İçeriğe atla

Kazak Hanlığı'nın geleneksel bölgesel-idari yapısı

Kazak Hanlığı'nın bölgesel-idari yapısının temeli yüzlerdir. Yüzlerce aşiret ve klan derneklerinden oluşur. Kazak nüfusu ağırlıklı olarak 15. - 16. yüzyıllarda oluşan Büyük Yüz, Orta Yüz ve Küçük Yüz'den oluşmaktadır.Büyük, Orta ve Küçük yüzler, eski zamanlardan beri Kazakistan'da yaşayan birkaç ilgili kabileyi içeriyordu. Bu kabilelerin her birinin tarihi daha da başlar. Her kabilenin, her klanın kendi sloganı ve sembolü vardı.

15. yüzyılda Kerey Han'ın saltanatı sırasında, 1470'lerde Syrdarya Nehri boyunca uzanan şehirleri ele geçirdi:

  • Erenshi, Sauran bölgesinin hükümdarı, Janibek oğlu (1470-1492)
  • Sozak Eyaleti hükümdarı Canibek oğlu Makhmut (1470-1476)

1516'da Kasım Han'ın hükümdarlığı sırasında 4 vilayet vardı:

  • Zhetysu Eyaleti — bilinmiyor
  • Sarayshik Eyaleti — Osek sultan
  • Türkistan Eyaleti — Jadik Sultan
  • Ulytau Eyaleti - Adik Sultan

Esim Khan'ın altında yüzler görünmeye başladı. Uly Yuz, Syrdarya Nehri'nin üst kısımlarına yerleşti. Ortada - Orta yüz . Altta — Küçük yüz . İlk hanlar:

  • Büyük Yüz Han Shigai oğlu Zhanali (1588-1600)
  • Ortazhuz Hanı Esim oğlu Cagata (1598-1628)
  • Tauke, Jangir'in oğlu, Yüz ve Yüz'ün genç Hanı (1652-1680)

Bolat Han'ın saltanatı sırasında Hunlar bağımsız hale geldi. Bolat Han ancak Orta Yüz'de iktidar kurabilmiştir. Horde'un ilk hanları:

  • Büyük Yüz Orda Kart Hanı -Abulkhair Khan (1718-1730)
  • Khayip Khan, Orda Yüz Orda Hanı (1718-1719)
  • Kishi Hanı Yüz Orda Abulkhair Han (1718-1748)

Yüzler sadece zorbaları (Cengiz Han'ın torunları), Hoca'yı (Arap kökenli), vasalları (han-sultanların hizmetkarları, hizmetkarları) ve bazı grupları (örneğin, Sunak) içermiyordu.Yüz yapı, Kazak Hanlığı döneminde dış düşmanlara karşı savunma için idealdi.

Han'ın fermanı ve çeşitli kararlar süratle yüze, sonra aşiretlere, sonra aşiretlere iletildi. Özellikle Dzungarların işgali sırasında, yüzlerce kişinin bölünmesi, insanların gruplaşması ve birleşmesi için birçok fırsat verdi. Her yüz kişi kendi birliklerini gönderdi ve bütün ülke işgalcilere karşı ayaklandı.18. yüzyılın başında, her yüz ayrı han tarafından yönetiliyordu. Günümüzde aşiret birlikleri asıl anlamlarını kaybetmişlerdir. Kazak halkı, ülkenin bütünlüğü bozulacağı için hiçbir zaman yüzlerce aşiretlere ve aşiretlere bölünmemiştir.

Bilge yaşlılar, klanlar ve kabileler arasındaki karşılıklı anlaşmazlıkları, çatışmaları çözdü. 20. yüzyılda yaşanan ulusal kurtuluş ayaklanmaları, kıtlık, I. ve II. Dünya Savaşları sonucunda Kazak halkının bazı boyları asıl yerlerini kaybetmişlerdir.Halk arasında üç yüz kişiyle ilgili bir söz vardır: "Büyük olana bir değnek verin ve sığırların üzerine koyun, Ortadakine bir kalem verin ve onu dövüşün üzerine koyun, küçüğüne bir mızrak verin ve onu sığırların üzerine koyun. düşmanın üzerine koy."Bugün Büyük Yüz, Orta Yüz ve Küçük Yüz temsilcileri dünya tarafından sadece birleşik bir Kazak ulusu olarak tanınmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Han</span> Moğol İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı (1162–1227)

Cengiz Han,, Moğol İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk Kağanı olan Moğol komutan ve hükümdardır. Hükümdarlığı döneminde gerçekleştirdiği hiçbir savaşı kaybetmeyen Cengiz Han, dünya tarihinin en büyük askerî liderlerinden birisi olarak kabul edilmektedir. 13. yüzyılın başında Orta Asya'daki tüm göçebe bozkır kavimlerini birleştirip, bir ulus hâline getirerek Moğol siyasi kimliği çatısı altında toplamıştır. Cengiz Han, hükümdarlığı döneminde 1206-1227 arasında, Kuzey Çin'deki Batı Xia ve Jin Hanedanı; Türkistan'daki Kara Hıtay, Maveraünnehir; Harezm, Horasan ve İran'daki Harezmşahlar, Kafkasya'daki Gürcüler, Deşt-i Kıpçak'taki Rus Knezlikleri, Kıpçaklar ile İdil Bulgarları üzerine seferler yaptı. Bunların sonucunda Pasifik Okyanusu'ndan Hazar Denizi'ne ve Karadeniz'in kuzeyine kadar uzanan bir imparatorluk kurdu.

<span class="mw-page-title-main">I. Mengli Giray</span>

I. Mengli Giray 15. yüzyıl sonlarında 1467; 1469-1475 ve 1478-1515) dönemlerinde üç kez Kırım Hanlığı tahtına oturdu.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Hanlığı</span>

Kırım Hanlığı veya Taht-i Kırım ve Deşt-i Kıpçak, 1441-1783 yılları arasında Kırım'da hüküm sürmüş Kırım Tatar devletiydi. Altın Orda Devleti'nin yerini alan dört Hanlıkların en uzun süre hüküm süreni idi. Bazı kaynaklarda 1475'ten 1774 yılında Küçük Kaynarca Antlaşması'nın imzalanışına kadar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldığı belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Moğol İmparatorluğu</span> 13. ve 14. yüzyılda hüküm sürmüş olan, tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük kara imparatorluğu

Moğol İmparatorluğu, 13. ve 14. yüzyıllarda tarihin en büyük bitişik imparatorluğuydu. Doğu Asya'da bugünkü Moğolistan'da ortaya çıkan Moğol İmparatorluğu, en güçlü döneminde Japon Denizi'nden Doğu Avrupa'nın bazı bölgelerine kadar uzandı, kuzeye doğru Kuzey Kutbu'nun bazı bölgelerine kadar uzandı; doğuya ve güneye doğru Hint alt kıtasının bazı bölgelerine girdi, Güneydoğu Asya'yı istila etmeye çalıştı ve İran Platosu'nu fethetti; ve batıya doğru Levant ve Karpat Dağları'na kadar uzandı.

<span class="mw-page-title-main">Kazak Hanlığı</span>

Bu madde Kazak Hanlığı adlı Türk devleti hakkındadır. Dizi için "Kazak Hanlığı (dizi)" maddesine bakınız.

Şeybanîler, Cengiz Han'ın oğullarından Cuci'nin 5. oğlu ve Batu'nun kardeşi olan Şeyban'ın (Şiban) sülalesinden olup Özbekleri yöneten Ebu'l Hayr tarafından kurulmuş Türk veya Türk-Moğol sonradan Farslaşan hanlık.

<span class="mw-page-title-main">Ağa Muhammed Şah</span> Türk Kaçar Hanedanının kurucusudur.

Ağa Muhammed Şah, Kaçar Aşireti'nin reisi; 1794-1925 yılları arasında İran'a hakim olan Kaçar Hanedanı'nın kurucusudur. Aslen Kaçar kabilesinden Koyunlu kolunun aşiret reisiydi. Ağa Muhammed Han 1789'da İran Şahı olarak tahta çıktı, ancak Mart 1796'ya kadar resmen taç giymedi, 1794'te Zend hanedanlığından Lotf Ali Han'ı öldürmesiyle tahta çıktı. 17 Haziran 1797'de suikasta kurban gitti ve yeğeni Feth Ali Şah Tahta çıktı. Ağa Muhammed Han'ın Saltanatında başkenti Tahran yaparak İran'ın tekrar merkezi otoriteye kavuşmasını sağladı. Gürcistan'ın bağımsızlık ilan etmesiyle Tiflis'e şiddetli bir saldırı düzenleyerek 15,000 Gürcü esir İle İran'a geri döndü.

I. Gazi Giray, 1523-1524 yılları arasında altı ay hüküm süren Kırım hanıdır.

II. Devlet Giray, Kırım Hanı. 1699-1702 ve 1709-1713 yılları arasında olmak üzere iki kez Kırım Hanlığı yaptı. Hanlık dönemi iki kez toplamda 8 yıl 5 aydı.

Kazak Han - Türk, Kazak ve Altay mitolojisinde söylencesel Hakan. Kazakların Atası olarak kabul edilir. Alaş Han’ın oğludur. Üç oğlu vardır:

  1. Bakarıs: Neslinden gelenler Uluğ Cüz’ü oluştururlar.
  2. Akarıs: Soyundan gelenler Orta Cüz'ü oluştururlar.
  3. Yanarıs: Soyu Küçük Cüz adıyla anılmıştır.

Hoy Hanlığı veya Dunbuli Beyliği, 1210–1799 yılları arasında Hoy şehri ve çevresinde Dunbuli aşireti tarafından kurulmuş Türkleşmiş Kürt hanlıktı. Hanlığın kökeni Eyyubilere dayandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazak Cüzleri</span>

Cüz üç ana Kazak topluluklarının, Kıpçak Obası'nda kontrol ettikleri alanlara denir. Bu alanların büyük kısmı bugünkü Kazakistan sınırlarını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Çungar Hanlığı</span>

Çungar Hanlığı, 1620'de Oyrat olarak bilinen Batı Moğollarının Çungarya bölgesine yerleşmeleri ve zamanla bu kabilelerin birleşmelerinin sonucunda kurulan bir bozkır hanlığıydı. Hanlık, 1634'te Oyrat Hanlığı'nın nihayete ermesi sonucunda Erdeni Batur tarafından kuruldu. Çungarlar, 1680 ve 1688 yılları arasında Tarım Havzası'nı fethettiler. 1717'de Tibet'i fethettiler ve Moğol devleti olan Khoshut Hanlığı'nı yıktılar. 1653-1677 yıları arasında hanlıkta taht kavgaları baş göşterdi. Kaldan Batur ülke idaresini eline geçirdi ve Boshogtu Han unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Ulu Jüz</span>

Ulu Jüz, Güney Kazakistan, Yedisu topraklarında, batı Çin'in günümüz bölgelerinde ve Özbekistan'ın Taşkent bölgesinin bir bölümünde bulunan Kazak taifeleri.

Orbulaq Muharebesi, 1643 yılında Cangir Han ile Huntaiji Erdeni Batur arasında gerçekleşmiş savaş. Erdeni Batur ordusunun, Özbek Semerkant Emiri'nin yardımıyla Jangir Sultan (sonraları Cengir Han) liderliğindeki Yalantuş Bahadur Kazakları tarafından yenilgiye uğratılmasıyla sonuçlandı. Kazak-Dzungar Savaşları dizisi sırasında meydana gelen muharebe, Kazakların 17. yüzyılda Cungar istilasına karşı kurtuluş savaşının ilk dönüm noktalarından biriydi.

Kazak Hanlığı, 2019 yapımı toplam 2 sezondan ve 20 bölümden ibaret Kazakistan dizisidir. Dizi, Anadolu Türkçesinde altyazılarla TRT 2 ve TRT Avaz'da yayınlanmıştır. Dizi, Kazakistan Cumhurbaşkanı, İlbaşı Nursultan Nazarbayev'in teşebbüsü ile çekilmiştir. Dizide Kazakistan Hanlığı'nın kuruluşundan ve Türk Kazak Bahadırları Kerey ve kuzeni Janibek'in bu devleti kurmak için verdiği mücadeleden söz edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ebü'l-Hayr Han (Küçük Jüz hanı)</span>

Ebülhayr Han, Küçük Jüz'ün ilk hanıdır. Tüm Kazak Hanlığı'nın hanı Kayıp Han'ın ölümünden sonra Kazak Hanlığı üç bağımsız hanlığa bölündü: Ulu, Orta ve Küçük Jüzler. Küçük Jüz'ün Kazak Türkleri kendileri Sultan Ebülhayr'ı hakan seçtiler. O, yalnızca Küçük Jüz'ün kağanı olsa da, Çungarlara (Moğollar) karşı savaşlarda diğer iki jüzle de ittifaka girmiş ve onlara komutanlık yapmıştır. Ebülhayr Han, Kazaklar tarafından Millî Kahraman kabul ediliyor.

Baush Khan - 16. yüzyılın ilk yarısında bir Kazak Hanı'ydı. Adik Sultan'ın oğullarından biriydi. Ağabeyi Tahir Han'dan sonra Kazak Hanlığı'nda hüküm sürdü. Baush'un gücü tüm Kazak kabilelerini kapsamadı.

<span class="mw-page-title-main">Kazak hanlarının listesi</span> Vikimedya liste maddesi

15. yüzyılın ortalarından itibaren Kazak hanları hem birleşik Kazak Hanlığı'na hem de daha sonra üç ana Kazak tümenine liderlik etmişlerdir. Han, Orta Asya'daki göçebe ve yarı göçebe gruplar tarafından kullanılan bir yönetici unvanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ögeday Hanedanı</span>

Ögedei Hanedanı, 12. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar etkili bir Moğol ailesi ve Börçigin kabilesinin alt koludur. Kurucusu olan Ögeday, Cengiz Han’ın oğullarından olup babasının ölümü sonrası Moğol İmparatorluğu’nun ikinci kağanı olmuştur. Ögeday, Moğol İmparatorluğu sınırlarını genişletmeyi sürdürmüştür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.