| |||||||||||||||||||||
Kastamonu Eyaleti (Osmanlı Türkçesi: ایالت قسطمونی; Eyâlet-i Kastamuni) bugünkü Kastamonu ili ve çevresinde bulunan eski bir Osmanlı eyaletidir.
Kastamonu Eyaleti'nin 19. yüzyıl ortalarındaki sancakları:[1]
Çıldır Eyaleti veya Çıldır Beylerbeyliği, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, 16. yüzyılın sonlarına doğru kurulan Osmanlı eyaletidir. Yaklaşık olarak günümüzde Gürcistan’ın Acara Özerk Cumhuriyeti’nin bir bölümü ile Samtshe-Cavaheti bölgesini, Türkiye’de Artvin, Ardahan illeri ile Erzurum ilinin bir kısmını kapsamaktadır. 1578-1628 arasında Çıldır, 1628-1829 arasında Ahısha ve 1829-1845 arasında Oltu Çıldır Eyaleti’nin idari merkezleriydi.
Vilâyet, 1864 yılında Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tanımlanan birinci dereceden bir yönetim birimidir. 19 ve 20. yüzyıllarda önce Osmanlı Devleti, ardından 1960'a kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde, bir valinin yönetimi altındaki birimdir. Bugün Türkiye'de vilayet, il anlamında kullanılır.
Rumeli Eyaleti veya Rumeli Beylerbeyliği, 1362 yılında I. Murad zamanında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. Osmanlı Devleti'nde kurulan ilk eyalettir. Anadolu Beylerbeyi yükselirse Rumeli Beylerbeyi, Rumeli Beylerbeyi terfi edilirse vezir olurdu. Rumeli Beylerbeyi Divan-ı Hümayun müzakerelerine katılırdı. 17. yüzyıldan itibaren vezir derecesinde bulunanlar tayin edilmeye başlamıştır.
Karaman Eyaleti veya Karaman Beylerbeyliği, 1397-1402 ve 1470'te Konya merkez olmak üzere kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. Eyaletin merkezi 1522-1562 arası Kayseri olmuştur.
Aydın Eyaleti veya Aydın Beylerbeyliği, 1827-1841 yılları arası Anadolu Eyaleti'nin kaldırılmasıyla kurulmuş kısa süreli Osmanlı Devleti eyaletidir.
Vidin Eyaleti veya Vidin Beylerbeyliği, Osmanlı Devleti eyaletidir. Bugünkü Bulgaristan'ın kuzey batısında yer almaktadır.
Silistre Eyaleti veya Silistre Beylerbeyliği, Osmanlı Devleti eyaletidir. Bugünkü Türkiye'nin Kırklareli ve Edirne illerini, Bulgaristan'ın kuzey kısmını, Romanya'nın Dobruca bölgesiyle, Ukrayna'nın Odessa ve Mikolayiv illerini kapsamaktadır. Eyaletin Karadeniz'e kıyısı vardır. Eyaletin yüzölçümü 127.675 km² kadardır.
Rakka Eyaleti veya Rakka Beylerbeyliği, 1594 yılında III. Murad zamanında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti.
Ankara Eyaleti, Eyalet Bosok veya Bozok Eyalet olarak da bilinen, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti olmuştur.
Zülkadriye Eyaleti veya 1831'den sonraki adıyla Maraş Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti. 19. yüzyıldaki yüzölçümü 77.352 milkare (200.340 km2) kadardı.
Yemen Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu'nun, Arabistan Yarımadası'nın güneyindeki toprakları kapsayan yönetim birimi.
Kars Eyaleti veya Kars Beylerbeyliği, bir Osmanlı eyaletidir. 19. yüzyılda yüzölçümü 16,090 km2'dir. Kars, önceden Süleyman zamanında da ele geçirilmişti. 1616 yılında Kars eyaleti ve sancakları yeniden Çıldır Eyaletine bağlanmıştır.
Trabzon Eyaleti ya da Trabzon Beylerbeyliği 1598 yılında kurulan Osmanlı eyaleti. 1461'de Rum Eyaleti'ne bağlı Trabzon sancağı olarak kuruldu. 1520'de Erzurum Eyaleti'ne bağlanan sancak 1598'de ayrı bir eyalet oldu. Sınırları bir ara Anapa'ya kadar uzanan eyaletin 19. yüzyılda sınırları yaklaşık 27.210 km2 idi. 1864 yılında yeni vilayet sistemine geçilmesiyle Trabzon Vilayeti adını almıştır.
Van Eyaleti ya da Van Beylerbeyliği, 1548 yılında kurulan Osmanlı eyaleti. Eyaletin merkezi Van'dır. 19. yüzyılda 9.616 milkare (24.910 km2).'dir.
Temeşvar Eyaleti veya Temeşvar Beylerbeyliği (1552-1718) 1552 yılında kurulan Osmanlı eyaleti. Eyaletin başkenti Tamışvar'dır. 1718 yılında Pasarofça Antlaşması ile Avusturya Arşidüklüğü'ne bırakılmıştır.
Trablusşam Eyaleti veya Trablusşam Beylerbeyliği, Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir eyalet. 1516'daki Mercidabık Muharebesi'nde Suriye ve civar bölgenin kazanılmasının ardından, 1517 yılında eyalet olan Şam Eyaleti'nin ve 1534'te eyalet yapılan Halep Eyaleti'nin içerdiği topraklar idari bakımdan düzenlenerek, 1579 yılında eyalet olmuştur.
Semendire Sancağı veya Belgrad Paşalığı 1459'dan 1541'e kadar ayrıca 1716'dan 1717'ye kadar ve yine 1739'dan 1817'e kadar Rumeli Eyaleti'ne, 1541'den 1686'ya kadar Budin Eyaletine, 1686'dan 1688'e kadar ve yine 1690'dan 1716'ya Temeşvar Eyaletine bağlanmıştır.
Bolu Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir sancağı. Merkezi, günümüzde Türkiye sınırlarında bulunan Bolu'ydu.
Yanya Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu'nun bugünkü Güney Arnavutluk, Orta ve Kuzey Yunanistan topraklarında bulunan eski bir eyalettir. 1670 yılında kurulmuştur ve idari merkezi Yanya'dır. 1788'den 1822'deki suikastine kadar Tepedelenli Ali Paşa, Tırhala sancakbeyi olarak görev yapmıştır. 1867 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile Yanya Vilayeti kurulmuştur.
Edirne Eyaleti veya Çirmen Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu'nun eyaletlerindan biriydi. 1826 yılında Rumeli ve Silistre eyaletlerinden alınan topraklar ile kurulmuş olup 1865'teki idari reformdan sonra vilayet haline gelen ilk Osmanlı vilayetlerinden biri oldu ve 1867'de Edirne Vilayeti olarak yeniden düzenlendi. Eyaletin merkezi Edirne idi taşınmıştır.
