İçeriğe atla

Kathryn Paige Harden

Paige Harden
DoğumKathryn Paige Harden
MilliyetABD
ÖdüllerAmerikan Psikoloji Derneği Erken Kariyer Döneminde Psikolojiye Seçkin Bilimsel Katkılar Ödülü (2017)
Kariyeri
DalıDavranış genetiği, sosyal genom bilimi
Çalıştığı kurumlarAustin Teksas Üniversitesi
Doktora
danışmanı		Eric Turkheimer

Kathryn Paige Harden Amerikalı bir psikolog ve davranış genetikçisidir. Austin Teksas Üniversitesinde Psikoloji Profesörü ve aynı zamanda Gelişimsel Davranış Genetiği laboratuvarının lideri ve Teksas İkizler Projesinin eş direktörüdür.[1][2] Aynı zamanda Austin Teksas Üniversitesi Nüfus Araştırma Merkezinde Akademik Araştırma Görevlisi ve Jacobs Vakfı araştırma görevlisidir.[3]

Hayatı ve eğitimi

Harden ve küçük kardeşi Micah, Tennessee eyaletinin Memphis şehri dışında, muhafazakar bir çevrede büyüdüler. Babasının ailesi Teksas'ta çiftçi ve boru hattı işçisi olarak çalışan Pentekostalistlerdi. Babası ABD Donanmasında pilot olup daha sonra FedEx uçaklarında çalıştı.[4]

Güney Karolina'da eski bir Baptist koleji olan Furman Üniversitesinden tam burs aldı ve burada kemirgen genetiği araştırmaları üzerine bir laboratuvarda çalıştı. Psikoloji alanında üstün derece ile mezun oldu.[4] Yüksek lisans ve doktora derecelerini klinik psikoloji alanında sırasıyla 2005 ve 2009 yıllarında Virginia Üniversitesinden aldı. Doktora danışmanı Eric Turkheimer'dı.[5]

Araştırmaları

Harden'ın araştırmaları çocuk ve ergen gelişimindeki bireysel farklılıkları anlamak için genetik verilerin kullanılmasına odaklanmıştır. Erken ergenlik ve erken yaşta ilk cinsel ilişkinin psikolojik sonuçları, suç işleme ve antisosyal davranışlar ve zeka ve akademik başarı üzerine makaleler yayınlamıştır.[6][7][8]

"Genetik bilgilerin insan davranışlarıyla ilgili klasik klinik ve gelişimsel anlayışlar ile nasıl entegre edilebileceği" üzerine araştırmalarından dolayı 2017'de Amerikan Psikoloji Derneğinin Erken Kariyer Döneminde Psikolojiye Seçkin Bilimsel Katkılar Ödülünü aldı.[9]

New York Times gazetesinde 2018'de yayınlanan bir yazıda Harden, insanların bireysel farklılıkları üzerine genetik araştırmaların ilerici ve eşitlikçi sosyal hedeflerle uyumlu olduğunu savundu.[10] Eylül 2021'de Harden aynı anlayışla, genetik araştırmaların tarihini ve günümüzdeki durumunu özetleyen ve "genetik biliminin daha adil ve eşit bir dünya yaratmaya yardımcı olabileceğini" savunan, Genetik Piyango: Sosyal Eşitlik İçin DNA Nden Önemlidir (Genetic Lottery: Why DNA Matters for Social Equality) adlı bir kitap yayınladı.[11]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Paige Harden". UT College of Liberal Arts (İngilizce). 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2019. 
  2. ^ "People". Lifespan Development Lab. 25 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2019. 
  3. ^ "Jacobs Foundation". 17 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2019. 
  4. ^ a b Lewis-Kraus (6 Eylül 2021). "Can Progressives Be Convinced That Genetics Matters?". The New Yorker. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "gideon" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  5. ^ "Kathryn Paige Harden Curriculum Vitae (April 2021)" (PDF). Austin Teksas Üniversitesi. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  6. ^ "Teens and sex, diet and acne, and more". Slate Magazine (İngilizce). 29 Kasım 2007. 4 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2019. 
  7. ^ "Juvenile but Not Delinquent: Surprising findings on teen sexuality". Virginia Magazine (İngilizce). Bahar 2008. 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2019. 
  8. ^ "Publications". labs.la.utexas.edu (İngilizce). 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2019. 
  9. ^ "Award for Distinguished Scientific Early Career Contributions to Psychology: Kathryn Paige Harden". American Psychologist. 72 (9): 898-900. Aralık 2017. doi:10.1037/amp0000271. 
  10. ^ Harden (24 Temmuz 2018). "Opinion | Why Progressives Should Embrace the Genetics of Education". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2019. 
  11. ^ Kathryn Paige Harden (7 Eylül 2021), The Genetic Lottery, 遺伝と平等 : 人生の成り行きは変えられる, Princeton: Princeton University Press, ISBN 978-0-691-19080-8, OL 33267311M , Wikidata Q105923407

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Genetik</span> biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve çeşitliliği inceleyen bir dalı

Genetik ya da kalıtım bilimi, biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve genetik varyasyonu inceleyen bir dalıdır. Türkçeye Almancadan geçen genetik sözcüğü 1831 yılında Yunanca γενετικός - genetikos ("genitif") sözcüğünden türetildi. Bu sözcüğün kökeni ise γένεσις - genesis ("köken") sözcüğüne dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">James Dewey Watson</span> Amerikalı moleküler biyolog, genetikçi ve zoolog

James Dewey Watson, 1954 yılında yaptığı çalışma ile DNA'nın ikili sarmal yapısını, araştırmacı Francis Crick ile bularak Nobel Ödülü almış bilim adamıdır.

Zooloji hayvanların bilimsel olarak incelenmesidir. Çalışmaları, hem yaşayan hem de soyu tükenmiş tüm hayvanların yapısını, embriyolojisini, sınıflandırmasını, alışkanlıklarını ve dağılımını ve ekosistemleriyle nasıl etkileşime girdiklerini içerir. Zooloji, biyolojinin ana dallarından biridir. Terim, Antik Yunanca ζῷον, zōion ('hayvan') ve λόγος, logos kelimelerinden türetilmiştir.

Genetik mühendisliği, canlıların kalıtsal özelliklerini değiştirerek, onlara yeni işlevler kazandırılmasına yönelik araştırmalar yapan bilim alanıdır. Bu uygulamalarla uğraşan bilim insanlarına "genetik mühendisi" denir. Genetik mühendisleri, genlerin yalıtılması, çoğaltılması, farklı canlıların genlerinin birleştirilmesi ya da genlerin bir canlıdan başka bir canlıya aktarılması gibi çalışmalarla uğraşırlar. Genetik mühendisliği için, rekombinant DNA teknolojisi, gen klonlaması, DNA klonlaması, genetik maniplasyon/modifikasyon veya gen ekleme (splays) birçok bilim insanınca eş anlamlı olarak kullanılabilmektedir.

Koç Üniversitesi, 1993 yılında İstanbul'da eğitime başlamış olan bir vakıf üniversitesidir. Faaliyetlerine 400 öğretim üyesi ve yaklaşık 6900 öğrenciyle devam etmektedir. Üniversite; İnsani Bilimler ve Edebiyat, İktisadi ve İdari Bilimler, Fen, Mühendislik, Hukuk, Tıp ve Hemşirelik Fakülteleri'nde 22 lisans, 32 yüksek lisans ve 26 doktora programı ile eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Evrimsel biyoloji</span> canlı çeşitliliğini ve gelişimini inceleyen bilim dalı

Evrimsel biyoloji; biyoloji konularını, canlıların evrimini göz önüne alarak inceleyen bilim dalıdır. Taksonomi biliminin temelinde evrimsel biyoloji yer almaktadır. Canlıları sistematik bir şekilde ayırmada, canlıların evrimsel akrabalıkları ve farklılıkları göz önüne alınır. Ayrıca birçok ekolojik ilişkinin açıklanmasında evrimsel biyoloji kullanılır. Moleküler biyolojide DNA ve RNA dizilerinin baz dizilişleri göz önüne alınarak canlıların hatta organellerin mikroorganizmalarla olan akrabalıkları incelenmekte ve bu incelemede evrimsel biyoloji temel alınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Deneysel psikoloji</span>

Deneysel psikoloji, psikolojiye doğa bilimleri gözlüğüyle bakar ve onu bilimsel yöntem yardımıyla anlamaya çalışır. Deneysel psikolojinin odaklandığı konular davranışı belirleyen süreçler ve zihinsel yaşamın doğasıdır. Bu dal, psikolojik bilgi birikimini günlük yaşamda karşılaşılan sorunları çözmekte kullanan uygulamalı psikoloji ve zihinsel hastalıkları terapi yoluyla ortadan kaldırmayı amaçlayan klinik psikolojiden ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Genetik soybilim</span> Geleneksel soybilime (genealojiye) genetiğin uygulaması

Genetik soybilim, geleneksel soybilime (genealojiye) genetiğin uygulamasıdır. Genetik soybilimde, soybilimsel DNA testi kullanılarak kişiler arasındaki genetik ilişki seviyesi belirlenir.

Türklerinin genetik tarihi, modern Türkiye Türkleri üzerine yapılan popülasyon genetiği araştırmalarını anlatır. Bazı çalışmalar 1071'de Selçukluların Anadolu'ya göçüyle başlayan ve geç 11. yüzyılda Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurulmasıyla sonuçlanan Türk göçlerinin ve o dönemlerde kültürel asimilasyona uğramış yerel halkların genetik katkılarını belirlemeyi amaçlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Evrimsel psikoloji</span> evrim teorisinin sosyal ve doğa bilimlerinde uygulanması

Evrimsel psikoloji (EP), bellek, algı, dil gibi psikolojik özellikleri çağdaş evrimsel bir bakış açısıyla inceleyen bilim dalıdır. Evrimsel psikoloji, bunun yanında insanın hangi psikolojik özelliklerinin, ne tür bir uyarlanma geliştirdiğini, yani doğal seçilim veya cinsel seçilimin işlevsel sonuçlarını belirlemeye çalışır. Kalp, akciğer ve bağışıklık sistemi gibi fizyolojik mekanizmalar hakkındaki uyarlanımcı düşünce ile evrimsel biyolojideki düşünce ortaktır.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Gül Üniversitesi</span> Kayseride kurulu devlet üniversitesi

Abdullah Gül Üniversitesi (AGÜ), 2010 yılında Kayseri'de kurulan devlet üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sydney Brenner</span> İngiliz biyolog (1927-2019; Nobel Ödülü: 2002)

Sydney Brenner, Güney Afrikalı biyolog. 2002 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü H. Robert Horvitz ve John Sulston ile birlikte kazanmıştır.

Psikopatoloji, duygu, düşünce ve davranış bozukluğu, ruhsal bunalım, anormal/uyumsuz davranış üzerine araştırma dalıdır. Bu terim genel olarak psikiyatride patolojinin hastalık süreci olarak kullanılır. Medikal olmayan psikoloji dilinde Anormal psikoloji de psikopatoloji olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Austin Teksas Üniversitesi</span> ABD, Teksasta kurulu devlet üniversitesi

The University of Texas at Austin, yani Austin Teksas Üniversitesi, ABD'nin Teksas eyaletinin en büyük üniversitesidir. 1883 yılında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Rumeli Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu vakıf üniversitesi

İstanbul Rumeli Üniversitesi, Balcı Vakfı tarafından 2015 yılında 6640 sayılı kanun ile İstanbul Silivri'de kurulmuş bir vakıf üniversitesidir.

Cumhuriyet Üniversitesi Veteriner Fakültesi 2010 yılında üniversitenin merkez kampüsünde kurulmuştur. 2011-2012 yılında 51 öğrenci ile öğretime başlamıştır.

Psikoloji temel bilimi, psikoloji alanında yapılan araştırmaların bazıları, uygulanan psikolojik disiplinlerde yapılan araştırmalardan daha "temel" dir ve doğrudan bir uygulaması yoktur. Psikoloji içerisindeki temel bilim yönelimini yansıttığı düşünülen alt disiplinler arasında biyolojik psikoloji, bilişsel psikoloji, nöropsikoloji vb. alt dallar sayılabilmektedir. Bu alt disiplinlerdeki araştırmalar, metodolojik titizlik ile karakterizedir. Psikolojinin temel bilim olarak kaygı, davranış, biliş ve duyguların altında yatan yasaları ve süreçleri anlamaktır. Temel bilim olarak psikoloji, uygulamalı psikoloji için bir temel sağlar. Uygulamalı psikoloji, aksine, temel psikolojik bilimlerin ortaya koyduğu psikolojik ilkelerin ve teorilerin uygulanmasını içerir; bu uygulamalar zihinsel ve fiziksel sağlık ayrıca eğitim gibi alanlarda sorunların üstesinden gelmeyi veya refahı artırmayı amaçlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tilburg Üniversitesi</span>

}} 'Tilburg Üniversitesi', Hollanda'nın Kuzey Brabant eyaletinin Tilburg şehrinde; ekonomi, uluslararası hukuk, yönetim bilimleri ve psikoloji alanında uzmanlaşmış; Avrupa'nın önde gelen, prestijli araştırma üniversitelerinden birisidir. Çeşitli alanlarda lisans, yüksek lisans ve doktora programları bulunmaktadır. Programlar, Hollandaca ve İngilizce olmak üzere iki dilde verilmektedir.

Ernst Wolfgang Caspari davranışsal ve gelişimsel genetik üzerine araştırmalarıyla tanınan Alman-Amerikalı bir genetikçidir.

Davranış genetiği, davranışlardaki bireysel farklılıkların doğasını ve kökenini araştırmak amacıyla genetik yöntemler kullanan bilimsel araştırma alanıdır. "Davranış genetiği" adı genetik etkilere odaklanmayı ifade ederken, bu alan genel olarak genetik ve çevresel faktörlerin bireysel farklılıkları ne ölçüde etkilediğini ve genlerin ve çevrenin karıştırılmasını ortadan kaldırabilecek araştırma tasarımları geliştirilmesini hedefler. Davranış genetikleri, 19. yüzyılın sonlarında Francis Galton tarafından bilimsel bir disiplin olarak kuruldu. 20. yüzyılın ikinci yarısında, bu alan, insanlarda davranış ve zihinsel hastalıkların miras yolu ile aktarılması üzerine yapılan araştırmalarla birlikte seçici çiftlik ve çaprazlık yoluyla yapılan bilgilendirici model organizmalar ile yeniden değerlendi. 20. yüzyılın sonlarında ve 21. yüzyılın başlarında moleküler genetikte teknolojik gelişmeler, genomu doğrudan ölçmeyi ve değiştirmeyi mümkün kıldı. Böylelikle model organizma araştırmalarında ve insan çalışmalarında büyük ilerlemelere ve yeni bilimsel keşiflere yol açtı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.