İçeriğe atla

Kartopu örneklemesi

Kartopu örneklemesi (İngilizce: Snowball sampling) sosyal bilimlerde özellikle nitel araştırmalarda kullanılan bir örnekleme yöntemidir.[1] Kartopu örneklem bir olasılık dışı örnekleme yöntemidir, çünkü evren içerisindeki tüm elemanların seçilme şansı eşit değildir.[1][2]

Kullanımı

Kartopu örneklemesinde araştırmacı ilk olarak araştırdığı konu ile ilgili olarak "en fazla bilgiye sahip olduğunu düşündüğü" veya "görüşmeye kiminle başlaması gerektiğini" kendisine sorar.[3] Çünkü araştırmacı ilk katılandan başlamak üzere görüştüğü kişilerden diğer katılımcılara ulaşmaya çalışır.[4] Bu şekilde örneklem sayısının arttırılması hedeflenir.[5] Bu sorma ve yeni bağlantılara ulaşma işlemi araştırmacının hedeflediği örneklem büyüklüğüne ulaşıncaya kadar süreç içerisinde devam eder.[1]

Kartopu örneklemesi birçok durumda kullanılabilir. Ama nitel araştırmalarda genel olarak;

  1. Araştırma evrenini oluşturan elemanların tamamına erişiminin güç olduğu durumlarda,[6]
  2. Evreni tanımlayacak bilgilerin eksik olması halinde,[6]
  3. Toplumdaki dışlanan veya marjinal gruplar hakkında, suçlular/hükümlüleri kapsayacak bir araştırma yapılacaksa[7] kartopu örneklem kullanılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ a b c "Olasılıklı Olmayan Örnekleme Yöntemleri". LEYASTAT. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  2. ^ "Sosyolojik Araştırmalarda Kartopu Örneklemesi Ne Zaman ve Nasıl Kullanılır?". greelane.com. 6 Mayıs 2019. 10 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  3. ^ Flick, Uwe (2014). An Introduction to Qualitative Research. New York: Sage. ISBN 9781847873231. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  4. ^ "Örnekleme Teknikleri" (PDF). Ankara Üniversitesi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  5. ^ Koç, Yağmur (15 Haziran 2017). "SOSYAL BİLİMLERDE ÖRNEKLEME KURAMI". doi:10.16992/ASOS.12368. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  6. ^ a b Patton, Michael Quinn (2005). Qualitative Research. New York: John Wiley&Sons. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  7. ^ Neumann, Lawrance; Robson, Karen (2014). Basics of Social Research, Third Canadian Edition (3rd Edition). Toronto: Pearson Canada. ISBN 0205927904. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sosyoloji</span> toplumun oluşum, işleyiş ve gelişim yasalarını inceleyen bilim dalı

Sosyoloji veya toplum bilimi, toplum ve insanın etkileşimi üzerinde çalışan bir bilim dalıdır. Toplumsal (sosyolojik) araştırmalar sokakta karşılaşan farklı bireyler arasındaki ilişkilerden küresel sosyal işleyişlere kadar geniş bir alana yayılmıştır. Bu disiplin insanların neden ve nasıl bir toplum içinde düzenli yaşadıkları kadar bireylerin veya birlik, grup ya da kurum üyelerinin nasıl yaşadığına da odaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstatistik</span>

İstatistik veya sayım bilimi, belirli bir amaç için veri toplama, tablo ve grafiklerle özetleme, sonuçları yorumlama, sonuçların güven derecelerini açıklama, örneklerden elde edilen sonuçları kitle için genelleme, özellikler arasındaki ilişkiyi araştırma, çeşitli konularda geleceğe ilişkin tahmin yapma, deney düzenleme ve gözlem ilkelerini kapsayan bir bilimdir. Belirli bir amaç için verilerin toplanması, sınıflandırılması, çözümlenmesi ve sonuçlarının yorumlanması esasına dayanır. Bu çerçevede yapılan işlemlerin tümüne sayımlama denir.

Örnekleme istatistikte belirli bir yığından alınan kümeyi ifade eder. Örneğin; Türkiye'deki tüm üniversite sayıları bir yığın iken Ankara'daki üniversite sayısı bu yığından alınmış bir örnektir.

<span class="mw-page-title-main">Kantitatif araştırma yöntemi</span>

Kantitatif, Analitik kimyada maddenin analiz edilmesi için kullanılan iki işlemden bir tanesi. Kantitatif, sıfat olarak Fransızcadaki "quantitatif" kelimesinden gelmektedir. Analiz, kalitatif ve kantitatif diye ikiye ayrılır. Kantitatif (nicel) analiz ; bir maddenin içindekilerin ne olduğunu değil, bu maddenin içinde bulunanların ne kadar olduğunu analiz etmek için kullanılan bir analiz yöntemidir.

<span class="mw-page-title-main">İletişim bilimleri</span>

İletişim çalışmaları veya iletişim bilimleri; insan iletişimi ve davranış süreçleri, kişilerarası ilişkilerdeki iletişim kalıpları, farklı kültürlerdeki sosyal etkileşimler ve iletişim ile ilgilenen bir akademik disiplindir. İletişim genel olarak, bireylerin veya grupların uygun medya aracılığıyla etkili bir şekilde ikna etmelerini, bilgi edinmelerini, bilgi vermelerini veya duygularını etkili bir şekilde ifade etmelerini sağlayan fikir, bilgi, sinyal veya mesajların verilmesi, alınması ve değiş tokuşu olarak tanımlanır. İletişim bilimleri, bireysel faillik düzeyinde yüz yüze konuşma ve etkileşimden makro düzeyde sosyal ve kültürel iletişim sistemlerine kadar bir dizi konuyu kapsayan bir bilgi bütünü geliştirmek için çeşitli ampirik araştırma ve eleştirel analiz yöntemlerini kullanan bir sosyal bilimdir.

İstatistik bilim dalında tabakalı örnekleme bir anakütleden özel bir şekil olasılık örnekleme yöntemi ile veri elde edilmesidir. Tabakalı örnekleme yöntemini diğer olasılık örnekleme yöntemlerden ayıran özelliği anakütlenin içindeki bütün elamanlar belli özelliklere göre kendi içlerinde birbirlerine benzeyen birkaç gruptan, tabakadan oluştuklarıdır. Tabaka elemanları birbirlerine benzerler fakat diğer tabaka elemanlarından çok bariz şekilde değişiktirler. Tabaka örneğinde örnek elemanları öyle seçilmektedir ki her bir anakütle tabakası için örnekte temsilci bulunmaktadır.

Araştırma, en genel tanımıyla, birtakım olguların ortaya çıkarılması ve bilgi birikiminin arttırılması için yapılan her türlü sistematik çalışmayı içeren çok yönlü incelemedir. Araştırma, önyargılı ve hatalı kaynakların kontrol altına alınmasına yönelik özel bir dikkat ile karakterize edilir ve bir konunun anlaşılmasını artırmak için kanıtların toplanmasını, düzenlenmesini ve analizini içerir. UNESCO'nun tanımına göre araştırma, insan, kültür, toplum bilgilerinin birikimini artırmak ve bu bilgiyi yeni uygulamalar için kullanmak amacıyla girişilen sistematik yaratıcı eylemleri kapsar. Herhangi bir konu hakkında araştırma yapan kişiye araştırmacı denir.

<span class="mw-page-title-main">Eleştirel teori</span>

Eleştirel teori; Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Max Weber, Karl Marx ve Sigmund Freud'un düşüncelerinin etkisi temelinde; sosyal ve beşeri bilimler bilgisiyle toplum ile kültür inceleme ve eleştirisine dayanan sosyal teori. Eleştirel teori, epistemolojik olarak; nesnelleştirici değil, düşünsel olduğu için doğabilimsel teorilerden farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Veri toplama</span>

Veri toplama kurulan sistematik bir şekilde hedeflenen değişkenler üzerine bilgi toplama ve ölçme işlemidir ve bu sayede, ilgili sorular yanıtlanıp sonuçları değerlendirebilir. Araştırmanın veri toplama bileşeni, fizik ve sosyal bilimler, beşeri bilimler ve işletmeyi de içeren tüm çalışma alanlarında ortaktır. Bir araya getirilen bilgileri ana noktaları toplamamıza yardımcı olur. Yöntemler disipline göre değişiklik gösterse de doğru ve dürüst veri toplamaya yapılan vurgu aynı kalır. Bütün veri toplama çalışmalarının amacı, daha sonra zengin veri analizine çevirecek olan kaliteli kanıtları yakalamak ve ortaya atılan sorulara inandırıcı ve güvenilir bir cevap oluşturulmasını sağlamaktır.

<span class="mw-page-title-main">Microsoft Research</span> Microsoftun araştırma bölümü

Microsoft Research Microsoft'un araştırma bölümüdür. 1991'de, akademik, hükûmet ve endüstri araştırmacılarıyla birlikte teknolojik yenilik yoluyla en son teknolojiyi ilerletmek ve zor dünya problemlerini çözmek amacıyla kuruldu. Microsoft Research ekibi, Turing Ödülü sahibi, Fields madalyası kazanan, MacArthur Fellows ödülü ve Dijkstra ödülü sahibi olmak üzere 1.000'in üzerinde bilgisayar bilimcisi, fizikçi, mühendis ve matematikçiyi çalıştırmaktadır. Microsoft Research, Barselona Süper Bilgisayar Merkezi, INRIA, Carnegie Mellon Üniversitesi, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü, Sao Paulo Araştırma Vakfı (FAPESP), Sosyal NUI ve diğerleri için Microsoft Araştırma Merkezi'ndeki akademik kurumlarla çok yıllı işbirlikçi ortak araştırmalara yatırım yapmaktadır.

Söylem çözümlemesi veya söylem analizi, bir uygulamalı dilbilim alanı ve sosyal bilimlerde kullanılan nitel, yorumlamacı bir araştırma yöntemidir. Bu yorumlama, faaliyeti dolayısıyla "eleştirel söylem çözümlemesi" veya "eleştirel söylem analizi" biçimlerinde de kullanılır. Söylem çözümlemesi eleştirel bir yaklaşımla; söylem aracılığıyla konuşucu tarafından gerçekleştirilen, aktarılan mesajı ve bununla beraber söylemi ortaya koyan kişi veya yapının ideolojisini açığa çıkarmakta kullanılır. Noam Chomsky'nin hocası Zellig Harris, bu kavramı ilk kez 1952 yılında alan yazınında kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nitel araştırma metotları</span> kvalitatif

Nitel araştırma metotları ya da bazen sadece nitel metotlar, nitel araştırmada olayların ve algıların laboratuvar ortamı dışında tümel bir biçimde anlamlarını bulmaya yönelik çalışma- kullanılan yöntem.

Otoetnografi bir nitel araştırma biçimidir. Yazar kendini yansıtmayı ve yazmayı kullanarak ve anekdotal ve kişisel bir deneyimi keşfetmeye ve bu otobiyografik hikâyeyi daha geniş kültürel, politik ve sosyal anlamlara ve anlayışlara bağlamayı çalışır. Otobiyografi, iletişim çalışmaları, performans çalışmaları, eğitim, İngiliz edebiyatı, antropoloji, sosyal hizmet, sosyoloji, tarih, psikoloji, teoloji ve dini çalışmalar, pazarlama, işletme ve eğitim yönetimi, sanat, eğitim, hemşirelik ve fizyoterapi gibi çeşitli disiplinlerde kullanılan, kendini yansıtan bir yazı biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal araştırma</span>

Sosyal araştırma, sosyal bilimciler tarafından sistematik bir plan izlenerek yürütülen araştırmalardır. Sosyal araştırma metodolojileri nicel ve nitel olarak sınıflandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Uygulamalı sosyoloji</span>

Uygulamalı sosyoloji ya da "sosyolojik uygulama", uygulamalı bir ortamda sosyolojik bilgiyi kullanan müdahaleye atıfta bulunur hale geldi. Uygulamalı sosyologlar, toplum destekli polisliğin ve suç önlemenin geliştirilmesi, uyuşturucu mahkemelerinin değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi, şehir içi ihtiyaçların değerlendirilmesi gibi toplumların günlük sorunları çözmelerine yardımcı olmak için sosyolojik yöntemler kullanarak üniversiteler, hükûmet ve özel muayenehane gibi çok çeşitli ortamlarda çalışırlar.

ResearchGate, bilim insanları ve araştırmacıların makalelerini paylaşmaları, soru sormaları, yanıtlamaları ve ortak çalışanlar bulmaları için Avrupa temelli bir ticari sosyal ağ sitesidir. Nature tarafından 2014 yılında yapılan bir araştırmaya ve Times Higher Education'daki 2016 tarihli bir makaleye göre, aktif kullanı sayısı açısından en büyük akademik sosyal ağdır, ancak diğer hizmetlerin daha fazla kayıtlı kullanıcısı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Jennifer Tour Chayes</span> American computer scientist and mathematician

Jennifer Tour Chayes, Kaliforniya Üniversitesi (Berkeley)'nde Bilgi İşlem, Veri Bilimi ve Toplum Bölümünün Yardımcı Dekanı ve Bilgi Okulu Dekanıdır. Berkeley'e katılmadan önce, 2008'de kurduğu Cambridge, Massachusetts'teki Microsoft Research New England'ın Teknik Üyesi ve Genel Müdürü ve 2012'de kurduğu Microsoft Research New York City'de yönetici olarak görev yaptı.

Karşılaştırmalı siyaset, hem bir ülke içindeki hem de ülkeler arasındaki siyasal etkileşimi analiz etmek için karşılaştırmalı yöntemi kullanan siyaset biliminin bir alt alanıdır. Diğer ampirik yöntemleri de kullanarak bu alanda özellikle, siyasi kurumlar, siyasi davranış, çatışma ve ekonomik gelişme gibi konulardaki sorunların sebepleri ve sonuçları incelenir. Belirgin çalışma alanlarına uygulandığında, karşılaştırmalı siyaset, karşılaştırmalı yönetim gibi başka isimlerle de anılabilir.

Maksatlı örnekleme, temasa geçilmesi veya ulaşılması kolay bir grup insandan alınan, rastgelelik içermeyen bir örnekleme yöntemi türüdür. Örneğin bir alışveriş merkezinde veya markette durup insanlardan soruları yanıtlamalarını istemek bir fırsat örneklemesidir. Bu örnekleme yönteminde, insanların müsait olması ve katılmaya istekli olması dışında başka bir kriter yoktur, dolayısıyla basit bir rastgele örneklem oluşturulmasını gerektirmez. Bu tür örnekleme daha çok hazırlık uygulamaları için kullanışlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Araştırma sorusu</span> bir araştırma projesinin yanıtlamayı amaçladığı soru

Araştırma sorusu, "bir araştırma projesinin yanıtlamak üzere belirlediği bir sorudur". Bir araştırma sorusu seçmek, hem nicel hem de nitel araştırmanın önemli bir unsurudur. Araştırma, veri toplama ve analiz gerektirecektir ve bunun için metodoloji büyük ölçüde değişecektir. İyi araştırma soruları, önemli bir konu hakkındaki bilgiyi geliştirmeyi amaçlar ve genellikle dar ve spesifiktir.