İçeriğe atla

Kasım Gülek

Kasım Gülek
Türkiye Ulaştırma Bakanı
Görev süresi
10 Haziran 1948 - 16 Ocak 1949
Başbakan Hasan Saka
Yerine geldiğiŞükrü Koçak
Yerine gelenKemal Satır
Türkiye Bayındırlık Bakanı
Görev süresi
10 Eylül 1947 - 10 Haziran 1948
Başbakan Hasan Saka
Yerine geldiğiCevdet Kerim İncedayı
Yerine gelenNihat Erim
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri
Görev süresi
29 Haziran 1950 - 28 Eylül 1959
Genel Başkan İsmet İnönü
Yerine geldiğiTevfik Fikret Sılay
Yerine gelenİsmail Rüştü Aksal
Türkiye Büyük Millet Meclisi
6., 7., 8., 11., 12., 13. Dönem Milletvekili
Görev süresi
27 Ekim 1957 - 12 Ekim 1969
Seçim bölgesi1957 – Adana
1961 – Adana
1965 – Adana
Görev süresi
26 Mart 1939 - 14 Mayıs 1950
Seçim bölgesi1939 – Bilecik
1943 – Bilecik
1946 – Adana
Cumhuriyet Senatörü
Görev süresi
13 Kasım 1969 - 10 Ekim 1971
Kişisel bilgiler
Doğum 1905
Adana, Adana Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 19 Ocak 1996 (90-91 yaşlarında)
Washington, ABD
Defin yeri Asri Mezarlığı, Adana
Milliyeti Türk
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi
Evlilik(ler)
Nilüfer Şakire Devrimel
(e. 1967; ö. 1996)
[1][2][3]
Çocuk(lar) Tayyibe Gülek (d. 20 Haziran 1969)[2][3][4]
Mehmet Mustafa Rıfat Gülek[3] (d. 5 Mart 1971)[3][5]
Bitirdiği okul Columbia Üniversitesi
Londra Üniversitesi
Cambridge Üniversitesi
Mesleği Ekonomist, siyasetçi
Dini İslam

Kasım Gülek (13 Aralık 1905, Adana - 19 Ocak 1996, Washington, DC), Türk ekonomist, siyasetçi, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Sekreteri (1950-59).

Hayatı

Kasım Gülek'in Adana Asri Mezarlığı'ndaki kabri, Adana

Gülekzade Mustafa Rıfat Bey ve Tayyibe Hanım'ın oğludur.[3] Küçük yaştan itibaren memleket meselelerinin tartışıldığı ortamda büyüdü. İlkokulu Adana Turan Mektebinde başladı, daha sonra gittiği Galatasaray Lisesinden (o zamanki adıyla Mektebi Sultani), Robert Koleje geçti ve buradan mezun oldu. 1928'de Paris’teki Institut d'études politiques de Paris'i bitirdikten sonra Columbia Üniversitesi'nde iktisat dalında doktorasını tamamladı. Rockefeller Vakfı kursiyeri olarak daha sonra Londra Üniversitesinde ve Keynes’in öğrencisi olduğu Cambridge Üniversitesi'nde İktisat ve Maliye bölümlerinde öğrenim gördü. Daha sonra Almanya’da Berlin ve Hamburg Üniversitelerinde doktora sonrası çalışmalar yaparak hukuk eğitimini tamamladı.

Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatıyla siyasete giren Kasım Gülek, Bilecik’ten milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi, iki dönem Bilecik Millekvekilliğinden sonra 1946 yılında Adana’dan Milletvekili seçildi. TBMM Ticaret Komisyonu Başkanlığı yapan Gülek, 1947’de Hasan Saka Kabinesi'nin en genç bakanı olarak Bayındırlık Bakanlığı'na, 1948’de de Ulaştırma Bakanlığı'na getirildi. 1949 yılında Kore’ye giderek orada yeni göreve başlamış olan Birleşmiş Milletler Kore Komisyonu’nun Başkanlığına seçildi. 1950 seçimlerinde büyük yenilgiye uğrayan CHP’nin Genel Sekreteri seçme yetkisinin Parti Meclisi'nden alınarak delegelere verildiği ilk kurultay olan VIII. Kurultay’ında Genel Sekreter seçildi. Bundan sonra XV’inci Kurultay’a kadar yapılan tüm Kurultay’larda da Genel Sekreter seçilen Gülek, 1950 ile 1959 yılları arası aralıksız olarak CHP Genel Sekreterliği görevini sürdürdü. Gülek, yoğun memleket gezileri sayesinde siyaseti halkla iç içe yapan ve ‘çarıklı politikacı’ lakabı ile anılan siyasetçi olarak tanındı. 1959 yılında görevinden istifa etti. 1961 yılında Adana İli temsilcisi olarak Temsilciler Meclisine seçildi. Aynı yıl Lütfü Akdoğan ile Tanin gazetesini çıkarttı.[6] 1961 ve 1965 yıllarında Adana'dan Milletvekili seçilen Gülek, 1968 yılında NATO Parlamenter Asamblesi Başkanlığına seçildi. 1969 yılından 1971'e kadar Cumhuriyet Senatosu üyeliği yaptı.

Uluslararası kariyerinde ise, Birleşmiş Milletler Kore Komisyonu Başkanlığı, Kuzey Atlantik Asamblesi Başkanlığı, Avrupa Konseyi Kurucu Üyeliği, Avrupa Konseyi Parlamenter Asamblesi Başkan Yardımcılığı, NATO Parlamenterler Konferansı Başkan Yardımcılığı, Atlantik Enstitüsü Başkanlığı, Doğu Akdeniz Kalkınma Enstitüsü İkinci Başkanı görevlerinde bulundu.

Kasım Gülek, 19 Ocak 1996'da nefes darlığı tedavisi gördüğü Washington'daki Walter Reed Askeri Hastanesi'nde 91 yaşında öldü. Cenazesi Türkiye'ye getirilen Gülek, Ankara'da Kocatepe Camii'nde kılınan cenaze namazından sonra Adana'da defnedildi. Cenaze namazını Fethullah Gülen kıldırmıştır.[7]

Nilüfer Şakire H. (1932) ile evli olup XXI. Dönem Adana Milletvekili Tayyibe (1969), Mehmet Mustafa Rıfat'ın (1971) babasıdır.[3]

Ardından

Anısına Adana şehir merkezinde bir viyadüğe, bir camiye, bir bulvara ve bir çocuk parkına Kasım Gülek adı verilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "Milliyet - 1 Temmuz 1967 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 18 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b "Fethullah Gülen'in hayranı olduğu CHP'linin bilinmeyen sırları". OdaTV. 17 Nisan 2018. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021. 
  3. ^ a b c d e f "Türk Parlamento Tarihi II. Cilt" (PDF). 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ "Milliyet - 21 Haziran 1969 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Milliyet - 6 Mart 1971 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Lütfü Akdoğan Kimdir?". lutfuakdogan.com. Erişim tarihi: 15 Ekim 2024. 
  7. ^ "Gülen'in cenazesini kıldırdığı Gülek'le nasıl bir ilişkisi vardı?". Haber Vakti. 12 Haziran 2019. 3 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2020. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Şükrü Koçak
Türkiye Ulaştırma Bakanı
10 Haziran 1948 - 16 Ocak 1949
Sonra gelen:
Kemal Satır
Önce gelen:
Cevdet Kerim İncedayı
Türkiye Bayındırlık Bakanı
10 Eylül 1947 - 10 Haziran 1948
Sonra gelen:
Nihat Erim
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Tevfik Fikret Sılay
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri
29 Haziran 1950 - 28 Eylül 1959
Sonra gelen:
İsmail Rüştü Aksal

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deniz Baykal</span> Türk siyasetçi (1938–2023)

Deniz Baykal, Türk avukat, siyaset bilimci, akademisyen ve siyasetçidir. Cumhuriyet Halk Partisinin 4. genel başkanıdır. 1995-1996 yılları arasında başbakan yardımcılığı görevini yürüttü. Birçok hükûmette yer alan Baykal, kısa aralıklar dışında 1992-2010 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisinin genel başkanlığını yaptı. 2002-2010 yılları arasında CHP'yi ana muhalefet partisi olarak yönetti.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Cem</span> Türk politikacı ve gazeteci

İsmail Cem, Türk siyasetçi ve gazeteci. 1997 ile 2002 yılları arasında Türkiye Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Suikast sonucu hayatını kaybeden gazeteci-yazar Abdi İpekçi ile kuzenlerdir.

Tayyibe Gülek Domaç, Türk siyasetçi ve iktisatçı. Türk siyasi tarihinin önemli isimlerinden Kasım Gülek’in kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Sarıgül</span> Türk politikacı

Mustafa Sarıgül, Türk iş insanı ve siyasetçidir. 1999-2014 yılları arasında İstanbul'un Şişli ilçesinin belediye başkanlığını yaptı. 23 Haziran 2023'e kadar 17 Aralık 2020'de kurduğu Türkiye Değişim Partisi'nin genel başkanlığı görevini üstlendi. 14 Mayıs 2023 itibarıyla Cumhuriyet Halk Partisi Erzincan milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Bülent Ecevit</span> 16. Türkiye başbakanı

Mustafa Bülent Ecevit, Türk gazeteci, şair, yazar, çevirmen ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin eski başbakanı, çalışma bakanı, devlet bakanı ve başbakan yardımcısıdır. 1974, 1977, 1978-1979 ve 1999-2002 yıllarında beş kez Türkiye başbakanlığı görevini üstlenmiştir. 1972-1980 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanlığında, 1987-2004 yılları arasında ise Demokratik Sol Parti genel başkanlığında bulunmuştur. 1961-1965 yılları arasında İsmet İnönü tarafından kurulan hükûmetlerde çalışma bakanı olarak yer almıştır. Ecevit, 20 Temmuz 1974 tarihinde ilk Kıbrıs Harekâtı'nı, 14 Ağustos 1974 tarihinde ise "Ayşe tatile çıksın." parolasıyla ikinci harekâtı başlatmıştır. 1999'da PKK'nın kurucusu Abdullah Öcalan'ın Kenya'da yakalanarak Türkiye'ye getirilmesini sağlamıştır. 1974'te genel af, 2000'de eşi Rahşan Ecevit'in etkisi ile Rahşan Affı'nı çıkarmıştır. Anne tarafından dedesi olan Medine Harem Şeyhi Hacı Emin Paşa'dan kendisine kalan Medine'deki yüklü mirası 2005 yılında Türk hacılarının yararlanması koşuluyla devlete, Diyanet İşleri Başkanlığına bağışlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Altan Öymen</span> Türk siyasetçi

Mehmet Altan Öymen, Türk gazeteci, siyasetçi ve eski Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanı. Genel Başkanlık görevini 1999-2000 yılları arasında sürdüren Öymen, Bülent Ecevit tarafından kurulan 40. Türkiye Hükûmeti'nde Turizm ve Tanıtma Bakanı olarak yer aldı. 1977 ve 1995 Türkiye genel seçimleri'nde CHP milletvekili olarak meclise girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lütfullah Kayalar</span> Türk siyasetçi

Lütfullah Kayalar,, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Sırrı Atalay</span> Türk hukukçu ve siyasetçi

Sırrı Atalay Türk hukukçu ve siyasetçi, 1950 yılından 1960 yılına milletvekilliği, 1961 yılından 1980 yılından kadar da senatörlük yaptı. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin aralıksız en uzun süre görev yapmış parlamenterlerinden biridir. 1977-1979 yılları arasında Cumhuriyet Senatosu başkanlığı yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Satır</span> Türk siyasetçi (1911-1991)

İsmail Kemal Satır, Türk hekim ve siyasetçi.

Mehmet Ercan Karakaş, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Günay</span> Türk siyasetçi ve hukukçu

Ertuğrul Günay, Türk siyasetçi ve hukukçu.

<span class="mw-page-title-main">Gülsün Bilgehan</span> Türk siyasetçi

Ayşe Gülsün Bilgehan, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Esma Nayman</span> Türk politikacı

Fatma Esma Nayman, Türk öğretmen, siyasetçi ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">İlhan Cihaner</span> Türk hukukçu ve siyasetçi

İlhan Cihaner, Türk hukukçu ve siyasetçi. Eski cumhuriyet başsavcısı, TBMM 24., 25. ve 26. dönem Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili. 2012, 2014 ve 2016'da yapılan CHP kurultaylarında parti meclisi üyeliğine seçilmiş ve bu görevini parti meclisi üyesi seçilmediği 2018 yılına kadar sürdürmüştür.

Yahya Şimşek,, Türk siyasetçi.

Kamil Okyay Sındır, Türk akademisyen, Ziraat yüksek mühendisi ve siyasetçi. Cumhuriyet Halk Partisi eski genel sekreteri ve İzmir milletvekili. 2009-2014 yılları arası Bornova belediye başkanlığı görevinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi 33. Olağan Kurultayı</span> 22-23 Mayıs 2010 tarihlerinde yapılan Cumhuriyet Halk Partisi kurultayı

Cumhuriyet Halk Partisi 33. Olağan Kurultayı, 22-23 Mayıs 2010 tarihinde düzenlemiş bir CHP kurultayıdır. Kurultaya az bir müddet kala patlak veren kaset skandalı sonrası Deniz Baykal'ın genel başkanlıktan istifa etmesiyle birlikte olağan kurultaya kadar Cevdet Selvi geçici genel başkan olarak görev yaptı. Divan Başkanlığını partinin TBMM grubunun başkanvekili olan Kemal Anadol'un yürüttüğü kurultayın genel başkanlık seçimine İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu tek aday olarak katıldı ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin 7. genel başkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Bert Koenders</span> Hollandalı siyasetçi

Albert Gerard Koenders Hollanda dışişleri bakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Deniz Yavuzyılmaz</span> Türk siyasetçi, CHP Zonguldak milletvekili

Deniz Yavuzyılmaz, Türk siyasetçi.

Ensar Aytekin, mali müşavir ve siyasetçi. 27 ve 28. dönem Cumhuriyet Halk Partisi Balıkesir milletvekilidir.