İçeriğe atla

Kartografya

Kongre Kütüphanesinde bulunan en eski kartografik belge: Akdeniz'i gösteren bir portolan haritası, on dördüncü yüzyılın ikinci çeyreği.
Map of persia. Bowen1747

Kartografya, harita yapımı ve kullanımı bilim, sanat ve teknolojisidir. Harita kavramı geniş kapsamlı olup, coğrafi/mekansal referanslı bilgileri sunan çeşitli grafik gösterimleri ve materyalleri de kapsamaktadır. Bu tanım hâlen geçerli olmasına rağmen güncel bir kartografya tanımı aşağıdaki gibi yapılabilir: Kartografya, mekansal bilgileri analog ya da sayısal biçimde toplayan, modelleyen, yapılandıran, değerlendiren, saklayan, çeşitli ortamlarda anlaşılır ve yansız (objektif) biçimde sunan (coğrafi bilginin kartografik iletişim bağlamında kullanıcıya iletilmesi) bir disiplindir.

Günümüzde kartografik çalışmalar, büyük oranda coğrafi bilgi sistemi (CBS) teknolojisi aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Mekansal veri işleme bağlamında Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) hangi disiplinde uygulanırsa uygulansın, mekansal veriler obje tabanlı bir yapıya dönüştürülmeli, saklanmalı, analiz edilmeli ve kartografik olarak sunulmalıdır. Bu kapsamdaki işlemler ya kartografyanın uygulama alanındadır ya da kartografyanın uygulama alanını tamamlayıcı niteliktedir.

Kartografya alanında çalışan kişiler kartograf olarak adlandırılır. Kartograflar, yeryüzü üzerinde gördükleri gerçek objeleri ya da elde ettikleri bilgiler ile şekillendirdikleri konuları belirli kartografik kurallar çerçevesinde bir haritaya aktarırlar. Bu bilgilerin haritaya aktarılmasındaki amaç, haritaya aktarılan bilginin diğer insanlara ulaştırılması ve diğer bilim dalları tarafından kullanılmasına imkân vermektir.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mühendislik</span> tasarımdan ekipman imalatına kadar ilerleyişi sağlayan işlevler kümesi, uygulamalı bilim

Mühendislik, köprüler, tüneller, yollar, araçlar ve binalar dahil olmak üzere makineler, yapılar ve diğer öğeleri tasarlamak ve inşa etmek için bilimsel ilkelerin kullanılmasıdır. Mühendislik disiplini, her biri uygulamalı matematik, uygulamalı bilim ve uygulama türlerinin belirli alanlarına özel vurgu yapan, geniş bir yelpazede uzmanlaşmış mühendislik alanları’nı kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Coğrafya</span> karasal yüzeyi, bu yüzeyler içerisinde yaşayan toplulukları ve birbirleriyle etkileşim halinde olan bölgeleri, yerleri ve konumları inceleyen bilim

Coğrafya; beşerî (insanî) sistemleri ve yeryüzünü araştıran, bunlar arasındaki ilişkiyi neden-sonuç ve dağılış ilkesine bağlı olarak inceleyen ve sorgulayan bir bilim dalıdır. Yer ve insanlar arasındaki ilişkiler coğrafyanın konusunu oluşturur. Coğrafya sözcüğü Yunanca “γεωγραφία” gaia (yer) ve gráphein sözcüklerinden türemiştir. Türkçesi yerçizim sözcüğüdür. Zamanımızdan 2200 yıl önce coğrafya terimini ilk kullanan kişi Eratosthenes olmuştur. Gregg ve Leinhardt (1994), coğrafyayı 4 özellikle karakterize edilen bir disiplin olarak tanımlamaktadırlar:

<span class="mw-page-title-main">Harita</span> yeryüzünün belirli oranlarda küçültülüp gösterilmesi

Harita, yeryüzünün tümünün ya da bir parçasının belirli oranlarda küçültülmüş bir şekilde bir düzlem üzerinde gösterimidir. Yeryüzü düzleme açılamayan kapalı bir şekil olduğundan küçültme ile birlikte harita projeksiyonları kullanılarak düzleme izdüşüm işlemi de yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey</span> dört ana yönden biri

Kuzey, dört ana yönden biri. Kuzey kutbunu işaret eder.

Harita mühendisliği, yeryüzünün tamamının veya bir parçasının çeşitli tekniklerle metrik anlamda ölçülmesi ve elde edilen mekansal verilerin bilgisayar ortamında işlenip değerlendirilmesi sonrası belirli standartlara veya prensiplere göre harita ve planlara dönüştürülmesi, ayrıca konum ve mekanla ilgili her türlü ölçüm, hesaplama, analiz ve görselleştirme çalışmaları ile ilgilenen mühendislik dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Coğrafi bilgi sistemi</span>

Coğrafi bilgi sistemi (CBS); Dünya üzerindeki karmaşık sosyal, ekonomik, çevresel vb. sorunların çözümüne yönelik mekana/konuma dayalı karar verme süreçlerinde kullanıcılara yardımcı olmak üzere, büyük hacimli coğrafi verilerin toplanması, depolanması, işlenmesi, yönetimi, mekansal analizi, sorgulaması ve sunulması fonksiyonlarını yerine getiren donanım, yazılım, personel, coğrafi veri ve yöntem bütünüdür.

Mekansal Bilişim, mekansal bilginin e-döngüsüdür.

<span class="mw-page-title-main">Harita Genel Müdürlüğü</span>

Harita Genel Müdürlüğü, Millî Savunma Bakanlığı'na bağlı kuruluş olarak asli görevi yurt savunması için gerekli tüm harita ve planların yapılması olan askeri bir birim iken, 2/7/2018 tarihli 703 sayılı KHK'nin 73 üncü maddesiyle, “Harita Genel Komutanlığı Kanunu”nun adı “Harita Genel Müdürlüğü ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun” şeklinde değiştirilerek Genel Müdürlük şeklinde yeniden kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Google Haritalar</span> ayrıntılı yer görüntüleri sağlayan Google Inc.a ait web ürünü

Google Haritalar, Google tarafından hizmete sunulmuş ve ücretsiz çevrimiçi haritalama servisidir. Google Haritalar ayrıca diğer sitelerin de hizmetten yararlanması için API desteği de sunuyor.

<span class="mw-page-title-main">Peyzaj mimarlığı</span>

Peyzaj mimarlığı, doğal ve kültürel kaynakları ve fiziksel çevreyi insan yararı, mutluluğu, güvenliği, sağlığı ve konforu için estetik ve bilimsel ilkeler çerçevesinde ele alan, mekan ve yaşam ortamı oluşturan, biyoçeşitliliği destekleyen arazi planlaması, tasarımı, yönetimi, korunması, onarılması ve denetlenmesi konularını kapsayan eğitim, araştırmalar yapan ve ülkesel, bölgesel, kentsel ve kırsal ölçekte fiziksel planlar içerisinde yer alarak kültürel ve doğal değerlerin korunması ve sürdürülebilirlik adına ekolojik öncelikli projeler üretilmesini sağlayan bir planlama ve tasarım dalıdır.

CBS veya Coğrafi Bilgi Sistemleri, son 10 yılda arkeoloji için önemli bir araç haline gelmiştir. CBS ve arkeoloji kombinasyonu mükemmel bir ikili oluşturmaktadır ve arkeoloji zaman içinde insan davranışının mekansal boyutu çalışmasını gerektirir.

<span class="mw-page-title-main">Jeo uzamsal çözümleme</span>

Jeo uzamsal çözümleme bir takım teknikler uygulayarak istatistiksel çözümleme için ve bir coğrafi veya coğrafi yönlü veriye diğer bilgilendirme teknikleri ile erişimde bir yaklaşımdır. Böyle bir çözümleme genelde, coğrafi temsil ve işleme yeteneğine sahip yazılımlar ile olur ve coğrafi bilgi sistemleri ve Geomatikte kullanımı da dahil olmak üzere karasal veya coğrafi veri setlerine analitik yöntemler uygulanır.

Konum istihbaratı (Kİ), belirli bir sorunu çözmek için coğrafi veri ilişkilerinden anlamlı fikir türetilmesi işlemidir. Bu, bir harita üzerinde kolay referans için, mekansal ve/veya kronolojik birden fazla veri setleri katmanları içerir ve uygulamaları sanayileri yayılmış, kategoriler ve kuruluşların genellikle tüm verilerin %80'inden fazlası bir konum öğesi vardır ve bu konumu doğrudan birçok bilgi setleri ile çizmek olabilecek anlayışları türlü etkilediği kabul edilmektedir. Haritalar, çağlar boyunca bilgi temsil etmek için kullanılmıştır, ama gerçek konum 'istihbaratı' ilk örneği olarak referans olabilir, 1854 yılında Londra'da yapıldı. Ne zaman John Snow haritasını kaplayan kolera yayılması hakkında teoriler ile putları kırmayı başardı. Su pompalarının konumu ile bölgenin tek su pompasına kaynak daraltmak mümkün oldu. Bir harita üzerinde bilgilerin bu tabakalama işlemi, ilişkileri belirlenmesi mümkün oldu ve dönüş içgörülerinin aksi anlaşılmıştır. Bu konum istihbaratının çekirdeğidir bugün.

<span class="mw-page-title-main">Ordu Jeouzamsal Bilgi Merkezi</span>

Ordu Jeouzamsal Bilgi Merkezi Portekiz Ordusu askeri, coğrafi ve kartografi kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Fra Mauro</span>

Fra Mauro Venedik Cumhuriyeti'nde yaşamış İtalyan bir kartograftır. Çizdiği Dünya haritası Fra Mauro haritası olarak bilinir. O zamana dek çizilmiş, en detaylı ve en doğru haritadır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay Araştırma ve Uzaktan Algılama Organizasyonu</span> Bangladeşte uzay teknolojisinin uygulanmasıyla ilgili astronomik araştırmalar yapan kurumu

Uzay Araştırma ve Uzaktan Algılama Organizasyonu veya SPARRSO, Bangladeş'te uzay teknolojisinin uygulanmasıyla ilgili astronomik araştırmalar yapan bir devlet kurumudur. Sparrso, çevresel ve meteorolojik araştırmalarda JAXA, NASA ve ESA ile yakından çalışır. Japon ve Amerikan uydularını kullanan SPARRSO, Bangladeş'deki agro-iklim koşullarını ve su kaynaklarını izlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yandex Haritalar</span> Yandex tarafından geliştirilen bir internet haritalama servisi

Yandex Haritalar, Yandex tarafından geliştirilen bir internet haritalama servisidir. Detaylı bir harita içeriğine sahip olan Yandex Haritalar, trafik sıkışıklığı ve yol tadilatı gibi çeşitli bilgileri de içermektedir. 2004 yılından beri aktif olarak çalışmakta ve hala geliştirilmektedir.

Tarihi coğrafi bilgi sistemleri, geçmişe ait verileri depolayan, görüntüleyen, analiz edebilen ve zaman içerisindeki değişiklikleri ortaya koyabilen bilgi sisteminin adıdır.

Esri uluslararası bir coğrafi bilgi sistemi ve uzamsal veritabanı uygulaması. Jack Dangermond ve eşi Laura Dangermond tarafından 1969 yılında kurulmuştur. Şirket CBS çözümleri sunmaktadır

<span class="mw-page-title-main">Terra incognita</span>

Terra incognita veya terra ignota kartografyada haritalanmamış veya belgelenmemiş bölgeler için kullanılan bir terimdir. İfadenin ilk olarak Batlamyus'un Coğrafya'sında görüldüğüne inanılıyor. 15'inci yüzyılda Coğrafi Keşifler döneminde Batlamyus'un çalışmalarının yeniden keşfedilmesinden sonra tekrar kullanılmaya başlandı. Fransız haritalarındaki eşdeğeri terres inconnues'dir (çoğul) ve bazı İngilizce haritalarda parts unknown [bilinmeyen bölümler] olarak da geçer.