İçeriğe atla

Katherine Johnson

Katherine Johnson
Katherine Johnson 2008'de
DoğumKatherine Coleman
26 Ağustos 1918(1918-08-26)
White Sulphur Springs, Batı Virginia, ABD
Ölüm24 Şubat 2020 (101 yaşında)
Newport News, Virjinya, ABD
MilliyetAmerikalı
EğitimBatı Virginia Eyalet Üniversitesi,
Batı Virginia Üniversitesi
MeslekFizikçi, Matematikçi
Tanınma nedeniNACA, NASA (Yörünge hesaplama)
MemleketBatı Virginia
ÖdüllerAmerika Birleşik Devletleri Başkanlık Özgürlük Madalyası (2015),
BBC "En Etkili 100 Kadın" (2016)

Creole Katherine Johnson (kızlık soyadı Coleman; 26 Ağustos 1918 - 24 Şubat 2020), Amerikalı kadın astrofizikçi, uzay bilimci ve matematikçi. Bir NASA çalışanı olarak yörünge mekaniği hesaplamaları, ilk ve sonraki ABD mürettebatlı uzay uçuşlarının başarısı için kritik öneme sahip Amerikalı bir matematikçiydi. NASA ve selefindeki 33 yıllık kariyeri boyunca, karmaşık manuel hesaplamalarda ustalaşmakla ün kazandı ve görevleri yerine getirmek için bilgisayar kullanımına öncülük etti. Uzay ajansı, "NASA bilim insanı olarak çalışan ilk Afrikalı-Amerikalı kadınlardan biri olarak tarihsel rolüne" dikkat çekti.

Johnson'ın çalışması, uzaydaki ilk Amerikalı astronotlar Alan Shepard ve yörüngedeki ilk Amerikalı John Glenn için olan ve Apollo ay Modülü için buluşma yolları da dahil olmak üzere Project Mercury uzay uçuşları için yörüngelerin, fırlatma pencerelerinin ve acil dönüş yollarının hesaplanmasını içeriyordu. Ay'a uçuşlarda komuta modülü. Hesaplamaları ayrıca Uzay Mekiği programının başlangıcı için gerekliydi ve Mars'a bir görev için planlar üzerinde çalıştı. 2015 yılında Başkan Barack Obama, Johnson'a Başkanlık Özgürlük Madalyası ile ödüllendirildi. 2016'da NASA astronotu Leland D. Melvin tarafından Gümüş Snoopy Ödülü ve NASA Grup Başarı Ödülü'ne layık görüldü. Taraji P. Henson tarafından 2016 yapımı Gizli Figürler filminde baş karakter olarak canlandırıldı. 2019'da Johnson, Başkan Donald Trump tarafından Kongre Altın Madalyası ile ödüllendirildi. 2021'de Ulusal Kadınlar Onur Listesi'ne alındı.

Yaşamı ve kariyeri

Johnson 26 Ağustos 1918'de White Sulphur Springs, Batı Virginia'da doğdu. Eğitimine küçük yaşlarda başlayan Katherine Johnson, Batı Virginia Üniversitesi'nde eğitim almasına izin verilen ilk 3 siyahi kökenli Amerikalı'dan birisiydi.[1] Amerika Birleşik Devletleri'nde havacılık uzay programları üzerine ve NASA'da dijital elektronik bilgisayarların erken uygulama alanı üzerine yaptığı çalışmalarla tanındı.

Ayrıca bilgisayarlı "göksel seyrüsefer doğruluğu" tezi ile dikkat çekti. Astronotlar John Glenn ve Alan Shepard'ın Nasa'daki ilk görevleri, 1969'da Apollo 11'in Ay'a uçuşu ve Merkür Projesi gibi birçok uzay uçuşu Johnson'un geliştirdiği Uzay Mekiği programı aracılığıyla mümkün oldu.[2][3] Yaptığı hesaplamaların doğruluğu bu görevlerin başarıyla sonuçlanmasında pay sahibi olmuştur.[2]

Johnson Mars gezegenine yapılacak uzay yolculuğu planlamalar gerçekleştirip 26 araştırma raporu yazdı. NASA'daki basın toplantılarında katılan ilk kadın bilim insanıydı.[4]

Johnson başarılı çalışmalarıyla; 2015 yılında Amerika Birleşik Devletleri Başkanlık Özgürlük Madalyası'nı aldı. Ertesi yıl BBC'nin "En Etkili 100 Kadın" sıralamasında yer aldı.

Kişisel hayatı ve ölümü

Katherine ve James Francis Goble'ın üç kızı vardı: Constance, Joylette ve Katherine. Aile, 1953'ten beri Newport News, Virginia'da yaşıyordu. James, ameliyat edilemeyen bir beyin tümöründen 1956'da öldü ve üç yıl sonra Katherine, Birleşik Devletler Ordusu subayı ve Kore Savaşı gazisi James A. "Jim" Johnson ile evlendi; çift, Mart 2019'da 93 yaşında ölümüne kadar 60 yıl evli kaldı. Altı torunu ve 11 torununun çocuğu olan Johnson, Hampton, Virginia'da yaşıyordu. Torunlarını ve öğrencilerini bilim ve teknoloji alanında kariyer yapmaya teşvik etti.

50 yıl boyunca Carver Memorial Presbiteryen Kilisesi üyesiydi. Aynı zamanda Alpha Kappa Alpha Sorority'nin bir üyesiydi. Johnson, 24 Şubat 2020'de Newport News'deki bir huzurevinde 101 yaşında öldü. Ölümünün ardından, NASA yöneticisi Jim Bridenstine, onu "bir Amerikan kahramanı" olarak nitelendirdi ve "öncü mirasının asla unutulmayacağını" söyledi.[5]

Kaynakça

  1. ^ Loff, Sarah (22 Kasım 2016). "Katherine Johnson Biography". NASA (İngilizce). 8 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2018. 
  2. ^ a b Smith, Yvette (24 Kasım 2015). "Katherine Johnson: The Girl Who Loved to Count". NASA. 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2016. 
  3. ^ "Katherine G. Johnson Biography". Biography.com. 10 Ekim 2016. 13 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2017. 
  4. ^ "Google Docs - create and edit documents online, for free". docs.google.com (İngilizce). Erişim tarihi: 13 Mart 2018. []
  5. ^ "Bridenstine, Jim [@JimBridenstine] (February 24, 2020). "Our @NASA family is sad to learn the news that Katherine Johnson passed away this morning at 101 years old. She was an American hero and her pioneering legacy will never be forgotten. www.nasa.gov/content/katherine-johnson-biography" (Tweet) – via Twitter". 15 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Apollo Projesi</span> NASA insanlı ay yolculuğu programı

Apollo Projesi, NASA tarafından gerçekleştirilen insanlı Ay yolculuğu projesi. Gemini Projesi'nden sonraki proje olmakla birlikte Uzay Yarışı ve Soğuk Savaş, Apollo Projesi aşamasına gelinmesinde etkili olmuştur. Proje, Apollo uzay araçları ve Saturn V ile 1961 ile 1975 yılları arasına uygulandı. Apollo Projesi, adını Yunan tanrısı Apollon'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Apollo 11</span> Aya ilk insanlı iniş (1969)

Apollo 11, Ay yüzeyine yapılan insanlı ilk uzay uçuşudur. Amerika Birleşik Devletleri'nin bu uzay uçuşunda astronotlar Neil Armstrong ve Buzz Aldrin 20 Temmuz 1969 günü saat 20.18'de (EEZ) Ay yüzeyine iniş yapan ilk insanlar oldu. İnişten altı saat sonra 21 Temmuz günü 01.56'da (EEZ) Armstrong ay yüzeyine adım atarak bu konuda da bir ilki gerçekleştirdi. Uçuşun mürettebatının üçüncü üyesi olan Michael Collins bu sırada Ay yörüngesinde Armstrong ve Aldrin'i taşıyan modülle bir araya gelmek için beklemedeydi. Görevin üç üyesi de sekiz gün uzayda kaldıktan sonra dünyaya döndü.

<span class="mw-page-title-main">İnsanlı Ay yolculukları</span>

İnsanlı Ay yolculukları, ilk defa 20. yüzyılda Uzay Yarışı'nın bir parçası olarak 1969–1972 yılları arasında Apollo Projesi kapsamında Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı NASA tarafından gerçekleştirilmiştir. Ay yüzeyine yapılan ilk başarılı insansız görev, 1959 yılında Sovyetler Birliği tarafından gerçekleştirilen Luna 2 görevidir. Luna 2, Ay yüzeyine ulaşan ilk insan yapımı nesne olmuştur. ABD ise Aralık 1968'de Apollo 8 ve Mayıs 1969'da Apollo 10 görevleri kapsamında Ay yörüngesine mürettebatlı yolculuklar yapmış, 20 Temmuz 1969'da da Apollo 11 göreviyle insanları Ay yüzeyine ulaştırmayı başarmıştır. Apollo 11 mürettebatından Neil Armstrong Ay'a ayak basan ilk insan, Buzz Aldrin de ikinci insan olmuştur. Devam eden yıllarda ABD, Ay'a beş insanlı görev daha göndermiştir ve toplam 12 astronot Ay yüzeyinde yürümüştür. 19 Aralık 1972'de çalışmalarını tamamlayan Apollo 17; Ay'a giden son insanlı görev, astronot Eugene Cernan da Ay'a ayak basan son insan olmuştur. Sonraki yıllarda Uzay Yarışı'nın hız kaybetmesiyle birlikte insanlık bir daha Ay'a gitmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Apollo 14</span> ay yüzeyine mürettebat götüren 3. görev

Apollo 14; Apollo programının 8. mürettebatlı görevi, 3. Ay'a insanlı iniş ve ilk dağlık inişi barındıran insanlı ay göreviydi. Görev 31 Ocak 1971'de başlamış, astronotlar 5 Şubat 1971'de Ay'a inmiş ve yaklaşık 9 saatlik bir Ay yürüyüşünden sonra 9 şubatta Dünya'ya geri dönmüşlerdir. Görevin getirdiği örnekler Ay'ın volkanik faaliyetleri ve Dünya'dan seken göktaşları hakkında bilgi vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mercury Projesi</span> Uzay yolculuğu projesi

Mercury Projesi, ABD'nin insanlı ilk uzay yolculuğu projesidir. 1959'dan başlanılarak 1963'e değin Dünya yörüngesine insan gönderinceye kadar sürdürülmüştür. İlk planlar ve araştırmalar -NASA kurulana dek- NACA tarafından yürütüldü. Mercury Projesi, adını hızın simgesi olan Roma tanrısı Mercury'den almıştır. Ayrıca Merkür, Samanyolu gökadasındaki Güneş'e en yakın olan gezegen olduğundan yörüngede en hızlı dönen gezegendir. Merkür gezegeniyle ilişkili bir proje olmamasına karşın bu bakımdan Merkür adı uygun görülmüştür. Bu proje 2,38 milyar dolara mal oldu.

<span class="mw-page-title-main">Apollo 13</span> Ay yüzeyini araştırmak üzere gönderilen ancak yaşanan sorunlardan dolayı başarısız olan ay görevi

Apollo 13, Apollo Projesi kapsamında gerçekleştirilen yedinci insanlı uzay görevi ve üçüncü insanlı Ay yolculuğu görevi. Uzay aracı 11 Nisan 1970'te yerel saatle 13:13'te ABD'nin Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezi'nden fırlatıldı. Araçtaki ekipte astronot James "Jim" Arthur Lovell, John L. Swigert ve Fred W. Haise yer alıyordu. Fırlatmadan iki gün sonra, Dünya'dan yaklaşık olarak 320.000 km uzakta Apollo uzayaracında meydana gelen bir patlama sonucu hizmet modülünün oksijen stokları yitirildi ve enerji kesintisi yaşandı. Bunun üzerine mürettebat Ay Örümceği'ni bir "cankurtaran sandalı" olarak kullandı. Patlamada komuta modülü sistemleri sağlam kalmıştı, fakat enerji sarfiyatını önlemek için Dünya atmosferine girmeden kısa bir süre önceye kadar kapalı tutuldular. Mürettebat Ay'a inemedi, üstelik düşük sıcaklığa, susuzluğa ve elektrik kısıtlamasına dayanmak zorunda kaldı, fakat atmosfere girerken arkalarındaki yüzlerce NASA çalışanının hesaplamaları sayesinde uzaya sekmekten kurtulup, uzay tarihinin en ilginç kurtarma operasyonu sayesinde Dünya'ya sağ salim dönmeyi başardı. Bu olay tarihte "başarısız başarı" olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay elbisesi</span> uzaya çıkan astronot ve kozmonotları dış etkenlere karşı koruyan özel giysi

Uzay elbisesi, tepkili uçak pilotları ve özellikle astronotların vücutlarını dış etkilerden koruyarak çalışabilmeleri ve yaşayabilmelerini sağlayan elbisedir. Bu elbise, astronotun durumunun stabil kalmasını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız Programı</span> NASA’nın 2005-2009 yılları arasında geliştirmiş olduğu bir insanlı uzay yolculuğu programı

Takımyıldız Programı, Amerika Birleşik Devletleri uzay ajansı NASA'nın 2005-2009 yılları arasında geliştirmiş olduğu bir insanlı uzay yolculuğu programıydı. Programın büyük hedefleri arasında Uluslararası Uzay İstasyonu'nun bitirilmesi ve "2020 yılına kadar Ay'a geri dönüş" vardı. En büyük hedefi ise Mars'a ilk insanlı uçuşu gerçekleştirmekti. Bu programın logosu hedeflenen 3 önemli görevi temsil eder: Dünya, Ay ve son olarak Mars. Mars görevinde kullanılacak itici roketlere Ares ismi verilmiştir. Bu programın teknolojik hedefleri, alçak Dünya yörüngesi ötesinde astronotların tecrübe edinmesi ve diğer gezegenlerde sürekli insan varlığını sağlamak için gerekli teknolojilerin geliştirilmesini içeriyordu.

Uzay yolculuğu, 20. yüzyılda Konstantin Tsiolkovsky ve Robert H. Goddard tarafından geliştirilen teorik ve pratik atılımların ardından insan başarısının bir parçası haline geldi. Sovyetler Birliği, yörüngeye ilk uydu, ilk erkek ve ilk kadını uzaya göndererek savaş sonrası Uzay Yarışında önder oldu. ABD, 1969'da Ay'a ilk insan inişi ile Sovyet rakiplerini yakaladı. Uzay yarışı sona ermesini takiben, uzay uçuşu harika uluslararası işbirliği ile karakterize edilmiştir ve bu Dünya yörüngesine ucuz erişim ve ticari girişimler için bir genişleme oluşturmuştur. Gezegenler arası sondalar Güneş sistemindeki gezegenlerinin hepsiniziyaret etmiş ve insanlar yörüngede Mir ve ISS gibi uzun süre uzay istasyonlarında kalmıştır. Çin, insanlı misyonlar da dahil olmak üzere önemli uzay uçuş yeteneğine sahip üçüncü ülke olarak ile ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">John Glenn</span> Amerikalı astronot ve politikacı (1921–2016)

John Herschel Glenn Jr., Amerikalı havacı, mühendis, astronot ve Ohio'dan ABD Senatörüydü. 1959 yılında NASA tarafından Mercury Projesi uzay aracını uçurmak için seçilen askerî test pilotlarının oluşturduğu Merkür yedilisi'nin üyelerinden birisiydi.

<i>Gizli Sayılar</i>

Gizli Sayılar, Theodore Melfi tarafından yönetilen ve Melfi ile Allison Schroeder tarafından Margot Lee Shetterly'nin kurgusal olmayan aynı adlı kitabından uyarlanan 2016 yapımı Amerikan biyografik drama filmi. Film Uzay Yarışı'nı kazanmak için NASA'ya yardım eden Afro-Amerikan matematikçi kadınların hikâyesini anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Johnson Uzay Merkezi</span>

Lyndon B. Johnson Uzay Merkezi (JSC) NASA'nın insanlı uzay uçuş merkezidir, insanlı uzay uçuşu eğitimi, araştırması ve uçuş kontrolünün yürütüldüğü yerdir. Joseph L. Smith & Associates, Inc. tarafından inşa edilmiş ve NASA'ya kiralanmıştır. 19 Şubat 1973'te Amerika Birleşik Devletleri Senatosu'nun kararıyla son ABD başkanı ve Teksaslı Lyndon B. Johnson'ın onuruna yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Gus Grissom</span> Amerikalı uzay adamı (1926 – 1967)

Virgil Ivan "Gus" Grissom, Amerikalı bir mühendis, Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri'nde pilot ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından Proje olarak seçilen Merkür 7'lisi grubunun bir üyesiydi. Merkür astronotları, uzaya çıkan ilk Amerikalılar olacaktı. Gemini Projesi ve Apollo programı astronotuydu. NASA Astronot Birliği'nin bir üyesi olarak, 1961'de uzayda uçan ikinci Amerikalı oldu. Ayrıca uzayda uçan 3.insan ve uzayda iki kez uçan ikinci Amerikalıydı, ondan önce yalnızca X-15 alt yörüngesel uçuşlarıyla Joe Walker vardı.

<span class="mw-page-title-main">James McDivitt</span>

James Alton McDivitt, Amerikalı eski bir test pilotu, Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri (USAF) pilotu, havacılık mühendisi ve Gemini ve Apollo programlarında uçan NASA Astronotuydu.

<span class="mw-page-title-main">Gordon Cooper</span> Amerikalı uzay adamı (1927 – 2004)

Leroy Gordon " Gordo " Cooper Jr. Amerikalı bir uzay mühendisi, test pilotu, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri pilotu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk insan uzay programı olan Merkür projesi'ndeki Merkür yedilisi adı verilen grubun en küçük üyesiydi. Cooper, çocukken uçmayı öğrendi ve II. Dünya Savaşı'nda Savaş pilotu olarak hizmet verdikten sonra 1956'da test pilotu olmaya hak kazandı ve 1959'da 1. astronot grubuna seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Merkür 7'lisi</span>

Merkür yedilisi, Merkür projesi için uzay aracını uçurmak üzere seçilen yedi astronottan oluşan gruptu. Ayrıca Orijinal Yedili ve Astronot Grubu 1 olarak da adlandırılırlar. İsimleri NASA tarafından 9 Nisan 1959'da kamuoyuna duyuruldu. Bu yedi orijinal Amerikan astronotu; Scott Carpenter, Gordon Cooper, John Glenn, Gus Grissom, Wally Schirra, Alan Shepard ve Deke Slayton'du. Merkür yedilisi ABD'de yeni bir meslek yarattı ve gelecek on yıllar boyunca Amerikan astronotunun imajını oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Deke Slayton</span> Amerikalı uzay adamı (1924 – 1993)

Donald Kent Deke Slayton, ABD Hava Kuvvetleri pilotu, havacılık mühendisi ve orijinal NASA Merkür yedilisi astronotlarından biri olarak seçilen test pilotuydu. NASA'nın ilk Astronot Ofisi Şefi ve NASA mürettebat görevlerinden sorumlu Uçuş Ekibi Operasyonları Direktörü oldu.

<span class="mw-page-title-main">Mercury-Redstone 3</span>

Mercury-Redstone 3 veya Freedom 7, 5 Mayıs 1961'de astronot Alan Shepard tarafından yönetilen ilk ABD insanlı uzay uçuşuydu. Mercury Projesi'nin ilk mürettebatlı uçuşuydu. Projenin nihai amacı, bir astronotu Dünya çevresinde yörüngeye çıkarmak ve onu güvenli bir şekilde Dünya'ya geri getirmekti. Shepard'ın görevi, fırlatmanın yüksek g-kuvvetlerine ve atmosferik yeniden girişe dayanma yeteneğini göstermek olan birincil amacı olan 15 dakikalık bir yörünge altı uçuştu.

<span class="mw-page-title-main">NASA Astronot Grubu 2</span> Vikimedya liste maddesi

NASA Astronot Grubu 2, Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından seçilen ikinci astronot grubuydu. Seçilen Astronotlar Eylül 1962'de açıklandı. Grup, birleşik devletlerin ilk uzay astronot grubu olan Merkür projesindeki merkür 7lisinden sonra uzay görevi için seçilen 2. Astronot grubuydu. Başkan John F. Kennedy, 25 Mayıs 1961'de, 1960'ların sonuna kadar Ay'a bir adam göndermek gibi iddialı bir hedefle Apollo Projesi'ni duyurdu. ve iki kişilik Gemini uzay aracını uçurmak için daha fazla astronot gerekiyordu. Merkür Yedilisi astronotları yörünge uçuşunun daha basit görevini yerine getirmek için seçilmişti. ancak uzay buluşması ve aya inişin yeni zorlukları, ileri mühendislik derecelerine ve ayrıca test pilotu deneyimine sahip adayların seçilmesine yol açtı.