bölge ve Astana ve Almatı olmak üzere iki belediye bölgesine ayrılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2019. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2010. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2019. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de siyaset</span> Türkiye Cumhuriyetinin siyasi yapısı

Türkiye'de siyaset, Türkiye'nin kuvvetler ayrılığı ilkesine dayalı bir yapısı vardır. Yasama, Yürütme ve Yargı erklerinden oluşan üçlü kuvvet ayrılığı ilkesi temel alınmıştır. Buradaki üç erk; Yasama (TBMM), Yürütme (Cumhurbaşkanı) ve Yargı (Mahkemeler) tarafından oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nursultan Nazarbayev</span> Kazakistan Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Nursultan Äbişulı Nazarbayev ;, Kazak siyasetçi ve devlet adamı. Kazakistan Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı. 24 Aralık 1990'da başladığı cumhurbaşkanlığı görevinden 19 Mart 2019'da istifa etti. Günümüzde Türk Devletleri Teşkilatı ömür boyu onursal başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhurbaşkanlığı Kabinesi</span> Türkiye Cumhuriyetinin yürütme organı

Cumhurbaşkanlığı Kabinesi, Hükûmet veya Kabine, Türkiye'de Cumhurbaşkanının başkanlık ettiği ve tüm bakanların bir araya gelip kararlar aldığı kuruldur. Her bakan, kendi bakanlığını ilgilendiren iş ve emri altındaki kamu personelinin yerine getirdikleri işlem ve eylemlerinden sorumludur.

Amanat ya da eski ismiyle Nur Otan, 850.000 üyesiyle Kazakistan'ın en büyük siyasi ve 1999 yılından beri iktidar partisidir. Partinin Genel başkanlığı görevini 26 Nisan 2022 tarihinden beri Yerlan Koşanov yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya cumhurbaşkanı</span> Almanyanın devlet başkanı

Almanya cumhurbaşkanı ya da resmî adıyla Almanya Federal Cumhuriyeti federal cumhurbaşkanı, Almanya Federal Cumhuriyeti devletinin başıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kerim Mesimov</span> 7. Kazakistan başbakanı

Kerim Kazımkan oğlu Mesimov, eski Kazakistan Başbakanı ve eski Kazakistan Ulusal Güvenlik Kurulu Başkanı. Daha önce 10 Ocak 2007 - 24 Eylül 2012 tarihler arası Kazakistan'ın Başbakanlığını yapmıştır. Mesimov Kazakça yanında Rusça, Çince, Uygurca, İngilizce ve Arapça bilmektedir. Kerim Mesimov Çin'de okudu ve Kazakistan'ın ticaret işlemleri için Hong Kong'da çalıştı. Aynı zamanda Kremlin'e de bağlı olduğu düşünülmektedir. Daha önce 19 Ocak 2006 ve 9 Ocak 2007 yılları arasında Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptı. 2001 yılında Ekonomi ve Bütçe Planlama, Ulaştırma Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da siyaset</span>

Azerbaycan'da siyaset yarı başkanlık cumhuriyeti çerçevesinde gerçekleşirken, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Devlet başkanı'dır, Azerbaycan'ın Başbakanı'sa, hükûmet başkanlığı yapıyor. İcra gücü cumhurbaşkanı ve hükûmet tarafından uygulanmaktadır. Yasama yetkisi hem hükûmet hem de parlamentoya aittir. Yargı — yürütme ve yasama organından bağımsızdır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı</span> Kuzey Kıbrısın devlet başkanı

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, 1983 yılında kurulan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin en yüksek siyasi makamıdır. Şu ana kadar 5 farklı cumhurbaşkanı görev yaptı. Ülkenin şu anki cumhurbaşkanı Ersin Tatar'dır. Cumhurbaşkanı Kuzey Lefkoşa'da bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda ikamet etmektedir. 23 Ekim 2020 tarihinden beri Ersin Tatar görevdedir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan cumhurbaşkanı</span> Kazakistanın devlet başkanı

Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet başkanı ve Kazakistan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri başkomutanıdır. Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti içindeki en yüksek makamın sahibidir. Bu pozisyonun yetkileri Kazakistan Anayasası'nın özel bir bölümünde açıklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye cumhurbaşkanı yardımcısı</span> Türkiyede bir resmî makam

Türkiye cumhurbaşkanı yardımcısı, Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanından sonra devlet protokolünde 2. sırada yer alan makamdır. Cumhurbaşkanlığı Kabinesi üyesidir. Makam, 16 Nisan 2017'de gerçekleştirilen anayasa değişikliği referandumu ile oluşturuldu ve 2018'deki cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra yeni cumhurbaşkanının 9 Temmuz 2018'de göreve başlamasıyla yürürlüğe girdi.

<span class="mw-page-title-main">Kasım Cömert Tokayev</span> 2. Kazakistan cumhurbaşkanı

Kasım Cömert Kemeloğlu Tokayev, günümüzdeki Kazakistan devlet başkanı ve siyasetçi. 29 yıl devlet başkanlığı görevini yapan Nursultan Nazarbayev'in istifasının ardından vekaleten devlet başkanı oldu ve 10 Haziran'da yapılan seçimlerde birinci gelerek devlet başkanı oldu. 16 Ekim 2013 - 19 Mart 2019 ve 11 Ocak 2007 - 15 Nisan 2011 tarihleri arasında Kazakistan Senatosu Başkanı olarak görev yaptı. Tokayev, 1 Ekim 1999 - 28 Ocak 2002 tarihleri arasında Kazakistan Başbakanı ve 12 Mart 2011 - 16 Ekim 2013 tarihleri arasında Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi Genel Müdürü olarak görev yaptı.

Dariga Nursultankızı Nazarbayeva Kazak siyasetçi, eski Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev'in kızı.

<span class="mw-page-title-main">Nazarbayev Üniversitesi</span>

Nazarbayev Üniversitesi ya da kısaca NU, Astana, Kazakistan'da bulunan bir devlet üniversitesi. İlk devlet başkanı Nursultan Nazarbayev'in girişimleri sonucu 2010 yılında kuruldu. Üniversite, ulusal eğitim sisteminin avantajlarını ve dünyanın en iyi bilimsel ve eğitim uygulamalarını birleştiren Kazakistan yükseköğreniminin ulusal markası olmayı hedeflemektedir. Ayrıca Yüksek Mütevelli Heyeti Başkanı, eski Devlet başkanı Nursultan Nazarbayev'dir.

<span class="mw-page-title-main">2019 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

2019 Kazakistan erken başkanlık seçimleri, dönemin devlet başkanı Nursultan Nazarbayev'in istifasından dolayı 9 Haziran 2019'da yapılan seçimdir. Seçim gününe kadar vekaleten devlet başkanlığı görevini yapan Kasım Cömert Tokayev'in de aday olduğu seçimde kayıtlı olarak toplam yedi aday bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nazarbayev kişi kültü</span> Nursultan Nazarbayev üzerine kurulu kişi kültü

Nazarbayev kişi kültü, politik ve medya ortamında Kazakistan'ın kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in siyasi ve sosyolojik imajını dünyadaki diğer liderlerin kişilik kültüyle ilgili fikirlerle benzer şekilde oluşturulmuş bir kişilik kültüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Güvenlik Konseyi</span>

Kazakistan Güvenlik Konseyi askeri, siyasi ve kanunların uygulanmasında Kazakistan Cumhurbaşkanına yardım eden Kazak Hükûmeti'nin anayasal bir danışma organıdır. Kazakistan Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanı olan Cumhurbaşkanı, Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanının da dahil olduğu konseyin birçok daimi üyelerinden biridir. Konseye 5 Ocak 2022 tarihi itibari ile Cumhurbaskanı Kasım Cömert Tokayev başkanlık etmektedir. Güvenlik Konseyi Sekreteri konseydeki ikinci en yüksek pozisyondur.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir cumhurbaşkanı</span> Cezayirin devlet başkanı

Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Cezayir'in devlet başkanıdır ve aynı zamanda Cezayir Halk Ulusal Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yerlan Koşanov</span> Kazak siyasetçi

Yerlan Koşanov, Kazak siyasetçi ve 26 Nisan 2022 tarihinden beri Amanat Genel Sekreteri. Daha önce, 18 Eylül 2019'dan itibaren Tokayev'e bağlı Kazakistan Cumhurbaşkanlığı İdaresi'ne ve 14 Mart 2017'den 18 Eylül 2019'a kadar Karagandı Eyaleti akimliği ve 2 Şubat 2012'den 14 Mart'a kadar Başbakanlık Ofisi Başkanı gibi çeşitli başkanlık görevlerinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">1990 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

1990 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi, Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde 6 yıllık bir dönem cumhurbaşkanı seçilmesi için 24 Nisan 1990 tarihinde gerçekleşmiş olan seçimlerdir. Yüksek Konsey başkanı Nursultan Nazarbayev, 360 üyenin 317'si tarafından cumhurbaşkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye hükûmeti</span> Hükûmet

Türkiye Hükûmeti, Türkiye'nin ulusal hükûmetidir. Başkanlık temsilî demokrasisi altında üniter bir devlet ve çok partili bir sistem içinde Anayasal bir cumhuriyet olarak yönetilir. Hükûmet terimi, toplu kurumlar kümesi veya özellikle Kabine (yürütme) anlamına gelebilir.