İçeriğe atla

Kayabeyi Barajı ve Hidroelektrik Santrali

Koordinatlar: 41°10′05″K 42°57′21″D / 41.16806°K 42.95583°D / 41.16806; 42.95583
Kayabeyi Barajı
Harita
Havza
KonumÇıldır, Ardahan, Türkiye
Koordinatlar41°10′05″K 42°57′21″D / 41.16806°K 42.95583°D / 41.16806; 42.95583
Genel bilgiler
AmaçEnerji, sulama
DurumKullanımda
Yapım süresi1990-2008
Açılış2008 (16 yıl önce) (2008)
İşletmeDevlet Su İşleri
TürDolgu baraj
Gövde dolgu tipiBeton
Gövde hacmi1.000.000 m3 (1.300.000 cu yd)
Uzunluk230 m (750 ft)
Genişlik8 m (26 ft)
Oluşturduğu GölKayabeyi Baraj Gölü
Akarsu (gelen)Kura nehri
Akarsu (giden)Kura nehri
Su hacmi147 hm3 (147.000.000 m3)
Göl alanı3,143 km2 (1,214 sq mi)
Sulama alanı18.000 ha (44.000 akre)
Wikimedia Commons

Kayabeyi Barajı ve Akıncı HES, Ardahan ili sınırları içinde Kura nehri üzerinde olup, enerji ve sulama amaçlı bir projedir. 6446 sayılı kanun çerçevesinde yapılmıştır. 159m yüksekliği ile Türkiye’nin ikinci en yüksek RCC barajı olma özelliğini taşıyor.[1][2]

Tarihçe

2008 yılında lisans çalışmaları tamamlanan projenin inşaatına 2010 yılında başlanmıştır. Kasım 2014'te derivasyon kapakları kapatılarak su tutma aşamasına geçilen proje, Şubat 2015'te tamamlanarak üretime başlayacaktır.[3]

Kayabeyi Barajı ve Akıncı HES’in önemi

Türkiye Ekonomisi, 1990-2008 arasındaki 18 yıllık ölçekte ortalama %4 büyüme gösterdi. Hükûmet tahminleri, önümüzdeki 10 yıl içinse yıllık %4 civarında bir artış öngörülüyor. Hızlı büyümeye bağlı olarak, Türkiye'nin enerji ihtiyacı giderek artmaktadır. Buna karşın, mevcut yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam elektrik üretimindeki payı oldukça düşüktür ve enerji tedariki asıl olarak fosil yakıtlı termik santrallerle yapılmaktadır. bu tesislerin çevreye olan etkileri ve dışa bağımlı enerji kaynakları kullanıyor olması Kayabeyi Barajı gibi yenilenebilir enerji tesislerinin önemini artırmaktadır. Türkiye ekonomisindeki büyüme ve enerji kullanım oranları göz önüne alındığında önümüzdeki 20 yıl içerisinde enerji sektörünün 3 katı kadar büyümesi bekleniyor. Hükümet, yenilenebilir enerjinin elektrik üretimindeki payını 2023’e kadar artırmayı hedefliyor.[4]

Baraj Yapısı

Ardahan-Göle'de doğan ve Ardahan'ı ortadan geçtikten sonra Çıldır ilçesinin sınırlarından Türkiye'yi terk eden Kura (Kür) nehri üzerinde inşası tamamlanan bir barajdır, 159 metre yüksekliği ile Türkiye'nin bu kategorideki sayılı barajlarından biridir.
Kayabeyi Barajı,780.000m³ hacminde ve silindirle sıkıştırılmış beton (RCC Beton) ile inşa edilmiş bir gövdeye sahiptir. Gövdenin kret uzunluğu 230 metre ve kret genişliği 8 metredir. Göl hacmi normal su kotunda 147,00 hm³’iken normal su kotunda gölalanı ise 3,143 km²'dir. Proje genelinde, 780.000 m³ RCC ve 200.000 m³ kovansiyonel beton olmak üzere yaklaşık bir milyon metreküp beton kullanılmıştır. Sindirle Sıkıştırılmış Beton (RCC) üretimi 195 m³/s kapasiteli Meka RCC Sabit Santral ile gerçekleştirilirken yapısal beton ise 120m3/s kapasiteli Meka Beton Santrali ile üretilmiştir.
Proje kapsamında ayrıca 6 metre çapında ve 360 metre uzunluğunda derivasyon tüneli inşa edildi. Dairesel kesitli enerji tüneli ise 2.650 metre uzunluğunda ve 4m çapında.[5]

  • Kayabeyi barajı bakım tüneli
    Kayabeyi barajı bakım tüneli
  • 195RCC Meka Sabit Beton Santrali
    195RCC Meka Sabit Beton Santrali

Elektrik Santralleri

Akıncı HES Santral Binası
Boyutları  :24.50 x 47.40 m
Kurulu Güç  :75.08 MW
Etek HES Santral Binası
Boyutları  :19.30 x 32.60 m
Kurulu Güç  :10.37 MW
Enerji Üretimi (Mevcut Durum)
Firm Enerji Üretimi  :175.37 GWh / yıl
Sekonder Enerji Üretimi  :125.80 GWh / yıl
Toplam Enerji Üretimi  :301.17 GWh / yıl
TÜRBİN (AKINCI/ETEK)
Adedi  :İki (2) takım / İki (2) takım
Tipi  :Düşey Francis türbini/Yatay Francis T.
Normal Gücü  :2 x 37540 kW / 2 x 5185 kW
Tasarım Debisi  :2 x 25.00 m³/s / 2 x 3.90 m³/s
Brüt Düşü  :177.00 m
Senkron Hızı  :600 d/dak

Kayabeyi projenin ana tesisi olan Akıncı Hidroelektrik Santrali, iki adet dikey Francis tip türbine sahiptir ve toplam kurulu gücü 76 megawat'tır. Proje kapsamında yer alan diğer santral ise baraj gövdesinin mansap tarafına yerleştirilmiş olan ve nehir yatağına bırakılacak can suyunu enerji üretiminde kullanacak olan 10 MW kurulu güce sahip ekolojik santraldir.
Projenin yıllık toplam üretiminin 300 GWh olması planlanmaktadır.

  • Kayabeyi barajı HES binası
    Kayabeyi barajı HES binası
  • Kayabeyi barajı HES binası
    Kayabeyi barajı HES binası
  • HES türbin odası
    HES türbin odası

Hidrolojik Veriler

Projenin su kaynağı Aras nehrinin kolu olan Kura Nehri ve yan kollarıdır. Kura Nehri Kayabeyi baraj yerinde 4180,13 km²’lik yağış alanına sahiptir. Maksimum su seviyesi 1577,00 kotunda Kayabeyi Barajı rezervuar hacmi 147,867 hm³’tür. Kura nehri üzerindeki akım gözlem istasyonlarından alınan verilere göre yıllık akım ortalaması 1004,846 hm³’tür. Buna göre,Kayabeyi Barajı rezervuar hacmi (147,867 hm³), yıllık ortalama akımın (1004,846 hm³) yaklaşık %14,7’si kadardır.

sulama

Kayabeyi barajı 18.000 hektarlık bir alana sulama hizmeti de vererek bölgede tarımsal kalkınmayı da beraberinde getirecektir. Barajın depolama kapasitesi 147.867 m³’dür.

Proje Finansmanı

Proje toplam yatırım tutarı 146 milyon dolar olarak değerlendirilmiştir.[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "https://fabo.com.tr/". 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  2. ^ "DSİ Haberler 2014". 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015. 
  3. ^ "Türkerler İnşaat Kataloğu" (PDF). 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015. 
  4. ^ "www.ardahanhaber.com.tr". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015. 
  5. ^ [1] 6 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [meka haberler]
  6. ^ "www.cumhuriyet.com.tr". 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kemer Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Aydın, Akçay üzerindeki sulama, taşkın kontrolü ve enerji üretimi amacıyla 1958de açılmış baraj

Kemer Barajı, Aydın ili Bozdoğan ilçesi sınırları içinde, Akçay üzerinde sulama, taşkın kontrolü ve enerji üretimi amacıyla 1954-1958 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. 25 Eylül 1958'de hizmete girmiştir.

Demirköprü Barajı, Manisa'da, Gediz Nehri üzerinde, sulama, taşkın kontrolü ve enerji üretimi amacıyla 1954 - 1960 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 4.300.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 74,00 m'dir. Normal su kotunda göl hacmi 1.320,00 hm³, normal su kotunda göl alanı 47,66 km²'dir. 69 MW güç kapasitesindeki HES yılda 193 GWh elektrik enerjisi üretimi sağlamakta, baraj 99.220 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermektedir.

Gökçekaya Barajı, Eskişehir'de, Sakarya Nehri üzerinde, Sarıyar Barajı mansabında (çıkışı) hidroelektrik enerji üretimi amaçlı, 1967 - 1972 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Oymapınar Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span>

Oymapınar Barajı, Antalya'da, Manavgat Nehri üzerinde, elektrik enerjisi üretimi amacı ile 1977-1984 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Yamula Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Türkiyede Kayseri İlinin 25 km kuzeybatısında Kızılırmak Nehri üzerinde bir baraj ve hidroelektrik santrali

Yamula Barajı, Kızılırmak Nehri üzerinde Kayseri'nin 25 km kuzeybatısında, Yemliha kasabası yakınlarında kuruludur. Yamula Barajı ve Hidroelektrik Santral Projesi, Yap-İşlet-Devret modeli ile yapılan, enerji ve sulama amaçlı Türkiye’nin önemli projelerinden birisidir. 27 Aralık 2003 tarihinde su tutulmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Adıgüzel Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span>

Adıgüzel Barajı, Denizli'de, Büyük Menderes Nehri üzerinde, sulama, enerji ve taşkın kontrolü amacıyla 1976-1989 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Özlüce Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span>

Özlüce Barajı, Elazığ, Bingöl sınırında bulunan, Peri çayı üzerinde, enerji üretmek amacıyla 1992-2000 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali; yaygın adıyla Veysel Eroğlu Ilısu Barajı, Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında, enerji üretimi amacıyla Dicle Nehri üzerinde inşa edilen santraldir.

<span class="mw-page-title-main">Berke Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span>

Berke Barajı, Osmaniye'nin Düziçi İlçesinde Düldül Dağı eteklerinde, Ceyhan Nehri üzerinde, enerji üretmek amacıyla 1995-1999 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Deriner Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Artvinde baraj

Deriner Barajı, Artvin'de, Çoruh Nehri üzerinde, enerji üretmek amacıyla 1998 yılında inşasına başlanmış bir barajdır. Sahip olduğu 249 metre gövde yüksekliği ile Türkiye'nin en yüksek 2., Dünya'nın 12. yüksek barajıdır. Deriner Barajı ve HES, Doğu Karadeniz Bölgesinde Çoruh Nehri üzerinde ve Artvin İl Merkezini Erzurum İl Merkezine bağlayan Devlet Karayolu üzerindeki köprünün 5 km membasındadır. 12 Aralık 2012 tarihinde, dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan barajın açılışını gerçekleştirmiştir.

Sır Barajı, Kahramanmaraş'ta, Ceyhan Nehri üzerinde enerji üretmek amacıyla 1987-1991 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Beton kemer gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 494.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 116,00 m, normal su kotunda göl hacmi 1.120,00 hm³, normal su kotunda göl alanı 47,50 km²'dir. Baraj 284 MW'lık güçle yılda 725 GWh'lık elektrik enerjisi üretilmektedir.

Torul Barajı; Gümüşhane'de, Harşit Çayı üzerinde, enerji üretmek amacıyla 2000-2007 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Kralkızı Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Diyarbakırda bir barajı

Kralkızı Barajı ve HES, Diyarbakır ili sınırları içerisinde Diyarbakır'a 81 km, Dicle ilçesine 6 km mesafede Dicle Nehri'nin ana kolu olan Maden Çayı üzerinde yer almaktadır. Enerji üretmek amacıyla 1985-1997 yılları arasında inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dicle Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span>

Dicle Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Diyarbakır ili sınırları içerisinde Diyarbakır'a 50 km mesafede, Maden Çayı ve Dibni Çayı'nın birleşerek Dicle Nehri'ni meydana getirdiği mevkiiden 800 m mesafede ve Kralkızı Barajı aksının 22 km mansabında yer almaktadır. Proje çalışmalarına 1986 yılında başlanmıştır.

Cindere Barajı, Denizli'de, Büyük Menderes Nehri üzerinde, sulama ve enerji üretmek amacıyla 1995-2007 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

Kürtün Barajı, Gümüşhane'de, Harşit Çayı üzerinde, enerji üretmek amacıyla 1999-2002 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Dim Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Antalyada baraj

Dim Barajı, Antalya'da, Dim Çayı üzerinde, sulama, enerji ve içme suyu temini amacıyla 1998-2004 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

Kargı Barajı, Ankara, Eskişehir sınırında, Sakarya Nehri üzerinde, enerji üretmek amacıyla 2000 yılında inşasına başlanan ve 2009 yılında bitirilmesi planlanan bir barajdır. Beypazarı ilçesi, Kargı, Beypazarı köyü yakınlarındadır. Başlanan baraj inşaatı bir süre sonra durmuş, 2015 yılında yeniden başlamıştır. Baraj 2017 yılında elektrik üretmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alkumru Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Siirtde bir baraj

Alkumru Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, Siirt ili sınırları içinde, Dicle nehrinin kolu olan Botan çayı üzerinde yer alan barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Yaşmaklı Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span>

Yaşmaklı Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Akköy II HES projesinin önemli bir parçasıdır. Bu gibi HES projeleri, özellikle 2005 yılında yürürlüğe giren 5346 sayılı, “Yenilenebilir Enerji kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun”un devreye girmesinden sonra ivme kazanmıştır. Proje, Akköy I HES projesinin devamı olup Türkiye genelinde yenilenebilir enerjide yapılan en önemli adımlarından biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.