İçeriğe atla

Kazım Baykal

Kazım Baykal
Doğum25 Aralık 1905(1905-12-25)
Bursa
Ölüm27 Temmuz 1993 (87 yaşında)
Bursa
Defin yeriEmir Sultan Mezarlığı, Bursa
MeslekÖğretmen
Tanınma nedeniBursa'da tarihi eserlerin korunması için çabaları

Kazım Baykal (25 Aralık 1905,[1] Bursa- 27 Temmuz 1993, Bursa), Türk öğretmen, kültür insanı, yazar.

Bursa Eski Eserleri Sevenler Derneği’ni kurarak Bursa'daki tarihî mekanları ve anıtları onarmak için önemli çabalar vermiş bir kültür insanıdır.

Yaşamı

1905 yılında Bursa'nın Hocahasan mahallesinde doğdu. Kökleri Rusçuk'a dayanan, 1893 Harbi sırasında Bursa'ya yerleşen bir aileye mensuptur. Dedesi Hacı Osman Efendi, Bursa’da Rusçuk Camii’ni yaptıran kişidir.[2]

Kazım Baykal, öğrenimine Bursa’da başladı. 1923'te Dar'ül Hilafe Medresesi'nin lise seviyesindeki kısmından mezun oldu,[3] 1924'te Bursa Dârulmuallimin’den yeterlik diploması aldı.[1] 1927 yılında İstanbul Üniversitesi'nin İlahiyat Fakültesi'nden mezun oldu ve ertesi yıl fark derslerini vererek Felsefe bölümünü bitirdi.

37 yıl boyunca Türkiye'nin farklı şehirlerinde felsefe, tarih ve sosyoloji öğretmenliği yaptı. 1936 yılında Diyarbakır Lisesi’nde öğretmenlik yaptığı sırada Diyarbakır surlarına hayran kalmış ve tarihi abidelere ilgisi böylece ortaya çıkmıştır. Baykal'ın o dönemde emekli öğretmen Süleyman Savcı ile hazırladığı "Diyarbakır Şehri Broşürü" ,CHP Diyarbakır Halkevi tarafından 1942'de yayınlandı.

Baykal, son görev yeri olan Bursa Erkek Lisesi'ne 1945'te atandı. Tarihi eserlere ilgisi Bursa'da bulunduğu sırada yoğunlaştı. Bursa kütüphanelerinde Osmanlı kadı sicillerini inceleyerek bilgiler edindi. 20 yıl Bursa Erkek Lisesi'nde öğretmenlik yaptıktan sonra 1965'te emekli oldu.

Baykal, 1946 yılında Bursa'daki tarihî yapıların onarımını yapmak üzere Bursa Eski Eserleri Sevenler Derneği’ni kurdu ve ömrünün sonuna kadar başkanlığını yaptı. 47 yıl içinde 137 tarihi yapıyı dernek adına onardı, usta yetiştirdi.[4] 1940'larda Süleyman Çelebi’nin a Çekirge semtindeki türbesinin onarımı, İsabey Cami’nin ve Timurtaş Paşa mezarının yıkımdan kurtarılması, Koza Han içinde mescidin onarılması, Irgandı Köprüsü'nün canlandırılması için girişimleri, Bursa’nın simgesi haline gelmiş anıtsal ağaçların koruma altına alınması, Bursa'nın tarihi eserleri adına yaptığı çalışmalardandır.

Bursa'nın eski eserleri ve onarımlarına dair yazılarını 1953-1974 yılları arasında Bursa Hakimiyet gazetesinde yayımlayan Baykal, İran, Afganistan, Hindistan'a, Avrupa kentlerine seyahat etmiş, gezilerini Bursa Hakimiyet'te yazı dizisi şeklinde anlatmıştır.[1]

Baykal, liseler için yazdığı "Sosyoloji-Mantık" kitaplarından "Hac Kılavuzu" başlıklı çalışmasına, Bursa Belediyesi'nin tarihine ilişkin eserinden, Eski Eserleri Sevenler Kurumunun çalışmalarına dair broşürlere kadar birçok kitap ve broşür hazırladı. İlk baskısı 1950'de yapılan Bursa ve Anıtları adlı kitap ile Ulu Cami adlı kitabı en önemli iki eseridir.

1992'de kendisine Uludağ Üniversitesi tarafından fahri doktor ünvanı verildi. 1993 yılında öldü.

Anısı

Emir Sultan Mezarlığı'ndaki kabri

Kazım Baykal'ın adı, 1993 yılında Bursa'da bir caddeye verilmiştir.[2] Bursa Erkek Lisesi bahçesine bir büstü dikilmiştir.[1]

Kazım Baykal adı ayrıca 2017'de Bursa'da bir liseye verilmiştir; okul 2019 - 2020 Eğitim yılından itibaren Nursel Çağlar Anadolu Lisesi olarak eğitime devam eder.[5]

Eserleri

  • Tarihte Bursa Yangınlan (1948)
  • Bursa Anıtları (İstanbul, 1950)
  • Ulucami (İstanbul, 1950)
  • İslamiyetle Yeni İçtihadlara Doğru (Bursa, 1966)
  • 2000 Yıllık Bursa'nın Belediyesi (Bursa, 1976)
  • Hikmet-i Teşri (İslam Dininin Emir ve Yasakları) (Bursa 1983)
  • Hac Kılavuzu
  • Süleyman Çelebi ve Mevlid (Bursa, 1999)
  • Diyarbekir Şehri
  • Türk Tarihinde Diyarbakır
  • Liseler İçin Sosyoloji
  • Liseler İçin Mantık
  • Felsefe ve Bilimler Tarihi
  • Ahlak Felsefesi Tarihi
  • Atatürk’ün Hayatı Memleket ve Millete Yaptığı En Büyük Hizmetleri.
  • Bursa Eski Eserleri Sevenler Kurumu Onarımları
  • Bursa'nın Köprüleri

Kaynakça

  1. ^ a b c d Bayramoğlu, Kerim (19 Nisan 2022). "Bursa'ya Adanmış Bir Ömür: Kazım Baykal". Bursasehrengiz.com. 21 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024. 
  2. ^ a b "Kazım Baykal". www.bursadakultur.org. 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024. 
  3. ^ Öcak, Mustafa (2009). "Dar'ul-Fünun İlahiyat Fakültesinin Öğretim Süresi Ders Programı ve Mezuniyet Belgesi Örnekelri" (PDF). Darülfünun İlahiyat Sempozyumu 18-19 Kasım 2009 Tebilğleri. 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ocak 2024. 
  4. ^ Özdemir, Şifa Nezaket. "Kâzım Baykal Kaynakçası". 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024. 
  5. ^ "Kazım Baykal Kimdir". ncaglar.meb.k12.tr. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024. []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Hamdi Tanpınar</span> Türk şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat tarihçisi, siyasetçii

Ahmet Hamdi Tanpınar ; Türk şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat tarihçisi, siyasetçi ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Burdur</span> Burdur ilinin merkezi olan şehir

Burdur, Burdur ilinin merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Cemil Meriç</span> Türk yazar, çevirmen ve düşünür

Hüseyin Cemil Meriç, Türk yazar, çevirmen, düşünür ve sosyolog.

<span class="mw-page-title-main">Halide Nusret Zorlutuna</span> Türk yazar ve şair

Halide Nusret Zorlutuna, Türk şair, yazar, öğretmen.

Bursa Erkek Lisesi (Mekteb-i İ'dâdî-i Mülkî, Bursa Mekteb-i Sultanisi, Bursa Lisesi, Bursa Erkek Lisesi, Bursa Anadolu Erkek Lisesi) Bursa'da 19. yüzyıl sonunda kurulan ve halen Anadolu lisesi statüsünde faaliyete devam eden eğitim kuruluşu.

<span class="mw-page-title-main">Hilmi Ziya Ülken</span>

Mehmet Hilmi Ziya Ülken, Türk düşünce yaşamında ve Türkiye'de bir felsefe geleneğinin oluşmasında büyük etkisi olmuş bir filozof ve sosyologdur.

Cavit Orhan Tütengil, Türk sosyolog ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Fâik Âli Ozansoy</span> Türk bürokrat, eğitimci ve şair (1876 - 1950)

Fâik Âli Ozansoy, Türk bürokrat, eğitimci ve şairdir.

Şahadet Camii veya diğer adlarıyla Kale Camii veya Saray Camii, Bursa'da Tophane semtindeki tarihî cami.

Mehmet Akif İnan, Türk şair, yazar, araştırmacı ve öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Emin Erişirgil</span>

Emin Erişirgil, Türk eğitimci, felsefeci, yazar ve siyasetçi, eski Türkiye içişleri bakanı.

Ömer Naci Soykan. Bilgi felsefesi, dil felsefesi ve estetik alanlarındaki çalışmalarıyla tanınan Türk felsefeci ve akademisyen.

Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Türk sosyolog, akademisyen ve fikir adamı.

Mehmet Karasan, İlahiyat profesörü, akademisyen, yazar, çevirmen, siyasetçi ve Demokrat Partiden 10. 11 dönem milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Veled-i Yaniç Camii</span> Erken dönem Osmanlı camisi

Veled-i Yaniç Camii ya da Yaniçoğlu Camii, Bursa'nın Osmangazi ilçesi, hisar semtinde bulunan erken dönem Osmanlı camisidir. Kapısı üzerindeki yazıtına göre 844 Hicri Safer ayında Yaniçoğlu Hacı Hayrûddin oğlu Mahmud Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Mimarı bilinmeyen caminin kitabe ve vakfiyesi mevcuttur. Plan şeması ve özellikle son cemaat yerinin kullanılışı nedeniyle özel bir düzenlemeye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kerim Sadi</span>

Kerim Sadi ya da asıl adıyla Ahmet Nevzat Cerrahoğlu, Türkiye'deki sosyalist hareketin tarihine ilişkin eserleriyle tanınan yazardır.

Halil Vedat Fıratlı, Türk eğitimcidir. İstanbul Erkek Lisesinde eğitim gördü (1912-21). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi (1925) Berlin Üniversitesi Felsefe Fakültesini bitirdi (1929). Kabataş Lisesinde felsefe öğretmenliği ile Edirne Lisesinde edebiyat öğretmenliği yaptı. Sonrasında Ankara Gazi Lisesinde müdürlük ve Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat öğretmenliği yaptı. Eğitim idareciliğinde önemli görevlere geldi. Milli Eğitim Bakanlığı baş müfettişliği, İstanbul Maarif müdürlüğü ve Güzel Sanatlar Um. müdürlüğü gibi görevlerde bulundu. İstanbul Öğretmenler Birliği, Ankara Öğretmenler Derneği, Anıtları Koruma Derneği ve Çocuk Hakları Koruma Derneği gibi oluşumların kurucuları arasında yer aldı. Türk-İran Dostluk Cemiyeti üyeliği yaptı. Telif olarak Türk Halk Şiiri Antolojisi, Sanatın Menşeine Dair adlı eserler vererek Johann Wolfgang von Goethenin İfigenia adlı eserini tercüme etti.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Başaran</span> Türk psikolog

Fatma (Taşkıngöl) Başaran Türk bilim insanı, sosyal psikolog, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Cahit Tanyol</span>

Hüseyin Cahit Tanyol, Türk şair, yazar, sosyolog ve akademisyendir. "Türkiye Sosyolojisi" anlayışının öncülüğünü yapmıştır.

Bursa Eski Eserleri Sevenler Kurumu, 1946 yılında Bursa'da kurulmuş bir sivil toplum örgütü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.