İçeriğe atla

Katar Harekâtı

Katar Harekâtı, Osmanlı İmparatorluğu'nun Basra eyalet ordusunun 1871 yılında Katar Emiri Şeyh Muhammed bin Sani'nin destek talebi üzerine Katar'a yönelik icra ettiği askerî harekât.

Osmanlıların 1871 ilkbahar ve yazında icra ettiği Lahsa seferinin ardından yenilgi halinde Katar'a sığınan Suud bin Faysal asker ve taraftarlarının burada çıkardıkları karışıklıklar karşısında yardım talep eden Katar Emiri Şeyh Muhammed bin Sani destek amacıyla İskenderiye korveti ve Asur vapuruyla sevkedilen birlikler karışıklıkları bastırdılar ve Katar'da Osmanlı idaresini kurdular.[1]

Harekât

Osmanlıların Bağdat Eyaleti ordusu 1871 Haziran'ında Lahsa Seferinde Katif ve Lahsa'da Osmanlı egemenliğini kurduktan sonra Katar'a yöneldi.

Nitekim, yenilgi halinde Katar'a sığınan Suud bin Faysal asker ve taraftarlarının burada çıkardıkları karışıklıklar karşısında Katar Emiri Şeyh Muhammed bin Sani Osmanlılardan yardım talep etti. Bağdat Valisi Midhat Paşa 2 Temmuz 1871'de Sadâret'e yazdığı raporda da, Katar ahalisinin desteğinin temin edilmesinin önemine dikkat çekmiş,[2] askerî harekâtı icra eden Ferik Nafiz Paşa da Katar'a önce dört adet Osmanlı bayrağı göndermişti.[3]

Ardından, İskenderiye korveti ve Asur vapuruyla Doha'ya sevkedilen Binbaşı Ömer Bey komutasındaki birlikler[4] Suudilerin çıkardıkları karışıklıkları 1871 Aralık ayında bastırdılar ve Katar'da Osmanlı idaresini kurdular.[5]

Harekât sonrası

Bağdat Valisi Midhat Paşa (1869-1872)

1871 Aralık'ında sırasıyla Kuveyt, Ras Tanura, Katif, Dammam, Uceyr ve Hofuf'u ziyaret eden Midhat Paşa; Lahsa, Katif, Katar ve Necid kazalarını birleştirerek Necid Mutasarrıflığı kurdu ve bunu 3 Ocak 1872'de Sadâret'e yazdığı yeni bir raporla bildirdi.[6] Bu bağlamda belirlenen tâlimatnamede de, kaymakamlık olarak tespit edilen Katar'ın idaresinin yerel emir Casim bin Muhammed es-Sani'ye bırakıldığı kaydedildi.[7]

Kaynakça

  1. ^ "Basra Körfezi'nde Osmanlı-İngiliz Çekişmesi / Katar'da Osmanlılar (1871-1916)", Zekeriya Kurşun, Türk Tarih Kurumu, Ankara (2004), s.57-58
  2. ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Sayı: 44196
  3. ^ "Basra Körfezi'nde Osmanlı-İngiliz Çekişmesi / Katar'da Osmanlılar (1871-1916)", Zekeriya Kurşun, Türk Tarih Kurumu, Ankara (2004), s.55
  4. ^ "Necid ve Ahsa'da Osmanlı Hakimiyeti", Zekeriya Kurşun, Türk Tarih Kurumu, Ankara (2004), s.48
  5. ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Sayı: 44939
  6. ^ "Basra Körfezi'nde Osmanlı-İngiliz Çekişmesi / Katar'da Osmanlılar (1871-1916)", Zekeriya Kurşun, Türk Tarih Kurumu, Ankara (1998), s.107
  7. ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, sayı: 44930
 Bu madde bir . Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdülaziz</span> 32. Osmanlı padişahı (1861–1876)

Abdülaziz veya diğer bilinen adıyla Padişah Abdülaziz, 32. Osmanlı padişahı ve 111. İslam halifesidir. II. Mahmud ve Pertevniyal Valide Sultan'ın oğlu, Padişah Abdülmecid'in kardeşidir. Padişah Abdülaziz 25 Haziran 1861 tarihinde kardeşinin ölümü üzerine, 31 yaşında iken tahta geçmiştir. Tahttan indirilip öldürülen son padişahtır.

<span class="mw-page-title-main">Katar</span> Arap Yarımadasının doğusunda bir ülke

Katar, resmî adıyla Katar Devleti, Arap Yarımadası'nın doğusunda bulunan bir Basra Körfezi ülkesidir. Tek kara sınır komşusu Suudi Arabistan olup, diğer tarafları Basra Körfezi ile çevrilidir. Kuzeybatısında Bahreyn, batı ve güneyinde Suudi Arabistan, doğusunda Birleşik Arap Emirlikleri ve kuzeyinde İran bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Arap Yarımadası</span> Asyanın güneybatısında yer alan bir yarımada

Arap Yarımadası ya da Arabistan, Asya'nın güneybatısı ve Afrika'nın kuzeydoğusunda yer alan yarımada. Büyük bölümü çöl olan yarımada, içerdiği petrol ve doğalgaz kaynakları nedeniyle Orta Doğu'nun jeopolitik açıdan önemli bir bölgesidir. Bölgede nüfusun büyük bölümü Arap ve Müslüman kökenlidir. Ayrıca yarımada, İslam dininin ortaya çıktığı yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Lahsa (eyalet)</span>

Lahsa Eyaleti, 1551-1663 ve 1871-1913 tarihleri arasında Osmanlı Devleti'ne bağlı eyalet. Bugünkü Kuveyt'ten yine bugünkü Katar topraklarına kadarki bölgeyi kapsar. Osmanlı döneminde merkezi Katif kenti olmuştur. Lahsa adı, Bölgenin Arapça adı al-Hasa'dan bozmadır.

<span class="mw-page-title-main">Necid Emirliği</span>

Necid Emirliği veya İkinci Suudi Devleti 19. yüzyılın başları ile sonlarında, 1818 ve 1891 yılları arasında var olan ikinci Suudi devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Ateşkes Devletleri</span>

Ateşkes Devletleri Basra Körfezi'nde bulunan, 1971'de sona eren bir grup şeyhliğe verilen isimdir. 1820'den 1971'de Birleşik Arap Emirlikleri'nin kuruluşuna kadar Büyük Britanya himayesiydiler.

<span class="mw-page-title-main">Lahsa Seferi (1550-51)</span>

Lahsa Seferi, 1550-51 yıllarında Basra Körfezi çıkışını tutan Portekiz İmparatorluğu'nu bölgeden atma hedefine yönelik stratejik bir hamle olarak Arap Yarımadası'nın doğu kıyılarının Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek doğrudan Türk idaresine alınışı.

<span class="mw-page-title-main">Bahreyn Kuşatması (1559)</span>

Bahreyn Kuşatması, 1559 yılında Lahsa Valisi Mustafa Paşa'nın İstanbul'a haber vermeden Osmanlı Devleti'ne bağlı bir emirlik olan Bahreyn'i işgal etmeye yönelik başarısız girişimi.

<span class="mw-page-title-main">Katif</span>

Katif, Suudi Arabistan'ın Doğu Bölgesi'nde bulunan bir şehirdir. Şehir, Basra Körfezi'nin kıyısında yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2010 itibarı ile 524,182'dir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Arabistanı</span>

Osmanlı Arabistanı, Arap Yarımadası'nın 1517-1918 yılları arasında Osmanlılar tarafından yönetildiği dönemdir. Osmanlı'nın bu bölgedeki kontrol gücü, 4 asır boyunca devlet otoritesinin gücüyle orantılı olarak değişmiştir.

Suudi Arabistan'ın birleşmesi 1902 ve 1932 yılları arasında İbni Suud'un liderliğinde günümüzdeki Suudi Arabistan Krallığının Arap Yarımadasında bulunan çeşitli kabile, emirlik ve krallıklarla birlikte Arap Yarımadasının büyük bir kısmını ele geçirdiği askeri ve politik süreç.

Muhammed bin Suud Âl-i Mukrin, Suud Hanedanı'nın kurucusu Suud bin Muhammed'in oğlu, Diriye Emirliği'nin emiri.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz Krallığı</span> Orta Doğuda Hicaz bölgesinde hüküm sürmüş bir devlet

Hicaz Haşimi Krallığı, Orta Doğu'da Hicaz bölgesinde Haşimi Hanedanlığı tarafından yönetilmiş bir devletti. Arap İsyanı esnasında Mekke Şerifi Hüseyin'in Osmanlı ordusunu Arabistan Yarımadası'ndan sürmek için Britanya İmparatorluğu güçleri ile ittifak içinde mücadele etmesi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşı'nda Britanya İmparatorluğu'na yenilerek, bölgeyi tamamen kaybetmiş ve Hicaz millî bağımsızlığını kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Emirlikleri-Katar ilişkileri</span>

Birleşik Arap Emirlikleri-Katar ilişkileri, Katar ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasındaki tüm münasebetlerdir. Katar'daki diplomatik krizin ardından iki ülke arasındaki ilişkiler kesildi. 2021 yılında ise iki tarafın isteğiyle ilişkiler restore edildi.

<span class="mw-page-title-main">Katar tarihi</span>

Katar tarihi, Katar coğrafyasında geçen olaylardır. Bölgeye ilk insan yerleşimleri günümüzden 30.000 yıl önce başlamıştır. MÖ 2100 ve 1155 yılları arasında Bronz Çağı sırasında çeşitli toplumlar bölgede ikamet etmiştir. Antik Çağ'da Asur, Seleukos, Part ve Sasani hakimiyetinde kalmıştır. Muhammed'in döneminde İslam dini bölgede yayıldı. 8. yüzyılda inci üretim merkezi haline geldi. Abbâsîler döenminde bölgede yeni yerleşimler kuruldu. Portekiz 1521'de bölgede kontrolu sağladı. Osmanlı-Portekiz savaşlarından Lahsa Seferi sonucunda bölgenin bir kısmı Osmanlı hakimiyetine girdi, ancak iç işlerinde özgürdü. 1602'de Portekizler İngiliz ve Hollanda güçleri tarafından kovuldu. Halidoğulları 1670'de tam bağımsızlığa sahip oldular. 1783'e kadir Halidoğulları egemenliğinde kalan bölge Bahreyn'im de kontrol eden Halife Hanedanı'na geçti. Halife ve Necdli Vahabiler arasında uzun süreli savaşlar yaşandı.

<span class="mw-page-title-main">Lahsa Seferi (1871)</span> Osmanlı İmparatorluğunun Nejd Emirliğine karşı harekatı

Lahsa Seferi ya da Ahsa Seferi, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1551-1670 arasında egemenliği altında bulunan Doğu Arabistan'ın El-Ahsa bölgesini yeniden ele geçirmek amacıyla icra ettiği askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Basra'nın Zaptı (1546)</span> I. Süleyman döneminde Osmanlı Devleti tarafından gerçekleştirilen askerî harekât

Basra'nın Fethi, 1546 yılında Basra'nın Portekiz İmparatorluğu'nun eline geçme tehlikesine karşı Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek doğrudan Türk idaresine alınışı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed bin Abdurrahman es-Sani</span> Katarlı diplomat ve siyasetçi

Şeyh Muhammed bin Abdulrahman bin Casim es-Sani, 7 Mart 2023'ten bu yana Katar başbakanı olarak görev yapan Katarlı bir diplomat, ekonomist ve siyasetçidir. Daha önce 2017-2023 yılları arasında ülkenin başbakan yardımcısı ve 2016-2023 yılları arasında dışişleri bakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sarif Muharebesi</span>

El-Sarif Muharebesi, 17 Mart 1901'de Kuveyt Emirliği ile Cebel Şammar Emirliği arasında Bureyde'nin kuzeydoğusundaki El-Sarif'te gerçekleşen muharebedir. Muharebe, Abdulaziz El-Mitab El-Reşid komutasındaki Cebel Şammar'ın zaferiyle sona erdi.

İngiliz-Kuveyt 1899 Anlaşması, Britanya İmparatorluğu ile Kuveyt Şeyhliği arasında 23 Ocak 1899 tarihinde imzalanan gizli bir anlaşmadır. Anlaşma hükümlerine göre İngiltere, yabancı güçlerin Şeyhliğe erişimini kısıtlama ve iç işlerini düzenleme karşılığında Kuveyt'in toprak bütünlüğünü korumayı taahhüt etti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.