İçeriğe atla

Katon-Karagay Millî Parkı

Koordinatlar: 49°10′K 85°36′D / 49.167°K 85.600°D / 49.167; 85.600
Katon-Karagay Millî Parkı
Kazakça: Катонқараға́й мемлекетті́к ұлтты́қ табиғи́ паркі́, Katonqaraǵaı memlekettik ulttyq tabiǵi parki
IUCN kategori II (millî park)
Burkhat Geçidi, Sarymsakty ve Tarbagatay Sıradağları, Doğu Kazakistan
Alan türü Millî park
Devlet Kazakistan
Federasyon Doğu Kazakistan Eyaleti
Koordinatları 49°10′K 85°36′D / 49.167°K 85.600°D / 49.167; 85.600
Kapladığı alan 643.477 hektar (1.590.066 akre; 6.435 km2; 2.484 sq mi)
Kuruluş tarihi 2001 (2001)
Kontrol kuruluşu Tarım Bakanlığı Orman ve Fauna Komitesi, Kazakistan

Katon-Karagay Ulusal Parkı (Kazakça: Катонқараға́й мемлекетті́к ұлтты́қ табиғи́ паркі́, Katonqaraǵaı memlekettik ulttyq tabiǵi parki), ülkenin doğu kenarında, Güney Altay Dağları'nda yer alır ve Kazakistan'ın en büyük milli parkıdır. Park, Kazakistan, Rusya, Çin ve Moğolistan sınırlarının buluştuğu “X” in batı tarafında yer almaktadır. Sibirya'nın en yüksek zirvesi (Belukha Dağı, 4.506 metre (14.783 ft)), Katun Sıradağları'nın Rusya sınırında yer almaktadır.[1] Park, Doğu Kazakistan Eyaleti'ninKatonkaragay İlçesi'nde yer almaktadır, Başkent Astana'nın 1.000 kilometre (620 mi) güneydoğusunda yer almaktadır.[2]

1 Haziran 2001'de kurulan park, 2011 yılında Rusya ile sınıraşan "Altay" tabiat parkına dahil edildi.[3] 2014 yılında park, UNESCO İnsan ve Biyosfer Programı tarafından adlandırılan yeni "Katon-Karagay Biyosfer Rezervi"ne dahil edildi.[4]

Topografya

Güney Altay dağlarının eteklerinde yer alan park, dağlık ve buzludur ve rakım genellikle 3.000 metre (9.800 ft) üzerindedir. Park kuzeyde Rusya'nın Altay Cumhuriyeti, güneydoğuda Çin, batısında Farpusnaya Nehri ve güneyde Sarymsakty ve Güney Altay Dağları'nın Tarbagatai sıralarının kuzey yamaçları ile sınırlanmıştır. Parkın %34'ü ormanlıktır, geri kalanı dağ çayırları veya kayalık yamaçlar ve buzullardır. Yamaçlar dik, buzullar tarafından oluşturulan arazi ile: yalak şeklindeki vadiler, çukurlar ve morenlerden oluşmaktadır.[1] Buzulla beslenen nehirler dik ve hareketlidir. 80 metre yüksekliğindeki Kokkol Şelalesi, Altay Dağları'nın en büyük şelalesidir.

Ekolojik Bölge

Park, Altay dağ çayırları ve tundrası[5] ve Altay bozkırı ve yarı çöl[6] ekolojik bölgelerinde yer almaktadır. Bu ekolojik bölgeler, bozkırdan alpin tundraya kadar tüm yüksek vejetasyon bölgelerini ortaya koymaktadır. Bu ekolojik bölgeler çok yüksek çeşitlilik gösterirler çünkü Sibirya'nın kuzeyi ile Orta Asya'nın güneyindeki soğuk çölleri arasındaki biyocoğrafik ayrımda yer almaktadırlar.

İklim

Orta seviye rakımlardaki iklim, nemli karasal iklim, serin yaz alt tipi (Köppen Sınıflandırma Dfb) iken alp iklimi (Koppen ET) ağaç çizgisinin üzerinde gözlemlenmektedir. Yağış modelleri dağlık araziden ve rakım bölgelerinden etkilenir; düşük rakımlarda ortalama 386 mm/yıl yağış gözlenir (yaz aylarında maksimum). Ortalama sıcaklık Ocak ayında −26 °C (−15 °F) ile Temmuz ayında 9,5 °C (49,1 °F) arasında değişir.[7][8]

Bitkiler ve hayvanlar

Bitki örtüsü dört genel yükseklik bölgesinde incelenmektedir.

  • 2.800 metre ve üzerindeki yükseklikteki nival bölgesi, kar alanları ve buzul yarıklarında ve kayalık kenarlarda Kar Çuhaçiçeği ve Altay Düğünçiçeği gibi küçük liken ve alpin bitki örtüsünü destekler.
  • Tundra-dağ kuşağı 2.100 metreden 2.800 metreye kadar uzanmaktadır. Altay salkımotu ve Hanımeli de dahil olmak üzere taşlar, çalılar ve çimenli tundra üzerinde yaşayan yosunlar ve likenler görülür.
  • Subalpin ormanı ve dağ çayır bölgesi 1.200 ila 2.300 metre arasındadır. En yaygın ağaçlar Sibirya çamı, karaçam ve huş ağacıdır. Çayırlarda ot, saz ve yaban mersini bulunur.
  • Dağ-ormanı, çayır-bozkır bölgesi 1.200 metrenin altındadır. Bu seviyede huş ağacı ve karaçam-kavak ormanı ve yaygın olarak otlar ve çalılar görülür.[1]

Bilim insanları parkta 363 omurgalı türü kaydetti: 284 kuş, 65 memeli, 6 sürüngen, 2 amfibi ve 6 balık. Bayağı memeliler yaygındır ve tundra sivri faresi, kurt, tilki, karaca ve boz ayı en yaygın görülen memeliler arasındadır.

Turizm

Yakındaki yerleşimlerde ziyaretçiler için konaklama olanakları mevcuttur. Parkın %24'ü (1.512 km²) tabiatı koruma alanı olarak, diğer %76'sı (4.922 km²) rekreasyon, bilimsel çalışma ve kısıtlı ekonomik faaliyetler için ayrılmıştır.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Katon-Karagay National Park". Official website of Katonkaragay. Katonkaragay District. 14 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2017. 
  2. ^ "Katon-Karagay" (İngilizce). UNESCO. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020. 
  3. ^ "About the park". Caton-Karagay SNP (Official Website). Caton-Karagay State National Park. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2017. 
  4. ^ "Katon-Karagay Biosphere Reserve". Man-and-Biosphere Reserve Program. UNESCO. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2017. 
  5. ^ "Altai alpine meadow and tundra". WWF Ecoregions. World Wildlife Federation. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2017. 
  6. ^ "Altai steppe and semi-desert". Ecoregions of the World. GlobalSpecies.org. 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2017. 
  7. ^ "Koeppen" (PDF). World Map of the Koeppen-Gieger Climate Classification, Updated. Meteoroligische Zeitschrift, June 2006. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2015. 
  8. ^ "Climate - Altai". Protected Areas. GlobalSpecies.Org. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2017. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tanrı Dağları</span> Orta Asyada yer alan sıradağlar

Tanrı Dağları ya da Tien-Şan, Orta Asya'da bulunan büyük dağ sistemlerinden birini oluşturan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Sayan Dağları</span> Asya sıra dağları

Sayan Dağları, Göktürk Kağanlığı devrindeki adı : Kögmen Dağları) Moğolistan'ın kuzeybatısında, Sibirya'nın güneyindeki sıra dağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Altaylar'daki Altın Dağlar</span>

Altaylar'daki Altın Dağlar, Ukok Yaylası, Beluça Dağı, Teletskoye Gölü, Altay Doğa Koruma Alanı ve Katun Doğa Koruma Alanı'nı içeren bir UNESCO Dünya Mirası Alanıdır. UNESCO'nun sit alanı tanımında belirtildiği üzere, "bölge, Sibirya'nın step, orman bozkırları, karışık orman, subalpin bitki örtüsünden alpin bitki örtüsüne kadar olan en yüksek bitki örtüsü bölgelerini sergilemektedir." UNESCO, bölgedeki Altay argalileri ve kar leoparı nüfusunun da korunması gerektiğini belirtti. Alan, 16.175 km²'lik bir alanı kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Katun Tabiatı Koruma Alanı</span>

Katun Tabiatı Koruma Alanı, Güney Sibirya'nın orta Altay Dağları'nın dağlık bölgelerinde bulunan bir Rus zapovednik'tir. Katun Nehri, koruma alanı içindeki bir vadiden geçerek Obi Nehri'nin birincil kaynağını oluşturmaktadır. Katun Nehri'nin kaynakları, koruma alanının uzak doğu kenarında yer alan 4.506 metre (14.783 ft) yüksekliği ile Sibirya'nın en yüksek dağı olan Beluça Dağı'nda yer almaktadır. Katun, UNESCO Dünya Mirası alanı Altaylar'daki Altın Dağlar'ın bir parçasını oluşturan, uluslararası öneme sahip bir biyolojik çeşitlilik merkezidir. Katun Tabiatı Koruma Alanı, Altay Cumhuriyeti'nin Kök-Suu ilçesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Başkiriya Tabiatı Koruma Alanı</span>

Başkiriya Tabiatı Koruma Alanı (Zapovednik) Başkir Uralları'nın orta kesiminde yer alan bir tabiatı koruma alanıdır. Güney Ural Dağları'nın batı yamaçlarından Kaga Nehri'ne kadar ormanlık dağ yamaçlarına yayılır ve dağ ormanından bozkır ormanına geçişi sergiler. Koruma alanı, Başkurdistan'ın Böryen ili'nde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Altay Tabiatı Koruma Alanı</span> Altay Dağlarında bir Rus zapovedniki (korunak, tabiatı koruma alanı)

Altay Tabiatı Koruma Alanı, Rusya'nın güney Sibirya'sındaki Altay Dağları'nda bir Rus 'zapovednik'i. Yüksek biyolojik çeşitlilik ve insan müdahalesi izolasyonu nedeniyle UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak kabul edilen "Altay Altın Dağları"nın bir parçasıdır. Ayrıca UNESCO Dünya Biyosfer Rezervleri Ağı'na dahil edilmiştir. Altay Tabiatı Koruma Alanı, Teletskoye Gölü'nün 30 km uzunluğundaki doğu kıyısını içerir ve gölün güneydoğusundaki yüksek dağlara kadar 230 km boyunca ilerler. Altay Cumhuriyeti'nin kuzey ve doğusundaki Ulagansky Bölgesi ve Turochaksky Bölgesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azas Tabiatı Koruma Alanı</span>

Azas Tabiatı Koruma Alanı, Güney Orta Asya'daki Toju Havzası'nın orta kısmında, Baykal Gölü'nün yaklaşık 500 km batısında yer alan bir Rus 'zapovednik'idir 'dir. Koruma alanı Azas Nehri boyunca uzanır ve Tuva'nın Todzhinsky Bölgesi'nde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Trans-Baykal iğne yapraklı ormanları</span>

Trans-Baykal kozalaklı ormanlar ekolojik bölgesi, Rusya'nın Güney Sibirya bölgesindeki Baykal Gölü kıyılarından doğuya ve güneye uzanan ve kuzey Moğolistan'ın bir bölümünü içeren 1.000 km x 1.000 km'lik bir dağlık güney tayga bölgesini kapsayan ekolojik bölgedir. Tarihsel olarak bu bölgeye "Dauria" veya Transbaykal adı verilmiştir. Palearktik biyocoğrafik bölgesinde yer alır ve çoğunlukla subarktik, nemli bir iklime sahip boreal ormanlar/tayga biyomundadır. 200.465 km2 (77.400 sq mi) alan kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Ural dağ tundra ve taygası</span>

Ural dağ tundra ve tayga ekolojik bölgesi, Ural Dağları'nın ana sırtını kapsar - 2.000 km'ye (kuzey-güney) 300 km (batı-doğu). Bölge, Avrupa ve Asya ekolojik bölgeleri ile tundra ve tayga buluşma noktası arasındadır. Palearktik biyocoğrafik bölgesi ve çoğunlukla nemli karasal iklim, serin yaz iklimi ile Boreal ormanları/tayga ekolojik bölgesinde yer alır. 174,565 km2 (67,400 sq mi) alan kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Belogorye Tabiatı Koruma Alanı</span>

Belogorye Tabiatı Koruma Alanı, bir zamanlar Doğu Avrupa orman bozkırında nehir kıyısında yetişen son el değmemiş ormanlardan biri olarak koruma altında tutulan yaşlı meşe ormanlarını temsil eden bir rus zapovednikidir. Koruma alanı, ilk olarak 1924'te kuruldu ancak o kuruluşundan sonra birkaç kez yeniden düzenlendi. Rusya'daki en eski ve en küçük doğa koruma alanlarından biridir. Rusya'nın batı ucundaki Central Hills'in güneybatı yamacında yer alır. Koruma alanı Belgorod Oblastı'nın Belgorodsky Bölgesi'nde yer almaktadır. Koruma alanı 1935 yılında kurulmuştur ve 2.131 hektar (8,23 sq mi) alan kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Altay bozkırı ve yarı çölü</span>

Altay bozkırı ve yarı çöl ekolojik bölgesi, adından da anlaşılacağı gibi, seyrek çim ve çalılık alanları destekleyen bozkır ve yarı çöl arasında bir geçiş bölgesinde yer almaktadır. Bölge nispeten gelişmemiştir ve tarım çoğunlukla otlayan hayvanlarla temsil edilmektedir. Göçmen kuşların kullandığı depresyonlarda birkaç sığ göl bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Altay dağ ormanı ve orman bozkırı</span>

Altay dağ ormanı ve orman bozkırı ekolojik bölgesi, Altay Dağları üzerindeki subalpin orman kuşağındaki bazı alanları kapsar ve Rusya, Kazakistan, Moğolistan ve Çin'in buluştuğu sınır bölgesinde yer alır. Farklı ekolojik bölgeler, rakımlar ve iklim bölgeleri arasındaki geçiş bölgelerinde bulunduğu için bölge yüksek biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Soğuk yarı kurak bir iklime sahip olan Palearktik biyocoğrafik bölgesindedir. 35.199.998 kilometrekare (13.590.795 sq mi) alanı kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Altay dağ çayırları ve tundrası</span>

Altay dağ çayırları ve tundra ekolojik bölgesi, Rusya, Kazakistan, Çin ve Moğolistan'ı ayıran sınırların oluşturduğu sınırların oluşturduğu "X" in merkezinde, Altay Dağları'nın daha yüksek kotunu kapsayan karasal bir ekolojik bölgedir Dağ zirveleri, Orta Asya'nın en uzak kuzeyini oluşturmaktadır ve Sibirya ovalarını kuzeye doğru güneydeki sıcak, kuru çöllerden ayırır. 2.400 metrenin üzerindeki rakımlar, tundra özelliklerini, alpin çayırlarının parçalarını ve ağaç seviyesinin hemen altındaki ağaçlık tundrayı temsil etmektedir. Ekolojik bölge, Nemli Kıta iklimine sahip Dağ otlakları ve çalılıklar biyomunda ve Palearktik biyocoğrafik bölgesinde yer almaktadır. 90.132 kilometrekare (34.800 sq mi) alan kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kökşetau Millî Parkı</span>

Kökşetau Ulusal Parkı Kuzey Kazakistan'ın Kazak Yaylalarının eşsiz manzarasına, arkeolojik alanlarına ve eğlence olanaklarına ev sahipliği yapan bir milli parktır. Sibirya Taygası (kuzeyde) ve güney bozkırları arasındaki geçiş bölgesinde yer alan arazi, bozkırla çevrili bir orman, göl ve dağ "adası"dır. Kökşetau, Akmola Eyaleti'ndeki Zerendi ilçesi ile Kuzey Kazakistan Eyaleti'ndeki Aiyrtau ilçesi sınırları içinde yer almaktadır. Park Kökşetau şehrinin 45 kilometre (28 mi) batısında ve başkent Astana'ın 275 kilometre (171 mi) kuzeybatısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kolsay Gölleri Millî Parkı</span>

Kolsay Gölleri Ulusal Parkı, Kazakistan'ın güneydoğusundaki Tanrı Dağları'nın kuzey yamaçlarında yer alan bir millî parktır. Genellikle "Tanrı Dağları'nın İncileri" olarak anılan, parkın ana varlığı olan Kolsay Gölleri Almatı Eyaleti'nin Raiymbek ilçesi ile Talgar içlesi arasında yer almaktadır. Doğal Kaindy Gölü de parkın içinde yer almaktadır. Park Almatı'nın 120 kilometre (75 mi) güneydoğusunda yer almaktadır. Heyelan-tektonik kökenli göller, yaklaşık olarak 1887 ve 1911'de Kaindy ve Kolsay nehirleri üzerinde oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sayram-Ugam Millî Parkı</span>

Sayram-Ugam Ulusal Parkı, ayrıca Sairam-Ugam, Batı Tanrı Dağları'nda yer alan dağlık bir bölgedir ve Özbekistan sınırında yer almaktadır. Özbekistan'ın Ugam-Chatkal Milli Parkı sınırın diğer tarafında yer almaktadır ve Kazakistan'ın Aksu-Zhabagly Tabiatı Koruma Alanı, sınır boyunca doğrudan kuzeydoğuda yer almaktadır. Alan, bozkırdan yüksek irtifa bölgelerine kadar çiçek topluluklarını kapsayan yüksek tür çeşitliliğine sahiptir. Özellikle ardıç ormanları, meyve ve fındık ağaçları topluluklarıyla bilinmektedir. Sayram-Ugam Türkistan Eyaleti'ndeki Kazygurt ilçesi, Tole Bi ilçesi ve Tulkibas ilçesi sınırları içinde yer almaktadır. Park Çimkent'in 30 km (19 mi) güneydoğusunda ve Özbekistan'ın başkenti Taşkent'in 40 km kuzeydoğusunda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çungar-Aladağ Millî Parkı</span>

Çungar-Aladağ Ulusal Parkı, ayrıca Jungar Aladağ veya Çungarya Aladağ, Kazakistan'ın güneydoğusunda Çin sınırında izole kalmış, buzullu bir dağ silsilesi olan Çungarya Aladağları'nın ekolojisini korumak için 2010 yılında kurulan ulusal parktır. Parkın kuruluşunun bir nedeni, kayısı, kızamık, kiraz ve kuş üzümü de dahil olmak üzere yabani meyve ağaçları ormanlarını korumaktır. Parkın yüzölçümünün yaklaşık %1'i, dünyadaki tüm kültürlü elma çeşitlerinin öncüleri olan Malus sierversii ağaçları ile ormanlanmıştır. Park 300 km uzunluğundadır ve Almatı Eyaleti'nin 300 km kuzeydoğusunda, Aksu ilçesi, Sarkand ilçesi ve Alakol ilçesi sınırları içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tanrı Dağları dağ iğne yapraklı ormanları</span> Tanrı Dağları dağ kozalaklı ormanları

Tanrı Dağları dağ kozalaklı ormanları ekolojik bölgesi, genellikle ağaçların büyümesi için yeterli neme sahip ve yeterince sıcak olan ve kuzeye bakan yamaçları olan Tanrı Dağları'nın "orman kuşağını" kapsayan ekolojik bölgedir. Bu kozalaklı orman şeridi çoğunlukla 1.500 ila 2.700 metre arasında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Başkiriya Millî Parkı</span>

Başkiriya Ulusal Parkı ya da Başkurdistan Ulusal Parkı, Ural Dağları'nın güney ucunda büyük bir bitişik ormanı kapsayan bir millî parktır. Park, batıdaki sanayileşmiş düzlükler ile doğu ve kuzeydeki dağlık ve seyrek nüfuslu Şulkan-Taş Tabiatı Koruma Alanı ve Altın-Solok Entomoloji Koruma Alanı arasında önemli bir tampon bölgedir. Başkiriya Milli Parkı, Nugush Nehri ile Belaya Nehri'nin güney kıvrımı arasında yer almaktadır. Park, karst topoğrafisinde derin nehir vadisi kesimlerine sahiptir. Kuperlya Nehri boyunca doğal bir köprü olarak bilinir. Park, Başkurdistan Cumhuriyeti'nin üç ili arasında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tabiatı Koruma Alanı</span>

Kırım Tabiatı Koruma Alanı, Kırım Yarımadası'nın güney kıyısında yer alan, Kırım Dağları'nın bir bölümünü kapsayan koruma altındaki bir tabiatı koruma alanıdır. Ukrayna'daki en büyük ve en eski doğa koruma alanıdır. Koruma alanı, yüksek düzeyde biyolojik çeşitliliğe sahip dağ-orman ve çayır bozkır bitkilerini ve hayvanlarını korur. Massandra kasabasının hemen kuzeyinde yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.