Kasike - Turkipedia

Kasike (İspanyolca: Cacique, Kadınlar için: Kasika (Cacica)), Bahamalar, Büyük Antiller ve Küçük Antiller'de bulunan yerlilerin başındaki kişiyi belirtmek için kullanılan unvan. İspanyol kaşifler bölgeye gelmeye başladıktan sonra bu ifadeyi Amerika Kıtası'nda bulunan bütün yerlilerin liderlerini belirtmek için kullanmaya başladılar. Ayrıca günümüzde terim "Kasikeci" (İspanyolca: "Caciquismo''") olarak, siyasal sistemde önemli bir güç kullanan bir politik patron ya da lideri belirtmek amacı ile İspanya ve bazı Amerika ülkelerinde kullanılmaktadır.^[1]

Koloni çağı ve öncesi Kasike'ler

Kasike kelimesi Taino dilindeki "kassiquan" (ev sahibi) kelimesinden gelmektedir.^[2] Taino kültüründe Kasike'ler çoğunlukla soy üzerinden devam etmiş olsa da demokratik yollarla elde edildiği de görülmektedir. Taino halkları genellikle barışçıl olmalarından dolayı Kasike'nin değerini belirleyen şahsi yeteneklerinden ziyade hükmetmekte olduğu kabilenin büyüklüğü olmuştur. Kasike olan kişilerin kabile içerisinde bazı ayrıcalıkları olurdu. Diğer yerlilerin yaşadığı küçük kulübelerin aksine hepsinin ortasında bulunan büyük bir kulübede konaklar, "Areytos" adı verilen şenliklerde özel bir yere sahip olurlardı. Ayrıca söyledikleri her söz kanun yerine geçer ve uygulanması zorunlu olarak görülürdü.

İspanyol kaşifler bu bölgelere gelmeye başladıktan sonra ifadeyi bütün Latin Amerika'daki yerli liderlerini ifade edecek şekilde genişlettiler. Kasikeler, ilk zamanlarda İspanyollar ile herhangi bir çatışma içerisine girmediler ve çoğunlukla kaşifler ve kendi insanları arasında aracı olarak görev yaptılar. Ancak aralarındaki bu ilişki geçici ve oldukça gergindi. Sonunda ortam gerildiğinde birçoğunun savaşta veya idam edilerek ölmesine sebep oldu.^[3]

Kaynakça

^ Robert Kern, The caciques: oligarchical politics and the system of caciquismo in the Luso-Hispanic world. Albuquerque, University of New Mexico Press [1973]
^ The Catastrophe of Modernity: Tragedy and the Nation in Latin American Literature (İngilizce). Bucknell University Press. 25 Haziran 2013. s. 136. ISBN 978-0-8387-5561-7.
^ MacLeod, "Caciques, Caciquismo", s. 505.

İlgili Araştırma Makaleleri

Kristof Kolomb, Atlantik Okyanusu'na yaptığı dört seferi tamamlayarak coğrafî keşifleri başlatan ve Amerika'nın kolonizasyonunun yolunu açan Cenevizli kaptan ve kâşiftir. Katolik hükümdarlar tarafından desteklenen keşifleri; Karayipler, Orta Amerika ve Güney Amerika ile Avrupalıların ilk temâsı oldu.

Hollanda Antilleri, eski adıyla Hollanda Batı Hint Adaları, Karayip denizinde iki ada topluluğu olarak Küçük Antiller'in bir parçası olup Hollanda Krallığı'nın özerk bir bölgesini oluşturmaktaydı. Adaların ekonomileri genellikle turizm, kıyı bankacılığı ile petrol rafinerilerine dayalı olmaktaydı ve yasa dışı uyuşturucu kaçakçılığının da önemli bir gelir kaynağı olduğu öne sürülmekteydi.

Porto Riko ya da resmî adıyla Porto Riko Topluluğu, ABD'ye bağlı, içişlerinde bağımsız özerk bölgedir. Karayipler denizinin kuzeydoğusunda Dominik Cumhuriyeti'nin doğusundadır. Adı İspanyolcada zengin liman anlamına gelir.

New Mexico, Amerika Birleşik Devletleri'nin güneybatı kesiminde bulunan bir eyalettir. Başkenti Sante Fe, en büyük şehri Albuquerque'dir. 1 Temmuz 2019 itibarıyla nüfusu 2.096.829'dur. New Mexico 4 ana bölgeye ayrılabilir: Great Plains, Rocky Dağları, Colorado Platosu ile Basin-Range Bölgesi. İngilizce ve İspanyolca eyaletin resmi dilleridir.

Boston, Amerika Birleşik Devletleri'nin Massachusetts Eyaletinin başkenti ve en büyük şehridir. Ayrıca New England olarak bilinen Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğu bölgesinin de resmî olmayan merkezidir. Harvard ve MIT gibi dünyaca ünlü üniversitelere ev sahipliği yapmaktadır.

Virjin Adaları, Atlas Okyanusu ile Karayip Denizi arasında bulunan, Küçük Antiller bölgesine dâhil edilen adalar topluğudur.

Amerika veya Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'de Yeni Dünya olarak adlandırılan bölgede, Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve bunlara bağlı adalardan meydana gelen kıtalar ve adalar topluluğu. Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'deki kara alanının çoğunu kapsar ve Yeni Dünya'yı oluşturur. Amerika sözcüğü birçok dilde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) anlamında da kullanıldığı için kavram karmaşasına neden olabilmektedir.

Keçuva dilleri veya İnka dilleri veya topluca Keçuvaca, Güney Amerika'nın And Dağları'nın ortalarındaki bölgelerde konuşulan bir dil ailesi veya lehçe sürekliliğidir. Keçuvaca dil ailesinin bilinen bir akrabası yoktur ve Amerikan yerli dilleri içinde en çok konuşulan dil ailesidir.

Latin veya Romen dilleri, kökeni Roma İmparatorluğu'nda konuşulmuş Latince lehçelerine dayanan, Hint-Avrupa dil ailesinin İtalik koluna mensup bir dil grubudur. Dünya çapında Latin dillerini anadil olarak konuşan 600 milyondan fazladır. Dil grubunun modern dağılımı Amerika, Avrupa ve Afrika kıtalarında yoğunlaşmakla birlikte, genel olarak dünyada geniş bir yayılıma sahiptir.

İspanya-Amerika Savaşı, ABD ile İspanya arasında 1898'de başlayan savaş. İspanya'nın Amerika kıtasındaki kolonilerini yitirmesi, ABD'nin de Büyük Okyanus'un batısında ve Latin Amerika'da yeni bölgeler elde etmesiyle sonuçlanmıştır.

Valladolid Konseyi (1550-1551), Yeni Dünya’daki kölelere muameleyle ilgili İspanya kralı V. Carlos tarafından Valladolid'de toplanmıştır. Amerika kıtasındaki fetihlerle ilgili iki farklı görüş burada tartışılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kripto-Yahudilik</span>

Kripto-Yahudilik veya Gizli Yahudilik, gizlice Yahudiliği uygulamak fakat topluma karşı farklı bir dini uyguluyormuş gibi görünmektir; bu dinin takipçilerine, "gizli" anlamına gelen Yunanca κρυπτός (kriptos) sözcükten gelir "kripto Yahudiler" denir. Kripto Yahudi terimi atalarının bazı Yahudi geleneklerini takip eden fakat genelde Katoliklik gibi farklı bir dinden gözükenlere de denir. Bu fenomen Orta Çağ'da Yahudilerin 1492'de İspanya'dan kovulmasıyla başladı.

Giovanni da Verrazzano, İtalyan kâşif. Fransa kralı I. Fransuva'nın hizmetinde Kuzey Amerika'yı keşfetti.

Tainolar Bahamalar, Büyük Antiller ve Küçük Antiller'in kuzeyinde yaşamış ve denizcilikle uğraşmış bir Amerika yerli halkıdır. Tainolar Güney Amerika'da yaşayan Arawak halkından olup Arawakan Dil Ailesi'nde yer alan Taino dilini konuşmaktaydılar.

Porto Rikolular, Porto Riko'da doğmuş veya aile kökeni bu ülkeye dayanan insanlardır.

Hispanik Amerika ya da İspanyol Amerikası , Amerika'da İspanyolca konuşan uluslardan oluşan bölge.

Aravaklar, Güney Amerika ve Karayipler'in yerli halklarını kapsamış bir grup. Çeşitli dönemlerde "Aravak" terimi özellikle Güney Amerikalı Lokono ile Karayipler'de yer alan Büyük Antiller ve kuzey Küçük Antiller içinde yaşamış Taino halklarını tanımlamak için kullanılmıştır. Bütün bu gruplar birbirleriyle akraba Aravak dillerini konuşmaktaydı.

Hispanyola Şeflikleri, Taino insanları tarafından Hispanyola bölgesinde kurulmuş yönetim alanlarıdır. Şefliklerin başında bulunan kişiye Kasike adı verilir. Hispanyola'daki Tainolar, Büyük Antiller'deki diğer adaların sakinleriyle akraba olan bir Arawak halkıydı. Avrupalı insanlar ile ilk temasın olduğu zamanlarda, rakip bir yerli grup olan Caribler'in saldırılarına maruz kalıyorlardı. 1508'de Hispanyola adasında yaklaşık 60.000 Taino vardı; 1531 yılına gelindiğinde bulaşıcı hastalık salgınları ve sömürü, nüfusta dramatik bir düşüşe sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">II. Túpac Amaru İsyanı</span>

II. Túpac Amaru İsyanı, Peru İspanyol Valiliği'ndeki Bourbon reformlarından yararlananlara karşı yerli kasikeler tarafından yönetilen, yerli ve mestizo köylülerin ayaklanmasıydı. Diğer nedenler arasında yaygın ekonomik gerileme ve yerli bir kasike ve isyanın orijinal lideri 2. Túpac Amaru'da vücut bulan İnka kimliğinin yeniden canlanması yer alır. 2. Túpac Amaru 1781'de yakalanıp idam edilirken, isyan başka liderler altında en az bir yıl daha devam etti. Gerçek İsmi José Gabriel Condorcanqui olan 2. Túpac Amaru, İsyan sırasında, büyük atası olan son İnka İmparatoru Túpac Amaru'ya ithafen bu ismi almıştır. İsyanın sonucunda Keçuvaca'nın konuşulması yasaklanmış ve Peru'nun bağımsızlığını kazanması'ndan sonra kısa bir canlanma yaşasa da zamanla dil eski prestijini kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Túpac Amaru</span>

José Gabriel Condorcanqui – II. Túpac Amaru olarak bilinen – Peru'da İspanyollara karşı büyük bir And isyanına önderlik eden yerli bir kasike idi. Kendini yeni bir İnka İmparatorluğu'nun Sapa İnkası olarak ilan etti. Daha sonra Peru'nun bağımsızlık mücadelesinde ve yerli hakları hareketinde efsanevi bir kişi ve İspanyol Amerika ve ötesindeki sayısız davaya ilham kaynağı oldu.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.