İçeriğe atla

Kavernom

Kavernom
Kavernom patoloji kesiti
UzmanlıkOnkoloji, hematoloji, Kardiyoloji, Beyin ve sinir cerrahisi Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Serebral Kavernöz malformasyonlar, merkezi sinir sisteminin vasküler yapılarından kaynaklanan ve kavernöz hemanjiom olarak da isimlendirilen oluşumlardır. Hemanjiomların bir türü olarak değerlendirilebilir. Kavernomlar genişlemiş kan damarlarından, büyük vasküler kanallardan oluşur ve düzgün sınırlı, tek katlı endotelden oluşan, arasında normal beyin dokusunun bulunmadığı yapılardır. Serebral kavernöz malformasyonların çapı birkaç milimetreden birkaç santime kadar değişebilen büyüklüklerde olabilir. Sıklıkla beyinde görünür fakat başka organlarda da izlenebilir.[1]

Semptomlar

Klinik semptomlar, tekrarlayan baş ağrıları, bölgesel nörolojik kayıplar, hemorajik inme, nöbet olabilir. Çoğu hastada semptom izlenmez ve tesadüfi olarak başka sebeplerden dolayı çekilen beyin görüntülemelerinde tespit edilebilir.

Genetik

Ailesel olan Serebral kavernöz malformasyonlar (SKM) bilinen 3 gen lokusundan kaynaklanır. CCM1 geninin kodladığı ve ICAP1alpha (integrin cytoplasmic domain associated protein alpha)[2] proteinine bağlanan KRIT1[3][4] (krev interaction trapped 1) protein ve bir beta 1 integrin bağlantılı protein bulunmaktadır. CCM1 genindeki bazı mutasyonlar (q455x mutasyonu) Güneybatı Amerika'daki bazı hastalarda tespit edilmiştir.[5] Kuzey New Mexico'da bulunan bazı vakaların kökenleri eski İspanyol yerleşimcilere kadar tespit edilebilmiştir.[6]

CCM2 geni, malcaverin isimli bir protein kodlar ve bu proteinin Fosfotirozin bağlanma bölgesi bulunmaktadır.[7] CCM2 geninin görevi tam olarak bilinmemektedir. CCM2 proteininin hücrenin osmotik stres altında kaldığında p38 aktivasyonu için gerekli olan MAP kinase proteininin katlanmasını sağladığı düşünülmektedir.[8] Ayrıca Rac ve actin proteinlerine de bağlanmaktadır. CCM2 proteini ayrıca OSM (osmosensing scaffold for MEKK3) olarak da isimlendirilmektedir.

CCM3 geni en son tanımlanan gendir. CCM3 proteini, TF-1 isimli insan myeloid seri hücrelerinde apoptoz sırasında arttığı bilinen PDCD10 (programlı hücre ölümü 10) olarak bilinen protein olarak tanımlanmıştır.[9] CCM yolağındaki PDCD10 proteinin görevi tam olarak bilinmemektedir. Yakın zamanda PDCD10 proteinin CCM1 proteini olan KRIT1 ve CCM2 protini olan OSM ile kompleks oluşturduğu gösterildi. Tüm CCM proteinlerinin hücresel yolaklardaki ilişkileri ve fonksiyonları halen araştırılmaktadır.

Bazı kanıtlar SKM'lara sebep olabilecek 4. Bir gen olan CCM4 genini işaret etmektedir.[10] Serebral kavernöz malformasyonlu hastaların yaklaşık %70-80'inde bu gende mutasyon bildirilmiştir. Kalan %20-30 civarındaki hastaların ise halen tanımlanmamış başka gen mutasyonlarından kaynaklandığı düşünülmektedir. Yakın zamanda yapılan çalışmalarda SKM endotel hücrelerinde CDC42 gen delesyonu izlenmesi, bu genin CCM4 geni olabileceği şüphesi doğurmaktadır.[11]

Tanı

Tanı genellikle manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile konulmaktadır. Standart MRG sekanalarında gözden kaçabilen bu lezyon, özellikle MRG'nin gradient-echo ismi verilen özel bir sekansı ile net görüntülenmektedir. Standart T2 ağrılıklı görüntülerle mukayese edildiğinde FLAIR görüntülemelerde daha iyi izlenmektedir. FLAIR sekansları gradient-echo'dan farklıdır. FLAIR sekanslar T2 ağırlıklı sekanslara benzemekle birlikte FLAIR'de hareketli sıvı görüntüleri baskılanmaktadır. SKM'lar ayrıca tesadüfi olarak da beyin görüntülemelerinde tespit edilebilmektedir. Bunlara “insidentaloma” ismi verilmekte olup çoğunlukla semptom vermezler. Kanamaya sebep olduğu durumlarda yeni kanamanın ayrımının yapılması açısından bilgisayarlı tomografi daha özgüldür.

MRG'de bazen bu lezyonların ayırıcı tanısı yapmak güç olabilmektedir. Uzmanlar bu lezyonların ayırıcı tanısını yapmak için bazen anjiogram veya MRG-anjiogram (MRA) tetkikleri yapabilirler. SKM'lar yavaş akımlı vasküler yapılar oldukları için vasküler sistenin daha çok venöz yapılarına yakındırlar ve çoğunlukla anjiografik tetkiklerde tespit edilemezler. Eğer MRG'de izlenen lezyon anjiogramda da görüntülenebilirse öncelikli tanı arteriovenöz malformasyon lehinedir.

İnsidans

Genel populasyonda insidans %0,5 civarındadır ve klinik bulgular genellikle 2-30 yaşları arasında görülür.[12] Bu lezyonlar hemen her zaman konjenital'dir. Sporadik ve otozomal dominant kalıtım ile meydana gelebilirler.

Kaynakça

  1. ^ Batra, Batra (Aralık 2009). "Cavernous malformations: natural history, diagnosis and treatment". Nature Reviews Neurology. 5 (12). ss. 659-670. doi:10.1038/nrneurol.2009.177. 
  2. ^ Zawistowski, Zawistowski (1 Şubat 2002). "KRIT1 association with the integrin-binding protein ICAP-1: a new direction in the elucidation of cerebral cavernous malformations (CCM1) pathogenesis". Human Molecular Genetics. 11 (4). ss. 389-396. doi:10.1093/hmg/11.4.389. 
  3. ^ Couteulx, Couteulx (Ekim 1999). "Truncating mutations in CCM1, encoding KRIT1, cause hereditary cavernous angiomas". Nature Genetics. 23 (2). ss. 189-193. doi:10.1038/13815. 
  4. ^ Sahoo, Sahoo (1 Kasım 1999). "Mutations in the Gene Encoding KRIT1, a Krev-1/rap1a Binding Protein, Cause Cerebral Cavernous Malformations (CCM1)". Human Molecular Genetics. 8 (12). ss. 2325-2333. doi:10.1093/hmg/8.12.2325. 
  5. ^ Petersen, Petersen (Şubat 2010). "Familial versus Sporadic Cavernous Malformations: Differences in Developmental Venous Anomaly Association and Lesion Phenotype". American Journal of Neuroradiology. 31 (2). ss. 377-382. doi:10.3174/ajnr.A1822. 
  6. ^ Günel, Günel (11 Nisan 1996). "A Founder Mutation as a Cause of Cerebral Cavernous Malformation in Hispanic Americans". New England Journal of Medicine. 334 (15). ss. 946-951. doi:10.1056/NEJM199604113341503. 
  7. ^ Liquori, Liquori (Aralık 2003). "Mutations in a Gene Encoding a Novel Protein Containing a Phosphotyrosine-Binding Domain Cause Type 2 Cerebral Cavernous Malformations". The American Journal of Human Genetics. 73 (6). ss. 1459-1464. doi:10.1086/380314. 
  8. ^ Zawistowski, Zawistowski (1 Eylül 2005). "CCM1 and CCM2 protein interactions in cell signaling: implications for cerebral cavernous malformations pathogenesis". Human Molecular Genetics. 14 (17). ss. 2521-2531. doi:10.1093/hmg/ddi256. 
  9. ^ Bergametti, Bergametti (Ocak 2005). "Mutations within the Programmed Cell Death 10 Gene Cause Cerebral Cavernous Malformations". The American Journal of Human Genetics. 76 (1). ss. 42-51. doi:10.1086/426952. 
  10. ^ Liquori, Liquori (Ocak 2006). "Low frequency of PDCD10 mutations in a panel of CCM3 probands: potential for a fourth CCM locus". Human Mutation. 27 (1). ss. 118-118. doi:10.1002/humu.9389. 
  11. ^ Castro, Castro (12 Nisan 2019). "CDC42 Deletion Elicits Cerebral Vascular Malformations via Increased MEKK3-Dependent KLF4 Expression". Circulation Research. 124 (8). ss. 1240-1252. doi:10.1161/CIRCRESAHA.118.314300. 
  12. ^ Rigamonti, Rigamonti (11 Ağustos 1988). "Cerebral Cavernous Malformations". New England Journal of Medicine. 319 (6). ss. 343-347. doi:10.1056/NEJM198808113190605. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Genetik</span> biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve çeşitliliği inceleyen bir dalı

Genetik ya da kalıtım bilimi, biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve genetik varyasyonu inceleyen bir dalıdır. Türkçeye Almancadan geçen genetik sözcüğü 1831 yılında Yunanca γενετικός - genetikos ("genitif") sözcüğünden türetildi. Bu sözcüğün kökeni ise γένεσις - genesis ("köken") sözcüğüne dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kromozom 3 (insan)</span>

Kromozom 3; 22 çift otozomal insan kromozomlarından 3. olanıdır. İnsanlarda normalde bir çift halinde bulunur. 200 milyon baz çiftine ve toplam hücre DNA'sının %6,5'ine sahiptir. Kromozom 3 muhtemelen 1,100 ile 1,500 arasında gen içermektedir.

Gen kopya sayısı bir bireyin genomunda bulunan bir genin kopya sayılarında bulunan farklılıklardan oluşan genetik karakter özelliklerini ifade eder. Bazı genlerin kopya sayılarında görülen farklılıkların insanlarda genetik çeşitliliğe katkıda bulunduğu gerçeği İnsan Genom Projesi'nin tamamlanmasıyla ortaya çıkarılmıştır. Bazı insanlarda yalnızca bir kromozomda bazı genlerin delesyonu görülürken bazı insanlarda aynı genlerin birçok kopyası görülmektedir. Yaklaşık 20.000 insan geni içinde, akraba olmayan insanlar tipik olarak yaklaşık 12 farklı yerde değişik kopya sayısına sahiptir ve büyük çaplı değişikliklerin boyutları birkaç kilobaz ile 2 megabaz arasında değişir.

<span class="mw-page-title-main">İnsan genomu</span>

İnsan genomu Homo sapiens'in genomudur. 23 kromozom çifti üzerinde bulunur, bunlardan 22 çifti otozomal kromozomdur, kalan çift ise cinsiyeti belirler. Haploit insan genomu toplam 3 milyar DNA baz çiftinden biraz fazla uzunluktadır. İnsan Genom Projesi ile elde edilen ökromatik insan genom referans dizisi biyomedikal bilimlerde kullanılmaktadır.

Sodyum/potasyum taşıyan ATPaz alt birimi alfa-3, insanlarda ATP1A3 geniyle kodlanmış enzimdir. Beyindeki sodyum ve potasyum seviyelerinin düzenlenmesiyle ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">FOXP2</span>

Forkhead box protein P2 (FOXP2), insanlarda, CAGH44, SPCH1 veya TNRC10 olarak da bilinen FOXP2 geni tarafından kodlanan, konuşma ve dilin düzgün gelişimi için gerekli olan bir proteindir. FOXP2 bir transkripsiyon faktörüdür, yani düzenleyici bir proteini kodlar. Gen, genellikle iletişimde bir rol oynadığı birçok omurgalı ile paylaşılır.

<span class="mw-page-title-main">LARGE</span> Homo sapiens türünde protein kodlayıcı gen

Glikoziltransferaz benzeri protein LARGE1, insanlarda LARGE geni tarafından kodlanan bir enzimdir.

Ektodermal displazi sendromları, ektodermden gelişen doku ve organlardaki malformasyonların ve oluşum kusurlarının saptandığı geniş bir topluluktur. Dişlerle ilgili anomaliler ve malformasyonlar; saç oluşumunda yetersizlikler (seyrek/kırılgan/oluşmama); ter bezlerinin eksikliğine bağlı terleme azlığı/yokluğu (hipohidroz); başkaca çeşitli deri ve tırnak patolojileri ortak bulgular olarak saptanır. Günümüze dek ektodermal displazi bulgularını içeren 200'e yakın sendrom bildirilmiştir; bu kadar çok sayıda fenotip bulunmasının nedeni farklı genlerde oluşan mutasyonlardır. Ektodermal displazili ailelerdeki kalıtım otosomal dominant, otosomal resesif ya da x-kromozomu aracılığıyla resesif olarak aktarılır.

<span class="mw-page-title-main">Galen veni</span>

Galen veni ya da diğer adıyla Vena serebri magna insan beyninin en büyük toplar damarlarından biridir. Bu veni ilk tanımlayan kişi Yunan doktor Galen'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kavernöz sinus trombozu</span> insan hastalığı

Kavernöz sinus trombozu kafa kaidesinde, sfenoid kemiğin sella turcicanın her iki yanında yer alan, beyindeki venöz kanın kalbe gönderilmesinde rol kavernöz sinusun kan pıhtısı ve mikroorganizmalar ile tıkanması durumudur.

Even-Plus sendromu, otosomal resesif yolla aktarılan kalıtsal bir sendromdur. Genel gelişme geriliği vardır. Yenidoğanda, deri malformasyonu saptanır. Brakisefalik kafa biçimindeki kafatasında saçlar seyrektir. Boyun kısa, kaş çıkıntıları belirgindir. Kaşlar birbirine birleşmiş olabilir. Kulak deliği yoktur ya da dardır (microtia). Burun hipoplaziktir, ucunda yarık vardır. Yüz orta bölüm hipoplazisi nedeniyle üstçene küçüktür (mikrognati), damak çukuru belirgindir. Üst çenede tek orta kesici (santral) diş vardır, lateral dişler eksiktir (hipodonti). Kalpte konjenital anomaliler saptanır. Anüste darlık olabilir. Üriner sistemde, böbrek hipoplazisi ve infeksiyonlar olabilir. İskelet sisteminde, omurga yarıkları ve koksiks agenezi saptanır; uzun kemiklerde malformasyonlar vardır. Atopik dermatit olabilir. Corpus callosum agenezi, beyinde saptanan en önemli anomalidir.

<span class="mw-page-title-main">Venöz sinus trombozu</span> Serebral sinusler içerisinde pıhtı oluşmasına bağlı ortaya çıkan dolaşım bozukluğu durumu

Serebral venöz sinus trombozu beyinde venöz kanı taşıyan dural venöz sinuslerde pıhtı oluşmasına bağlı ortaya çıkan dolaşım bozukluğu ve beraberinde ortaya çıkan klinik durumu tanımlamak için kullanılır. Semptomlar baş ağrısı, bulanık görme, bulantı, kusma, nöbet, tek veya çift taraflı kuvvet kayıpları, duyu kayıplarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Spinal müsküler atrofi</span> nadir görülen konjenital nöromüsküler bozukluk

Spinal müsküler atrofi (SMA), motor nöronların kaybı ve ilerleyici kas erimesi ile sonuçlanan nadir görülen bir nöromüsküler bozukluktur. Genellikle bebeklik veya erken çocukluk döneminde teşhis edilir ve tedavi edilmezse bebek ölümlerinin en yaygın genetik nedenidir. Ayrıca hastalığın daha hafif bir seyirli bir türü yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilir. Ortak özellik, önce kol, bacak ve solunum kaslarının etkilendiği istemli kasların ilerleyici zayıflığıdır. İlişkili problemler arasında zayıf baş kontrolü, yutma güçlüğü, skolyoz ve eklem kontraktürleri yer alabilir.

Majewski sendromu, otosomal resesif yolla aktarılan asfiksiyan torasik displazi sendromu’nun 22 fenotipinin 6.sı olan kalıtsal bir sendromdur. Asfiksiyan torasik displazi sendromu'ndaki ortak bulguların büyük bölümü Majewski sendromu'nda da saptanmaktadır. Dudak yarığının orta çizgide olması, epiglot ve larinks malformasyonları ile klavikula ve skapula anomalileri farklı olan bulgulardır.

<span class="mw-page-title-main">Beemer-Langer sendromu</span>

Beemer-Langer sendromu, otosomal resesif yolla aktarılan asfiksiyan torasik displazi sendromu’nun 22 fenotipinin 12.si olan kalıtsal bir sendromdur. Asfiksiyan torasik displazi sendromu'ndaki ortak bulguların büyük bölümü Beemer-Langer sendromu'nda da saptanmaktadır. Ödemli ve şiş ense derisi, skapula ve klavikula malformasyonları, tam gelişememiş meme uçları, diafragmanın yüksek oluşu, hepatosplenomegali ve assit (ascites), anensefali, hidrosefalus ve hipotalamus hamartoması farklı bulgulardır. Yenidoğan ölümlerinin sık görülmesi önemli farklardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Vici sendromu</span> Hastalık

Vici sendromu, psikomotor gelişme geriliğinin yanı sıra göz, dolaşım sistemi ve bağışıklık sistemindeki defektlerle karakterize, otosomal resesif yolla aktarılan kalıtsal bir sendromdur.

NADPH oksidaz 2 veya sitokrom b(558) alt-birimi beta veya Sitokrom B-245 ağır zincir, insanlarda NOX2 geni tarafından kodlanan bir proteindir. Bu protein, reaktif oksijen türlerini (ROS) oluşturan süper oksiti üreten bir enzimdir.

Transkripsiyon faktörü SOX18 SOX18 geni tarafından kodlanan bir proteindir.

<span class="mw-page-title-main">C1QTNF5</span>

C1q/tümör nekroz faktör ilişkili protein 5, insanların 11. kromozomunda yer alan C1QTNF5 geni tarafından kodlanan bir proteindir.

<span class="mw-page-title-main">DAZ1</span>

DAZ1, insan Y kromozomunda yer alan DAZ1 geni tarafından kodlanan bir proteindir.