İçeriğe atla

Kavuşum günü

Kavuşum dönemi ile karıştırılmamalıdır.
"Güneş günü" buraya yönlendirilmektedir. Güneş gününün ölçümü için Güneş zamanı sayfasına bakınız.

Kavuşum günü (veya kavuşum dönüş periyodu veya güneş günü) bir gök cisminin yörüngesinde dolandığı yıldıza göre bir kez dönmesi için geçen süredir ve güneş zamanının temelini oluşturur. Kavuşum günü, uzak yıldızlara göre tam bir dönüş olan[1] ve yıldız zamanının temelini oluşturan yıldız gününden farklıdır.

Kütleçekimsel olarak kilitli bir gezegen söz konusu olduğunda, aynı yüzü her zaman ana yıldızına bakar ve kavuşum günü sonsuzdur. Bununla birlikte yıldız günü, yörünge periyoduna eşittir.

Dünya

Ana maddeler: Günlük hareket, Güneş zamanı ve Gün

Dünya'nın kavuşum günü, Güneş'in ardışık günlerde aynı meridyen (boylam çizgisi) üzerinden geçmesi için geçen süredir. Yıldız günü ise, belirli bir uzak yıldızın ardışık günlerde bir meridyen üzerinden geçmesi için geçen süredir.[2] Örneğin Kuzey yarımküre'de kavuşum günü, Güneş'in bir gün tam olarak gerçek güneyden (öğlen vakti ulaştığı en yüksek konum) ertesi gün tekrar tam güneyde (veya Güney yarımküre'de tam kuzey) olması için geçen süre olarak ölçülebilir.

Δt'nin türevi. Sağdaki eksen güneş gününün uzunluğunu göstermektedir.

Dünya için kavuşum günü sabit değildir ve yıl boyunca Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesinin dış merkezliği ve Dünya'nın eksen eğikliği nedeniyle değişir.[3] En uzun ve en kısa kavuşum günlerinin süreleri arasında yaklaşık 51 saniye fark vardır.[4] Bununla birlikte ortalama uzunluk 24 saattir (milisaniye mertebesinde dalgalanmalarla) ve güneş zamanının temelini oluşturur. Ortalama ve görünür güneş zamanı arasındaki farka zaman denklemi denir ve bu da Dünya'nın günsekizinde görülebilir.[5] Kavuşum gününün uzunluğundaki değişiklik nedeniyle, en uzun ve en kısa gün ışığı süresine sahip günler ekvator yakınlarındaki gündönümleriyle aynı zamana denk gelmez.

Yıl boyunca Dünya'dan bakıldığında Güneş, görünüşte sabit yıldızlardan oluşan küresel bir arka planda, ekliptik olarak bilinen ve Dünya'nın yörüngesi ile aynı düzlemde bulunan hayali bir yol boyunca yavaşça kayıyormuş gibi görünür.[6] Dünya'dan bakıldığında Güneş, yıldızlara göre her gün biraz daha doğuya kaymış gibi görünür. Bu harekete "ileri-yönlü hareket" denir ve her kavuşum gününde yaklaşık 1°'lik bir kaymaya denk gelir. Bir yılda (365,25 gün) ise bu kayma toplamda 360° olur, yani Güneş gökyüzünde tam bir tur atmış olur.

Bazı uzay araçlarının yörüngeleri (Güneş senkronize yörüngeler gibi), kavuşum gününün bir kesri kadar yörünge periyoduna sahiptir. Bu yörüngeler düğüm noktalarının devinimi ile birleştiğinde, Dünya yüzeyindeki bir yerin üzerinden sürekli olarak aynı ortalama güneş zamanında geçmesini sağlar.[7]

Ay

Ana madde: Ay günü

Dünya ile kütleçekimsel olarak kilitli olması nedeniyle Ay'ın kavuşum günü (yani ay günü veya kavuşum dönüş periyodu), Dünya ve Güneş ile olan kavuşum periyoduna (Ay'ın evrelerinin periyodu, ay takviminin ayı olan kavuşum ayı) eşittir.

Venüs

Daha fazla bilgi: Venüs § Yörünge ve dönüş

Venüs'ün yavaş ters-yön dönüş hızı nedeniyle, 117 Dünya günü olan kavuşum dönüş periyodu, yıldız dönüş periyodunun (yıldız günü) ve hatta yörünge periyodunun yaklaşık yarısı kadardır.[8]

Merkür

Daha fazla bilgi: Merkür § Spin-yörünge rezonansı

Merkür'ün yavaş dönüş hızı ve Güneş etrafındaki hızlı yörüngesi nedeniyle, 176 Dünya günü olan kavuşum dönüş periyodu, yıldız dönüş periyodundan (yıldız günü) üç kat ve yörünge periyodundan ise iki kat daha uzundur.[9]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Gerard, T. Hooft; Stefan, Vandoren (12 Mayıs 2014). Time in Powers of Ten: Natural Phenomena and Their Timescales. ISBN 9789814494939. 2 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2022. 
  2. ^ "Sidereal vs. Synodic Motions". Astronomy Education at the University of Nebraska-Lincoln. The University of Nebraska-Lincoln. 11 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020. 
  3. ^ David W. Hughes; B.D. Yallop; C.Y. Hohenkerk (15 Haziran 1989). "The Equation of Time". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Royal Astronomical Society. 238 (4): 1529-35. Bibcode:1989MNRAS.238.1529H. doi:10.1093/mnras/238.4.1529 Özgürce erişilebilir. ISSN 0035-8711. 
  4. ^ J. M. A. Danby; Jean Meeus (1997). Mathematical Astronomy Morsels. Willmann-Bell. ISBN 978-0-943396-51-4. 
  5. ^ "Equation Of Time". In-The-Sky.org. Dominic Ford. 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020. 
  6. ^ "The Plane of the Ecliptic". NASA. 12 Temmuz 2016. 23 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "SATELLITES AND ORBITS" (PDF). 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  8. ^ "How long is a day on Venus?". TE AWAMUTU SPACE CENTRE. 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. 
  9. ^ "ESO". ESO. 4 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güneş Sistemi</span> Güneş ve Güneş merkezli astronomik cisimler

Güneş Sistemi, Güneş'in kütleçekim kuvvetiyle yörüngede tutulan ve çeşitli gök cisimlerinden oluşmuş bir sistemdir. Güneş ve 8 gezegen ile onların doğruluğu onaylanmış 150 uydusu, 5 cüce gezegen ile onların bilinen toplam 8 uydusu ve milyarlarca küçük gök cisminden oluşur. Küçük cisimler kategorisine asteroitler, Kuiper Kuşağı cisimleri, kuyruklu yıldızlar, gök taşları ve gezegenler arası toz girer.

<span class="mw-page-title-main">Venüs</span> Güneş sisteminde yer alan, Güneşe en yakın 2., sıcaklık açısından 1. sırada yer alan gezegen

Venüs, Güneş Sistemi'nde Güneş'e uzaklık bakımından ikinci sıradaki, sıcaklık bakımından ise birinci sıradaki gezegendir.

<span class="mw-page-title-main">Merkür</span> Güneş sisteminde yer alan, Güneşe en yakın ve sistem içerisindeki en küçük gezegen

Merkür, Güneş Sistemi'ndeki en küçük ve Güneş'e en yakın gezegendir. Adını, ticaret ve iletişim tanrısı ve tanrıların habercisi olan antik Roma tanrısı Mercurius'tan (Mercury) almıştır. Yüzey kütleçekimi yaklaşık olarak Mars ile aynı olan bir karasal gezegen olarak sınıflandırılır. Yüzeyi, milyarlarca yıldır biriken sayısız çarpma olayının bir sonucu olarak yoğun şekilde kraterlerle kaplıdır. En büyük krateri olan Caloris Planitia, 1.550 km (960 mi) çapındadır ve gezegenin çapının üçte biri kadardır. Dünya'nın uydusu Ay'a benzer şekilde Merkür'ün yüzeyi, bindirme faylarından kaynaklanan geniş bir uçurum sistemi (yarıklar) ve çarpma olayı kalıntıları tarafından oluşturulan parlak ışın sistemleri sergiler.

<span class="mw-page-title-main">Ay</span> Dünyanın doğal uydusu

Ay, Dünya'nın tek doğal uydusu ve Güneş Sistemi içindeki beşinci büyük doğal uydudur. Dünya ile Ay arasında ortalama merkezden merkeze uzaklık 384.403 km, yani Dünya'nın çapının yaklaşık otuz katı kadardır. Jeofiziksel açıdan Ay, gezegen kütleli gök cismi veya uydu gezegendir. Kütlesi, Dünya'nın kütlesinin %1,2'si ve çapı 3.474 km (2.159 mi) ile Dünya'nın yaklaşık dörtte biri kadardır. Yüzeyinde kütleçekim etkisi yerçekiminin yaklaşık %17'sidir. Ay, Dünya'nın yörüngesinde bir turunu 27 gün 7 saatte tamamlar. Dünya, Ay ve Güneş geometrisinde görülen periyodik değişimler sonucunda her 29,5 günde tekrar eden Ay'ın evreleri oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Tutulum</span>

Tutulum, ekliptik veya tutulum düzlemi ya da ekliptik düzlem, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörünge düzlemidir. Dünya'da bulunan bir gözlemcinin bakış açısından, Güneş'in bir yıl boyunca gök küre etrafındaki hareketi, yıldızların arka planına karşı ekliptik boyunca bir yol izler. Ekliptik önemli bir referans düzlemidir ve ekliptik koordinat sisteminin temelidir.

<span class="mw-page-title-main">Kavuşum</span> madde

Kavuşum, gökbilimde bir gözlem noktasından bakıldığında iki ya da daha çok sayıda gök cisminin gökyüzünde birbirlerine yakın konuma gelmesi.

Yıl veya sene; Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesinde bir tur yapmasına karşılık gelen, yaklaşık 365 ¼ günlük zaman dilimi. Bir takvim yılı 365 gün, artık yıl ise 366 gündür. Bir takvim yılında 12 ay veya 52 hafta vardır. Miladi takvimde yıl 1 Ocak'ta başlar ve 31 Aralık'ta sona erer.

<span class="mw-page-title-main">Güneş tutulması</span> Bir doğa olayı

Güneş tutulması, Ay'ın yörünge hareketi sırasında Dünya ile Güneş arasına girmesi ve dolayısıyla Ay'ın Güneş'i kısmen ya da tümüyle örtmesi sonucunda gözlemlenen doğa olayıdır. Tutulmanın olması için Ay'ın yeni ay evresinde olması ve Dünya'ya göre Güneş ile kavuşum halinde olması, yani yörünge düzleminin Dünya'nın Güneş çevresindeki yörünge düzlemi ile çakışması gerekir. Bir yıl içinde Ay, Dünya çevresinde yaklaşık on iki kez dönmesine karşın, Ay'ın yörünge düzlemi ile Dünya'nın yörünge düzlemi arasında beş derece kadar bir açı olması sonucu, Ay her defasında Güneş'in tam önünden geçmez ve dolayısıyla bu çakışma seyrek olarak oluşur. Bu yüzden, yılda iki ile beş arasında Güneş tutulması gözlemlenir. Bunlardan en çok ikisi tam tutulma olabilir. Güneş tutulması Dünya üzerinde dar bir koridor izler. Bu yüzden herhangi bir bölge için Güneş tutulması çok ender bir olaydır.

<span class="mw-page-title-main">Günlük hareket</span> Gezegenin dönüşü nedeniyle gök cisimlerinin Dünya etrafındaki görünür hareketi

Günlük hareket, bir gün boyunca gök cisimlerinin Dünya etrafındaki veya daha doğrusu iki gök kutbu etrafındaki görünür hareketini ifade eden astronomi terimidir. Tüm yıldızlar, günde bir kez göksel kuzey kutbu etrafında saat yönünün tersinde eş merkezli daireler çizerken, güney yarımküredeki yıldızlar da göksel güney kutbu etrafında saat yönünde benzer bir hareket gösterir. Bu hareket Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesinden kaynaklanır, bu nedenle neredeyse her yıldız, genellikle yıldız izi fotoğrafçılığında tasvir edilen ve günlük çember olarak adlandırılan bir dairesel yay yolu boyunca hareket eder gibi görünür.

<span class="mw-page-title-main">Yörüngeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Yörünge çeşitleri aşağıda listelenmiştir:

Yarımküre, yarım küre, yarıküre ya da yarı küre, Yerküre'nin ekvator vasıtasıyla ikiye bölündüğü farzedildiğinde kuzeyde ve güneyde kalan yarıları ve 0° boylamı ile bölündüğü farzedildiğinde doğuda ve batıda kalan yarılarından her birine verilen isim. Yerküre tam bir küre değil, bir geoit olduğu için Dünya'nın yarımküreleri tam bir geometrik yarımküre değillerdir.

<span class="mw-page-title-main">Gökküre</span>

Gökküre, Gökbilim ve seyrüseferde, Dünya'yla eşmerkezli ve eşeksenli, devasa çaplı varsayımsal bir küredir. Gökyüzündeki tüm cisimlerin iç yüzeyinde yer aldığı bir küre şeklinde düşünülebilir. Gök ekvatoru yer ekvatoruyla, gök kutupları da yerin kutup noktalarıyla aynı doğrultuda çakışıktır. Gökküre yansıtması gökcisimlerinin konumlarının belirlenmesi için çok pratik bir yöntemdir.

Yıldız günü, Dünya’nın kendi çevresinde tam bir dönüş yaptığı süredir. Bu süre 23 saat 56 dakikadır.

<span class="mw-page-title-main">Başlangıç meridyeni</span>

Başlangıç meridyeni, boylamı 0° olarak tanımlanan, başlangıç meridyenidir.

<span class="mw-page-title-main">Geri ve ileri yönlü hareket</span> Bir astronomik cismin yörünge veya kendi ekseni etrafında, ana cismine göre ters yönde dönüşü

Geri yönlü hareket, genel olarak, astronomik bir nesnenin kütle çekimi altında bulunduğu birincil cismin dönüş yönüne göre tam tersi yönündeki yörünge veya dönme hareketi olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca bir nesnenin dönme ekseninin salınımı veya üğrümü gibi diğer hareketleri de tanımlayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ay'ın yörüngesi</span>

Ay, Dünya'nın etrafındaki yörüngesinde doğrusal yönde döner ve İlkbahar Ekinoksu ve yıldızlara göre bir döngüsünü yaklaşık 27,32 günde ve Güneş'e göre bir döngüsünü yaklaşık 29,53 günde tamamlar. Dünya ve Ay, Dünya'nın merkezinden yaklaşık 4.670 km (2.900 mi) uzaklıkta yer alan bir çift merkez odağındaki yörüngelerinde dönerek Dünya-Ay sistemi adı verilen bir uydu sistemi oluştururlar. Ortalama olarak, Ay'a olan uzaklık Dünya'nın merkezinden yaklaşık 385.000 km (239.000 mi) olup, bu da yaklaşık 60 Dünya yarıçapına veya 1,282 ışık saniyesine karşılık gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kütleçekimsel dalga</span>

Kütleçekimsel dalga veya kütleçekim dalgası (KÇD), fizikte uzayzaman eğriliğinde oluşan kırışıklık olup kaynağından dışarıya doğru bir dalga olarak yayılır. Albert Einstein tarafından 1915'te varlığı öngörülen bu dalgalar, Genel Relativite Teorisi'ne dayanarak kütleçekimsel ışıma şeklinde enerji naklederler. Tespit edilebilir kütleçekimsel dalga kaynakları, beyaz cüce, nötron yıldızı veya kara delik içeren çift yıldız sistemleri olabilir. Kütleçekimsel dalgaların varlığı, kendisiyle fiziksel etkileşimlerin yayılma hızını sınırlama kavramını getiren ve genel relativite ile ilgili Lorentz değişmezliğinin muhtemel bir sonucudur. Bu dalgaların, etkileşim hızını sonsuz olarak kabul eden Newton'un Çekim Teorisi'nde varlığı mümkün değildir.

<span class="mw-page-title-main">Güneş zamanı</span>

Güneş zamanı, Güneş’in gökyüzündeki konumunu temel alan zamanın yolunun bir hesaplamasıdır. Güneş zamanının temel birimi gündür. Görünen güneş zamanı ve ortalama güneş zamanı güneş zamanının iki tipidir.

<span class="mw-page-title-main">Dönme süresi</span> bir gök cisminin kendi ekseni etrafında tam bir dönüşü tamamlaması için geçen zamandır

Dönme süresi, bir gök cisminin kendi ekseni etrafında tam bir dönüşü tamamlaması için geçen zamandır. Örneğin, Dünya'nın günün uzunluğuna karşılık gelen 24 saatlik bir dönme süresi vardır. Güneş'in yörüngesinde dönen her şey için aşağıdaki özellikler sayılabilir:

<span class="mw-page-title-main">Dünya'nın yörüngesi</span> Dünyanın Güneş etrafındaki hareketi

Dünya, Kuzey Yarımküre'den bakıldığında saat yönünün tersine doğru ortalama 149,60 milyon km mesafede Güneş'in çevresinde dönmektedir. Bir tam yörünge 365.256 gün sürer ve bu süre zarfında Dünya 940 milyon km yol kat etmiş olur. Diğer Güneş Sistemi cisimlerinin etkisi göz ardı edildiğinde, Dünya'nın yörüngesi, Dünya'nın dönüşü olarak da bilinir. Dünya'nın dışmerkezliği 0,0167'dir. Bu nedenle Dünya-Güneş ağırlık merkezi odaklı, çift merkezli bir elipstir. Yörünge merkezi, yörüngenin büyüklüğüne göre Güneş'in merkezine nispeten yakın olduğundan, bu değer sıfıra yakındır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.