İçeriğe atla

Kastamonu Vilayeti

ولايت قصطمونى
Vilâyet-i Kastamonu
Osmanlı İmparatorluğu Vilayeti

1864–1922
Kastamonu Vilayeti harita üzerinde
Kastamonu Vilayeti harita üzerinde
Kastamonu Vilayeti (1900)
MerkezKastamonu
Tarih
 - Kuruluş 1864
 - Kaldırılış 1922
Nüfus
 - Müslüman, 1914[1]737.302 
 - Yunan, 1914[1]20.958 
 - Ermeni, 1914[1]8.959 

Kastamonu Vilayeti, Osmanlı Devleti vilayetidir. 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile Kastamonu Eyaletinin kaldırılmasıyla yine aynen Kastamonu idari merkezinde kurulmuştur. Vilayetin ilk valisi İşkodralı Mustafa Paşa'dır.[2]

1903 yılı salnamesine göre Kastamonu Vilayeti

Kastamonu Vilayeti; doğuda Sivas ve Trabzon, güneybatıda Ankara ve Hüdavendigar, batısında İzmit Sancağı ve kuzeyinde Bahr-ı Siyah (Karadeniz) ile çevrilidir.[3]

Kastamonu'daki Atabey Gazi Camisi şehrin bilinen en eski camisidir; bu caminin kapısı üzerinde altı yüz yetmiş iki tarihinde tamir edildiği yazdığına göre şehir bu tarihten çok daha önce Müslüman idaresi altına girmiştir.[3]

Selçuklu Devletinin yıkılmaya yüz tuttuğu yıllarda Şemseddin Bey, ilân-ı istiklal ederek buranın Anadolu'nun diğer yerleri gibi bağımsız bir idare şekli almasını sağlamıştır.[3]

Kastamonu Vilayeti İdari Taksimatı (1903)[4]
SancaklarKazalarNahiyeler
Kastamonu SancağıKastamonu (Merkez) Devrekani, Akkaya, Kuzkaya, Göl
İnebolu Abana, Küre
Safranbolu Eflani, Ulus, Aktaş
Tosya -
Taşköprü Gökçeağaç
Araç İğdir, Mergüze
Daday Azdavay
Cide Hoşalay
Bolu SancağıBolu (Merkez)
Ereğli
Bartın Amasra
Düzce Akçaşehir
Hamidiye Çarşamba
Zonguldak
Gerede Mengen
Göynük
Mudurnu
Sinop SancağıSinop (Merkez) Gerze
Boyovası (Boyabat) Durağan
Ayancık Çekli
Kengırı (Çankırı) SancağıÇankırı (Merkez) Koçhisar, Toht, Şabanözü, Karacaviran,

Bayındır, Ovacık

Not: Günümüzde ilçe olan bazı yerler bu tarihte henüz köy olduğu için tabloda gözükmemektedir.

Mâbed-i İslâmiye

Kastamonu içinde 65 adet cami ve mescid-i şerif, bir namazgah mevcuttur. Nasrullah, Atabey, İsmail Bey, Topçuoğlu, Sinan Bey, Yakupağa camileri önemli camilerdendir.[5]

Müessesesât-ı İlmiyye

Kastamonu'da toplam 10 kütüphane, 17 medrese bulunmaktadır. Hepsinde ulum-ı aliye eğitimi verilmektedir.[6]

Gayrimüslim Mabed ve Mektepleri

Bir Rum ve Ermeni kilisesi vardır. Ayrıca erkekler ve kızlar için iki ayrı iki Rum ve bir Ermeni mektebi bulunmaktadır.[6]

Resmi Binalar ve Müesseseler

Vali Enis Paşa (1897- 1906)[7] ve II. Abdülhamid döneminden bir hükûmet dairesi, bir depo, iki cephanelik, iki kışla binaları mevcuttur. Erkekler ve kadınlar için iki ayrı hapishane, vilayet matbaası, karakol binası, telgrafhane, Frengi ve gureba hastaneleri, saat kulesi ve Kastamonu Kalesinden ibarettir.[6]

Tarım Ürünleri

Üryani Eriği oldukça meşhurdur. Kabukları soyularak kurutulur ve her tarafa gönderilir. Üryan Eriğinden başka Misket Elması da meşhurdur. Buğday, Arpa, Siyez, Kernik, Yulaf, Fiy, Mısır, Kendir, Burçak, Nohut, Mercimek, Fasulye, Bakla, Sarımsak, Soğan, Lahana, Pancar, Şalgam üretilir. Faydalı olduğu bilinen ve bu bölgede yetişen patates ise az ekilmekte iken son yıllarda bunda da ilerleme görülmüştür.[8]

Orman ve Orman Ürünleri

İmparatorluğun en zengin ormanları Kastamonu Vilayetindedir. Vilayetin genel alanı 5.200.000 cerib olup bu alanın dörtte biri ormanlarla kaplıdır. Ormanların birkaç bölümünden başka bütün ormanlar devlete aittir ve koruma altındadır.[8]

Hayvancılık

Çankırı'da 5-10 deve yetiştirilmekle beraber vilayetin geri kalan yerlerinde deve yok gibidir. At, merkep, manda, sığır, keçi ve koyun yetiştirilir.[8]

Sanayi ve Ticaret

Yatak çarşafları, yastık örtüleri, gömleklik ve yelken bezleri kaliteli olarak dokunmaktadır. Bakır imalatı da son derece gelişmiştir. Kastamonu'nun başlıca ticari ürünleri urgan, tiftik ve kendirdir.[9]

Nüfus tabloları

Kastamonu Vilayeti 1871 Yılı (Sadece Erkekler Dahil Edilmiştir) Nüfusu[10]
Sancaklar Ermeni Rum İslam Toplam
Kastamonu59 2.557 159.858 162.474
Bolu1.696 298 114.711 116.705
Sinop0 2.955 47.592 50.547
Çankırı70 264 40.042 40.376
TOPLAM1.825 6.074 362.203 370.102
Kastamonu Vilayeti 1877/78 Yılı Nüfusu[11]
SancaklarNüfusBinalar
Kastamonu171.626 47.867
Bolu129.586 40.030
Sinop53.306 14.036
Çankırı68.388 17.568
TOPLAM422.906 119.501
Kastamonu Vilayeti 1906 Yılı Müslüman, Rum ve Ermeni Nüfusu[12]
Sancaklar Müslüman (Erkek) Müslüman (Kadın) Rum (Erkek) Rum (Kadın) Ermeni (Erkek) Ermeni (Kadın)
Kastamonu167.453 155.253 4.614 4.446 1.727 1.581
Bolu152.192 142.575 1.525 1.289 833 805
Sinop167.673 155.499 5.319 4.528 2368 2073
Çankırı77.526 69.966 649 691 218 204
TOPLAM564.844 523.293 12.107 10.954 5.146 4.663
Kastamonu Vilayeti 1914 Yılı Müslüman, Rum, Ermeni ve Yahudi Nüfusu[1]^
Sancaklar Kazalar Müslüman Rum Ermeni Yahudi
KastamonuKastamonu (Merkez) 67.447 2.468 2.153
İnebolu 80.431 3.289 167
Safranbolu 59.866 3.818
Taşköprü 50.721 65 1.477
Daday 47.536 46 310
Cide 41.845 388 3
Araç 41.642 53 10
Tosya 29.489 680 114
ÇankırıÇankırı (Merkez) 94.835 1.234 472
Çerkeş 63.519 103 10
SinopSinop (Merkez) 28.290 4.595 675 8
Boyabat 59.324 194 3074
Ayancık 42.556 1.917 3
Gerze 30.231 2.108 491
TOPLAM- 737.302 20.958 8.959 8

Galeri

Kaynakça

Özel

  1. ^ a b c d Karpat, Kemal H. (2003) a.g.e, syf. 218.
  2. ^ Kütüklü, Ferhat; Tunoğlu, Kamil. (2012) a.g.e, syf. 129.
  3. ^ a b c Kütüklü, Ferhat; Tunoğlu, Kamil. (2012) a.g.e, syf. 137.
  4. ^ Kütüklü, Ferhat; Tunoğlu, Kamil. (2012) a.g.e, syf. 130.
  5. ^ Kütüklü, Ferhat; Tunoğlu, Kamil. (2012) a.g.e, syf. 140.
  6. ^ a b c Kütüklü, Ferhat; Tunoğlu, Kamil. (2012) a.g.e, syf. 143.
  7. ^ Kütüklü, Ferhat; Tunoğlu, Kamil. (2012) a.g.e, syf. 133.
  8. ^ a b c Kütüklü, Ferhat; Tunoğlu, Kamil. (2012) a.g.e, syf. 146.
  9. ^ Kütüklü, Ferhat; Tunoğlu, Kamil. (2012) a.g.e, syf. 148.
  10. ^ Karakök, Tunay. (2010) a.g.m, syf. 271.
  11. ^ Karpat, Kemal H. (2003) a.g.e, syf. 159.
  12. ^ Karpat, Kemal H. (2003) a.g.e, syf. 202.

Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Balıkesir</span> Balıkesir ilinin merkezi olan şehir

Balıkesir, Türkiye'de Balıkesir ilinin merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Bilecik</span> Bilecik ilinin merkezi olan şehir

Bilecik, Bilecik ilinin merkezi olan şehir. Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nin Güney Marmara Bölümü'nde kalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kastamonu (il)</span> Türkiyenin Karadeniz Bölgesinde bir il

Kastamonu, Türkiye'nin kuzey kesiminde, Karadeniz Bölgesi'nde yer alan ildir. İlin komşularını Sinop, Çorum, Çankırı, Karabük ve Bartın illeri oluşturmakta olup, ilin ayrıca kuzeyde Karadeniz'e kıyısı bulunmaktadır. İlin merkezi aynı isimli Kastamonu şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Kastamonu</span> Kastamonu ilinin merkezi olan şehir

Kastamonu, Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Kastamonu ilinin merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Uzunköprü</span> Edirnenin bir ilçesi

Adını sahip olduğu dünyanın en uzun taş köprüsünden alan Edirne’nin Uzunköprü ilçesi Ergene Nehri kıyısına kuruludur. Türkiye’yi Balkanlar ve Avrupa’ya bağlayan geçiş yolları üzerinde stratejik açıdan önemli bir sınır kenti olan Uzunköprü kapladığı alan bakımından Edirne’nin birinci, nüfus bakımından ise ikinci büyük ilçesidir. İlçenin 53 adet köyü bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rumeli</span>

Rumeli, Osmanlı İmparatorluğu döneminde 15. yüzyıldan itibaren Balkanlar’ın güneyine verilen addır. Aslı Rum İli olan coğrafik terim zamanla Rum Eli olarak dile otursa da 19. asra kadar evrakta Rum İli olarak yazımı devam etmiştir. Rumeli, sözündeki "Rum" kelimesi "Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde olan toprak, halklar" anlamıyla kelimenin yapısına katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Taşköprü</span> Kastamonu iline bağlı bir ilçe

Taşköprü, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Kastamonu ilinin bir ilçesidir.

Hürriyet ve İtilaf Fırkası, İkinci Meşrutiyet döneminde iktidardaki İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne (İTC) karşı kurulmuş olan en önemli muhalefet partisidir. 1911-1913 arasındaki ilk etkinlik dönemi, 23 Ocak 1913'te İttihat ve Terakki'nin Bâb-ı Âli Baskını ile hükûmeti ele geçirmesiyle sona erdi. Mondros Mütarekesi'nden sonra Ocak 1919'da yeniden kurulan parti, ertesi yıl başlarında etkinliğini kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Hakkı Uzunçarşılı</span> Türk tarihçi, akademisyen ve politikacı (1888–1977)

İsmail Hakkı Uzunçarşılıoğlu, Türk akademisyen, eğitimci, siyasetçi ve tarihçi. Yaptığı çalışmalarla Osmanlı tarihine önemli katkılarda bulunan isimlerden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Pontus Cumhuriyeti</span>

Pontus Cumhuriyeti, Karadeniz'in güney sahilinde kurulması önerilmiş bir Pontus Rum devletiydi. Ülke topraklarının Kuzey-doğu Anadolu'da yer alan tarihi Pontus Bölgesi ve günümüz Türkiye'sinin Karadeniz Bölgesi'nin bir kısmını da kapsaması düşünülmüştür. Bu önerilen ülke, 1919 Paris Barış Konferansı'nda tartışılmış fakat Eleftherios Venizelos yönetimindeki Yunan hükûmeti, böyle bir devletin güvence altında olamayacağından çekinmiştir. Böylece, daha geniş çapta önerilmiş bir ülke olan Wilson Ermenistanı'na dahil edilmiştir. En nihayetinde, iki ülke de var olamamıştır. Pontus Rum nüfusu katliama uğrayarak 1922'den sonra Türkiye'den sürgün edilmiş ve Sovyetler Birliği ya da Yunanistan'ın Makedonya bölgesine yerleştirilmiştir. Bu olaylar zinciri daha sonra 1923 yılında Yunanistan ile Türkiye arasında gerçekleşmiş olan nüfus mübadelesinin bir parçası olarak tanınacaktır. Günümüzde Yunan politik çevreleri, mübadeleyi Rum Kırımı'ndan ayrıştırılamaz olarak görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Vilayeti</span>

Kosova Vilayeti 1877 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti. Vilayetin merkezi önce Priştine sonra Üsküp olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çobanoğulları Beyliği</span> 13. ve 14. yüzyıl arasında Kastamonu çevresinde hüküm sürmüş beylik

Çobanoğulları Beyliği, 1211(?)-1309 yılları arasında Kastamonu ve çevresinde hüküm sürmüş Anadolu Beylikleri'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hüsrev Tayla</span>

Hüsrev Tayla Türk mimar. En çok Ankara'da yer alan Kocatepe Camii ve İstanbul'da yer alan Şakirin Camii tasarımlarıyla tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sepoy</span>

Sepoy Avrupa kolonicileri için hizmet etmiş eski Hint askerî birliği üyelerine verilen İngilizce bir unvandır. Genelde Hint Ayaklanması çevirileriyle tarihte Sepoy Mutiny olayı olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde modern Hint, Pakistan ve Bangladeş ordularında “özel” askerlerin rütbesi için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Reşit Paşa</span> Sivas Kongresi sırasında Sivas valisi

Reşit Paşa, Türk siyasetçi.

Bu madde Osmanlı İmparatorluğu'nun; nüfus yoğunluğunu, etnik gruplarını, eğitim seviyesini, dinsel bağlarını ve nüfusun diğer yönlerini içeren demografisidir.

Bergama Ulu Cami veya Yıldırım Camii, Sultan Yıldırım Bayezid tarafından 1399 tarihinde yaptırılmış, İzmir'in Bergama ilçesinde bulunan tarihî cami.

<span class="mw-page-title-main">Kemâleddin İsmâil Bey</span>

Candaroğlu İsmâil Bey,, 1443-1461 yılları arasında hüküm sürmüş Candaroğulları Beyi. Vakıf kayıtlarından anlaşıldığı kadarıyla Kemaleddin unvanını kullanmıştır.

İsfendiyar Bey, 1392-1440 yılları arasında hüküm sürmüş Candaroğulları Beyidir. Osmanlı ile olan münasebetlerden dolayı kendi isminden ithafen Candaroğulları Beyliği'ne İsfendiyaroğulları olarak da hitap edilmektedir.

Kötürüm Bayezid veya Celaleddin Bayezid, 1361-1385 yılları arasında hüküm sürmüş Candaroğulları Beyidir.