İçeriğe atla

Kavela

Kavelalı bir denizci çakısı
Halkalı bir diğer kavela tipi. Buna bir kavela bağı geçirilmiştir.

Kavela (kavalye veya kavilya olarak da bilinir), halat dikişi için halat ucundaki kolları açmaya ve düğüm çözmeye yarayan, ayrıca geçici bir tutacak olarak da kullanılabilen, kama şekilli bir denizci aracıdır. Kavela konik ve genelde eğri şekilli bir çubuktur, bir ucu yuvarlatılmış veya yassılaştırılarak kütleştirilmiştir. Boyu genelde 15–30 cm uzunluğundadır ama bazen kullanıldığı ipin kalınlığına bağlı olarak 60 cm'den fazla olabilir. Metalden veya, cilalı tahta veya kemikten yapılır. Kavela, kaşkaval olarak da adlandırılır (ama kaşkavalın bir diğer anlamı yelkenlerdeki deliklere geçirilen takozdur).[1] Kavalye kendi başına bir araç olabileceği gibi bir çakıdaki aletlerden biri de olabilir.

Kullanımları

Kasa dikişi (solda) yapmak için kullanılabilecek bir kavela veya bir isveç kavelası. Makaraya sarılı olan gırcata, halat kollarının gereğinden fazla ayrılmaması için halatın etrafına sarılır.

Halat dikişinde kavela halatı oluşturan kolların arasında sokulur, kaldıraç gibi kullanılarak halatın bir kolu kaldırır ve kollar arasında bir aralık yaratılır. Böylece araya başka bir nesnenin sokulabilmesi mümkün kılınır. İsveç kavelasının (veya kaşkavalının) içi boylamasına oyuktur, ip oyuğun içine bir yerleştirilince, kavela ile birlikte öbür halatın kollarının arasından kolayca geçirilir.

Gerilimle sıkışan düğümleri çözmek için kavela gerekebilir. Çok sıkı bir düğümün kavela olmadan çözülmesi imkânsız olabilir.

Kavela bağı ile beraber kullanılınca kavela bir tutacak meydana getirir, ipi elle kavrayıp çekmekten daha güçlü şekilde çekmek mümkün olur.

Demir halatların kollarını ayırmak için madeni kavela kullanılır. Madeni kavela pranga ağzını ayırmak için de kullanılır.

Etimoloji

Kavela İtalyanca caviglia sözcüğünden Türkçeye girmiştir.[2][3] İtalyancaya, Latinceden, clavicula (tahta çubuk)[4] olarak girmiştir. Latincede clavis ‘anahtar, sürgü, çubuk’, -cula eki ‘küçük’ demektir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Kaşkaval". TDK. Erişim tarihi: 20 Eylül 2010. []
  2. ^ "Kavela". TDK. Erişim tarihi: 20 Eylül 2010. []
  3. ^ Raffaele Settembrini (1879). A nautical and technical dictionary of the English and Italian languages: Dizionario tecnico marinaresco inglese italiano e italiano inglese. A. Morano. 
  4. ^ "Etymological dictionary of the French Language". 23 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2010. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gitar</span> perdeli yaylı çalgı

Gitar, bazı istisnalar dışında genellikle perdeli ve tipik olarak altı veya on iki teli olan telli bir müzik aletidir. Genellikle çalan kişinin vücuduna düz bir şekilde tutulur ve baskın el ile telleri tıngırdatarak veya kopararak çalınırken, aynı anda diğer elin parmaklarıyla seçilen telleri perdelere bastırarak çalınır. Tellere vurmak için bir gitar penası da kullanılabilir. Gitarın sesi ya akustik olarak, gitar üzerindeki rezonanslı bir oyuk oda aracılığıyla ya da elektronik bir pikap ve bir amplifikatör ile güçlendirilerek yansıtılır.

<span class="mw-page-title-main">Bisiklet</span> pedal çevirerek kas gücü ile çalışan kara aracı

Bisiklet ya da popüler olmayan eski adıyla velespit, motorsuz veya elektrik motorlu, iki veya üç tekerlekli, pedallı, insan gücü ile ilerleyen bir ulaşım aracıdır. 19. yüzyıl sonlarında bisiklet anlamında Arapça derrâce sözcüğünün kullanıldığı da belirtilmektedir. Halk dilinde bisiklet anlamında demirat, teker, yelatı gibi sözcüklerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Bisikletin eş anlamlısı olarak ise çiftteker ve çalınga sözcükleri bulunmaktadır. Ulaşım ve eğlencenin yanı sıra bisiklet sporunda da kullanılır. BMX, Dağ bisikleti, şehir (hibrit) bisikleti, tandem, tur bisikleti, yol bisikleti gibi türleri vardır. Vitesli ve vitessiz türleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yay (silah)</span> kol kuvveti ile gerilip atılan, delici uzun menzilli savaş aleti

Yay, kirişi kol kuvvetiyle gerilip salıverildiğinde oku kontrollü bir şekilde çok uzaklardaki hedefe saplayabilen bir savaş, av ve okculuk sporu aletidir. Kavs veya kabza da denir.

<span class="mw-page-title-main">Balıkçılık</span>

Balıkçılık; denizlerde, göllerde ve akarsularda balıkların ve diğer deniz ürünlerinin çeşitli yöntemlerle avlanmasıdır. Balığın yanı sıra midye, karides, ıstakoz, pavurya, istiridye ve ahtapotun hatta balina gibi deniz memelilerinin avlanması da balıkçılık kapsamına girer. Gölet, havuz ya da denizlerdeki suni tesislerde balık ve diğer deniz hayvanlarının üretilmesi de balıkçılığın bir parçasıdır. Amatör balıkçılık, ticari balıkçılık, zanaatkar balıkçılık, rekreasyonel balıkçılık, kültür balıkçılığı gibi balıkçılık yöntemleri bulunur.

Elektrokardiyografi (EKG), kalp kasının ve sinirsel iletim sisteminin çalışmasını incelemek üzere kalpte meydana gelen elektriksel faaliyetin kaydedilmesi işlemidir. Bu kayıt ile elde edilen grafiğe elektrokardiyogram (EKG), kullanılan alete de elektrokardiyograf denir. Bir akım yükselteci (amplifikatör) tarafından yükseltilen gerilimler genellikle ısıya duyarlı kâğıt üzerine kaydedilir.

<span class="mw-page-title-main">Köprü</span> iki yakayı birbirine bağlayarak yolu bir yandan ötekine eriştirmek için yapılan yapı

Köprü, nehir ve vadi gibi geçilmesi güç bir engelin iki kıyısını bağlayan veya herhangi bir engelle ayrılmış iki yakayı birbirine bağlayan veya trafik akımının, başka bir trafik akımını kesmeden üstten geçmesini sağlayan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kimono</span> Japonların geleneksel giysisi

Kimono (Japonca: 着物 -, Japonya'nın geleneksel giysisidir. Ki ve mono sözcüklerinden türetilmiştir. Japoncada aslen tüm kıyafetler için kullanılan kimono sözcüğü, sonradan hem kadınlar hem de erkekler tarafından giyilen uzun giysiyi tanımlamak için kullanılmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tespih</span> Belli sayıda boncuk tanesinin oluşturduğu halka

Tespih, tekrarlanan monoton işlemleri saymak amacıyla ipe dizilmiş ve belli sayıda boncuk tanesinin oluşturduğu halkaya denir. Tespihin 11, 33 ve 99 taneli olanları Müslümanlar, 33 ve 59 taneli olanları Hristiyanlar ve 108 taneli olanı Budistler tarafından kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Çıkrık (dokuma)</span>

Çıkrık, doğal ya da yapay liflerden iplik eğirmek için kullanılan bir araçtır.

<span class="mw-page-title-main">Salıncak</span>

Oturup sallanmaya yarayan oyuncak, mobilya, beşik veya yatak.

<span class="mw-page-title-main">Ksilofon</span>

Ksilofon, değişik sayıda akortlu tahta çubukların gam sırasıyla dizilmesinden oluşan, iki değnekle vurularak çalınan bir çalgıdır. Eski Yunancadan gelen tahta anlamındaki ksýlon (ξύλον) ve ses anlamındaki phonḗ (φονή) kelimelerinden gelmektedir.

Genetikte uçbirleştirme transkripsiyon sonrasında RNA'daki bazı bölümlerin (intron'ların) çıkartılıp kalan kısımlarının (eksonların) birleştirilmesidir. Ökaryotlarda uçbirleştirme sonucunda prekürsör mesajcı RNA (pre-mRNA) ergin mesajcı RNA'ya dönüşür, bu da protein sentezinde kullanılır. Uçbirleştirme bir dizi biyokimyasal tepkimeden oluşur, bunlar splisozom adı verilen bir snRNP kompleksi tarafından katalizlenir.

<span class="mw-page-title-main">Halat dikişi</span>

Halat dikişi veya halat örgüsü, halat eki, uç birleştirme, iki halatı veya bir halatın iki kısmını birleştirmek için liflerinin kısmen açılıp sonra örülmesi işlemidir. Bu yöntemle halatın ucunda bir halka veya ceviz oluşturulabilir veya iki halatın uçları birleştirilebilir. Halat örgüsü, düğümlemeye tercih edilir çünkü örgü yöntemiyle birleştirilmiş bir halatın gücü asıl halatın gücüne yakındır, oysa düğümlenerek birleştirilmiş bir halatın gücü %40 oranında azalabilir. Öte yandan, dikiş işlemi halatın kalınlaşmasına yol açar ve eğer bu dikiş sonradan açılırsa halatların uçları artık bozuk olur. Çoğu halat dikişi halatın üç kolu ile yapılır ama bazı çeşitleri 12 veya daha fazla kollu halatlarda da yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Düğüm</span> bir parça ip, ip veya benzeri bir şey bağlayarak yapılan bir tutturma

Düğüm; ip vb. doğrusal cisimleri, birbirine tutturmak için kullanılan yöntemdir. Düğüm, bir veya birden fazla ipten, dokumalardan, sicim ve kayışlardan, zincirlerden, hatta birbirine bağlanmış hatlardan meydana gelen dokumalardan meydana gelebilir. Düğümler, bağlama yöntemleri, kullanımları, hikâyeleri, kökenleri ve düğüm teorisinin matematiksel gözlemleri nedeniyle ilginç nesneler olarak tanınırlar.

<span class="mw-page-title-main">Ceviz (düğüm)</span>

Ceviz, bir halatın bir ucundaki kolların açılıp birbirlerine bağlanmasıyla elde edilen bir düğüm çeşididir. Düğümden sarkan halat kolları inceltilerek halatın bedenindeki diğer kolların arasında dikilebilir.

<span class="mw-page-title-main">İzbarço bağı</span>

İzbarço bağı, İp ucu dirseğinin bir ip bedeni döngüsüne sancak bağı şeklinde tutturulmasıyla ip ucunda sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir, yani bir Sancak bağı halkasıdır, Bulin bağı veya Borina düğümü de denir. İzbarço bağı farklı alanlarda farklı şekilde isimlendirilmiştir; Yay, bulin, elde emniyet ve izbaroço bağı aynı bağı ifade eden farklı isimlendirmelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Marsipet cevizi</span>

Marsipet cevizi, başka bir halat ya da çubuk etrafına atılan ve sıkı kavrayıp kaymadan durması için yapılan sepet örgülü, ceviz şekilli bir düğümdür.

<span class="mw-page-title-main">Gerdel cevizi</span>

Gerdel cevizi, bir halatın bir ucundaki kolların açılıp birbirlerine bağlanmasıyla elde edilen bir düğüm çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Fener cevizi</span>

Fener cevizi, bir halatın bir ucundaki kolların açılıp birbirlerine bağlanmasıyla elde edilen bir düğüm çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Tırmanma merdiveni</span>

Tırmanma merdiveni katılımcıların tırmanabileceği, asılabileceği, oturabileceği ve bazı konfigürasyonlardaki slaydındaki metal boru veya halat gibi birçok malzemeden yapılmış bir oyun alanı ekipmanıdır. Açık oyun seti, çocuk parkı ve oyun parkı olan yerlerde de bulunur.