İçeriğe atla

Kazak yarı çölü

Kazak yarı çölü
Batı Kazakistan Eyaleti'nden bir manzara
Coğrafya
Ülke(ler)Kazakistan
KonumOrta Asya
Koordinatlar47°44′32″K 66°48′5″D / 47.74222°K 66.80139°D / 47.74222; 66.80139
Özellikler
BiyomÇöl ve kurakçıl fundalıklar
Biyocoğrafik bölgePalearktik
Yüzölçümü678.400 km2 (261.900 sq mi)
Sıcaklık-15-23 °C (5-73 °F)
Yağış miktarı160-240 mm
Wikimedia Commons

Kazak yarı çölü, Kazakistan'da bulunan çöl ve kurakçıl fundalıklar biyomunda yer alan bir ekolojik bölgedir. İklim yarı kurak ve kıtasaldır, yıllık 160 mm (6.3 inç) yağış alır ve Ocak ayında ortalama sıcaklık −15 °C (5 °F) ve Temmuz ayında 23 °C (73 °F) olarak gözlenir. Orta Asya bozkırları ve çölleri arasında bir geçiş alanıdır ve her iki biyomda, ağırlıklı olarak otlarda, özellikle Stipa türlerinde ve Artemisia türleri gibi çalılarda bulunan florayı destekler. Bu ekolojik bölgede bir dizi memeli ve kuş bulunur ancak habitat aşırı otlatma ve insan saldırısı nedeniyle parçalanma tehdidi altındadır. Ancak, Kazakistan'daki hayvancılık oranında son zamanlarda meydana gelen azalma, yerli bitkilerin yenilenme şansını artırmaktadır.

Açıklama

Kazak yarı çölü, kuzeydeki Kazak Bozkırı ile güneydeki Orta Asya kuzey çölü arasında, Kazakistan'ın merkezindeki bir kuşakta yer alan bir ekotondur.[1] Buradaki iklim yarı kurak ve kıtasaldır. Yıllık ortalama 160 mm (6,3 inç) ile 240 mm (9,4 inç) arasında yağış almaktadır. Ocak ayı ortalama sıcaklıkları −13 °C (9 °F) ve −16 °C (3 °F) arasında değişirken, Temmuz ortalamaları 21 °C (70 °F) ile 24 °C (75 °F) arasında değişmektedir. Yıllık ortalama sıcaklıklar 10 °C (50 °F) civarındadır. Bölgenin topografyası disseke platolar (yerel olarak "melkosopochniki" olarak bilinir) tarafından kırılmış geniş, düz ovalar ve tuz düzlüklerinden oluşur.

Flora

Orta Asya bozkırları ve çölleri arasında bir geçiş bölgesi olduğu için, bu ekolojik bölge her iki biyomda bulunan florayı destekler. Kuzeyde daha baskın olan otlar arasında çeşitli Stipa türleri (S. lessingiana, S. sareptana, S. kirghisorum ve endemik S. richterana) ve tipchak (Festuca valesiaca) bulunur. Güneyde, çalılara ağırlıklı olarak Artemisia türleri (A. lerchena ve A. lessingiana, A. gracilescens, A. sublessingiana, A. terrae albae semiarida ve A. sublessingiana) hakimdir . Tuzlu ovalardaki bitki örtüsü Artemisia pauciflora, A. schrenkiana, A. nitrosa, Atriplex cana, Anabasis salsa ve Camphorosma monspeliaca'dan oluşur.

Fauna

Ekolojik bölgedeki memeliler arasında kritik tehlike altındaki sayga antilobu (Saiga tatarica), Karagandı argalisi (Ovis ammon collium), guatr ceylan (Gazella subgutterosa), Pallas kedisi (Otocolobus manul), gri kurt (Canis lupus), Avrupa porsuğu (Meles meles) ve alaca sansar (Vormela peregusna) gösterilebilir. Przewalski atı (Equus ferus przewalskii) ekolojik bölgeye özgüdür ancak 1968'den beri görülmemektedir.

Kuş türleri arasında bayağı turna (Grus grus), telli turna (Anthropoides Virgo), kırmızı-başlı kiraz kuşu (Emberiza bruniceps), tarlakuşları (alaudidae), wheatears (Oenanthe), incir kuşları (Anthus spp.), bayağı bağırtlak (Pterocles orientalis), Pallas bağırtlağı (Syrrhaptes paradoxus), bozkır kartalı (Aquila rapax), altın kartal (Aquila chrysaetos), bayağı doğan (Falco peregrinus) ve ulu doğan (Falco cherrug) gösterilebilir.

Koruma durumu ve tehditler

Tarım, aşırı otlatma ve habitatın insan saldırısından dolayı parçalanması, bu ekolojik bölgenin bütünlüğüne yönelik ana tehditlerdir ve koruma durumun "kritik/nesli tükenmekte" olarak listelenmesini gerektirmektedir. Bununla birlikte, Kazakistan'daki hayvancılık oranında son zamanlarda meydana gelen azalma, geniş alanların rehabilitasyon olasılığının artmasına neden olmuştur. Bu ekolojik bölgede hiçbir alan katı bir şekilde korunmamaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Map of Ecoregions 2017" (İngilizce). Resolve, using WWF data. 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019. 
  • "Kazakh semi-desert 21 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Terrestrial Ecoregions. World Wildlife Fund.
  • World Wildlife Fund, ed. (2001). "Kazakh semi-desert". WildWorld Ecoregion Profile. National Geographic Society. Archived from the original on 2010-03-08.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Biyom</span> Bir çevre ile ilişkili organizmalar topluluğu

Biyom, bulundukları fiziksel çevreye ve ortak bir bölgesel iklime tepki olarak oluşmuş biyolojik bir topluluktan oluşan biyocoğrafik bir birimdir. Bir diğer tanıma göre, biyosferin aynı iklim koşullarında ve aynı bitki örtüsünün egemen olduğu çok geniş bölümlerini belirten çevrebilim terimidir. Yeryüzündeki birbirine bitişik, benzer yayılmış yaşam alanları olarak da tanımlanabilir. Biyomlar birden fazla kıtaya yayılabilir. Biyom, habitattan daha geniş bir terimdir ve çeşitli habitatları içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki kuşlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde Türkiye faunasına ait kuşları içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bozkır</span>

Bozkır veya step, fiziki coğrafyada kurakçıl otsu bitkilerden oluşan, sıcak ve ılıman iklimlerdeki ağaçsız ekolojik bölge.

<span class="mw-page-title-main">Yarı kurak iklim</span>

Yarı kurak iklim veya step iklimi genellikle yıllık olarak düşük yağmur miktarı alan (250–400 mm) bölgelerin iklimini ifade eder. Daha kesin bir iklim tanımı Köppen iklim sınıflandırmasında ekolojik özellikler ve tarımsal birikim açısından çöl iklimi ve nemli iklimler arasında kalan step iklimleri olarak verilmiştir. Köppen iklim sınıflandırması sıcaklık ve yıllık yağış miktarının, özellikle ormanlık bölgeleri dışarıda bırakarak düzenlenmesine izin vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yedisu bölgesi</span>

Yedisu bölgesi, Orta Asya'da günümüzde Kazakistan'nın güney-doğu parçası olan bir bölgedir. İsmini, İli, Karatal, Bien, Aksu, Lepsi, Baskan ve Sarkand gibi yedi ana nehirlerden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Betpak-Dala</span> Kazakistanda bir çöl bölgesi

Betpak-Dala veya Betpaqdala, Kazakistan'da bir çöl bölgesidir. Sarısu Nehri altına ulaşan yerde, Çu Nehri ve Balkaş Gölü arasındaki yerde yer almaktadır. Kuzeyde, 46° 30' paraleline yakın, Betpak-Dala Kazak bozkırları üzerinde sınırları yer alır. Yüzölçümü yaklaşık 75.000 km2'dir.

<span class="mw-page-title-main">Rostov Tabiatı Koruma Alanı</span>

Rostov Tabiatı Koruma Alanı, Avrupa'nın en büyük vahşi at sürülerine ev sahipliği yapan bir Rus zapovednik'i ve ayrıca kuşlar için sulak yaşam alanıdır. Korunan alanlar, Manıç-Gudilo Gölü'nün sularını, göldeki adaları, bozkır ve kıyı alanlarını çevreleyen beş bölüme ayrılmıştır. Koruma alanı, Rostov-na-Donu'nun yaklaşık 100 km kuzeydoğusunda, Rostov Oblastı'nın Orlovsky Bölgesi'nde yer almaktadır. Uluslararası öneme sahip bir Ramsar Sulak Alanının bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hazar ova çölü</span>

Hazar ova çöl ekolojik bölgesi, kuzey bölgesindeki Volga ve Ural Nehri deltaları da dahil olmak üzere Hazar Denizi'nin kuzey ve güneydoğu kıyılarını kapsayan bir ekolojik bölgedir. Bölge nispeten düşük miktarlarda yağış almasına rağmen, yaban hayatı nehir haliçleri ve denizin kendisi tarafından desteklenmektedir. Sulak alanlar, kuş yuvalama ve göçmen dinlenme için uluslararası öneme sahip bir alandır. Ekolojik bölge Palearktik biyocoğrafik bölgesi ve Çöller ve Xeric Çalılıkları biyomundadır. 103.200 milkare (267.300 km2) bir alana sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Bayanaul Millî Parkı</span>

Bayanaul Millî Parkı, Kazakistan'ın güneydoğusundaki Pavlodar Eyaleti'nde, endüstriyel olarak gelişmiş Ekibastuz kentine 140 kilometre uzaklıkta, Orta Kazak Yaylası eteklerinde yer alan bir ulusal parktır. Kazakistan'ın korunan alanları listesinse yer almaktadır. Park 1985 yılında kurulmuştur ve Kazakistan'ın ilk milli parkıdır. Bayanaul Dağları'nda bulunan doğal flora ve faunayı korumak ve geliştirmek için kurulmuştur. Parkın toplam alanı 68.453 hektardır.

<span class="mw-page-title-main">Burabay Millî Parkı</span> Kazakistanda millî park

Burabay Millî Parkı, Kazakistan'ın Akmola Eyaleti, Burabay Bölgesi'nde bulunan bir tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Katon-Karagay Millî Parkı</span>

Katon-Karagay Ulusal Parkı, ülkenin doğu kenarında, Güney Altay Dağları'nda yer alır ve Kazakistan'ın en büyük milli parkıdır. Park, Kazakistan, Rusya, Çin ve Moğolistan sınırlarının buluştuğu “X” in batı tarafında yer almaktadır. Sibirya'nın en yüksek zirvesi, Katun Sıradağları'nın Rusya sınırında yer almaktadır. Park, Doğu Kazakistan Eyaleti'ninKatonkaragay İlçesi'nde yer almaktadır, Başkent Astana'nın 1.000 kilometre (620 mi) güneydoğusunda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Altay bozkırı ve yarı çölü</span>

Altay bozkırı ve yarı çöl ekolojik bölgesi, adından da anlaşılacağı gibi, seyrek çim ve çalılık alanları destekleyen bozkır ve yarı çöl arasında bir geçiş bölgesinde yer almaktadır. Bölge nispeten gelişmemiştir ve tarım çoğunlukla otlayan hayvanlarla temsil edilmektedir. Göçmen kuşların kullandığı depresyonlarda birkaç sığ göl bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Altay dağ ormanı ve orman bozkırı</span>

Altay dağ ormanı ve orman bozkırı ekolojik bölgesi, Altay Dağları üzerindeki subalpin orman kuşağındaki bazı alanları kapsar ve Rusya, Kazakistan, Moğolistan ve Çin'in buluştuğu sınır bölgesinde yer alır. Farklı ekolojik bölgeler, rakımlar ve iklim bölgeleri arasındaki geçiş bölgelerinde bulunduğu için bölge yüksek biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Soğuk yarı kurak bir iklime sahip olan Palearktik biyocoğrafik bölgesindedir. 35.199.998 kilometrekare (13.590.795 sq mi) alanı kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Altay dağ çayırları ve tundrası</span>

Altay dağ çayırları ve tundra ekolojik bölgesi, Rusya, Kazakistan, Çin ve Moğolistan'ı ayıran sınırların oluşturduğu sınırların oluşturduğu "X" in merkezinde, Altay Dağları'nın daha yüksek kotunu kapsayan karasal bir ekolojik bölgedir Dağ zirveleri, Orta Asya'nın en uzak kuzeyini oluşturmaktadır ve Sibirya ovalarını kuzeye doğru güneydeki sıcak, kuru çöllerden ayırır. 2.400 metrenin üzerindeki rakımlar, tundra özelliklerini, alpin çayırlarının parçalarını ve ağaç seviyesinin hemen altındaki ağaçlık tundrayı temsil etmektedir. Ekolojik bölge, Nemli Kıta iklimine sahip Dağ otlakları ve çalılıklar biyomunda ve Palearktik biyocoğrafik bölgesinde yer almaktadır. 90.132 kilometrekare (34.800 sq mi) alan kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kökşetau Millî Parkı</span>

Kökşetau Ulusal Parkı Kuzey Kazakistan'ın Kazak Yaylalarının eşsiz manzarasına, arkeolojik alanlarına ve eğlence olanaklarına ev sahipliği yapan bir milli parktır. Sibirya Taygası (kuzeyde) ve güney bozkırları arasındaki geçiş bölgesinde yer alan arazi, bozkırla çevrili bir orman, göl ve dağ "adası"dır. Kökşetau, Akmola Eyaleti'ndeki Zerendi ilçesi ile Kuzey Kazakistan Eyaleti'ndeki Aiyrtau ilçesi sınırları içinde yer almaktadır. Park Kökşetau şehrinin 45 kilometre (28 mi) batısında ve başkent Astana'ın 275 kilometre (171 mi) kuzeybatısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sayram-Ugam Millî Parkı</span>

Sayram-Ugam Ulusal Parkı, ayrıca Sairam-Ugam, Batı Tanrı Dağları'nda yer alan dağlık bir bölgedir ve Özbekistan sınırında yer almaktadır. Özbekistan'ın Ugam-Chatkal Milli Parkı sınırın diğer tarafında yer almaktadır ve Kazakistan'ın Aksu-Zhabagly Tabiatı Koruma Alanı, sınır boyunca doğrudan kuzeydoğuda yer almaktadır. Alan, bozkırdan yüksek irtifa bölgelerine kadar çiçek topluluklarını kapsayan yüksek tür çeşitliliğine sahiptir. Özellikle ardıç ormanları, meyve ve fındık ağaçları topluluklarıyla bilinmektedir. Sayram-Ugam Türkistan Eyaleti'ndeki Kazygurt ilçesi, Tole Bi ilçesi ve Tulkibas ilçesi sınırları içinde yer almaktadır. Park Çimkent'in 30 km (19 mi) güneydoğusunda ve Özbekistan'ın başkenti Taşkent'in 40 km kuzeydoğusunda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çungar-Aladağ Millî Parkı</span>

Çungar-Aladağ Ulusal Parkı, ayrıca Jungar Aladağ veya Çungarya Aladağ, Kazakistan'ın güneydoğusunda Çin sınırında izole kalmış, buzullu bir dağ silsilesi olan Çungarya Aladağları'nın ekolojisini korumak için 2010 yılında kurulan ulusal parktır. Parkın kuruluşunun bir nedeni, kayısı, kızamık, kiraz ve kuş üzümü de dahil olmak üzere yabani meyve ağaçları ormanlarını korumaktır. Parkın yüzölçümünün yaklaşık %1'i, dünyadaki tüm kültürlü elma çeşitlerinin öncüleri olan Malus sierversii ağaçları ile ormanlanmıştır. Park 300 km uzunluğundadır ve Almatı Eyaleti'nin 300 km kuzeydoğusunda, Aksu ilçesi, Sarkand ilçesi ve Alakol ilçesi sınırları içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tanrı Dağları dağ bozkırı ve çayırları</span>

Tanrı Dağları dağ bozkırı ve çayırları ekolojik bölgesi, Orta Asya'nın izole Tanrı Dağları'nın 2.000 km uzunluğunda otlaklarını kaplayan bir ekolojik bölgedir. Yüksek irtifalı düz ve eğimli otlaklar ile karakterizedir.

<span class="mw-page-title-main">Euxine-Kolşik yaprak döken ormanlar</span>

Euxine-Kolşik yaprak döken ormanlar, Karadeniz'in güney kıyısında yer alan ılıman geniş yapraklı ve karma ormanlar ekolojik bölgesidir. Ekolojik bölge, batıda Bulgaristan'ın güneydoğu köşesinden Türkiye'nin kuzey kıyısına, doğuda Karadeniz'in doğu ucunu saran Gürcistan'a kadar uzanan ince kıyı şeridi boyunca uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Anadolu yaprak döken ormanları</span>

Doğu Anadolu yaprak döken ormanları, Türkiye'nin doğusundaki dağlarda yer alan bir ekolojik bölgedir. Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar biyomunda bir Palearktik biyocoğrafik bölgesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.