İçeriğe atla

Kartonsan grevi

Kartonsan grevi, Kocaeli’ndeki Kartonsan fabrikasında 22 Aralık 2022 tarihinde başlayan grevlerdir.

Arka plan

Kocaeli'nin Başiskele ilçesinde kurulu olan ve 2022’nin ilk dokuz ayında 666 milyon TL net kâr açıklayan bir fabrika olan Kartonsan Karton Sanayi ve Ticaret A.Ş, yıllar içerisinde birçok ülkeye ihracat yapan ve "kâr rekoru" kıran bir işletme durumuna erişmişti.[1] 1967 yılında kurulan fabrika Pak Grup tarafından 2001 yılında satın alındı. Teknolojik gelişmeler ile üretimde otomasyona geçilmesiyle beraber fabrikada çalışan işçi sayısı üçte iki oranında azalmış durumdaydı.[1] Günümüzden 20-25 yıl önce Kocaeli'deki işçiler, ücretler ortalamanın çok üzerinde olduğundan Kartonsan'da "işe girmek ve çalışmak için yarışıyor" iken, günümüzde maaşları asgari ücrete yaklaşmış durumda olduğundan bu durum ortadan kalkmıştı.[1] Bunun yanında fabrikadaki çalışma koşulları nedeniyle "ciddi" sağlık sorunları yaşayan işçilerin de olduğu ve fazla çalışma saatlerinin kendilerini zorladığı işçiler tarafından belirtildi.[2] Fabrikada 170 işçi kadrolu iken, yaklaşık 300 kadar işçi de taşeron olarak çalışıyordu. İşletmedeki en son grev ise 21 yıl önce gerçekleşmişti.[1]

Grev

Selüloz-İş sendikası üyesi olan Kartonsan işçileri, işverenin yüksek enflasyonu karşılamayan teklifini kabul etmedi ve yaklaşık 5-5,5 ay süren toplu iş sözleşme sürecinden sonra işverenle yaşanan anlaşmazlıktan dolayı 170 işçi 22 Aralık 2022 tarihinde greve başladı.[3] İşçiler fabrikanın önünde grev pankartlarını asarak grev çadırları kurdu.[4] İşçiler, talepleri karşılanana dek greve devam edeceklerini belirtti.[5] Şirket ise Türkiye Selüloz, Kağıt, Ağaç ve Mamülleri İşçileri (Selüloz İş) Sendikası'nın grev kararının üzerine, aksi karar alınıncaya kadar imalat faaliyetlerine ara verdi.[6] Şirketin sendika ile sözleşme yapmak üzere devam eden görüşmeler neticesinde anlaşma sağlanamadı ve grev devam etti.[7]

Emek Partisi, grevin başladığı ilk günden itibaren Kocaeli ili genelinde geniş ve yaygın bir dayanışma çağrısı örgütlemeye başladı.[1][8] Stow Metal, Özka Lastik, İpek Kağıt ve Omluksan işçileri grevi desteklemek için ziyaretlerde bulundu.[9] Haluk Levent de grevdeki işçileri ziyaret etti.[10] Türkiye İşçi Partisi genel başkanı Erkan Baş ise grev önlüğü giyerek Kartonsan işçileriyle birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde basın açıklaması yaptı.[11][12]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Gazetesi, Evrensel. "Kartonsan grevine dair notlar: Grev şimdiden kazandırıyor". Evrensel.net. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023. 
  2. ^ Gazetesi, Evrensel. "Kartonsan işçileri: Grevle kazanacağız". Evrensel.net. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023. 
  3. ^ Aydınlık (1 Mart 2023). "Kartonsan grevinde 12 gün geride kaldı: Dirençliyiz, inançlıyız". Aydınlık. 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023. 
  4. ^ "Kartonsan'da grev devam ediyor". Özgür Kocaeli Gazetesi. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023. 
  5. ^ "Kartonsan işçilerinin grevi 33'üncü gününde: 'Kartonsan büyük bir firma ama bizimle birlikte'". Cumhuriyet. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023. 
  6. ^ "KAP". www.kap.org.tr. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023. 
  7. ^ "KAP". www.kap.org.tr. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023. 
  8. ^ "https://twitter.com/EmekKocaeli/status/1620482341700513792". Twitter. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  9. ^ Gazetesi, Evrensel. "Kartonsan'da grev dayanışma ile sürüyor". Evrensel.net. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023. 
  10. ^ "https://twitter.com/haluklevent/status/1621876282823790592". Twitter. 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  11. ^ "Erkan Baş 'grev sözcüsü' oldu, Kartonsan işçilerinin sesini Meclis'e taşıdı". 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Erkan Baş 'grev gözcüsü' önlüğünü giydi, Kartonsan işçilerinin sesini Meclise taşıdı". ilerihaber.org (İngilizce). 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Grev</span>

Grev; çalışanların, yaptıkları işi toplu reddedişinden kaynaklanan iş durdurma eylemidir. Grev genellikle çalışanların yaşadıkları memnuniyetsizliklere karşılık olarak meydana gelir. Grevler, fabrikalarda ve madenlerde toplu işgücünün öneminin arttığı Sanayi Devrimi sırasında önemli hale gelmiştir ancak fabrika sahiplerinin işçilerden çok daha fazla siyasi gücü olması nedeniyle çoğu ülkede grevler çabucak yasa dışı hale getirilmiştir. Çoğu batı ülkeleri 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında grevi kısmen yasallaştırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Türkler</span> Türk aktivist ve sendikacı

Kemal Türkler, Türk sosyalist sendikacı ve siyasetçi. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonunun kurucusu ve ilk genel başkanıdır, Türkiye İşçi Partisinin kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu</span> Türkiyede bir işçi sendikaları konfederasyonu

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, 13 Şubat 1967 tarihinde Türk-İş'ten ayrılan Maden-İş, Lastik-İş, Basın-İş ve bağımsız Gıda-İş, Türk Maden-İş (Zonguldak) sendikaları ve onların genel başkanları olan Kemal Türkler, Rıza Kuas, İbrahim Güzelce, Mehmet Alpdündar ve Kemal Nebioğlu tarafından kurulan işçi sendikaları konfederasyonudur. 12 Eylül Askeri Darbesi ile kapatılmasının ardından 19 Ocak 1992 tarihinde yeniden kurulmuştur. DİSK, bağımsız bir sınıf ve kitle örgütüdür.

<i>Evrensel</i> (gazete) 7 Haziran 1995 tarihinden bu yana Türkiyede günlük yayımlanan bir gazete

Evrensel, 7 Haziran 1995 tarihinden bu yana Türkiye'de günlük yayımlanan bir gazetedir.

15-16 Haziran Olayları, 15-16 Haziran 1970 tarihlerinde Türkiye'de İstanbul merkezli olarak başlayan ve yayılan, Türkiye tarihindeki en büyük işçi eylemlerinden biri.

Lokavt, greve çıkan işçileri işverenin topluca işten uzaklaştırması. Lokavt işçilerin işten çıkarılması değil, işveren tarafından çalıştırılmamasıdır. Lokavt süresince işçilerin iş sözleşmeleri askıda kalır. 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Yasasına göre, işyerinde faaliyetin tamamen durmasına sebep olacak tarzda, işveren veya işveren vekilinin kendi teşebbüsü ile veya bir işveren kuruluşunun verdiği karara uyarak işçilerin topluca işten uzaklaştırılmalarına denir. Toplu iş sözleşmesi sırasında uyuşmazlık çıkması ve işçi sendikası tarafından grev kararı alınması durumunda bu yasa hükümlerine uygun olarak yapılan lokavta, "yasal lokavt", yasal koşullar gerçekleşmeden yapılan lokavta, "yasadışı lokavt" denir.

Toplu İş Sözleşmesi (TİS), işyeri veya işletme düzeyinde, işkolu esasına göre işyeri veya işletmede TİS yapma yetkisini haiz işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan iş sözleşmesidir. Buradan anlaşıldığı gibi, TİS'in işçi tarafında mutlaka işçi sendikası olmalıdır. Ancak işverenin sendika üyesi olması zorunlu değildir.

<span class="mw-page-title-main">İşçi hakları</span>

İşçi hakları, işçi ve işveren ilişkisinde, işçilere tanınan ve insan hakları kapsamına giren yasal haklardır. 1848 de Karl Marx ve Friedrich Engels ile hiddet bulan işçi ve emekçilere gerekli yetki, haklarının verilmesi gerektiğini savunmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Ali Kâğıtçı</span> Osmanlı Türkü kimyager ve mühendis

Mehmed Ali Kâğıtçı, Türk kimyager ve kâğıt mühendisi.

İşveren, çalışanların hakedişlerini ödeyen kişi, şirket ya da organizasyon anlamına gelmektedir. Türkiye'de ise 506 sayılı Kanunun 4. maddesinin 1. fıkrasındaki tarife göre; “Kanunun uygulanmasında 2. maddede belirtilen sigortalıları çalıştıran gerçek veya tüzel kişilerdir.” Türk iş hukukuna göre işveren, hizmet akdine dayanarak başkalarını çalıştıran gerçek veya tüzel kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Erkan Baş</span> Türk siyasetçi

Erkan Baş, Türk siyasetçi ve bilim tarihçisi. Türkiye İşçi Partisinin (TİP) mevcut genel başkanı ve İstanbul milletvekili. 2009 yılı başında Türkiye Komünist Partisi (TKP) genel başkanlığı yaptı, 2014'te Halkın Türkiye Komünist Partisi (HTKP) genel sekreterliği yaptı ve 2017'de TİP'i kurdu. 2018 Türkiye genel seçimlerinde partisinin seçim ittifakı doğrultusunda Halkların Demokratik Partisi (HDP) sıralarından milletvekili seçildi, daha sonra HDP'den istifa ederek yeniden Türkiye İşçi Partisine geçti.

<span class="mw-page-title-main">TEKEL işçi eylemi</span>

TEKEL işçi eylemi, 15 Aralık 2009 tarihinde Türk-İş'e bağlı Tekgıda-İş Sendikası'na kayıtlı TEKEL işçileri tarafından Ankara'da başlatılan ve 4 Şubat 2010 tarihinde 1980 sonrasının en büyük toplu iş bırakma eylemiyle tüm Türkiye'ye yayılan işçi eylemidir. Eylem, ülke çapında gündemin ön sıralarında bulunmasının ve geniş bir kesim tarafından da desteklenmesinin yanı sıra uluslararası çapta destek de kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pevrul Kavlak</span> Türk sendikacı (1962–2024)

Pevrul Kavlak, Türk sendikacı.

Yeni Çeltek olayları ya da Yeni Çeltek direnişi, 12 Eylül Darbesi öncesi süreçte Amasya'da Yeni Çeltek maden bölgesinde işçilerin greve gitmeleriyle başlayıp askerlerin müdahalesi ile büyüyen işçi eylemi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Petrol, Kimya ve Lastik Sanayii İşçileri Sendikası</span>

Türkiye Petrol, Kimya ve Lastik Sanayii İşçileri Sendikası (ya da kısaca LASTİK-İŞ), 1949'da kurulmuş, Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) bağlı olarak petrol, kimya ve lastik iş kollarında faaliyet göstermek üzere örgütlenen sendikadır. Merkezi İstanbul'dadır.

Tariş Olayları, İzmir'de TARİŞ'e bağlı fabrikalarda silah ve patlayıcı madde bulunduğuna dair haberler üzerine 22 Ocak 1980'de TARİŞ'in 5 ünitesinde arama yapan polislere ateş açılması sonucu başlayan olaylar.

Sarı sendika, işçiden çok işverenin menfaatlerini kollayan, sermaye çevreleriyle iş birliği içinde bulunarak işçi haklarının alınmasına yönelik hareketleri engelleyen ve kısıtlayan sendikadır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Tekstil Dokuma ve Deri İşçileri Sendikası</span>

Birleşik Tekstil Dokuma ve Deri İşçileri Sendikası (BİRTEK-SEN), 2022 yılında kurulan tekstil, dokuma ve deri işçileri sendikasıdır. Tekstil iş kolundaki mevcut konfederasyonlara katılmayan, bağımsız bir sendikadır. Gaziantep Başpınar Organize Sanayi Bölgesinin işçileri tarafından sınıf sendikacılığını esas alarak kurulmuştur.

2023 Eskişehir maden grevi, Eskişehir’in Mihalıççık ilçesindeki Yıldızlar SSS Holding’e bağlı Yunus Emre Termik Santrali olarak faaliyet gösteren kömür maden ocağında çalışan Doruk Madencilik işçilerinin maaş, tazminat ve diğer haklarını alamadıkları gerekçesiyle 28 Ağustos 2023 tarihinde başlattıkları ve 31 Ağustos günü kendilerini maden ocağına kilitleyerek açlık grevi kararı almasıyla devam eden grevlerdir.

Patiswiss, 2004 yılında kurulmuş Türkiye merkezli bir çikolata ve tatlı üretimi şirketidir. Şirket, 2017 yılında Elif Aslı Yıldız-Tunaoğlu tarafından satın alındı. Patiswiss kadın istihdamına katkısının yanı sıra Yıldız-Tunaoğlu'nun sosyal medya paylaşımları ve işçi haklarını ihlal ettiği iddiaları ile gündeme geldi.