Katwarn

Katwarn afet yönetimi, kamu güvenliği gibi alanlardan sorumlu resmi kurumların halkı afet, yangın, terör, çevre felaketleri gibi her tip tehlike durumunda coğrafi konuma göre hızlı bir şekilde uyarabilmesi ve yönlendirebilmesi için geliştirilmiş olan, yeni nesil bir bilgi ve uyarı sistemidir. Uyarı ve yönlendirmeler ağırlıklı olarak tüm akıllı telefonlar üzerinden bir uygulama yüklenmesi ile ve buna ek diğer farklı kanallar üzerinden yapılabilmektedir. Uyarı almak isteyen kişiler sisteme gönüllü ve ücretsiz olarak kaydolmaktadır. Bir güvenlik uyarısı tehlikeye maruz kalan kişilere, zamanında, her zaman ve her yerde ulaşabiliyorsa anlamlıdır. KATWARN sisteminin geliştirilme amacı bu felsefeden yola çıkmaktadır.

Almanya'nın ve Avrupa'nın önde gelen araştırma kuruluşlarından olan Frauenhofer Enstitülerinin Açık İletişim Sistemleri alanında faaliyet gösteren alt birimi Frauenhofer Institute FOKUS (Fraunhofer Institute for Open Communication Systems) tarafından geliştirilmiş olan KATWARN 2011 yılından bu yana Almanya’nın çeşitli eyaletlerinde, yerel yönetimlerde ve federal kurumlarda kullanılan bir uyarı sistemidir.^[1] KATWARN ayrıca Avusturya’nın ulusal uyarı sistemi olarak^[2] ve EUWARN adı altında Avrupa Birliği Komisyonu’nun Brüksel ve Lüksemburg‘daki binalarında çalışanların uyarılması için de kullanılmaktadır.^[3]

KATWARN uygulaması dünya genelinde Iphone, android ve Huawei uygulama mağazalarından ücretsiz olarak indirilebilmektedir. Avrupa Birliği içinde kullanılan ve sınır ötesi roaming yoluyla kullanımı genişletilen KATWARN, AB ülkelerinde EUWARN adı altında pazarlanmaktadır. AB dışında ise KATWARN International olarak lisanslandırılmakta ve marketing çalışmaları Frauenhofer FOKUS’un bir spin-off kuruluşu olan TURMSolutions tarafından yapılmaktadır.

KATWARN kullanıcı kurumların çeşitli nihai cihazlara, belirlenmiş kıstaslara göre güvenlikle ilgili bilgi ve uyarıları ulaştırmasını sağlar. Dolayısıyla çeşitli kurumların tehlike durumu uyarılarını, konuma ve konuya göre gönderme imkânı sunar (Multi-Hazard-Yöntemi).^[4] KATWARN Sistemi üzerinden gönderilen bir bildirim örneği mesela şu şekilde olabilir: 12345 posta kodu bölgesi için „İtfaiye bildirimi: "Büyük çaplı yangın ve zararlı duman bulutu uyarısı – acilen dış mekanları terk edin, pencere ve kapıları kapalı tutun!" Alıcı medyaya göre bu bilgiler örneğin konum, harita ve semboller gibi ek bilgilerle genişletilebilir. Aynı şekilde emniyet teşkilatının güvenlik uyarıları veya farklı resmi kurumların uyarıları da KATWARN ile gönderilebilir. Sistemin uyarı sürecinin yönetilmesine imkan tanıması önemli bir avantajdır. Diğer bir deyişle KATWARN, uyarısı verilen bir tehlikenin ortadan kalkmasının ardından, kullanıcıların tekrar bilgilendirilmesine veya tehlikenin artması ya da durum değişikliği olması hallerinde uyarının güncellenmesine ya da uyarıyı alması gereken kitlenin genişletilebilmesine olanak tanır (Uyarı süreci).^[5]

KATWARN kullanan resmi kurumlar ve kuruluşlar acil durumlarda Frauenhofer FOKUS tarafından geliştirilen özel ve güvenli bir editoryal sistem sayesinde ilgili bölgelere ve hedef kitlelere kolay, hızlı ve güvenilir bir şekilde uyarı hazırlayıp gönderebilirler. Bu uyarıları sembol, grafik ve haritalarla destekleyebilirler ve uyarıları aynı anda birçok kanaldan yayabilirler. Uyarı bildirimleri sadece KATWARN ile kullanım sözleşmesi yapan yetkili kurumlar ve kuruluşlar tarafından gönderilebilir. Dolayısıyla yetkisiz kişiler tarafından asılsız uyarıların yapılması mümkün değildir.

Resmi kurumların yanı sıra şirketler de KATWARN ile çalışanlarının ve müşterilerinin güvenliğini koruyabilirler. Bu kapsamda KATWARN özel ve resmi kurumların kendi belirlediği coğrafi sınırlarda (fabrika alanı, liman bölgesi gibi), yine kendi belirlediği kesimlerin (şirket çalışanları, müşteriler v.b.) tehlike anında uyarılmasına imkan sağlar. Bunun için KATWARN'ın kapsama alanı, şirketin belirlediği alanlar (örneğin fabrika sınırları) veya özel gruplarla (örneğin kriz bölgelerinde çalışanlar) sınırlandırılabilmektedir.

Yoğun insan kalabalığının olduğu havaalanı, fuar gibi yerler veya rafineriler, santraller, liman işletmeleri gibi kritik altyapılar, KATWARN konu aboneliği imkânıyla, doğrudan ilgili kişilere, müşterilere veya ziyaretçilere bulundukları yerden bağımsız olarak (örneğin söz konusu yere seyahati esnasında) önemli bilgi ve uyarıları iletebilirler. Küresel kimya şirketi BASF^[6] veya Hamburg Limanı^[7] gibi kamu iktisadi işletmeleri kendi işletme sınırları içerisinde KATWARN kullanan ve güvenlikle ilgili uyarılar gönderen şirketler arasında yer almaktadır. Bu uyarılar kamuoyu geneline değil, sadece belirlenmiş kitlelere (örneğin, çalışanlar, müşteriler v.b.) veya alana ulaşmaktadır.

Frauenhofer Enstitüleri'nin geliştirdiği bir ürün olarak KATWARN resmi makamlar, güvenlik ve sanayi kuruluşları ile istişare halinde bilimsel olarak sürekli bir geliştirme sürecine tabi tutulmaktadır. Bu kapsamda "Privacy by design" ve „"Privacy by default" prensiplerine ve Genel Veri Koruma Yönetmeliğine (GDPR) sadık kalınmaktadır.^[8][9] Katwarn sistemi Microservice altyapısına dayanmaktadır. Bu altyapı çok sayıda sunucuda desantralize bir şekilde bulunur ve bu nedenle uyarıların hızlı ve güvenilir bir şekilde dağıtılmasına izin verir.^[10]

KATWARN kullanan resmi kurumlar ve kuruluşlar acil durumlarda özel ve güvenli bir editoryal sistem sayesinde ilgili bölgelere ve hedef kitlelere kolay, hızlı ve güvenilir bir şekilde uyarı hazırlayıp gönderebilirler. KATWARN farklı uyarı kanallarını mümkün kılan bir sistem olduğu için (Multi-Channel yaklaşımı), kitlelere değişik yollardan ulaşılabilmektedir. KATWARN sadece akustik sinyale dayanmadığı için ayrıca işitme engellilerin kullanımına da uygundur.

KATWARN ile SMS-/E-Mail hizmeti vermek mümkündür ve belirli bir posta kodu için abone olunabilir. Ancak meteoroloji uyarıları sadece App (uygulama) yoluyla gönderilebilmektedir.

KATWARN uygulaması bir akıllı telefon uygulamasıdır ve hem Iphone hem de android telefonlarla kullanılabilir. KATWARN uygulamasında kesin bir konum ile kayıt yapmak mümkündür (konum, tam adres veya posta kodu) Posta kodu bölgesi ile ilgili bir kısıtlama yoktur.

„Koruyucu Melek“ fonksiyonu lokasyon bazlı uyarılar ve uyulması gerekenlere ilişkin bilgi aktarımına imkân sağlar. Diğer bir deyişle kullanıcı bu fonksiyonu açık tuttuğunda, bulunduğu bölgede veya uyarı verilen bir bölgeye girdiğinde bildirim alır. Arka planda uygulama kapatılmış olsa dahi bu fonksiyon, konum güncellemesi beklenmeden kişinin bulunduğu lokasyona ilişkin acil durum uyarılarının gönderilmesine imkan tanır (uyandırma işlevi). Konumlandırma GPS üzerinden olmadığı ve WLAN baz istasyonları kanalıyla gerçekleştiği için batarya harcaması düşüktür. KATWARN, kullanıcılara ait kişisel bilgileri ve hareket profiline ilişkin verileri toplamaz.

KATWARN koruyucu melek fonksiyonunun yanı sıra, yedi adet adres, konum veya posta kodu aboneliğine imkân tanır. Bu seçim istenildiği zaman iptal edilebilir, değiştirilebilir ve gerektiğinde kapatılabilir. Konuma göre bildirim, yerel uyarıların tüm ülkeye değil, sadece doğrudan ilgili kişilere iletilmesine imkan tanır. Bilgilendirmenin doğru kişilere ulaştırılmasının yanı sıra diğer bir avantaj ise olay bölgesine meraklı izleyici akınının önlenmesi ve ek olarak geniş kitlelerin lüzumsuz yere endişelenmesinin engellenmesidir.

Tema aboneliği örneğin Oktoberfest, Berlin Fuarı, havalimanları, festivaller, limanlar gibi, kitlesel insan trafiği olan yerlerle ilgili güvenlik uyarıları göndermeye ve almaya imkan tanır. Abonelik mevcut konulara göre (ücretsiz kayıt ile) yapılır ve gönderilen link veya QR kodu kanalıyla açılması suretiyle coğrafi lokasyondan bağımsız olarak güvenlik uyarıları alınabilir.

Güncel resmi uyarılar sosyal medya hesapları ve email yoluyla değiştirilmeksizin doğrudan paylaşılabilir (Twitter, Facebook v.b.). Bu yolla bir yandan sosyal medyanın yayılım gücünden faydalanılırken diğer yandan uyarılar resmi otoritelerden geldiği için, tehlike durumlarında yanlış haber veya kirli bilgi yayılımı engellenmektedir.

Sistem, uyarıların bölgesel olarak dijital reklam panolarına, kamusal alandaki panolara, dijital kitlesel ulaşım monitörlerine (metro, tren, otobüs durakları, otoyollar v.b.) yansıtılmasına olanak sağlamaktadır.

Bölgesel, yerel web siteleri ve haber portallarıyla işbirliği yapılarak KATWARN uyarılarını otomatik olarak yayınlamak mümkündür. Almanya'da Focus Online Haber Portalı ile yapılan işbirliği kapsamında KATWARN uyarıları bu portalın yerel sayfalarında otomatik olarak gösterilmektedir.

Ford otomobil firması ile yapılan bir işbirliği anlaşması kapsamında tüm OBC sahibi Ford marka araçlar KATWARN sistemine bağlanabilmektedir:^[11] Uyarılar doğrudan akıllı telefon kanalıyla Ford'un yazılım uygulaması linki üzerinden Ford SYNC 3 iletişim ve eğlence sistemine ulaştırılmaktadır.

Telefon operatörlerinin eski GSM hatlarına sahip olduğu ülkelerde standart „hücre yayını (cell broadcast) mevcut ise veya sonradan kamusal düzenlemelerle kurulumu yapılırsa (yüksek maliyetli), kesişim noktalarında KATWARN multi kanal sistemine bağlanmak mümkündür.

KATWARN-App dünya genelinde tüm App Store'larda (iPhone, Android) bulunmaktadır ve bu yolla örneğin KATWARN kullanılan ülkeleri ziyaret eden turistlerce de kullanılabilmektedir. Uygulama çok dilde kullanıma uygun hazırlanmıştır. Uyarılar telefon ayarlarındaki dilde alınmaktadır. KATWARN her devletin kendi ulusal uyarı ve enformasyon sistemi olarak kurulabilmekte ve kendi belirlediği resmi kurumlarca kullanılabilmektedir.

KATWARN roaming teknolojisi sayesinde ulusal KATWARN Sistemlerinin kapsama alanı ülke sınırlarını aşan ağlarda da mümkündür ve karşılıklı uyarılara imkan tanımaktadır. Örneğin Avusturya ve Almanya'daki Türk turistler veya Türkiye'deki Alman veya Avusturyalı turistler bulundukları ülke ile ilgili uyarıları alabilirler

Enformasyon ve İletişim Teknolojileri Geliştirme Merkezleri arasında lider konumda olan Fraunhofer Enstitüsü (Fraunhofer Portekiz ve Fraunhofer FOKUS) geleceğin teknolojisi olan 5G'nin standardize edilmesi ve hayata geçirilmesi çalışmalarında belirgin bir rol sahibidir. KATWARN kullanıcı makamlarla yaptığı bakım ve güncelleme sözleşmelerinde bu gelecek odaklı teknolojiyi de gözetmektedir.

KATWARN girişimi Almanya'da Kamu Sigortaları Federasyonu'nun (VöV-Verband Öffentlicher Versicherer ) talebi ve desteği ile hayata geçirilmiştir. Kamu Sigortaları Federasyonu yaptığı araştırmalar sonucunda kamunun ve yerel yönetimlerin tehlike anında halkı bilgilendirme mekanizmalarının yetersiz olduğunu ve bu nedenle kamusal alanda ve sigortacılık alanında ciddi maliyetlerin oluştuğunu tespit etmiştir. Bundan yola çıkarak Fraunhofer FOKUS Enstitüsü'nü bu alandaki AR-GE çalışmaları için desteklemiş ve sonucunda KATWARN geliştirilmiştir. VöV Federasyonu, Almanya Tasarruf Kasaları Birliği'nin (Sparkassen) bir kuruluşu olup yerel yönetime ait, ticari amaç gütmeyen bir kuruluştur.

KATWARN teknik olarak, yaklaşık bir milyon kullanıcıya aşırı kötü hava uyarıları sağlayan WIND (İng.: Weather Information on Demand) erken uyarı sistemine dayanmaktadır. 2009 yılında Katwarn, Doğu Frizya kasabası Aurich'te bir pilot operasyonla test edilmiş ve ardından 2010 yılında komşu il ve ilçelerde de tatbikatlar başlamıştır. Sistem Kamu Sigortaları Birliği tarafından 2011 yılından bu yana Almanya'daki belediye ve ilçelerin kullanımına sunulmaktadır.

KATWARN günümüzde Almanya'daki modern nüfus uyarı sistemleri arasında öncü bir role sahiptir. Yeni kamusal ve özel uyarı kanallarına entegrasyonu ve yeni teknolojilere bağlanması Almanya'daki güvenlik ağına önemli bir katkı sağlamaktadır. KATWARN'ın gelişim sürecinde diğer önemli bir adım ise Katretter projesidir. Bu proje, acil durumlar için gönüllü ekiplerin oluşturulması ve bunların olay yerine en yakın olanlarının hızlı bir şekilde seferber edilmesini amaçlamaktadır. Bu yolla acil tehlike anlarındaki çalışmaların coğrafi konuma göre çağrılacak olan gönüllü yardımcılarla desteklenmesi hedeflenmektedir.^[12]

Federal Almanya Bilim ve Araştırma Bakanlığı'nın üç yıllık bir projesi kapsamında Berlin İtfaiye Teşkilatı ve Fraunhofer Açık İletişim Sistemleri Enstitüsü Katretter Gönüllü Yardım Ekipleri projesini hayata geçirmiştir. Bu projenin sonuçları ve KATWARN teknolojisi temel alınarak Katretter geliştirilmiştir. Amaç acil kriz durumlarında belirli bir kalifikasyonu olan (örneğin tıbbi alanda) veya olmayan gönüllü destek ekiplerini seferber etmek ve koordine etmektir. Bu yolla bir yandan olay yerine yardım ekipleri ulaşana kadar örneğin yaralılara ilk yardım gibi konularda hayat kurtarıcı acil destek sağlayabilme, diğer yandan örneğin sel taşkını gibi durumlarda set için kum çuvalı taşınması gibi işlerde takviye güç yaratmak suretiyle hızlı reaksiyon verme imkanı oluşmaktadır.^[13]

21 Kasım 2019'da Avrupa Birliği Komisyonu’nun ortak Araştırma Kurumu JRC (Joint Reserche Centre) “Tsunami Last Mile” adlı proje kapsamında Kos Adası’nda tsunami esnasındaki olası akış ve tekniklerle ilgili bir tatbikat gerçekleştirmiştir. Tatbikat kapsamında uyarılar EUWARN, diğer adıyla KATWARN International ile gönderilmiş ve nüfusun tahliye edilmesiyle ilgili yönlendirmeler yapılmıştır. Tatbikat değerlendirme sonuçları nüfusun hızlı ve aksaksız bir sistemle bilgilendirilmesinin hayati bir önem taşıdığını ortaya koymuştur.Tatbikatta eş zamanlı olarak çalınan siren seslerinin, okul sınıflarında duyulmadığı tespit edilmiş, ancak KATWARN applikasonu olan bir öğretmenin cep telefonundan uyarı alması sonucu okulun tahliye edilebildiği saptanmıştır.^[14][15]

• KATWARN Wikipedia 24 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
• KATWARN Websitesi 20 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce/Almanca)
• KATWARN Avusturya 28 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Avusturya Federal İçişleri Bakanlığı Websitesi/Almanca)
• EUWARN Websitesi 14 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce/Almanca)