Kayışdağı Suyu Çeşmesi (Erenköy)

Kayışdağı Suyu Çeşmesi
Genel bilgiler

Durum	İşlevsel
Tür	Tek yüzlü meydan çeşmesi
Konum	Kadıköy, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar	40°58′49″K 29°04′39″D / 40.98028°K 29.07750°D / 40.98028; 29.07750
Tamamlanma	20. yüzyıl
Teknik ayrıntılar
Su kaynağı	Kayış Dağı suyu

Kayışdağı Suyu Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Tarihi

20. yüzyılda yapılan çeşmenin 2017'de suyunun aktığı kaydedilmişti.^[1]^[2]

Konumu ve mimarisi

İstanbul'un Kadıköy ilçesinin Sahrayıcedid Mahallesi'ndeki Şemsettin Günaltay Caddesi'nde, Sahrayıcedid Camii'nin avlusunda konumlanır. Tek yüzlü meydan çeşmesi niteliğinde olup tepesinde bir alemin konulduğu saçaklı bir kubbeyle örtülüdür. Alınlık kısmında, her iki yandaki birer rozet kabartmasının ortasında, kıvrım dal ve bitki motiflerinin tasvir edildiği bir kabartma yer alır.^[1] Kabartmanın ortasındaki dairesel madalyonun içinde, celî sülüs üslubuyla Enbiyâ Suresi'nin 30. ayetinden bir bölüm yazılıdır:^[1]^[3]

Metin

وجعلنا من الماء كل شيء حي

Transkripsiyonu

Çevirisi

ve her şeyi sudan canlı kılıp hayat verdik

Alınlık, alt kısmından bir silmeyle ayrılır. Ön cephesinin her iki yanında, saçağa kadar uzanan ve orta bölümleri oluklu birer silindirik pilaster konumlanır. Pilasterlere oturan cephe ortasındaki yuvarlak kemerin çıkma yapan kilit taşınde bir istiridye motifi kabartması varken kemerle pilasterler arasındaki boşluklarda kıvrım dal, palmet ve rumi motifleri işlenmiştir. Kemerin oluşturduğu nişin içinde, en tepede yer alan elips madalyonun içinde "kayışdağı suyu", altındaki dikdörtgen çerçevede ise tamamı büyük harflerle şu metin yazılıdır:^[1]

Allahın lütfü ile
Tamam oldu iş bu eser
Çek Besmeleyi Şerifi
İç abı hayatı deyi ver
Elhamdülillhah
Girsin vücuduna
Eseri hayat.

Ayna taşında bitki motifli kabartmalar bulunur. Musluğu ise yaprak motifli kabartmalarla çevrelenir.^[1]

Çeşmenin sağ cephesinin üst kısmındaki bir çerçeve içinde, celî sülüs üslubuyla İnsan Suresi'nin 21. ayetinden bir bölüm yazılıdır:^[4]

Metin

و سقيهم ربهم شرابا طهورا

Transkripsiyonu

Çevirisi

Ve Rableri onlara tertemiz bir içecek içirmiştir

Çeşmenin sol cephesinin üst kısmındaki bir çerçeve içinde ise, celî sülüs üslubuyla şu hadis yazılıdır:^[5]

Metin

افَضَل الخير سَقى الماءِ

Transkripsiyonu

Çevirisi

Sadakaların en fazîletlisi su içirmek ve su hayrı yapmaktır

Ayrıca bakınız

Kadıköy'deki çeşmeler listesi

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e Ertuğ, Necdet, (Ed.) (2006). "284 Kayışdağı Suyu Çeşmesi (Sahra-i Cedid Camii)". İstanbul Tarihî Çeşmeler Külliyatı. 2. İstanbul: İSKİ Genel Müdürlüğü. s. 201. ISBN 9789944100335.
^ Erkent, Berk (12 Şubat 2017). "Kayışdağı Çeşmesi". 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
^ "Kayışdağı Suyu Çeşmesi - Ön taraftaki ayet kitabesi". Osmanlı Kitabeleri Projesi. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
^ "Kayışdağı Suyu Çeşmesi - cephedeki ayet kitabesi (sağ)". Osmanlı Kitabeleri Projesi. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
^ "Kayışdağı Suyu Çeşmesi - cephedeki ayet kitabesi (sol)". Osmanlı Kitabeleri Projesi. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.

İlgili Araştırma Makaleleri

Bereketzade Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu semtinde yer alan bir duvar çeşmesidir.

<span class="mw-page-title-main">İshak Ağa Çeşmesi</span> İstanbulda çeşme

İshak Ağa Çeşmesi, Onçeşmeler, On Çeşmeler, Beykoz Çeşmesi, Behruz Ağa Çeşmesi ya da I. Mahmud Çeşmesi, İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. I. Süleyman'ın has odabaşı olarak görev yapan Behruz Ağa tarafından, daha önceleri bir Bizans çeşmesinin bulunduğu alana yaptırıldı. Zamanla harap hâle gelen ve suyu akmayan çeşme, Temmuz 1746'da başlayan ve 1746 ya da 1747 yılında tamamlanan çalışmalar sonucunda İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından yenilendi. İnşa edildiği dönemde bir mesire alanında yer alırken bölgede yapılaşmanın artmasıyla şehir dokusu içinde kaldı. 1948 öncesinde üç; 1948-1950, 1986, 2005-2006 ve 2016-2017 yıllarında ise birer kez onarımdan geçti. Yapılan değişikliklerle kemerleri, üst örtüsü ve yan cephelerinde değişiklikler meydana gelirken kalemişi süslemeler eklendi. 1972'den beri korunması gereken tarihî eser statüsünde olan çeşme, Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetinde olup günümüzde işlevseldir.

II. Abdülhamit Çeşmesi 1896-1901 yılları arasında Sultan II. Abdülhamit tarafından İtalyan mimar Raimondo D’Aronco'ya yaptırılmıştır. Çeşme, açılış merasiminin fotoğraflandığı 1901 yılında Tophane Nusretiye Camii önünde yer almaktaydı. 1957 yılında Heny Prost'un planladığı yol genişletme çalışmalarından nasibini alarak özgün yerinden sökülmüş ve Maçka Parkı’nda günümüzdeki yerine taşınmıştır.

Sineperver Valide Sultan Çeşmesi ya da Kanlı Çeşme, İstanbul'un Fatih ilçesindeki bir çeşmedir. Ayşe Sineperver Sultan tarafından 1825 ya da 1826'da yaptırıldı. 1994 yılı itibarıyla suyu akmayan çeşme, 2009'daki restorasyonu sonucunda işlevsel hâle getirildi. Musluğunun tahrip edilmesinin ardından 2015 itibarıyla bir kez daha işlevini yitirse de 2018'deki restorasyonuyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

Hasan Rıza Paşa Çeşmesi ya da Rıza Paşa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesindeki bir çeşmedir. Hasan Rıza Paşa tarafından 1845 ya da 1846 yılında yaptırıldı. 1970'lerden itibaren tahrip edilmeye başlayan çeşme, işlevini de yitirdi. 2014'te tamamlanan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi ya da kısaca Osman Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Üzerindeki kitâbesine göre Bâbüssaâde Ağası Mısırlı Osman Ağa tarafından 1621 ya da 1622'de yaptırılsa da bu kitâbenin bu çeşmeye ait olmayabileceği ihtimali de ortaya atılmıştır. Bir müddet sonra teknesi çukurda kalan ve işlevini de yitiren çeşme, 1980'lerde yapılan çalışmayla imar hattına taşındı ve kot farkı giderildi. Zaman içerisinde ön cephesine, dinlenme taşları ile onları birbirine bağlayan tekne ağzı taşı eklendi. 2020'de yapılan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

Yoğurtçu Çeşmesi ya da Yoğurtçu Parkı Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir.

Baba-Oğul Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Harem Ağası Tayfur Ağa ile manevi oğlu Besim Ağa tarafından 1844 ya da 1845 yılında yaptırıldı. 1980'lerin sonlarında, inşa edildiği konumdan caddenin karşısına taşındı. 2007'de Kadıköy Belediyesi tarafından çeşmede bir restorasyon gerçekleştirildi.

Hoşyar Kadın Çeşmesi ya da Huşyar Kadın Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir çeşmedir. Osmanlı Padişahı II. Mahmud'un eşi Hoşyar Kadın tarafından, kitâbesine göre "ölen kızı Mihrimah Sultan'ın ruhu için" 1840 ya da 1841 yılında yaptırıldı. Zaman içerisinde çeşmenin teknesi, yol hizasının altında kaldı. Günümüzde mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğünde olan ve suyu akmayan çeşmenin bir bölümü yıkık hâldedir.

Kazlı Çeşme, İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde bulunan ve adını aynasındaki kaz kabartmasından alan klasik üslupta bir Osmanlı çeşmesi.

Seyyid Paşa Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde yer alan eski bir çeşmedir. Günümüzde Erenköy ile Bostancı mahalleleri arasında uzanan Şemsettin Günaltay Caddesi üzerinde yer alıyordu.

Hasköy Çeşmesi ya da Yasef Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir çeşmedir. 1524 ya da 1525 yılında Yasef adlı bir Yahudi tarafından yaptırılmıştır. Beyoğlu'nda tarihi tespit edilen ve günümüzde varlığını sürdüren en eski çeşmedir. Suyunun akmadığının kaydedildiği 1940'ların başından beri işlevsizdir.

Yahya Efendi Çeşmesi, İstanbul'un Beşiktaş ilçesindeki bir çeşmedir. 1557 ya da 1558 yılında yaptırılmıştır.

Kayışdağı Suyu Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesindeki bir çeşmedir.

Kayışdağı Suyu Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Güzelce Ali Paşa Çeşmesi ya da Ali Paşa Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

İshak Ağa Çeşmesi, Terazibaşı Çeşmesi ya da Terazi Çeşmesi; İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. Eski İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından 1749 ya da 1750 yılında yaptırıldı. Önceleri dört cephesinde de birer lüle ve tekne varken, ilerleyen dönemde iki cephesindeki lüleleri kapatıldı ve bu cephelerdeki tekneleri dolduruldu. 1970'te yapılan kanalizasyon çalışmaları esnasında çeşmenin suyu kesilse de 1972'de kitâbesinin olduğu cephesinin toprak seviyesinin altına indirilmesiyle tekrar işlevsel hâle geldi. Bu çalışmanın ardından çeşmeye, yapılan bir merdivenden inilerek ulaşılmaya başlanmıştı. 2005'teki restorasyonla bu kot farkı giderilerek çevre düzenlemesi ile bu cephedeki teknesi yapıldı. 2014'te ön cephesindeki lülenin bir muslukla değiştirildiği çeşme, günümüzde işlevseldir.

İshak Ağa Çeşmesi ya da Palamar Çeşmesi, İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından 1752 ya da 1753 yılında yaptırıldı. İnşa edildiği dönemde Beykoz Çayırı içinde yer alsa da, bölgedeki yapılaşmanın artmasıyla kent dokusu içinde kaldı. 1972 sonrasında özgün teknesinin şekli değiştirilen çeşme, günümüzde işlevseldir.

Abbas Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Beşiktaş ilçesindeki bir çeşmedir. 1669 ya da 1670 yılında yaptırılmıştır.

Avcı Mehmet Çeşmesi, Çarşı Çeşmesi veya Orta Çeşme Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.