İçeriğe atla

Kasımağa Mescidi

Koordinatlar: 41°01′44″K 28°56′20″D / 41.02889°K 28.93889°D / 41.02889; 28.93889
Kasımağa Mescidi
Caminin tuğlalı kuzeydoğu tarafının yakın çekimi
Harita
Temel bilgiler
Konumİstanbul, Türkiye
Koordinatlar41°01′44″K 28°56′20″D / 41.02889°K 28.93889°D / 41.02889; 28.93889
İnançİslam
Mimari
Mimari türBizans
Mimari biçimCami
Özellikler
Minare sayısı1 (Bir)
Malzemelertuğla ve kesme taş

Kasımağa Mescidi; ayrıca Kâsım Bey Mescidi, İstanbul'da Osmanlı İmparatorluğu tarafından camiye çevrilmiş eski bir Bizans yapısıdır. Ne son restorasyon sırasında yapılan araştırmalar ne de Orta Çağ kaynakları, kökenine ve olası işlevine ilişkin tatmin edici bir cevap vermez. Küçük binanın, ana kilisesi Osmanlı döneminde Odalar Camii olarak bilinen, ilişkisi de belirsiz bir bina olan Bizans kompleksinin ve manastırın bir parçası olması muhtemeldir.[1] Yapı, Konstantinopolis'teki Bizans mimarisinin küçük bir örneğidir.

Yer

Fethiye Camii ile Kariye Camii'nin yaklaşık olarak tam ortasında, Edirnekapı'ya (eski Porta Harisius) çok uzak olmayan, Fatih ilçesinde Salmatomruk mahallesinde yer alır,[2] ve Odalar Camii'nin geriye kalanlarından yaklaşık 100 metre (330 fit) güneybatısında yer alır.[3] Koza Sokak ile Kasım Odalar Sokak arasında ağaçlı bir bahçede bulunan küçük cami, modern apartmanlar ile çevrilidir.[2]

Tarihi

Bizans Konstantinopolis'i haritası. Kasımağa Mescidi, şehir surlarının doğu kısmının yakınında, Porta Harisius'un yaklaşık 300 metre (980 fit) güney doğusunda yer alır.

Açıkhava Aetios Sarnıcı (şu anda bir futbol sahası) ve Osmanlı döneminde Bogdan Saray olarak adlandırılan Bizans yapılarını içeren bir düzlükte Konstantinopolis'in altıncı tepesinin üstüne kurulmuştur.[2] Bizans Çağındaki yapı hakkında hiçbir şey bilinmemektedir. Bu binanın hem kullanımı hem de olası vakfiyesi bilinmemektedir[1] ancak katholikon Osmanlı döneminde Odalar Camii olarak bilinen yapı olan manastırın bir eki olması muhtemeldir.[1][2] Bu kompleks için su temini şüphesiz yakındaki İpek Sarnıcı'ndan gelmektedir.[1][2] Her neyse, 1453'te İstanbul'un Fethi sırasında yapı zaten harabeye dönmüştü.[1]

İstanbul'un Fethi'nden sonra, ağırlıklı olarak Hristiyan bir nüfus binanın çevresindeki mahalleye yerleşti. Buna rağmen 1506 yılında Sultan II. Bayezid (h. 1481-1512) saltanatında Abdullah oğlu Kasım Bey'in (muhtemelen o sırada Sekbanbaşı yani Yeniçeri ağası) kurduğu dini bir vakıf bina kalıntıları üzerine küçük bir cami yaptı. Camiye yakınlarda birkaç dükkân ve arsa bulunmaktadır, bunların arasında ipek Bodrum adında halen var olan Bizans sarnıcı da bulunmaktadır (Osmanlı döneminde geniş kapalı mekan ipek dokuma atölyesi olarak kullanılmıştır).[1] Küçük cami 1894 Büyük İstanbul depremi'nde[4] ve 2 Temmuz 1919'daki Salmatomruk yangını nedeniyle ağır hasar gördü, geriye sadece çevre duvarları ve minarenin tabanı kaldı.[1] Daha sonra, 20. yüzyılın ortalarında terk edilen yapı, gecekondu olarak kullanıldı, ancak 1970'lerde tamamen restore edildi ve şimdi ibadete açıktır.[1]

Tanım

1919 yangınından sonra caminin güneyinden bir görünüm. Yanmış Odalar Camii'nin minaresi arkada sağda. Uzaktaki minare Kariye Camii'sine ait.

Bina, kuzeydoğu-güneybatı istikametinde kare bir plana sahiptir. Önceki Bizans yapısı da plan olarak kabaca kare şeklindeydi ve kuzeydoğuda bir atriyum ve arkasında tek bir nef ve doğu tarafında bir çıkıntı odası bulunuyordu. Küçük boyutları nedeniyle, bina bir kilise olarak tanımlanamaz, daha çok bir manastıra ait bir ek olarak tanımlanabilir. Restorasyon sırasında tuğlaların analizi farklı inşaat aşamaları göstermiştir[1] ve temeller ile ayakta kalan duvarların tuğla ve taştan yapılmış olduğunu ortaya koymuştur.[3] Ayrıca, araştırmalar 1506 yılında binanın camiye dönüştürülmesi sırasında atriyumun ve Mihrap duvarının yeniden inşa edilmek zorunda kalınmıştır. Aynı zamanda binanın kuzeydoğu tarafına büyük bir minare dikilmiştir.[1]

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b c d e f g h i j Müller-Wiener 1977, s. 164.
  2. ^ a b c d e Westphalen 1998, s. 1.
  3. ^ a b Eyice 1955, s. 72.
  4. ^ Mamboury 1953, s. 309.
Genel
Wikimedia Commons'ta Kasımağa Mescidi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Mamboury, Ernest (1953). The Tourists' Istanbul (İngilizce). İstanbul: Çituri Biraderler Basımevi. 
  • Eyice, Semavi (1955). Istanbul. Petite Guide a travers les Monuments Byzantins et Turcs (Fransızca). İstanbul: Istanbul Matbaası. 
  • Müller-Wiener, Wolfgang (1977). Bildlexikon zur Topographie Istanbuls: Byzantion, Konstantinupolis, Istanbul bis zum Beginn d. 17 Jh (Almanca). Tübingen: Wasmuth. ISBN 9783803010223. 
  • Westphalen, Stephan (1998). Die Odalar Camii in Istanbul. Architektur und Malerei einer mittelbyzantinischen Kirche (Almanca). Tübingen: Wasmuth. ISBN 3-8030-1741-6. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kız Kulesi</span> İstanbulda bulunan tarihî kule

Kız Kulesi, İstanbul Boğazı'nın Marmara Denizi'ne yakın kısmında, Salacak açıklarında yer alan küçük adacık üzerinde inşa edilmiş yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arap Camii</span>

Arap Camii, Türkiye'nin İstanbul iline bağlı Beyoğlu ilçesindeki Galata semtinde yer alan cami. Önceleri Aziz Paolo (San Paolo) veya Aziz Domeniko Kilisesi (San Domenico) olarak bilinen ibadethane, 1453 yılında şehrin Osmanlı egemenliğine girmesinin ardından camiye çevrildi.

Aşağıda camiye dönüştürülmüş kiliselerin bir bölümü bulunmaktadır. Eğik olarak yazılan isimler günümüzde artık cami olarak kullanılmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bozdoğan Kemeri</span>

Bozdoğan Kemeri ya da başka adı ile Valens Su kemeri, Romalılar tarafından İstanbul'da yaptırılan su kemeri. Roma imparatoru Valens tarafından 4. yüzyılın sonlarında tamamlandı. Farklı dönemlerde Osmanlı Sultanları tarafından restore ettirilen su kemeri, şehrin önemli tarihî eserlerinden birisidir. Orta Çağ'da, kentin su ihtiyacını karşılayan su kemerlerinin en önemlilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Fenari İsa Camii</span> İstanbul Fatihte bir cami

Fenari İsa Camii, Molla Fenari Camii ya da eski adıyla Lips Manastırı Kilisesi, İstanbul'da, eskiden Ortodoks kilisesi olarak kullanılırken Türklerin şehri ele geçirmesi ile birlikte camiye çevrilen bir ibadethanedir.

<span class="mw-page-title-main">İmrahor Camii</span>

İmrahor İlyas Bey Camii veya Studios Manastırı, Hagios İoannes Prodromos Kilisesi, günümüze ulaşabilen en eski Bizans Dönemi dini yapısıdır. İstanbul'un Fatih ilçesi, Yedikule semtinde, İmam Aşir Sokak'ta bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zeyrek Camii</span> Bizans İmparatorluğu dönemine ait dinî yapı

Zeyrek Camii veya Pantokrator Manastırı, İstanbul'un Fatih ilçesine bağlı Fazilet Sokağı'nda Haliç'e bakan büyük bir camidir. İki eski Bizans kilisesi ve birleştirilmiş bir şapelden oluşur ve Konstantinopolis'teki Orta Bizans mimarisinin en iyi örneğini temsil eder. Ayasofya'dan sonra İstanbul'da ayakta kalan en büyük Bizans dinî yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vefa Kilise Camii</span>

Molla Gürânî Câmii, Vefa Kilise Camii İstanbul'un Vefa semtinde, kiliseden camiye çevrilmiş bir dinî yapıdır. Kilise iken adı, Aziz Teodoros Kilisesi'dir.. Muhtemelen Aziz Theodoros'a adanmıştı. Kompleks, Bizans mimarisinin Komnenos ve Paleologos dönemlerine ait bir örneğidir. Vefa Kilise Camii Doğu Ortodoks kilisesi formunda olup Yunan haçı planına göre yapılmıştır. İstanbul'un fethi'nden sonra cami olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gül Camii</span> İstanbulun Ayakapı semtindeki Bizans İmparatorluğu döneminden kalma dinî yapı

Gül Camii veya Azize Teodosya Kilisesi, İstanbul'un Ayakapı semtindeki Bizans İmparatorluğu döneminden kalma ve fetihten sonra camiye dönüştürülmüş bir dinî yapıdır. Eski adı ve yapım tarihi hakkında kesin bilgiler olmamakla birlikte 10. ya da 11. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.Bu kilise, Bizans tarafından inşa edilen en yüksek kilise olarak bilinir. İkonoklazm akımı sırasında Büyük Saray'ın ana girişi Halki Kapısı üzerindeki İsa ikonasının indirilmesine karşı çıktığı için öldürülen Theodosia adlı kadının kutsal emanetlerinin bu kiliseye konduğu ve bu kilisenin Aya Theodosia olduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kefeli Camii</span>

Kefevi Camii(ya da Kefevi Mescidi), eskiden Aziz Noel Baba Katolik Kilisesi veya Manuil Manastırı, İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan tarihi bir cami. Aslında 9 yüzyılda inşa edilen bir Bizans kilisesi iken Osmanlı padişahı IV. Murat döneminde, Recep Paşa tarafından 1630 yılında camiye çevrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sancaktar Hayrettin Camii</span> İstanbulda, Osmanlı İmparatorluğu döneminde camiye çevrilen bir manastır

Sancaktar Hayrettin Camii (Sancaktar Hayreddin Mescidi) ya da Azize Gastria Manastırı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde camiye çevrilen bir manastırdır. Bugün cami olarak kullanılan bölüm bir manastır kompleksinin yalnızca ayakta kalan küçük bir bölümü olduğu sanılmaktadır. Bu manastırın adının ne olduğu konusunda kesin kabul görmemiş değişik görüşler bulunmaktadır. Yapının Gastrion Manastırı'nın bir parçası olduğu düşünülse de, adı geçen manastırın fazla doğusunda olması nedeniyle bu görüş herkes tarafından kabul görmemektedir. İstanbul'da Komnenos ve Paleologos dönemi Bizans mimari yapıtlarının küçük bir örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Manastır Mescidi</span> İstanbul, Topkapıda mescit

Mustafa Çavuş Mescidi, eskiden Azize Menodora, Metrodora ve Nimfodora şehitleri Manastırı, Kyra Martha Manastırı olarak da bilinir. İstanbul'un Fatih ilçesi Millet Caddesi üzerinde İETT Garajı yanında bulunan ve İstanbul'un Fethinden hemen sonra dönemin askerlerinden Mustafa Çavuş tarafından camiye çevrilmiş Ortodoks kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Balıklı Meryem Ana Rum Manastırı</span>

Balıklı Meryem Ana Rum Manastırı, İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinin Balıklı semtinde bulunan Rum Ortodoks ibadethanesi. 559-560 yıllarında Doğu Roma İmparatoru I. Justinianus tarafından inşa ettirilen yapı Osmanlı İmparatorluğu döneminde zarar gördüğü için 1835'te tekrar inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Odalar Camii</span>

Odalar Camii ya da Kemankeş Mustafa Paşa Camii, eskiden Kostantiniyeli Azize Meryem Kilisesi, İstanbul'da bulunan bir Osmanlı camisiydi. Odalar ismini 18. yüzyılda yakınlarında bulunan yeni evlenmiş yeniçerilerin yerleşimlerinden almaktadır. Esasen bir Bizans dönemi ortodoks kilisesi olan bu yapının İstanbul'un fethini takiben 1475 yılında ilk olarak Azize Meryem'e adanmış bir Katolik kilisesi olarak, camiye dönüştürüleceği 1640 yılına kadar hizmet verdiği bilinmektedir. 1919 yılında geçirdiği bir yangın sonucu büyük hasar gören cami, zamanla bir harabe halini almıştır. 2011 yılında yapıdan geriye modern yapılar arasında kaybolan bazı duvarlar dışında bir şey kalmamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Ese Kapı Camii</span>

Ese Kapı Camii, aynı zamanda İngilizce "Mosque of the Gate of Jesus” anlamına gelen "Isa Kapi Camii", İstanbul'da bulunan bir Osmanlı camisidir. Bina aslında bilinmeyen bir Bizans Doğu Ortodoks kilisesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Toklu Dede Mescidi</span>

Toklu Dede Mescidi, İstanbul'da bir Osmanlı camisiydi. Bina aslen adanmışlığı bilinmeyen bir Bizans Doğu Ortodoks kilisesiydi. 1929'da neredeyse tamamen yıkıldı.

<span class="mw-page-title-main">Arslanhane</span> İstanbulda Bizans kilisesi

Arslanhane, Bizans Doğu Ortodoks kilisesi. Yakınında bulunan Halki Kapısı'nın ana girişinin üzerinde bulunan Hristos Pantokrator ikonasına atfen kiliseye Hristos Halkitis ismi verilmiştir. Adı muhtemelen bronzdan yapılmış kapı veya çinilerden gelen bu bina, Büyük Saray'ın anıtsal girişiydi. Zaten yangından ağır hasar gören kutsal kilise 1804'te yıkıldı.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Süleyman Mescidi</span>

Şeyh Süleyman Mescidi, İstanbul'daki Doğu Ortodoks Pantokrator Manastırı'nın bir parçası olan eski bir Bizans binasından dönüştürülmüş bir camidir. Bizans döneminde kullanımı belirsizdir. Küçük bina, Konstantinopolis'teki Bizans orta dönem mimarisinin küçük bir örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul mimarisi</span> İstanbul mimarisine genel bakış

İstanbul mimarisi, şehrin tüm semtlerinde silinmez bir iz bırakan birçok etkiyi yansıtan yapıların geniş bir karışımını tanımlar. Şehrin antik kısmı hala kısmen, şehri istiladan korumak için İmparator II. Theodosius tarafından 5. yüzyılda yaptırılan Konstantinopolis Surları ile çevrilidir. Kent içindeki mimari, Bizans, Ceneviz, Osmanlı ve modern Türkiye kaynaklarından gelen bina ve yapıları içermektedir. Kentin mimari açıdan önemli birçok varlığı vardır. İstanbul, uzun tarihi boyunca kültürel ve etnik bir eritme potası olarak ün kazanmıştır. Sonuç olarak şehirde gezilecek çok sayıda tarihi cami, kilise, sinagog, saray, kale, kule ve sarnıçlar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aetios Sarnıcı</span>

Aetios Sarnıcı Bizans döneminde Konstantinopolis şehrinde önemli bir su deposuydu. Bir zamanlar en büyük Bizans sarnıçlarından biri olan bu yer günümüzde futbol stadyumu olarak kullanılmaktadır. 1928'den beri 'Karagümrük stadyumu' veya Vefa Stadyumu, 'Vefa stadyumu' olarak bilinir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.