İçeriğe atla

Kazablanka

Kazablanka
Arapçaالدار البيضاء - ad-Dār al-Bayḍāʼ   
Kazablanka
Kazablanka bayrağı
Bayrak
Fas üzerinde Kazablanka
Kazablanka
Kazablanka
Kazablanka'nın Fas'taki konumu
ÜlkeFas Fas
BölgeGrand Casablanca
İlk kuruluşu7. yüzyıl
Tekrar imarı1756
İdare
 • Belediye BaşkanıMuhammed Sacid
Yüzölçümü
 • Toplam324 km²
Nüfus
 (2004)
 • Toplam2.949,805
 • Yoğunluk9132.5/km²
Zaman dilimiUTC±00.00 (BAS)
 • Yaz (YSU)UTC+01.00 (BAYS)

Kazablanka (İspanyolca: Casablanca (Beyaz Ev), Arapça: الدار البيضاء (Dâr-ül-Beydâ)), Fas'ın batısında, Atlas Okyanusu kıyısında yer alan liman kenti. Aynı zamanda Fas'ın en büyük şehridir. Nüfusu 3.800.000'dir. (2006)

1942'de efsanevi Hollywood filmi, Kazablanka ile şehrin popülaritesi artmış, uluslararası değerlendirmelerde dönemin modern mimari başkenti kabul edilmiştir.[1] Şehir bu ününü 20. yüzyılda yaşadığı mimari değişikliğe borçludur. Zira o dönemde, Paris'teki Ecole des Beaux-Arts (güzel sanatlar akademisi) mezunu mimarların öğrendiği modern mimari teorilerini burada uygulamıştı.

Tarih

Bugünkü kentin yerinde 12. yüzyılda Anfa adlı bir Berberi köyü vardı. 15. yüzyılda korsanların merkezi durumuna gelen köy, 1468'de Portekizlilerce yakıldı. 1515'te bölgeye dönen Portekizliler burada Casa Branca adlı adında bir yerleşme kurdu. 1755'te büyük hasara yol açan bir depremden (1755 Lizbon Depremi) sonra boşaltılan kent, 18. yüzyılın sonlarında Sultan Sidi Muhammed bin Abdullah'ın emriyle yeniden kuruldu. Akabininde kente Casablanca adını veren İspanyol tüccarlar ve öteki Avrupalılar buraya yerleşmeye başladılar. Bu dönem nüfusun çoğunluğunu Fransızlar oluşturuyordu; yine aynı anlama gelen Fransızca Maison Blanche adı da Casablanca kadar yaygın bir kullanım kazandı.

1907'de Fransa Kazablanka'yı işgal etti. Kent, Fransız himayesi altında olduğu sürede (1912-1956) Fas'ın en büyük limanı haline geldi.

Kazablanka Konferansı

Kazablanka II. Dünya Savaşı sırasında stratejik bir liman olarak değerlendirilmiş ve Kazablanka Konferansına (1943) ev sahipliği yapmıştır. Bu konferansta Churchill ve Roosevelt savaşın gelişimini tartışmışlardır. Ayrıca İkinci Dünya Savaşı sırasında Amerikan hava üssünün bulunduğu Kasablanka, Avrupaya olan Amerikan hava saldırılarının destek ve tedarik noktası olarak da rol oynamıştır.

İklimi

Kazablanka'da yumuşak bir Akdeniz iklimi (Köppen iklim sınıflandırması)hüküm sürmektedir. En çok yağış Kasım ve Mart aylarında düşer. (Bakınız alttaki iklim tablosu.) Kazablanka'nın iklimi Atlantik Okyanusu'nun serin akımlarından etkilenmektedir; bu sayede sıcaklık dalgalanmaları, orta ve küçük mevsimsel sıcaklık değişimler oluşmakta; aşırı sıcak ve aşırı soğuk değişimleri gerçekleşmeyip son derece ılıman bir iklim görülmektedir.


 Kazablanka iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 17,1 18,8 19,7 21,3 22,2 24,4 26,2 26,7 25,5 22,1 19,8 19,7 22,0
Ortalama sıcaklık (°C) 12,2 14,7 15,9 17,0 19,1 21,5 23,2 24,0 22,4 18,6 15,7 15,3 18,3
En düşük sıcaklık (°C) 7,2 10,5 12,0 12,6 16,0 18,6 20,1 21,2 19,3 15,1 11,5 10,9 14,6
Ortalama yağış (mm) 132 118 92 76 53 25 10 17 38 69 109 146 885
Kaynak: Dünya Meteoroloji Örgütü (BM)[2]


Ekonomi

Özellikle Kazablanka limanı çevresinde ticaretin hızla gelişmesi sonucunda kent, Fas ekonomisinin merkezi haline gelmiştir. Sanayi sektöründeki işgücünün % 60'ı ile toplam üretimin % 39'unu tek başına Kazablanka karşılamakta, tüm ulusal elektrik tüketiminin %35'ini harcamaktadır.[3]

Dünyanın en büyük ikinci camisi olan ve en uzun minaresine sahip II.Hasan Camii Kazablanka'da bulunmaktadır.

Kazablanka Menkul Kıymetler Borsası

Kazablanca Menkul Kıymetler Borsası; (Bourse des Valeurs de Casablanca) BVC, menkul kıymet alım satımı yapılan Fas'ın resmi borsasıdır. 1929 yılında Office de cotation des valeurs mobilières, Menkul Kıymet Bürosu adıyla kurulmuştur.

Kazablanka Borsası, Johannesburg ve Kahire Borsalarından sonra Afrika'nın en büyük 3. borsasıdır.

Yönetim

İdari yapılanma

Kazablanka, Muhammediye ile birlikte Grand Kazablanka'yı oluşturup vali tarafından yönetilir. Kazablanka şehri şu yönetim kademelerine bölünmüştür

  1. Aïn Chock (Arapça:عين الشق).
  2. Aïn Sebaâ - Hay Mohammadi (عين السبع - الحي المحمدي).
  3. Anfa (أنفا).
  4. Ben M'Sick (بن مسيك).
  5. Sidi Bernoussi (سيدي برنوصي).
  6. Al Fida - Mers Sultan (الفداء - مرس السلطان).
  7. Hay Hassani (الحي الحسني).
  8. Moulay Rachid (مولاي رشيد).

Nüfus

Kazablanka 2004 sayımıyla üç milyona ulaşan nüfusu ile Mağrip bölgesinin en kalabalık şehri olmuştur. Altta 10 yılda yapılan iki sayım sonucu Grand Kazablanka bölgesindeki nüfus değişimini bulabilirsiniz:

Kazablanka Demografisi
2004 yılında Nüfus2.949.805
1994 yılında Nüfus2.717.125
6 yaş (%) altındaki nüfus9,5
6 ve 14 yaş arası nüfus (%)15,2
15 ve 59 yaş arası nüfus (%)67
60 ve üzeri nüfus (%)8,3
Bekarlar (%)43
Evli (%)48,7
Kaynak : Planlama Yüksek Komiserliği - Sayım 2004 (Fransızca)[4]

Mimari

Yarım yüzyıl boyunca, 1910 ve 1960 arasında, şehir büyük bir gelişim geçirerek bir çekim merkezi ve Fas'ın ekonomik başkenti haline gelmiştir. Bu gelişim şehirleşmede bir devinime yol açmış, mimari alanda şehir deney merkezi haline gelmiştir.

Zamanın değişik mimari akımları ile birlikte Arap-Endülüs, art nouveau, Art Deco, Kübizm, modern mimari ve Brutalist mimari eserleri bu dönemde gerçekleşmiştir.

Birçok mimarın eserleri ile harmanlanmış eşsiz bir bütünlük bu dönemin eseridir. Bu evrede katkısı olan mimarlar Marius Boyer, Henri Prost, Albert Laprade, Joseph Marrast, Paul Tournon, Marcel Desmet, Joseph and Elias Suraqui, Jean-François Zevaco, Jabin Pierre, Adrien Laforgue, Gaston Jambert, Jean Basel, Edmond Brion, Auguste Cadet, Albert Greslin, Leonard Morandi ve Elie Azagury Wolfgang Ewerth şeklinde sıralanabilir.[5]

İlgi Merkezleri

Fransız döneminde şehrin tasarımını mimar Henri Prost gerçekleştirmiştir. Yeni şehrin (Fransızca Ville Nouvelle) ana caddeleri Birleşmiş Milletler Meydanının (Place des Nations Unies) güney ve batısına radyal olarak yayılır. Bu bölgede ana bulvar ve pazar Anfa bulunmakta. Bu etkileyici bölgede eski idari binalar ve modern oteller yer almakta. Mimari olarak bu bölgede İspanyol-Mağribi stili ve Art Deco karışımı görülür.

Kazablanka Hasan II Camisi'ne ev sahipliği yapar. Fransız mimar Michel Pinseau tarafından tasarlanmış, okyanus kıyısında yer alan bu dünyanın en uzun minaresine sahip cami 25.000 kişiyi kapalı alanda, 80.000 kişiyi cami dış duvarları içerisinde hizmet verebilir. Cami Kuzey Afrika'nın en büyük ve dünyanın 3. en büyük islami ibadet alanı (Kabe ve Şah Faysal Camisi'den sonra).[6]

Cami inşasına Fransız firma Bouygues 1980 senesinde eski Fas kralının 60. doğumgününe (1989) yetiştirilmek üzere başlamış, ancak 1993 yılında açılışı gerçekleştirilebilmiştir. Tahmini bedeli 800 milyon dolardır.

Parc de la Ligue Arabe (eski adıyla Lyautey) şehrin en büyük parkıdır. Kenarında artık ibadet için kullanılmayan Kazablanka Katedrali (Cathédrale Sacré-Coeur) Mağribi mimarisinin heybetli bir örneği olarak yer alır.

Eski Medine (eski şehir - Fransız yönetimi altındaki şehir merkezi) Fas'ın diğer şehirlerinin eski merkezlerinden (Fes ve Marakeş gibi) daha az ilgi çekmektedir.

Yereller arasında ilgi çeken bir diğer merkezi ise "The Marabout de Sidi Abderrahmane"dır. Kazablanka açıklarında kayalık olan bu adaya ancak gel-git sırasında dalgalar en düşük seviyede iken ulaşılabilir. Burada Fas'ta kutsal kabul edilen Cezayir'in kurucusu Sidi Abderrhamane Thaalibi'ye ait mezar bulunmaktadır.[7] Mezara halkın ilgisi devam etmekte, şifa arayanlar ve kutsal olduğuna inananlar tarafından ziyaret edilmektedir.

Altyapı

Ulaşım

Kazablanka, şehrin doğu-batı aksı boyunca uzayan 22 km uzunluğunda şehiriçi otoyola ve şehri kıyısıdan akan 33.5 km uzunluğunda paralı yola ( A 5 çevreyolu) sahiptir. Kazablankayı Rabat'a bağlayan A 3 paralı yolu, El Jadida'ye bağlayan A 5 çevreyolu ve Marakeş üzerinden Agadir'e bağlayan A 7 paralı yolu ile ülkenin en merkezi ve önemli kesişim noktasıdır.

Eğitim

Kardeş şehirler

Dış bağlantılar

Notlar ve kaynaklar

  1. ^ "rfi.fr - Uluslararası Radyo Fransa sitesi şehir mimarisi (Fransızca)". 22 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2011. 
  2. ^ "World Weather Information Service - Casablanca". Worldweather.org. 5 Ekim 2006. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2011. 
  3. ^ "jeuneafrique sitesi". 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  4. ^ FAS KRALLIĞI - Yüksek Planlama Komisyonu. "Nüfus ve Konut Sayımı, 2004". 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2011. 
  5. ^ See in particular: and Houdaifa-Tayeb, "Casablanca abandons his memory"[]
  6. ^ "Fastaki Hasan II camisi, Fas". Lonely Planet. 20 Ağustos 2010. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011. 
  7. ^ "Sidi Abderrahman'a ziyaret". Morocco.com. 22 Şubat 1999. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011. 

Resim galerisi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fas</span> Kuzey Afrikada yer alan bir ülke

Fas, resmî adıyla Fas Krallığı, yaklaşık 37 milyon nüfusa ve 720.000 km² yüzölçümüne sahip bir Kuzey Afrika ülkesidir. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır. Mağrip ülkelerinden biri olan Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan Cebelitarık Boğazı'nı çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğuda Cezayir, kuzeyde İspanya, güneyde ise Moritanya ile komşudur. Aynı zamanda ülke, Batı Sahra adı verilen bölgede, 1975'te koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra hak iddia etmiş ve günümüzde de bölgenin dörtte üçünü fiilen yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Borsa</span> organize ticaret pazarı

Borsa veya sermaye piyasasının değişimi, alınıp satılabilir menkul kıymetler, stok, hisse senedi, emtialar, döviz, istikraz, vadeli kontratlar ve opsiyon sözleşmelerinin halka açık satıldığı veya satın alındığı organize bir piyasadır. Sermaye piyasası, üretken faaliyetleri destekleyen bir yatırım mekanizması oluşturur ve borsa ise bu amaca ulaşmak için kullanılan bir pazardır. Borsa, yatırımcıların faaliyetleri için güvenli bir ortam yaratmasının yanı sıra düzenli işlem mekanızmasına, güncel fiyatlara ve gerçek zamanlı alışveriş yapmaya sahip olmasından dolayı popülerdir.

<span class="mw-page-title-main">Anvers</span> Anvers iline bağlı belediye (Flaman Bölgesi, Belçika)

Anvers, Antwerpen veya Antwerp Belçika'da, Flaman Bölgesi'nde yer alan bir liman kentidir. Anvers, Anvers ilinin başşehridir.

<span class="mw-page-title-main">Maskat</span> Ummanın başkenti

Maskat, Umman Sultanlığı'nın başkenti ve en büyük şehri. Arabistan yarımadasının güneydoğu sahilinde olup eskiden beri denizcilikle uğraşan Umman halkının başlıca ticaret limanıdır. 2014 yılı verilerine göre şehrin toplam nüfusu 1.208.114 olup bu nüfusun 464.236'sı Ummanlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Melbourne</span> Avustralyanın başkenti Victoria

Melbourne, Avustralya'nın Victoria eyaletinin başkenti ve en kalabalık şehri, ayrıca ülkenin en kalabalık ikinci şehri. Melbourne, bir milyon nüfusu aşmış şehirler arasında dünyanın en güneyinde bulunanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tanca</span> Fasın kuzeyinde bir şehir

Tanca, Fas'ın kuzeyinde 669.685 nüfuslu bir şehir. Kuzeybatı Afrika'da, Cebelitarık kıyısında yer alır. Tanca Eyaletinin merkezidir. Tanca, doğusundaki Akdeniz'i batısındaki Atlas Okyanusu ile buluşturmaktadır. 1940'ta Hendaye'de Hitler'le anlaşma yapan Francisco Franco tarafından II. Dünya Savaşı sırasında işgal edilmiştir. Savaşta Almanlar gerilemeye başlayınca Francisco Franco, müttefiklere yaklaşmak için Tanca'dan geri çekilmiştir. Fas'ın bağımsızlığını kazandığı 1956 yılına kadar Tanca, stratejik konumu ve liman oluşu nedeniyle uyuşturucu, kaçakçılık ve casusluk trafiğinin kavşağı denilebilecek bir yerdi. Şimdi ise şehir, yasa dışı aktiviteleriyle değil, turistik özellikleriyle ön plana çıkmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zağnos Paşa Camii</span> Balıkesirde bir cami

Zağnos Paşa Camii veya Balıkesir Ulu Camii, Türkiye'nin Balıkesir şehir merkezinde bulunan15. yüzyıl yapısı cami.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir (şehir)</span> Cezayirin başkenti

Cezayir, Cezayir'in başkenti ve en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Beyazıt Meydanı</span> Istanbul, Fatihte meydan

Beyazıt Meydanı, İstanbul’da tarihî yarımadada merkezî bir konuma sahip meydandır. Konumu Bizans döneminde şehrin en önemli meydanlarından olan Theodosius Forumu’yla büyük ölçüde örtüşmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Timbuktu</span> Mali İmparatorluğunun başkenti

Timbuktu Batı Afrika ülkesi Mali'nin şehri. Mali'nin 8 idari bölgesinden biri olan Timbuktu Bölgesi'nin de başkentidir. Timbuktu, dünyanın yeni yedi harikasına aday gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Adelaide</span> Güney Avustralyanın başkenti

Adelaide, Avustralya'nın Güney Avustralya eyaletinin başkenti ve yaklaşık 1.28 milyon nüfusuyla ülkenin en kalabalık beşinci şehri.

<span class="mw-page-title-main">Fas'ın illeri ve prefektörlükleri</span>

Fas'ın illeri ve prefektörlükleri, Fas'ın bölgelerden sonra gelen ikinci düzey idari bölümleridir. Toplam 75 adet ikinci düzey idari bölüm olup bunlardan 62'si il ve 13'ü prefektörlüktür.

<span class="mw-page-title-main">Selâ</span>

Salé, Bou Regreg nehrinin sağ kıyısında, kuzey-batı Fas'ta bir şehir, başkent Rabat'ın tam karşısında ve Rabat için bir banliyö kasabası olarak hizmet vermektedir.
Fenike kolonisi olarak antik zamanda kurulan, Alaout Fas'a dahil edilmeden önce bağımsız bir cumhuriyet olan kent; korsanlar için bir güvenli bir sığınaktı. Salé kolonisi Fenikelilerin ardından Kartaca egemenliğine girmiş, ancak en müreffeh dönemini Roma İmparatorluğu altında iken yaşamıştır.
Salé; karayolu ile limanı sayesinde, ticaret merkezi olmuş; Marakeş, Fes bağlantısı üzerindeki stratejik konumu, ayrıca Fas'ın Avrupa güzergahına liman bağlantısı ile; Muvahhidler ve Meriniler döneminde büyük bir gelişme göstermiştir.
On sekizinci yüzyıla dek ticari faaliyetleri ile Salé ülkede nüfuzunu genişletmiştir. Onyedinci yüzyılda, İspanya'dan Müslüman göçmenlerin gelmesiyle şehirde yeni bir hayat başlamış ve komşu şehir Rabat ile bir rekabet oluşturmuştur. Hristiyanlara karşı intikam ruhunu ateşleyen Endülüs Mağribileri, Cornwall'a kadar varan seferler gerçekleştirmiş Bouregreg Cumhuriyeti adında güçlü bir siyasi varlık teşkil etmişlerdir. Salé'nin cesur ve kurnaz mağribileri İngilizlerin dimağlarında Sallee korsanları görüntüsü yerleştirmiştir.
On dokuzuncu yüzyılda şehir sahip olduğu ticari rolünü kaybetmeye başlamıştır. Ondokuzuncu yüzyılda ve Fransız, İspanyolca sömürge döneminde kültürün, isyanın ve dini hayatın Mekke'si olduğu bir dönemi geçirmiştir. Kentin medinesi birçok anıt, riadlar, zaviyelerden, dervişler ve özel kütüphaneler gelen Hispanik-Mağribi ilham ile yaşayan bir açık hava müzesi haline gelmiştir. Salé Rabat'ın kardeş şehri haline gelirken, kendi gelenekleri ve geçmişi ile varlığı sürdürmüştür. Yirminci yüzyılın sonlarında Salé prestijini düşüşe geçiren yoğun bir göç dalgasının etkisinde kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Raja CA</span>

Raja Club Athletic of Casablanca, 1949 yılında Fas'ın Kazablanka şehrinde kurulmuş futbol kulübüdür. Şu ana kadar 11 kez Fas Ligi şampiyonu olmuş, 7 kez Fas Kupası kazanmış; 1989, 1997 ve 1999 yılları olmak üzere 3 kez de CAF Şampiyonlar Ligi şampiyonu olmuştur. Raja Casablanca ayrıca, IFFHS tarafından açıklanan "Afrika'nın en başarılı futbol kulüpleri" sıralamasında Mısır takımları El-Ehli, Zamalek ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti ekibi TP Mazembe'den sonra dördüncü sırada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tokyo Menkul Kıymetler Borsası</span>

Tokyo Menkul Kıymetler Borsası (TSE) Tokyo'da kurulmuş olan bir borsadır ve Asya kıtasındaki market cap açısından en büyük borsa olmakla birlikte, dünyanın da en büyük ikinci borsasıdır. Aralık 2011 itibarıyla borsada toplam market cap değeri 3.9 trilyon US$ olan 2,292 şirket işlem görmektedir. Borsanın sahibi Japan Exchange Group şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Kazablanka Twin Center</span>

Kazablanka Twin Center Kazablanka, Fas'ta bulunan iki gökdelenden ibaret bir komplekstir. İkili yapının, Batı Kulesi ve Doğu Kulesi, her birinde 28 kat vardır. Kazablanka'nın kalbinde Maarif semtinde altında, içinde mağazaların bulunduğu bir alışveriş merkezi, ofisler ve 5 yıldızlı bir otele ev sahipliği yapıyor. Kompleks, Zerktouni Bulvarı ve Al Massira Al Khadra bulvarı arasındaki kavşakdır. Ana mimar İspanyol bir Katalan oaln Ricardo Bofill Levi ve ortak mimar Faslı Elie Mouyal'dir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika borsaları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, Amerika kıtasındakı menkul kıymetler borsaların bir listesidir. Latin Amerika'daki menkul kıymetler borsaları "Bolsa de Valores" terimi kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Afrika borsaları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, Afrika kıtasındakı menkul kıymetler borsaların bir listesidir. Afrika'da 38 ülkenin sermaye piyasasını temsil eden 29 borsa var.

Kazablanka Borsası, Fas, Kazablanka'da bir borsadır. Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesindeki en iyi performanslardan birini elde eden borsa, JSE Limited ve Nijerya Borsası'ndan sonra Afrika'nın üçüncü büyük Borsasıdır. 1929'da kurulmuştur. Şu anda 19 üyesi ve toplam piyasa değeri 71,1 milyar dolar olan 81 işlem gören menkul kıymeti vardır. Fas ekonomisi'nde etkisi büyükdür. MASI, MADEX, CFG 25 endeksleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Anvers Borsası</span>

Anvers Borsası (Handelsbeurs), Belçika'nın Anvers kentinde bulunan Meir sokağının küçük bir yan sokağı olan Twaalfmaandenstraat'ta yer almaktadır. "Bütün borsaların anası" olan Anvers borsası, 1531'den 1997'ye kadar burada bulunuyordu. Hofstraat'taki Oude Beurs ile bu bina farklıdır.