İçeriğe atla

Kaynak bazlı ekonomi

Makale serilerinden
Ekonomik sistemler
Üst terimler
İdeolojilere göre
Koordinasyona göre
Modele göre
  • Anglo-Sakson
  • Çin
  • Doğa Asya
  • Alman
  • İskandinav
  • Ren
  • Singapur
  • Sovyet
Sektörler
Dönüşüm
Diğer türler

Kaynak bazlı ekonomi, para, kredi, takas ya da benzeri hiçbir borç ve kölelik şeklini kullanmadan, insanların ihtiyaçları olan her şeye erişimini sağlamayı öngören ekonomik model. Endüstriyel tasarımcı, mucit, yazar ve aynı zamanda bir fütürist olan Jacque Fresco tarafından geliştirilmiştir.[1]

İnsanlığın gelişimi için para yerine kaynakların kullanmasını hedefleyen bu modele göre, dünya üzerindeki yoksulluğun, kıtlığın, toplumdaki her türlü yozlaşmanın, suçun ve savaşların nedenini, günümüz dünyasının toplumun yararına olan teknolojik gelişmeleri bilinçli bir şekilde yavaşlatan kâr bazlı ekonomik sistemdir. Topraklar, fabrikalar ve diğer kaynaklar var olduğu sürece, üretmek istenilen her şey üretilebilir ve maddi ihtiyaçlar karşılanabilir. İnsanlığın esas ihtiyacı olan para değil, hayatın ihtiyaçlarına ulaşabilmektir.

Kaynak bazlı bir ekonomide tüm kaynakların, doğrudan doğruya nüfusun hayatını daha iyi bir hale getirmek amacıyla kullanılması hedeflenir. Paradan ziyade kaynaklara bağlı olan bir ekonomide, hayatın ihtiyaçlarının rahatça üretilebileceği, herkes için çok yüksek bir yaşam standardının sağlanabileceği düşünülür.

Fresco, Dünya'daki doğal kaynakların ve enerji kaynaklarının modern teknolojiyle akıllıca kullanılması durumunda tüm insanlar için yeterince bol olduğunu savunur.

Bu görüşü açıklamak için şu örneği verir:

“ II. Dünya Savaşı'nın başında ABD'nin elinde 600 kadar birinci sınıf savaş uçağı vardı. Bir sene içinde, 90.000'den fazla uçak yapılarak bu eksikliğin üstesinden gelindi. II. Dünya Savaşı'nın başında soru şuydu: Savaş için gereken donanımı üretmemizi sağlayacak yeterince finansal kaynağımız var mı? Cevap hayırdı. Ne yeterince para ne de yeterince altın vardı; ancak gereğinden fazla doğal kaynak vardı. Var olan kaynaklar sayesinde savaşı kazanmaya yetecek yüksek üretim ve etkinlik sağlandı. Maalesef bu sadece savaş zamanlarında dikkate alınıyor.[2]„

Fresco, Dünya'daki tüm doğal kaynakların sadece seçilmiş azınlığın değil tüm insanlığın ortak mirası olduğunu ve doğal kaynakların piyasa ekonomisi yoluyla azınlığın çıkarına sunulmasının insan türünün varlığı için hem tehlikeli hem de yersiz olduğunu belirtmektedir.

Kâr bazlı ekonomik sistem tarafından teknolojinin gelişiminde kasıtlı olarak yaratılan yavaşlamanın, "kârlılık"tan kurtarıldığında daha fazla insan için daha çok kaynak bolluğu ve buna bağlı olarak daha fazla ürün sağlayacağı ve kıtlık, yoksulluk, açlığı ortadan kaldıracağı fikrini geliştirdi.[3] Buna göre yeni keşfedilmiş kaynak bolluğu, insanların bencillik, yozlaşma ve açgözlülüğe olan eğilimini azaltacak ve birbirlerine güvenme eğilimini aşılayacaktır.

Fresqo'nun fikirleri Büyük Buhran yıllarında şekillendi.[4] Fresqo dünyadaki, Büyük Buhran dönemine benzer olmakla birlikte onun kadar sert olmayan mevcut ekonomik durumun insanları serbest piyasa ekonomisi ve kapitalizmden uzaklaştırarak paranın yönetimini elinde tutan kurumlara karşı insanların güvenini yıkacağına inanmaktadır.[5]

Jacque Fresco, 1980 yılında kaynak bazlı ekonominin temel alındığı Venüs Projesi'ni hayata geçirmiştir. Florida'da Okeechobee Gölü yakınlarında 85.000 m² alana sahip bir araştırma merkezinde[6] çalışmalarını sürdüren Fresco, internet üzerinden yayınladığı video ve belgelerle,[7] çeşitli konferanslarla toplumu geliştirmek ve daha ileri taşımak adına kaynak bazlı ekonomiye geçmenin; yenilenebilir şehirlerin, doğal kaynak yönetiminin ve gelişmiş otomasyonun önemini anlatmaya 2017 yılındaki ölümüne kadar devam etmiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ www.thevenusproject.com/resource-based-economy 7 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., A Global Holistic Solution: Resource Based Economy. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016
  2. ^ 'Hayat parasız olmalı' diyen bu adam kim? 20 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTV Haber, Jacque Fresco Röportajı. Erişim Tarihi: 23 Ağustos 2016
  3. ^ Hayat parasız olmalı' diyen bu adam kim? 20 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTV Haber, Jacque Fresco Röportajı. Erişim Tarihi: 23 Ağustos 2016
  4. ^ IMDb'de Future by Design
  5. ^ The Reality of Fantasy 25 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CHIC today. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016
  6. ^ The Venus Project On Fox News 7 19 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Youtube.
  7. ^ "www.thevenusproject.com/store". 16 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ekonomi</span> belirli bir alandaki farklı temsilciler tarafından sınırlanmış mal veya hizmetlerin üretimi, dağıtımı veya ticaretinden oluşan sistem

Diğer anlam için Ekonomi sayfasına bakınız

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Anadolu Projesi</span>

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Fırat ve Dicle nehirleri üzerinde yapımı öngörülen barajlar, hidroelektrik santralleri ve sulama tesislerinin yanı sıra kentsel ve kırsal altyapı, ulaştırma, sanayi, eğitim, sağlık ve diğer sektörlerin gelişmesini ve hizmetlerini kapsayan entegre projedir. Projenin toplam maliyeti 32 milyar dolardır.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich August von Hayek</span> Avusturyalı ve İngiliz ekonomist (1899-1992)

Friedrich August von Hayek, Avusturya ekolüne bağlı ekonomist ve siyaset bilimcidir. Serbest piyasa ekonomisini 20. yüzyıl ortasında yükselen sosyalist dalgaya karşı savunmasıyla tanındı. Hukuk ve epistemolojiye önemli katkılar yaptı. 1974'te Nobel Ekonomi Ödülü'nü düşünsel rakibi Gunnar Myrdal ile paylaştı.

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik olarak toplumsal refahın, katılımcı bir demokrasiyle gerçekleşeceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin topluma ait olduğunu savunan, işçi sınıfının yönetime katılmalarına ağırlık veren, özel üretim yerine kamu bazlı üretimi destekleyen, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi bir teoridir. Siyasi yelpazede ve dünyanın çoğu ülkesinde sosyalizm, standart sol ideoloji olarak kabul edilir. Sosyalizm türleri, kaynak tahsisinde piyasaların ve planlamanın rolüne ve kuruluşlardaki yönetim yapısına göre değişir.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilirlik</span> insanların doğayla uyum içinde ve devamlı şekilde yaşayabilmesi durumu

Sürdürülebilirlik daimi olma yeteneği olarak adlandırılabilir. 21. yüzyılda genel olarak biyosfer ve uygarlığın bu yeteneğine atfen kullanılır. Aynı zamanda, kaynakların sömürülmesi, yatırımların yönü, teknolojik gelişmenin yönlendirilmesi ve kurumsal değişimin uyum içinde olduğu ve insan ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılayabilme potansiyelinin hem günümüzde hem de gelecek için korunduğu dengeli bir ortamda değişimin sağlanması olarak tanımlanabilir. Bu alanda çalışanların birçoğu için, sürdürülebilirlik birbirine bağlı şu etki alanları ile tanımlanır: çevre, ekonomik ve sosyal; ve bunlar Fritjof Capra'ya göre Sistemsel Düşüncenin prensiplerine dayanmaktadır. Sürdürülebilir gelişmenin alt etki alanları kültürel, teknolojik ve politik olarak kabul edilir. Bazıları için sürdürülebilir gelişme sürdürülebilirlik için ana prensip olmasına karşın diğerleri için bu iki terim paradoksaldır. Sürdürülebilir gelişme gelecek neslin ihtiyaçlarını karşılama yetisine zarar vermeden günümüzdeki ihtiyaçları karşılayabilen gelişmedir. Sürdürülebilir Gelişme terimi Çevre ve Gelişme Dünya Komisyonu için Brundtland Raporu (1987) tarafından ortaya atılmıştır.

Ütopya; aslında olmayan, tasarlanmış ideal toplum.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Buhran</span> dünya çapında ekonomik bunalım (1929–1939)

Büyük Buhran, Büyük Depresyon veya 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı, 1929'da başlayan ve 1930'lu yıllar boyunca devam eden ekonomik buhrana verilen isimdir. Buhran, Kuzey Amerika ve Avrupa'yı merkez almasına rağmen, dünyanın geri kalanında da yıkıcı etkiler yaratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Doğal çevre</span> Dünya üzerindeki canlı ve cansız varlıklar

Doğal çevre veya doğal dünya, yalnızca doğal yollarla meydana gelmiş canlı ve cansız tüm varlıkları kapsar. Doğal çevre terimi çoğunlukla Dünya ve Dünya'nın bazı bölgeleri için kullanılır. Bu kavram, insanlığın hayatta kalmasını ve ekonomik faaliyetlerini etkileyen tüm canlı türlerinin, iklimin, hava durumunun ve doğal kaynakların etkileşimini kapsamaktadır. Doğal çevre kavramı, aşağıdaki bileşenlerine göre incelenebilir:

<span class="mw-page-title-main">Dünya vatandaşlığı</span>

Dünya vatandaşlığı, yeryüzünde yaşayan insanların ırk, renk, dil ve inanç ayrımı olmaksızın dünyanın vatandaşları olduğu fikri veya bundan doğan kimliktir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Doğayı Koruma Vakfı</span> 1961de kurulan ve doğayı korumayı amaçlayan uluslararası sivil toplum örgütü

Dünya Doğayı Koruma Vakfı, doğanın zarar görmesini durdurmayı ve verilen zararları onarmayı amaçlayan uluslararası bir sivil toplum kuruluşudur. 1961'de World Wildlife Fund olarak kurulan kuruluş, genişleyen çalışma alanıyla adını şimdiki haline değiştirmiştir. Ancak Kuzey Amerika ülkeleri hala eski halini kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğal kaynak</span>

Doğal kaynaklar, oluşumunda insanların etkisinin olmadığı ve doğal ortam içerisindeki belirli şartlara bağlı olarak oluşan doğal zenginliklerdir. Hava, su, toprak, bitki örtüsü, hayvanlar ve madenler Dünya'nın doğal kaynaklarını oluşturur. Doğal Hayatı Koruma Derneği'nin açıklamalarına göre; insanlık tarihinde hiç olmadığı kadar hızlı ve büyük miktarlarda tüketilen doğal kaynaklar, son 40 yılda birkaç kat daha artarak tahribata uğramıştır. Özellikle oksijen, su, bitki örtüsü, petrol gibi kaynakların büyük bir hızla azalması, canlıların yaşam alanlarını kısıtlamakta, çevresel felaketlere yol açabilecek iklim değişiklikleri yaratmaktadır. Örneğin içilebilir su, hayatın ana maddesi olmakla kalmayıp; insanların can damarlarından biri olan elektrik enerjisi üretiminde ilk sırada gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yoksulluk</span> belirli miktarda maddi mülk veya paranın olmaması durumu

Yoksulluk veya fakirlik, günlük temel ihtiyaçların tamamını veya büyük bir kısmını karşılayacak yeterli gelire sahip olmama durumudur. Özellikle yiyecek, içecek, barınma ve giyim gibi temel ihtiyaçlara zor erişmek veya erişememek yoksulluk olarak tanımlanabilmektedir. Ancak kimi gelişmiş ülkelerde bu tanımın standartlarında değişiklik görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Zeitgeist Hareketi</span>

Zeitgeist Hareketi, insanların sosyal kaygıları ve genel iyilikleri için bilimsel yöntem kullanılarak, büyük bir sosyal kalkınmayı savunan, dünya çapında bir harekettir. Hareketin ana hedeflerinden birisi modern küresel halkın para-bazlı ekonomiden kaynak bazlı ekonomiye geçmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Jacque Fresco</span>

Jacque Fresco, kendi kendini eğitmiş bir endüstriyel tasarımcı, toplum mühendisi, mucit, yazar, konferansçı, fütürist ve Venüs Projesi'nin yaratıcısıdır.

<i>Zeitgeist: The Movie</i>

Zeitgeist: The Movie, 2007 yılı yapımı, din, para ve banka ile 9/11 olayını anlatan bir belgeseldir.

<span class="mw-page-title-main">Venüs Projesi</span>

Venüs Projesi, Jacque Fresco'nun gelecekle ilgili planlarını gerçekleştirmek amacıyla kurduğu bir organizasyon. Bir web site aracılığıyla yayınladığı video ve belgelerle, toplumu geliştirmek ve daha ileri taşımak amacıyla kaynak bazlı ekonomiye geçmenin; yenilenebilir şehirlerin, enerji etkinliğinin, doğal kaynak yönetiminin ve gelişmiş otomasyonun önemini topluma sağlayacağı faydaya odaklanarak açıkladığı bir organizasyondur.. Bu organizasyon, Jacque Fresco ve Roxanne Meadows tarafından 1995 yılında başlatıldı. Jacque Fresco'nun hayatının ve çalışmalarının anlatıldığı Planlı Gelecek 2006 yılında yayınlandı. Venüs Projesi'ne isim kaynağı olan Venüs, Florida'da Okeechobee Gölü yakınlarında 85.000 m2 alana sahip bir araştırma merkezidir.

İktisadi kıtlık ya da ekonomik kıtlık kâr amaçlı ekonomik sistem tarafından kar elde etmek amacıyla kasıtlı olarak yaratılan ve bir toplumun sahip olduğu üretim kaynaklarının, mevcut teknolojik gelişmişlik düzeyiyle işletilmesi ile ulaşılan üretim düzeyinin, sonsuz insan ihtiyaçları ve isteklerini karşılamakta yetersiz olduğunu ifade eden iktisadi bir terimdir. Gündelik hayatta kullanılan kıtlık kavramı somut bir yokluğu veya yetersizliği ifade ederken iktisadi anlamıyla kıtlık, mevcut kâr bazlı ekonomik sistem ve üretim teknolojisiyle ulaşılan üretim düzeyi ile ilgili bir yetersizliği ifade eder. Her adım başı üretilmiş envai çeşit ürünlerle dolup taşan çeşitli dükkân ve marketlerin boy gösterdiği günümüzde, ekonomi biliminin temeli olan kıtlığın anlamı üzerine derin düşünmek gereklidir.

<span class="mw-page-title-main">Millî muhasebe sistemi</span>

Millî muhasebe sistemi (MMS) veya millî muhasebe, bir ulusun ekonomik faaliyetlerini ölçmek için eksiksiz ve tutarlı muhasebe tekniklerinin uygulanması.

Kozmopolitanizm, bireyin insanlık adı verilen büyük komüniteye aitliğini savunan, yerel nitelikteki bağlılığın yerini evrensel bağlılığın aldığı, evrensel düşüncelerin benimsendiği, tüm dünyanın ülke ya da vatan olarak görüldüğü; genellikle bu görüşlerle ilgili etiksel, sosyolojik ve siyasi felsefelerin tanımlanmasında kullanılan bir kavramdır. Bu fikirleri benimseyen kişi kozmopolit veya kozmopolitan diye adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Kalkınma teorisi</span>

Kalkınma teorisi, toplum içerisinde istenilen ve hayal edilen değişimin nasıl başarılacağına dair fikirler içeren bir teori türüdür. Kalkınma teorisi altında birçok teori bulunmaktadır. Bu makale içerisinde de farklı teorilerin bakış açıları "kalkınma teorisi"ne göre belirtilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.