İçeriğe atla

Kartaca Kuşatması (y. 149-146 MÖ)

Başlığın diğer anlamları için Kartaca Muharebesi sayfasına bakınız.
Kartaca Muharebesi
Üçüncü Pön Savaşı

Kartaca harabeleri
TarihMÖ 149-MÖ 146
Bölge
Kartaca
Sonuç Roma zaferi
Kartaca şehri ve devletinin yıkılması
Taraflar
KartacaRoma Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
Hasdrubal BoeotarchScipio Aemilianus
Güçler
500 bin
90 bin asker
410 bin sivil		 80 bin piyade
4 bin süvari
Kayıplar
yaklaşık 450 bin ölü
50 bin esir		 17 bin ölü

Kartaca Muharebesi (MÖ 149-146) Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında savaşılan Pön Savaşlarının üçüncüsünün tek ve son silahlı çatışmasıdır. MÖ 149 yılında bir kuşatma harekâtı şeklinde başlamış ve 146 yılında Kartaca şehri ve devletinin yıkılması ve bir daha ayağa kalkamayacak şekilde tamamen ortadan kaldırılmasıyla sonuçlanmıştır.

Öncesi

İkinci Pön Savaşının ardından geçen yıllar içinde Kartaca ekonomisi gelişmiş ve donanması eski gücüne yaklaşmıştı. Kartaca'nın eski kolonisi Hispania başta olmak üzere Roma hakimiyetindeki bazı bölgelerde yaşanan huzursuzluk ve Roma egemenliğine karşı başkaldırma girişimleri Kartaca'yı hedef tahtasına yeniden yerleştirmiştir.

İkinci Pön Savaşının bitiminden yaklaşık 50 yıl sonra Kartaca, Roma Senatosu tarafından dikte edilen antlaşma koşulları gereğince silahlı kuvvetlere ve orduya sahip değildir. Ordusuz Kartaca, Roma'nın egemenliğini tanımış bir müttefik devlet olan Numidya'nın sürekli saldırılarıyla karşı karşıya kalmakta ve sorunun çözümü için Roma'ya yapılan başvurular karşılıksız kalmaktaydı.

Zamanla Roma'ya olan savaş tazminatlarının ödemesini tamamlayan Kartaca artık kendisini antlaşmanın şartlarıyla bağlı görmeyerek silahlı kuvvet oluşturmaya başlar. Ancak Numidya saldırılarına karşı oluşturulan ordu ilk muharebesinde başarısız olacak ve Kartaca bu kez de Numidya'ya tazminat ödemek durumunda kalacaktır.

Sürekli şüpheyle bakılan Kartaca'nın bu yeni militarizmi Roma Senatosunda değerlendirilecek ve özellikle Cato her konuşmasını Kartaca yokedilmelidir diye bitirecektir.[1]

MÖ 149 yılında Kartaca'yı savaş alanına çekmek için Roma Senatosu Kabul edilemeyecek talepler ileri sürmeye başlar. Asillerin yüzlerce çocuğu rehine olarak talep edilir, sonrasında ise şehrin yıkılıp iç kesimlerde yeniden kurulması istenir. Talepler reddedilince savaş ilan edilir. Başlayan Üçüncü Pön Savaşında Kartaca önceki savaşlarda olduğunun aksine paralı askerlerle değil kendi vatandaşlarıyla ülkeyi savunmak durumunda kalır. Seferberlik ilan eden Kartacalılar ilk Roma saldırılarını püskürtmeyi başarır.

Kuşatma

Kartacalılar yaklaşık iki yıl boyunca kuşatma altında Roma saldırılarına karşı koyar. Şehrin içindeki yaklaşık 500 bin kişi insanüstü bir gayretle şehri büyük bir cephaneliğe çevirir. Roma Senatosu Scipio Aemilianus’u konsül atayarak ordunun başına getirir. Şehre son darbeyi indirmeden once Romalılar limana giriş çıkışı kesmek için bir dalgakıran inşa ederler.

Yenilgi

MÖ 146 yılında Romalılar şehrin surlarını aşmayı başarırlarsa da şehri almaları kolay olmaz. Her bir Kartacalı silahlandırıldığı için Romalılar ev ev mahalle mahalle savaşarak ilerlemek durumunda kalırlar. Sonunda şehir ele geçirilince sağ kalan 50 bin Kartacalı satılmak üzere esir edilir. Şehir bir daha kurulmaması için yerle bir edilir. Fethedilen topraklar ager publicus (Kamu toprağı) olarak devletleştirildiği ilan edilerek Romalı, İtalyan ve yerel çiftçilere verilir.

Etkileri

Kartaca

Savaştan sonra Scipio Aemilianus’a onursal soyadı olarak “Africanus” ismi verilir. Kartaca'nın yakılıp yıkılmasından sonra Romalıların şehrin yeniden aynı yerde kurulmasını engellemek için toprağa tuz attıkları iddia edilse de döneme ait yazılı eserlerde buna dair bir bilgi bulunmamaktadır.[2]

Kaynakça

  1. ^ Latince: Ceterum censeo Carthaginem esse delendam
  2. ^ Şehir Jül Sezar döneminde yeniden kurulacak ve önemli Roma kentleri arasında sayılacaktır. Batı Roma İmparatorluğunun yıkılmasının ardından şehir bir süre Vandalların başkenti olacaktır. Şehir Emeviler döneminde 698 yılında fethedilecektir. Bu dönemden sonra artık Tunis kent merkezi olarak öne çıkmaya başlayacaktır.

Ayrıca bakınız

  • Topyekün savaş

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pön Savaşları</span> Kartaca Savaşları

Pön Savaşları, Kartaca Savaşları olarak da bilinir. Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında, MÖ 264-146 yılları arasında, Akdeniz deniz ticaretini ele geçirmek ve elde tutmak için yapılan ve üç evre olarak gerçekleşen savaşlardır. Döneminin bilinen en geniş çaplı savaşlarıdır. Pön sözcüğü, Latince'deki Punicus sözcüğünden türetilmiş bir sözcük olup "Kartacalı" anlamına gelmektedir ve Kartacalıların Fenike kökenini belirten bir sözcüktür.

<span class="mw-page-title-main">Kartacalılar</span>

Aynı zamanda Kartacalılar olarak da bilinen Pönler kökenleri Fenikelilere dayanan Antik Kartaca halkıydı. Halkın konuştuğu dil olan Pönce, Fenikece dilinin bir lehçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Publius Cornelius Scipio (MÖ 236'da doğan prokonsül)</span>

Publius Cornelius Scipio, bilinen adıyla Scipio Africanus, diğer adlarıyla Afrikalı Scipio, Scipio Africanus-Major, Yaşlı Scipio Africanus veya Büyük Scipio, İkinci Pön Savaşı sırasında general ve Roma Cumhuriyeti'nde bir devlet adamıdır. Birisi aynı adlı Publius Cornelius Scipio olan iki oğlu vardı ki, kendisi sağlık sorunları nedeniyle politik kariyer yapamamıştır, diğer oğluysa MÖ 174'te praetor olan Lucius'tur.

<span class="mw-page-title-main">Zama Muharebesi</span> zama muharebesi

Zama Muharebesi, MÖ 19 Ekim 202 tarihinde II. Pön Savaşının belirleyici muharebesidir.

Mago Barca, Kartacalı Hamilcar Barca’nın üçüncü oğlu, Barca ailesinin üyesi, 2.Pön Savaşlarında önemli rol oynayan; Hispania, Galya ve İtalya’daki Roma ordularına karşı savaşan Kartaca ordu komutanı.

Hamilcar Barca Kartacalı komutan ve devlet adamı, Barca ailesinin başı, Hannibal, Hasdrubal ve Mago’nun babasıdır. Damadı Hasdrubal (Adil) Kartaca ordu komutanıdır. Hamilcar ismi Fenike dilinde “kardeşim” anlamına gelir ve Kartacalılar arasında yaygındır. Barca ise Fenike dilinde “yıldırım” anlamına gelen “barak” kelimesinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hasdrubal Barca</span>

Hasdrubal Barca, Hamilcar Barca'nın ikinci oğlu ve II. Pön Savaşında Kartaca komutanlarından biridir. Hannibal ve Mago Barca'nın kardeşi.

<span class="mw-page-title-main">Messana Muharebesi</span>

Messana Muharebesi, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasındaki ilk askeri muharebedir. Yüzyılı aşkın bir zaman sürecek olan Pön Savaşları'nın başlangıcıdır. Bu dönemde İtalya'nın güneyinde hakimiyetini kuran Roma, giderek Sicilya'da güç kazanmaya başlar. Ancak adada Roma yalnız değildir; batı sahillerinde Kartaca, güneydoğuda ise Siraküza kentinde II. Heiro egemendir. Ayrıca Siraküzalı Agatokles döneminde adaya getirilmiş olan paralı askerler olan Mamertinler de kuzeydoğudaki Messana kenti çevresinde hakimdirler. Agatokles'in ölümü üzerine şehirde denetimi ele geçirmişlerdir.

Agrigentum Muharebesi, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasında yapılan Birinci Pön Savaşının ilk meydan savaşıdır. Muharebe MÖ 262 yılında başlayan uzun bir muhasaranın ardından Sicilya'da yaşanmış ve Roma'nın adada artan hakimiyetinin başlangıcı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lipari Adaları Deniz Muharebesi</span>

Lipari Adaları Muharebesi, Birinci Pön Savaşı sırasında Roma Cumhuriyeti ile Kartaca donanmaları arasındaki ilk silahlı çatışmadır. Bir muharebeden çok bir pusudan oluşan çatışmada Kartaca zafer kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Paralı Askerler Savaşı</span>

Paralı Askerler Savaşı, Pön Savaşları sırasında Kartaca tarafından tutulmuş olan paralı askerlerin Kartaca'ya karşı günümüzdeki Libya bölgesindeki yerli halkla beraber giriştikleri ayaklanmaların genel adıdır.

Lilybaeum Muharebesi, Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki İkinci Pön Savaşı'nın ilk deniz muharebesidir. Kartaca, Sicilya'ya bir dizi baskın düzenlemek için 35 ağır savaş gemisi göndermişti. İlk baskının Lilybaeum'a yapılması planlanmıştı. Siraküza Kralı II. Hiero'nun verdiği alarm üzerine 20 ağır savaş gemisinden oluşan bir Roma donanması harekete geçmiş ve muharebede birkaç Kartaca savaş gemisini ele geçirmiş, Kartaca baskınını başarısız kılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Pön Savaşı</span> M.Ö 218 ile 201 yılları arasında Roma ile Kartaca arasında gerçekleşen ikinci savaş

İkinci Pön Savaşı ya da diğer adlarıyla Hanibal Savaşı, Kartaca Savaşı MÖ 218 - MÖ 201 yılları arasında Roma ve Kartaca devletleri arasında batı ve Doğu Akdenizde meydana gelmiş büyük savaştır. Numidyalı ve Berberi kabilelerinin ve diğer Avrupa uluslarınında katılımıyla geniş çapta bölgeyi etkilemiştir. Pön Romalılar'ın Kartacalılara verdiği isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Kartaca</span> Fenikeli şehir devleti ve imparatorluğu

Kartaca İmparatorluğu veya daha bilinen şekilde Kartaca,, MÖ 814 yılında Tunus yarımadasında kurulmuş olan bir Fenike kolonisi ve şehir devletidir. Bu şehir devletinin siyasî etki alanı MÖ 7. yüzyıldan MÖ 3. yüzyıl kadarki dönemde Kuzey Afrika sahillerinin büyük bir kısmı ile İber yarımadasının sahillerinin büyük bir kısmını ve batı Akdeniz adalarını ihtiva etmekte idi.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Pön Savaşı</span>

Üçüncü Pön Savaşı, MÖ 149 - MÖ 146 döneminde eski Fenike kolonisi olan Kartaca Cumhuriyeti ile antik Roma Cumhuriyeti arasından yapılan üçüncü ve son savaştır.

Lilybaeum Kuşatması, Birinci Pön Savaşı'nde Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki MÖ 249'de yapılan bir kuşatma muharebesidir. Bu muharebede Roma Cumhuriyeti'nin o yılki iki konsülü, "Publius Claudius Pulcher" ve "Lucius Junius Pullus" ile "Gaius Atilius Regulus Serranus" ve "Lucius Manlius Vulso Longus" komutalarındaki yaklaşık 100.000 kişilik bir donanma ve ordu, Kartacalı general Himilco komutasında Lilybaeum kalesini savunan yaklaşık 10.000 kişilik nispeten çok küçük bir Kartaca ordusunu bu kalede kuşattı. Bu kuşatma devam etmekte iken Drepana Deniz Muharebesi yapıldı; bu deniz muharebesini Kartaca donanması kazandı ve galip gelen Kartacalılar Roma ordusunu Sicilya'ya getiren donanma filosunu tahrip ettiler. Bunun üzerine Romalı ordusu Lilybaeum Kuşatması'nı kaldırıp geri çekilmek zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Scipio Aemilianus</span>

Scipio Aemilianus Romalı devlet adamı, politikacı ve asker. Üçüncü Pön Savaşı ile Kartaca'yı tarihten silen ve hafızalara kazınan helenofil Romalı.

<span class="mw-page-title-main">Ebro Antlaşması</span>

Ebro Antlaşması, MÖ 226'da Kartaca kralı Hasdrubal ve Roma Cumhuriyeti arasında imzalanan, İberya'daki Ebro Nehri'ni Roma ve Kartaca arasındaki sınır olarak belirleyen bir antlaşmaydı. Antlaşmanın şartlarına göre; Roma, nehrin güneyine doğru genişleme politikası izlemediği sürece aynı şekilde Kartaca da Ebro'nun kuzeyine yayılmayacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Drepana Kuşatması</span> MÖ 249dan 241e kadar süren Birinci Pön Savaşı kuşatması

Drepana Kuşatması, Birinci Pön Savaşı sırasında MÖ 249'dan 241'e kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Jugurthine Savaşı</span>

Jugurthine Savaşı, Roma Cumhuriyeti ile Kuzey Afrika kıyısında bulunan, yaklaşık olarak günümüzdeki Cezayir'e denk gelen Numidya Krallığı'nın kralı Jugurtha arasında gerçekleşen silahlı bir çatışmaydı. Jugurtha, Numidya kralı Micipsa'nın yeğeni ve evlatlık oğluydu. Micipsa'nın tahtına geçmek için rakiplerini suikast, savaş ve rüşvet yoluyla alt ederek iktidara geldi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.