İçeriğe atla

Kazak hetmanları listesi

Kazak Hetmanlığı bayrağı.

Kazak hetmanları listesi; Zaporojya Kazakları'nın liderlerinin listesidir. Ukrayna'da Bogdan Hmelnitski tarafından çıkarılan ayaklanmada kurulan Kazak Hetmanlığı'nın resmi olarak 11 lideri vardır, 4 lider ise Kazak Konseyi tarafından tayin edilmiştir. Toplam da ise 15 tane hetman hüküm sürmüştür.[1][2]

Kazak hetmanları listesi

# Hetman Tahta çıkış nedeni Saltanat Başlangıcı Saltanat Sonu Notlar
1 Bohdan Hmelnıtskıy
(1596–1657)
Зиновій-Богдан Хмельницький
Hmelnitski Ayaklanması, 1648 (Sich) 26 Ocak 1648 6 Ağustos 1657 öldü.
2 Yuriy Hmelnıtskıy
(1641–1685)
Юрій Хмельницький
babasının ölümü üzerine tahta çıktı. 6 Ağustos 1657 27 Ağustos 1657 Memurlar Konseyi tarafından yeniden tahta çıktı.
3 İvan Vıhovskıy
(????–1664)
Іван Виговський
Kazak Konseyi, 1657 (Korsun) 27 Ağustos 1657
(resmi: 27 Ekim 1657)
11 Eylül 1659 tahtı bıraktı.
4 Yuriy Hmelnıtskıy
(1641–1685)
Юрій Хмельницький
Kazak Konseyi, 1659 (Hermanivka) 11 September 1659
(resmi: 11 Eylül 1659)
Ekim 1662
x Pavlo Teteria
(1620?–1670)
Павло "Тетеря" Моржковський
1662 (Çigirin) Ekim 1662 Temmuz 1665 (meşruiyeti sorguladı)
5 İvan Brühovetskıy
(1623–1668)
Іван Брюховецький
Chorna rada, 1663 (Nijniy ) 27 Haziran 1663
(resmi: 27 Haziran 1663)
17 Haziran 1668 öldü.
6 Petro Doroşenko
(1627–1698)
Петро Дорошенко
Kazak Konseyi, 1666 (Çigirin) 10 Ekim 1665
(resmi: Ocak 1666)
19 Eylül 1676 tahtı Ivan Samoylovych'e bıraktı.
x Demyan Mnohohrişnıy
(1631–1703)
Дем'ян Многогрішний
1669 (Hlukhiv) 17 Aralık 1668
(resmi: 3 Mart 1669)
Nisan 1672 Tutuklandı ve Sibirya'ya sürgün edildi.
7 İvan Samoyloviç
(1630s–1690)
Іван Самойлович
Memur Konseyi, 1672 (Kozatske) 17 Haziran 1672 Ağustos 1687 Tutuklandı ve Sibirya'ya sürgün edildi.
8 İvan Mazepa
(1627–1698)
Іван Мазепа
Kazak Konseyi, 1687 (Kolomak) 4 Ağustos 1687 6 Kasım 1708
9 İvan Skoropadskıy
(1646–1722)
Іван Скоропадський
1708 (Hlukhiv) 6 Kasım 1708 14 Temmuz 1722 öldü.
X Pavlo Polubotok
(1660–1724)
Павло Полуботок
tayin edilen hetman 1722 1724 Hapiste öldü.
10 Danılo Apostol
(1654–1734)
Данило Апостол
1727 (Hlukhiv) 12 Ekim 1727 29 Mart 1734 öldü.
X Yakiv Lyzohub
(1675–1749)
Яків Лизогуб
tayin edilen hetman 1733 1749 öldü.
11 Kırılo Rozumovskıy
(1728–1803)
Кирило Розумовський
1750 (Hlukhiv) 22 Şubat 1750 17 Kasım 1764 tahtı bıraktı.
1764-1786 Küçük Rusya Collegium (Pyotr Rumyantsev)

Kaynakça

  1. ^ Kyrylo Rozumovsky at the Jurist Encyclopedia
  2. ^ Soroka, Yu. Hetmanless period and the last Hetman of Ukraine 8 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazak Hetmanlığı</span>

Kazak Hetmanlığı, Hetmanlık veya Viysko Zaporozke 1649 ile 1775 yılları arası bugünkü Ukrayna'nın merkezi ve kuzeydoğusunda var olmuş bir Kazak devletidir. Khmelnytsky İsyanı ve Kayıtlı Kazaklar, Zaporozya Siçi Kazakları ve Ukrayna'da yaşayan diğer halkların ittifakı sonucu ortaya çıkmıştır. Hetmanlık'ın ilk hetmanı yani yöneticisi 1648–57 yılları arası ülkeyi yöneten Bogdan Hmelnitski'dir.

Ukrayna tarihi, bugünkü Ukrayna topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Hmelnitski Ayaklanması</span>

Hmelnytsky Ayaklanması, 1648'den 1657'ye kadar sürmüş bugünkü Ukrayna topraklarında meydana gelmiş bir isyan hareketidir. Hetman'ın komutasındaki Bogdan Hmelnitski, Zaporijya Kazakları ve müttefikleri Kırım Tatarları ve yerli Ukraynalılar ile Lehistan-Litvanya kuvvetlerine karşı verilmiş bir kurtuluş savaşıdır. Ayaklanma başarılı olmuştur, Kazak Hetmanlığı kurulmuş ve bölgede Polonya etkisi azalmıştır. Daha sonra bölgenin Rus etkisine girişi kolaylaşmıştır. Yahudi tarihi ve demografisinde özel bir öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Ataman</span>

Ataman veya Otaman, bölgesel kullanım olarak Vataman, Kazak, eski Türk - Moğol, Haidamaka ve Ukrayna Halk Ordusu'nun liderlerine verilen ünvan. Rusya İmparatorluğu Kazak ordularının üst askerî komutanların resmî adı olarak kullanıldı. Rusça olarak ilk kullanımı Moğol Altın Orda Devleti'ne bağlı Rus prensliklerinde görülmektedir. Daha sonra bu ünvan kullanılmaya devam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zaporojya Kazakları</span> Dinyeper Nehrinin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklar

Zaporojya Kazakları veya kısaca Zaporojyalılar, Dinyeper Nehri'nin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklardı. Günümüzde Orta Ukrayna'da "Büyük Çayır" olarak bilinen bu bölge, Sovyet döneminde Kakhovka Reservuarı'nın suları altinda kalmıştır. Zaporijya Siçi 15. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği'nden kaçan serfler ile hızla büyümüştü. Parlamenter sistemi olan, saygın bir siyasi varlık haline gelmişti.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna</span> Doğu Avrupada yer alan bir ülke

Ukrayna, Doğu Avrupa'da bir ülkedir. 603.549 km² yüzölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en büyük ülkedir. Doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Belarus, batıda Polonya ve Slovakya güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova'nın komşusudur. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Hmelnitski</span>

Yuri Hmelnitski Kazak hetmanı. Kazaklar'ın en ünlü lideri Bogdan Hmelnitski'nin en küçük oğludur. Babasının 6 Ağustos 1657'de ölümünün ardından 27 Ağustos 1657'de Kazak hetmanı olmuştur ancak 2 ay sonra yerine Ivan Vhovski hetman olmuştur. 17 Ekim 1659'da Ivan Vhovski tahttan feragat edince 2. kez Kazak Hetmanlığı tahtına oturmuştur. 2. kez tahta çıkmasının ardından 1663'te tekrar tahttan indilirip yerine Ivan Briukhovetsky, hetman olmuştur. 1678'den 1681'e kadar Osmanlı Ukraynası'nın lideri olmuştur. 1685'te Subotiv, Lehistan'da ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">İvan Vıhovski</span>

İvan Vıhovski 27 Ekim 1657 – 17 Ekim 1659 yıllarında hüküm sürmüş Kazak hetmanı. Ünlü Kazak lider Bogdan Hmelnitski'nin ardından Rus-Polonya savaşını sürdürmüştür. 17 Ekim 1659'da kendi isteği ile Hetmanlık tahtını bırakmıştır ve yerine tekrar Yuri Hmelnitski Kazak lideri olmuştur. 16 Mart 1664, Zaporijya Oblastı'nda bulunan Korsun'da ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bohdan Hmelnitski</span> Kazak Hetmanlığının kurucusu (1648–1657)

Bohdan Hmelnitski Kazak Hetmanlığı'nın kurucusu. Polonya-Litvanya Birliği'ne (1648-1654) karşı ayaklanma başlatan Zaporojya Kazakları önderi. Ölümünden sonra yerine oğlu Yuri Hmelnitski Kazak hetmanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pavlo Polubotok</span>

Pavlo Polubotok 1722 ile 1724 yılları arasında Kazak hetmanı ve Sol-kıyı Ukraynası lideri.

<span class="mw-page-title-main">Mihaylo Hanenko</span>

Mihaylo Stepanoviç Hanenko, Ukraynalı Kazak askeri lideri ve 1669-1674 yılları arasında Sağ-kıyı Ukraynası'nın Petro Doroşenko ile Harabe sırasında rekabet ettiği Kazak hetmanı idi.

<span class="mw-page-title-main">Harabe (Ukrayna tarihi)</span>

Harabe Kazak tarih yazarı Samiylo Velychko (1670-1728) tarafından 17. yüzyılın ikinci yarısında Ukrayna tarihindeki siyasi durumunu tasvir eden tarihi bir terimdir.

İvan Bezpalıy Uman Alayı'nın Kazak albayıydı ve Doğu Ukrayna'daki Rus yanlısı grubun lideriydi. Kısa bir süre, Rusya Çarlığı'na sadık Sol-kıyı Ukrayna Kazakları tarafından Hetman seçildi ve Kasım 1658'den Ekim 1659'a kadar hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">İvan Bryuhovetski</span>

İvan Bryuhovetski 1663'ten 1668'e kadar Sol-kıyı Ukraynası'nın hetmanı idi. Hüküm sürdüğü zamanların ilk yıllarında Rus yanlısı politikalar izledi. Daha sonra itibarını ve otoritesini kurtarmak için bir isyan başlattı. Ayrıca Rus Çarlığı himayesi karşıtı ayaklanmanın lideridir. Tarihçilere göre İvan'ın politikaları, bir zamanlar destekçisi olan Petro Doroşenko ile aynı değildi. Doroşenko tarafından zincirlenerek ve dövülerek öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Yakym Somko</span>

Yakym Somko, Pereyaslav alayının Ukraynalı Kazak askeri lideri. 1660-1663'te Harabe sırasında Sol-kıyı Ukraynası hetmanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Hetman</span>

Hetman, Orta ve Doğu Avrupa'da kullanılan, tarihsel olarak askeri komutanlara verilen siyasi unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Beresteczko Muharebesi</span>

Beresteczko Muharebesi, Kırım Tatarları'nın müttefikleri tarafından desteklenen Hetman Bohdan Hmelnitski liderliğindeki Zaporojya Kazakları ve Leh kralı II. Jan Kazimierz Waza yönetimindeki Polonya ordusu arasında gerçekleşen savaş. Bu savaş, Ukrayna'da iki yıllık bir ateşkesin sona ermesinden sonra 1648-1657 yılları arasında gerçekleşen Kazak isyanının bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İvan Mazepa</span>

Ivan Stepanoviç Mazepa 1687 ile 1708 arasında Kazak hetmanı olarak görev yapmıştır. Kutsal Lig çabalarından dolayı 1707'de Kutsal Roma İmparatorluğu Prensi unvanına layık görüldü. Mazepa'nın yaşamındaki tarihi olaylar pek çok edebi, sanatsal ve müzik eserine ilham kaynağı olmuştur ve sanatın koruyucusu olarak ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Petro Konaşeviç-Sahaydaçni</span>

Petro Konaşeviç-Sahaydaçni Ukraynalı bir Kazak siyasi ve sivil liderdi. 1616'dan 1622'ye kadar Zaporojya Kazaklarının Hetman'ı, Polonya-Litvanya Topluluğu'nun kara ve deniz askeri lideri idi. Bir hetman iken, Kazak Ordusunu düzensiz bir askeri oluşumdan düzenli bir orduya dönüştürdü. Onun liderliğinde Ukrayna'nın Kazakları, Ortodoks din adamları ve köylüleri birleşik bir ulus olarak ortaya çıkmaya başladı. Birlikleri, 1621'de Türklere karşı yapılan Hotin Savaşı'nda ve 1618'de Polonya Prensi Władysław'ın Rusya tahtını ele geçirme girişiminde önemli rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Kazak Radası</span>

Kazak Radası askeri alanda kararlar alan Slav Kazak meclisiydi.