İçeriğe atla

Kazakistan'da intihar

Kazakistan'da intihar, ülkede doğal olmayan ölümlerin yaygın bir nedenidir ve uzun vadeli bir sosyal konudur. Dünya Sağlık Örgütü'nün 2017 raporuna göre, her yıl dünya çapında intihar nedeniyle öldüğü bildirilenlerin %3.55'i Kazakistan'a aittir.[1] Genç yaştaki intiharlar ülkede büyük bir sorundur.[2] İntihar, Kazakistan'da her 100.000'de 27.74 oranında görülüyor.

İstatistikler

Ülke, 15 ila 19 yaşlarındaki kızlar arasında en çok kaydedilen intihar sayısına ve erkekler için Rusya'dan sonra en yüksek ikinci intihar oranına sahiptir. UNICEF 2009 raporu, 1999 ile 2008 arasında ülkedeki gençler arasında intihar sayısının %23 arttığını gösteriyor.[3]

Ülke eğitim bakanlığının çocuk koruma komitesi başkanı Raisa Sher'a göre, genç yaştaki insanlar arasında bu tür yüksek intihar oranlarının arkasında birkaç faktör var, bunlar:[3]

  • Akran zorbalığı
  • Değerlerin yokluğu veya kaybı
  • Düşen sosyal davranış standartları
  • Yabancılaştırma
Yaş grubuna göre intihar sayısı, Kazakistan, 2008 ve 2015 karşılaştırması
Yaş 5-14 15-24 25-34 35-54 55-74 75+ Toplam
2008 85 896 1012 1395 476 133 4009
2015 43 439 711 1137 428 114 2872
Değişim -49.4% -51.0% -29.7% -18.5% -10.1% -14.3% -28.4%
Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü[4]
Yaş grubu ve cinsiyete göre intihar sayısı. Kazakistan, 2008
Yaş5–14 15–24 25–34 35–44 45–54 55–64 65–74 75+ Toplam
Erkekler66 657 860 656 522 240 143 86 3241
Kadınlar19 239 152 120 97 52 41 47 768
Toplam85 896 1012 776 619 292 184 133 4009
Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü[5]

Gençlerde intihar

UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, Kazakistan 15 ila 19 yaşları arasındaki insanlar arasında en yüksek intihar düzeyine sahiptir.[6]

1700 genç ile beş Kazakistan şehrinde yapılan UNICEF araştırmasına göre, gençlerin intiharının başlıca nedenleri arasında sosyal sorunlar, aile sorunları ve destek eksikliği vardı. Araştırmaya göre, Kazakistanlı ebeveynler çocuklarıyla günde sadece 20 dakikalık 'kaliteli zaman' geçiriyorlar.[7]

Kaynakça

  1. ^ "İntihar oranı". worldlifeexpectancy.com. 13 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  2. ^ "Adolescents and youth". unicef.org. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  3. ^ a b Telebarisov, Mirlan. "Kazakstan: Concerns Over Adolescent Suicides". iwpr.net. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  4. ^ "Kazakhstan Suicides by age group 2015" (PDF). 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  5. ^ "Suicide rates (per 100,000), by gender, Kazakhstan, 1981-2008" (PDF). World Health Organization. 12 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2012. 
  6. ^ "Kazakhstan and Turkey show highest suicide rates among 15-19 y.o. youth". en.tengrinews.kz. 28 Eylül 2014. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  7. ^ "Alarming proportions of child and youth suicide in Kazakhstan". en.tengrinews.kz. 26 Ağustos 2014. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan</span> Doğu Avrupa ve Orta Asyada yer alan egemen devlet

Kazakistan, resmî adıyla Kazakistan Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Orta Asya'da, küçük bir bölümü Doğu Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kazakistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. 2.724.900 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman çoğunluklu ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü; Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Astana</span> Kazakistanın başkenti

Astana, daha önce Akmola, Akmolinsk, Tselinograd ve Nur-Sultan olarak da adlandırıldı, Kazakistan'ın başkenti ve ikinci büyük şehridir. Şehir, Kazakistan'ın kuzeyinde Akmola Eyaleti içerisinde İşim Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Nüfusun ülkenin güney kesiminde yığılmasını önlemek amacıyla, 1998'de Kazakistan'ın başkenti ilan edilmiş ve başkent Almatı'dan buraya taşınmıştır. Astana, ülkenin en büyük kenti Almatı ile birlikte "doğrudan yönetilen cumhuriyet şehri" statüsüne sahiptir. Nüfusu 1 Aralık 2017 tarihi itibarı ile 1,029,556'dır.

<span class="mw-page-title-main">Nursultan Nazarbayev</span> Kazakistan Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Nursultan Äbişulı Nazarbayev ;, Kazak siyasetçi ve devlet adamı. Kazakistan Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı. 24 Aralık 1990'da başladığı cumhurbaşkanlığı görevinden 19 Mart 2019'da istifa etti. Günümüzde Türk Devletleri Teşkilatı ömür boyu onursal başkanıdır.

Amanat ya da eski ismiyle Nur Otan, 850.000 üyesiyle Kazakistan'ın en büyük siyasi ve 1999 yılından beri iktidar partisidir. Partinin Genel başkanlığı görevini 26 Nisan 2022 tarihinden beri Yerlan Koşanov yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İntihar oranına göre ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Dünya Sağlık Örgütü'nce ülkelere göre 2015 intihar etme oranları aşağıdaki gibidir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Halk Partisi</span>

Kazakistan Halk Partisi eski adıyla Kazakistan Komünist Halk Partisi, Kazakistan'da bir siyasi partidir. Parti başkanı Aykin Kongirov'dur. Merkez Komite Sekreterleri Turgin Sidikov, Jambıl Ahmetbekov, Gauhar Nugmanova ve Viktor Smirnov'dur.

<span class="mw-page-title-main">Almatı Televizyon Kulesi</span>

Almatı Televizyon Kulesi, kısaca Almatı Kulesi veya resmî adıyla Kök Töbe Televizyon Kulesi, Kazakistan'ın Almatı şehrinde 1975 ile 1983 yılları arasında inşa edilmiş, 371,5 metre yüksekliğindeki bir çelikten imal bir telekomünikasyon ve gözlem kulesidir. Kule, Almatı şehir merkezinin güneydoğusundaki Kök Töbe Dağı'nın yüksek yamaçlarında yer almaktadır. Diğer benzer kulelerden farklı olarak betondan değil, çelikten imal edilmiş bir yapıdır. Dünyanın en yüksek bağımsız boru şeklindeki çelik yapısıdır. Almatı'nın depremlere karşı savunmasız olması nedeniyle Richter ölçeğine göre 10 şiddetindeki bir depreme karşı dayanabilecek bir şekilde tasarlanmıştır. Kule 371.5 metre yüksekliği ile dünyanın en uzun serbest duran çelik boru yapıdır.

Kazakistan ekonomisi Orta Asya'nın en büyük ekonomisidir. Büyük petrol rezervleri yanı sıra mineraller ve metallere sahiptir. Aynı zamanda hem canlı hayvan ve tahıl üretimini barındıran geniş bozkır toprakları ile önemli tarımsal potansiyele sahiptir hem de yanı sıra Uluslararası Uzay İstasyonu'na her Uzay aracı fırlatmasında geliştirilen uzay altyapısına sahiptir. Güneydeki dağlar elma ve ceviz için önemli bir yeterliğe sahiptir; her iki tür de vardır ve yabani olarak yetişmektedir. Kazakistan'ın sanayi sektörü bu doğal kaynakların çıkarılması ve işlenmesi ve aynı zamanda inşaat malzemeleri, traktör, tarım makineleri ve bazı askeri öğeler konusunda uzmanlaşmış nispeten büyük bir makine yapı sektörüne sahiptir. SSCB'nin dağılmasından ve Kazakistan'ın geleneksel ağır sanayi ürünlerine olan talebin çöküşü ile 1994 yılında meydana gelen en dik yıllık düşüş, 1991 yılından bu yana ekonomide keskin bir daralmaya yol açmıştır. 1995-97 ekonomik reformlar ve özelleştirmelerle hükûmet programı özel sektöre varlıkların önemli olarak kaymasına neden oldu. Birkaç yıl içinde önemli ölçüde daha büyük petrol ihracatı için Karadeniz artış beklentileri ile batı Kazakistan'ın Tengiz Alanı'nda Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu anlaşmasıyla yeni bir boru hattı inşası Aralık 1996'da imzalanmasıyla sonuçlandı. Kazakistan'ın ekonomisi petrol fiyatları ve Rusya'da Ağustos finansal krizinin çökmeye uğratması nedeniyle GSYİH büyümesinde %2,5 düşüş ile 1998 yılında aşağı döndü. 1999 yılında parlak bir nokta, bir iyi zamanlanmış tenge devalüasyonu ve tampon görevinde tahıl hasatı ile birlikte, durgunluk ekonomiyi dış satıma itti ve uluslararası petrol fiyatlarındaki artış kurtarıcı oldu.

Çin'de intiharın kültürel uygulama olarak uzun geçmişi vardır. Qu Yuan'ın intiharı vatansever bir eylem olarak kabul edilir ve bunun anılması, yaygın olarak Ejderha Teknesi Festivali'nin temeli olarak düşünülür. Günümüz Çin'de intihar üzerinde çalışmalar, resmi istatistiklerin bazen büyük oranda bağımsız araştırmaların sonuçlarına göre farklılık göstermesine sebep olan siyasi kaygılar nedeniyle oldukça karmaşık bir sorundur. Genel olarak Çin'in komşu ülkeleri Güney Kore ile Japonya'dan daha düşük intihar oranı var. Çin'de bu uygulama ayrıca daha çok kadınların arasında ve en çok Yangtze Havzası'nda yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da insan hakları</span>

Kazakistan'da insan hakları, bağımsız gözlemciler tarafından tek tip zayıf olarak tanımlanmaktadır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, "Kazakistan toplanma, konuşma ve din özgürlüğünü büyük ölçüde kısıtlıyor. 2014 yılında yetkililer, gazeteleri kapattılar, barışçıl ama onaylanmamış protestolar sonrasında onlarca insanı hapse attılar ya da para cezasına çarptırdılar ve dini devlet kontrolleri dışında uyguladıkları için ibadet edenler para cezasına çarptırıldılar. Muhalefet lideri Vladimir Kozlov da dahil olmak üzere hükûmet eleştirmenleri haksız davalardan sonra gözaltında kaldı. İşkence, gözaltı yerlerinde uygulanmaya devam ediyor."

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da turizm</span>

Kazakistan, yüzölçümü bakımından dokuzuncu ve denize kıyısı olmayan ülkeler arasında en büyük kara ülkesidir. Günümüzde turizm ekonominin önemli bir bileşeni değildir. 2014 itibarıyla, turizm Kazakistan'ın GSYİH'nın %0,3'ünü oluşturuyor, ancak hükûmet 2020'ye kadar %3'e yükseltmeyi planlıyor. Dünya Ekonomik Forumu'nun Seyahat ve Turizm Rekabet Edebilirliği Raporu 2017'ye göre, Kazakistan'da seyahat ve turizm sektörü 3.08 milyar dolar veya toplam GSYİH'nın yüzde 1.6'sını oluşturuyor. WEF, Kazakistan'ın bir önceki döneme göre dört sıra daha yüksek olduğu 2017 raporunda 81. sırada. Kazakistan 2016 yılında 6,5 milyon turist aldı.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da COVID-19 pandemisi</span> COVID-19 pandemi maddesi

Kazakistan'da COVID-19 pandemisinin ilk vakası 13 Mart 2020'de onaylandı. Virüsün Almanya'dan gelen 2 Kazakistan vatandaşında olduğu belirtildi. Aynı gün, biri İtalya'dan Astana'a, diğeri Almanya'dan Almatı'ya gelen 2 vaka daha doğrulandı.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da LGBT hakları</span>

Kazakistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transseksüel (LGBT) hakları sınırlıdır. Kazakistan'daki LGBT kişiler, LGBT üyesi olmayanların yaşamadığı yasal durumlar, sosyal zorluklar ve ayrımcılıkla karşı karşıyadırlar. Hem erkek hem de kadınların eşcinsel ilişkileri Kazakistan'da yasaldır, ancak aynı cinsiyetten çiftler ve aynı cinsiyetten çiftler tarafından yönetilen aileler için yasal korumalar geçerli değildir.

<span class="mw-page-title-main">Dinara Saduakassova</span>

Dinara Saduakassova ; Uluslararası Usta ve Kadın Büyükusta unvanlarına sahip Kazak satranç oyuncusu ve UNICEF İyi Niyet Elçisi.

Q-pop veya Qazaq pop, Kazakistan kökenli bir müzik türüdür. Q-pop, Batının pop müziği ile Kazakistan'ın Hip hop, EDM, R&B ve Toi-pop unsurlarının birleştirilmesi ve Güney Kore'nin K-pop kültüründen esinlenilmesi ile oluşmuştur. Tür ilk kez 2015'te, ilk Q-pop grubu olan Ninety One'ın çıkışıyla ortaya çıktı. O zamandan beri Q-pop, Kazakistanlı gençler giderek popülerleşti, daha fazla Q-pop grupları veya sanatçıları çıkış yaptı.

Talgat Amangeldiuly Ermegiyayev, şu anda feshedilmiş olan, eski Kazakistan Turizm ve Spor Bakanı.

<span class="mw-page-title-main">2021 Kazakistan parlamento seçimleri</span>

Mazhilis'in üyelerini seçmek için 10 Ocak 2021'de Kazakistan'da parlamento seçimleri yapıldı. Pek çok uluslararası gözlemci, o dönemden bu yana yapılan seçimlerin hiçbirinin özgür ya da adil olmadığını düşünmesine rağmen, bu, Kazakistan'ın bağımsızlığından bu yana 8. yasama seçimiydi. 2021 yerel seçimlerine denk geldi.

<span class="mw-page-title-main">2022 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

Kazakistan halkı, cumhurbaşkanını seçmek için 20 Kasım 2022 tarihinde erken bir devlet başkanlığı seçimleri yapıldı. Bu seçim, Kazakistan'ın 1991'deki bağımsızlığından bu yana yapılan yedinci başkanlık seçimi ve 1999'dan bu yana üst üste altıncı kez yapılan erken seçim oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da tarım</span>

Kazakistan'da tarım, Kazakistan ekonomisinin küçük ölçekli bir sektörüdür. Tarımın GSYİH'ya katkısı %10'un altında; %6,7 olarak kaydedilmiştir ve emeğin yalnızca %20'sini kapsamaktadır. Diğer taraftan Kazakistan topraklarının %70'inden fazlasında tarım ve hayvancılıkla uğraşılmaktadır. Kuzey Amerika ile karşılaştırıldığında, toprağın nispeten küçük bir yüzdesi tarım için kullanılır. Tarım arazilerinin %70'i kalıcı meralardır.

Japonya'da intihar, önemli bir sosyal sorun olarak kabul edilmektedir. 2017'de ülke, 100.000 kişi başına 14,9 ile OECD'de yedinci en yüksek intihar oranına sahipken 2019'da G7 ülkeleri arasında ikinci en yüksek intihar oranına sahiptir.