Kayakla atlama

Kayakla atlama, dik bir rampadan aşağı kaymayı, havalanmayı, mümkün olduğunca yükseğe atlamayı ve ardından düşmeden yumuşak bir biçimde en uzak noktaya inmeyi içeren gösterişli bir spordur.

Bu sporda en iyi olanlar, havada süzülürken yatay duruşlarına -ve sinirlerine-, kayakları yere değene kadar hakim olabilenlerdir. Bu popüler ve genellikle erkek egemenliğindeki sporda, yarışçılar sadece uzun atlayışlar için değil, kalkış, uçuş ve inişler için de rekabet eder. Kayakla atlama yakın zaman kadar bir kış sporu olarak görülse de kış ayları dışında yapay zeminli rampalarda da yapılır.

Geçmişi

Bir zamanlar, Norveç'teki kış karnavallarında yerel bir etkinlik olan kayaklı atlama, Avrupa'ya ve Kuzey Amerika'ya yayılarak kış sporları takvimindeki en popüler sporlardan biri haline geldi. Kayaklı atlama, 1892 Holmenkollen (Norveç) Kral Kupası için mücadele veren cesur yarışçıların ardından resmi bir spor dalı olarak tanındı. Kral Kupası, hala Kış Olimpiyat Oyunları'nın en çok imrenilen ödüllerindendir.

Kayaklı atlayış, 1924'te Fransa Chamonix'te düzenlenen ilk Kış Sporları Olimpiyatları'ndan beri bir olimpiyat sporudur. Finlandiya, Olimpiyat madalya tablosunda 10 altın madalyayla başı çekse de, Norveç Finlandiya'nın 22 madalyasına karşın toplamda 28 madalya kazanmıştır.

Yarışma

Günümüzde Kayakla Atlama Dünya Kupası yarışmaları üç ayrı kategoride yapılır;

Normal rampa yarışmaları; atlayış noktasıyla iniş noktası arasında yaklaşık 90 metrelik bir mesafe vardır.
Büyük rampa yarışmaları (bireysel, takım); atlayış noktasıyla iniş noktası arasında yaklaşık 120 metrelik bir mesafe vardır.

Yarışmalar, iki farklı tür atlayış tepesinden oluşan bir rampada başlar. Bir K90 tepesinde atlayış noktasıyla, tavsiye edilen iniş noktası ya da K noktası denen nokta arasında 90 m vardır. Bir K120 tepesiyse 120 m'dir. Yarışmalardaki üç etkinlikte, genellikle iki atlayış yapılır; Bireysel K90, bireysel K120 ve K120 tepesindeki takım yarışı.

Puanlama

Jüriler kat edilen mesafe ve stile göre puanlama yaparlar. K noktasına atlayabilen yarışmacı 60 puan kazanır. K90 tepesinde 2, K120 tepesindeyse metre başına 1.8 puan eklenir ya da çıkartılır. Beş jüri üyesi aynı zamanda 20 puan üzerinden stilleri de değerlendirir: Kalkıştaki düzgün vücut duruşu, uçuş ve iniş sırasında dengede duran kayaklar. Atlayışın nihai değerlendirmesi, mesafeye verilen puanla ortadaki üç stil puanı bir araya getirilerek yapılır. İki atlayışta en yüksek puanı alan yarışçı kazanır.

Teknik

Farklı teknikler denemek, atlayışçılara daha uzun uçuşları tatma imkânı verdi. Başlangıçta atlayışlar neredeyse sadece 45 m'likti. 1920'lerde atlayışçılar Kongsberger tekniğiyle 100 m boyunca uçmaya başladılar. Öne eğilerek, vücutlarını kalça kısmından eğip, kollarını açar ve kayaklarını koşut tutarlardı. 1950'lerdeyse İsviçreli kayakçı Andreas Daescher kollarını vücudunun önünde tutarak, fazladan birkaç fit yapabildi. 1985'te İsveçli Jan Boklöv “V” tekniğine öncülük etti; kayakçı kayakların uç kısmını “V” şeklinde açar ve bu sayede fazladan yükseklik ve denge kazanır.

Yarışçı profili

Kayakla atlayış sporcularının çelik gibi sinirlere ve yükseklik tutkusuna ihtiyaçları vardır. En başarılı atletler, atlayışlara ortalama beş yaşında başlar; zamanla daha da yüksekten atlayarak güven kazanırlar. Temel beceri kazanıldıktan sonra, sporcular küçük tepeler üzerinde antrenman yaparak atlayışın her kısmını mükemmelleştirir. Dayanıklılık şarttır ve üst seviyedeki birçok sporcu kardiyovasküler fitness da çalışır.

Notlar

Ortalama bir atlayış 8-12 saniye sürer. Bu sürenin sadece iki veya üç saniyesi uçuşla harcanır.
Şu ana kadar en yüksek başarıyı göstermiş atlayıcılar İskandinavyalılardır.
2010 Kış Olimpiyatları'na kadın yarışçılar için sunulan teklif, az sayıda ülkeden, az sayıda kadın sporcu bu alanla ilgilendiği için reddedildi.
Kayakla atlayış, II. Dünya Savaşı'nın ardından yerini iniş yarışlarına kaptırana dek en sevilen kayaklı gösteri sporuydu.
Güncel Dünya Rekoru 253,5 metre ile Stefan Kraft'a aittir. Fakat her rampa kendi rekoruna sahiptir, buna tepe rekoru denir.
Sadece kışın değil yazında yapılabilme imkânı olan hem yaz hem de kış sezonuyla sporcu her mevsim antrenman yapabilir. Yazın çimler sık sık su ile ıslatılır (üzerinde kayakların kaymasını daha çok kolaylaştırmak için) yeşil plastik çim üzerine atlayış gerçekleşir.
Kayaklar sporcudan sporcunun boyuna göre hesaplanır ve sporcudan uzun olur, boyutuna göre hafiftir havada daha çok süzülmesini ve çok ağırlık vermemesi için özel yapılır.
Tulumları özel sporcunun üzerine göre dikilir. FIS' ın belli kurallarına göre dikim gerçekleşir. Yarışmadan önce hakem kontrolünden geçilir eğer tulumunda fazla geniş, dar yırtık gibi aksaklıklar var ise sporcu yarışa başlamadan diskalifiye olur.
Belli boy kilo oranlarına sahip olmak gerekir. Sporcular zayıf ve atletik olmalıdır. Ne kilo almalılar ne de kilo kaybetmeliler. Sabit kilolarını korumalılar. Ve bu kontrol kıyafette uygulandığı gibi yarıştan önce sporcunun kilosu tartılır ve boyla hesaplanır eğer sonuç istenilenin altında ya da üstündeyse diskalifiye edilir.