İçeriğe atla

Kazık kök

Bitkilerde iki tip kök sistemi. Lifli kök sistemi (A), benzer boyutlarda birçok kök ile karakterize edilir. Buna karşılık, kazık kök sistemini (B) kullanan bitkiler, bir ana/kazık kökten dallanan daha küçük köklerle kök sistemi oluşturur. Harfler köklerin başlangıcını gösterir.

Bir kazık kök, diğer köklerin yanal olarak filizlendiği büyük, merkezi ve baskın bir kök'tür. Genellikle, kazık kök biraz düz ve çok kalındır, şekli giderek incelir ve doğrudan aşağıya doğru büyür.[1]

Havuç gibi bazı bitkilerde, kazık kök o kadar iyi gelişmiş bir depolama organıdır ki sebze olarak yetiştirilir.

Kazık kök sistemi, birçok dallı köke sahip bitkilerin adventif veya lifli kök sistemi ile tezat oluşturur ancak çimlenme sırasında bir kazık kök yetiştiren birçok bitki dallanan kök yapıları geliştirmeye devam eder ancak depolama için ana köke dayanan bazıları örneğin Welwitschia' gibi yüzyıllar boyunca baskın kazık kökünü koruyabilir.

Açıklama

Bitkinin geri kalanıyla birlikte bir karahindiba (sağ) kazık kökü (solda)

Çiçekli bitkilerin (anjiyospermler) iki bölümünden biri olan Dicotlar, tohumun radikül genişlemesinden oluşan bir ana kök olan bir kazık kök ile başlar.[2] Kazık kökü bitkinin ömrü boyunca kalıcı olabilir, ancak çoğunlukla bitkinin gelişiminde daha sonra lifli bir kök sistemi ile değiştirilir.[2][3] Kök büyümeye devam ettiğinde ve kazık kök boyunca daha küçük yan kökler oluştuğunda kalıcı bir kazık kök sistemi oluşur. Kazık köklerin şekli değişebilir ancak tipik şekiller şunları içerir:

  • Konik kök: Bu tür kök yumru, koni şeklindedir, yani üstte en geniş ve alta doğru sürekli sivrilen: ör. havuç.
  • Füsiform kök: Bu kök ortada en geniştir ve yukarıya ve aşağıya doğru incelir: ör. turp.
  • Napiform kök: kök top benzeri bir görünüme sahiptir. Üstte çok geniştir ve altta bir kuyruk gibi aniden incelir: ör. turp.
Havucun yenilebilir, turuncu kısmı kazık köküdür.

Kazık köklü bazı bitkiler:

Kazık köklerin gelişimi

Kazık kökler, bir tohumun radikül kökünden gelişir ve birincil kökü oluşturur. İkincil köklere dallanır ve bu da üçüncül kökleri oluşturmak üzere dallanır. Bunlar kökçükler oluşturmak için daha da dallanabilir. Çoğu bitki türü için kök, tohum çimlenmesinden bir süre sonra ölür ve aşağı doğru büyüyen ana kökten yoksun lifli bir kök sisteminin gelişmesine neden olur. Çoğu ağaç, hayata kazık kök ile başlar,[3] ancak bir ila birkaç yıl sonra ana kök sistemi, sadece birkaç dikey, derin çapa kökleri ile esasen yatay büyüyen yüzey kökleriyle geniş yayılan lifli kök sistemine dönüşür. 30–50 m boyunda tipik olgun bir ağaç, ağaç daha da uzadıkça her yöne yatay uzanan bir kök sistemine sahiptir ancak köklerin %100'ü toprağın üst 50 cm'sindedir.

Toprak özellikleri, kazık köklerin mimarisini güçlü bir şekilde etkiler; örneğin, derin ve zengin topraklar Quercus kellogii gibi birçok meşe türünde dikey kazık köklerin gelişimini desteklerken killi topraklar çoklu kazık köklerin büyümesini destekler.[4]

Bahçecilikle ilgili hususlar

Kökleri olan birçok bitkinin nakili, hatta kaplarda büyütmesi zordur çünkü kök hızla derinleşmeye meyillidir ve birçok türde nispeten hafif engeller veya kazık köklere verilen hasar bitkiyi bodur bırakır veya bitkiyi öldürür. Köklü yabani otlar arasında karahindiba'lar tipiktir; derin köklü olduklarından sökülmeleri zordur ve kazık kök tepeye yakın bir yerden kırılırsa, yerde kalan kısım genellikle yeniden filizlenir, böylece etkili kontrol için kazık kökün yer seviyesinin en az birkaç santimetre altında kesilmesi gerekir.

Galeri

  • Bir ağacın kazık kökü
    Bir ağacın kazık kökü
  • Bir kazık kök
    Bir kazık kök

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Botany Manual". Ohio State University. 6 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b James D. Mauseth (2009). Botany: an introduction to plant biology. Jones & Bartlett Learning. ss. 145-. ISBN 978-0-7637-5345-0. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 
  3. ^ a b Linda Berg; Linda R. Berg (23 Mart 2007). Introductory Botany: Plants, People, and the Environment. Cengage Learning. ss. 112-. ISBN 978-0-534-46669-5. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 
  4. ^ C. Michael Hogan (2008). N. Stromberg (Ed.). "Quercus kelloggii". Globaltwitcher.com. 24 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2008. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kavak</span> bitki cinsi

Kavak, söğütgiller (Salicaceae) familyasından Populus cinsini oluşturan hemen bütün taksonları ağaç halinde bulunan, iki evcikli odunsu bitkiler.

<span class="mw-page-title-main">Karaçam</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Karaçam, çamgiller (Pinaceae) familyasından bir çam türüdür. Güney Avrupa, Kuzey İtalya, Avusturya İber yarım adasından Doğu Akdeniz'e kadar geniş bir alanda görülür.

<span class="mw-page-title-main">Büyük yapraklı ıhlamur</span> Ebegümecigiller familyasından bir bitki türü

Büyük yapraklı ıhlamur, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından 40 m kadar boylanan ağaç nadir olarak da çalı durumunda olan ıhlamur türü.

<span class="mw-page-title-main">Orman</span> büyük bir alandaki yoğun ağaç topluluğu

Orman, belirli yükseklikteki ve büyüklükteki çeşitli ağaçlar, çalılar, otsu bitkiler, mantarlar, mikroorganizmalar, böcekler ve hayvanlar bütününü içeren, topraklı alanda genellikle doğal yollardan oluşmuş bir kara ekosistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Kök</span>

Kök, kara hayatına uymuş olan gelişmiş bitkilerde, genel olarak toprak içerisine doğru büyüyen ama nadiren toprak üstünde de bulunan bir organdır.

<span class="mw-page-title-main">Kızılağaç yapraklı huş</span> bitki türü

Kızılağaç yapraklı huş, huşgiller (Betulaceae) familyasından 15 m'ye kadar boy yapabilen bir huş türü.

<span class="mw-page-title-main">Tohum</span> Koruyucu bir dış kaplama içine alınmış embriyonik bitki

Tohum, koruyucu bir dış kaplama içine alınmış bir embriyonik bitkidir. Tohum oluşumu, açık tohumlular ve kapalı tohumlular bitkileri dahil olmak üzere tohumlu bitkilerde üreme sürecinin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yulaf</span>

Yulaf (Avena), bol nişastalı taneleri (tohumları) için yetiştirilen bir tarım bitkisi. Daha çok hayvan yemi olarak kullanılan bu tahıldan insanların beslenmesinde de yararlanılır. Bir yulaf tarlası, buğday ya da arpa başaklarına benzemeyen, salkım biçimindeki dağınık başakları sayesinde öbürlerinden kolayca ayırt edilebilir. Sapçıkların ucunda bulunan başakcıkların her biri iki ya da üç tohum içerir. Dışları kılıfta örtülü olan bu tohumların ikisini birden yeniden zarsı iki yaprak kuşatır.

<span class="mw-page-title-main">Ayçiçeği</span> bitki türü

Ayçiçeği, Günebakan, Gündoğdu veya Günçiçeği, papatyagiller (Asteraceae) familyasından çekirdekleri ve yağı için yetiştirilen sarı çiçekli bir tarım bitkisidir.

<span class="mw-page-title-main">Yonca</span> bitki türü

Yonca, baklagiller (Fabaceae) familyasından uzun yıllar yaşayan, gerek yeşil ot gerekse kuru ot olarak değerlendirilebilen çok yıllık bir serin mevsim yem bitkisi türü.

<span class="mw-page-title-main">Şalgam</span>

Şalgam, yaprakları da yenebilen geniş köklü bir bitki.

<span class="mw-page-title-main">Pamuk</span> Tekstil için üretilen lif bitkisi

Pamuk, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından anavatanı Hindistan olan kültürü yapılan bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Akasya</span> bitki familyası

Akasya, baklagiller familyasından Acacia cinsini oluşturan genellikle hep yeşil yapraklı ve dikenli ağaç ya da ağaççıkların ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Doğu kızılağacı</span> Huşgiller familyasından bir bitki türü

Doğu kızılağacı, huşgiller (Betulaceae) familyasından 5–6 m boya sahip ağaççık görünümünde bir kızılağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Turp</span>

Turp, turpgiller (Brassicaceae) familyasından sebze olarak tüketilen bir bitki türü. Meyvesi etli ve genelde beyaz renktir. Kara turp, beyaz turp, kırmızı turp gibi çeşitleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Carpinus betulus</span>

Adi gürgen, huşgiller (Betulaceae) familyasından kerestesi değerli bir orman ağacı türü.

<span class="mw-page-title-main">Bitkisel hormonlar</span> bitkilerin büyümesini ve gelişmesini sağlayan hormonlar

Bitkisel hormonlar, bitkilerin büyümesini ve gelişmesini sağlayan hormonlardır.

<span class="mw-page-title-main">Asma</span> asmagillerden, dalları çardak üzerine yayılan üzüm vb. bitkiler.

Vitis, çiçekli bitki Vitaceae familyasındaki asma bitkilerinin kabul edilen 79 türünün bir cinsidir.

<i>Erigeron humilis</i>

Erigeron humilis, Asteraceae familyasının Erigeron cinsinden bir bitki türü.

<i>Melilotus albus</i>

Melilotus albus, Beyaz çiçekli taş yoncası olarak bilinen, Fabaceae familyasından bir baklagiller bitkisidir. Azot sabitleyici özelliğe sahip olan Melilotus albus, değerli bir bal bitkisi olarak kabul edilir, nektar kaynağıdır ve genellikle yem bitkisi olarak yetiştirilir. Kurutulduğunda yoğunlaşan karakteristik tatlı kokusu, kumarinden kaynaklanır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.