İçeriğe atla

Karsak, Orhangazi

Karsak
Mahalle
Harita
Mahallenin haritadaki yeri
Koordinatlar: 40°24′11″N 29°15′29″E / 40.403°K 29.258°D / 40.403; 29.258
Ülke Türkiye
İlBursa
İlçeOrhangazi
Coğrafi bölgeMarmara Bölgesi
İdare
 • YöneticiMuhtar[1]
İhtiyar heyeti[1]
Nüfus
 (2000)[2]
459
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0224
İl plaka kodu16
Posta kodu16800

Karsak, Bursa ilinin Orhangazi ilçesine bağlı bir mahalledir. 20. asır bașında Ermeniler, Rumlar, Balkan Muhacirleri, Batum göçmenleri yașamakta idi.[3] Köyün adının anlamı olan Karsak Eski Türkçe'de “Bozkır Tilkisi” anlamına sahiptir ayrıca Kuman-Kıpçaklar'da bir totem olarak Karsak Tilkisini kullanmıştır ve Karsak Kuman-Kıpçaklar arasında bir boy adı olarak kullanılmıştır.[4][5]

Tarihçe

Karsak kelime manası olarak Eski Türkçe'de Bozkır Tilkisi demektir.[4]

Eski Türkçede “Karsak” karnının altı beyaz 75–80 cm. boyundaki çöl tilkisinin adıdır. Bu hayvanı totem edindiklerinden Kıpçaklar’ın “Karsak ” boyuna da bu ad verilmiştir.

İznik gölü havzasında Bizans-İznik İmparatorluğu döneminde iskan edilen Hristiyan Türklerin'de olduğu bilgileri güncel araştırmalar sonucu ortaya çıkarılmıştır. Güvenli taraflarında bir kale yeride mevcuttur. Bu kale ve kalıntılara bazı Rum ve Ermeni taraflı tarih yazarları tarafından onların eseri diye tanıtılsada bunlar gerçeği yansıtmamaktadır.

Karsak Köyü Kuman-Kıpçaklar tarafından kurulmuştur. İznik İmparatorluğu Arazilerini ve Şehirlerini yağmalayan efrafta başıboş dolaşan Kıpçaklar İznik İmparatorluğu arazilerine zarar vermelerini engellemek ve onların askeri yeteneklerinden faydalanmak isteyen İmparator III. İoannis Vatatzes, İznik İmparatorluğu hizmetine aldığı bu Kıpçaklardan bir kısmını Trakya ve Makedonya'da bir kısmını da Anadolu'da Menderes Havzasına (Menderes nehri ve çevresine) bir kısmını ise Frigya ve Bitinya topraklarına (Günümüzde Ankara, Afyon, Eskişehir, Bolu, Düzce, Kastamonu, Sakarya, Zonguldak), İznik İmparatorluğu ve Latin İmparatorluğu topraklarına, Moğol ve Selçuklu tehlikesinden korunmak için yerleştirildiler. Bugün bu illerdeki Kıpçak-Kuman asıllı köyler bu tarihte Anadolu'ya girmiştir.

Yalova üniversitesi öğretim üyesi Cihan Yalvar'ın Yalova'da bulduğu İznik İmparatorluğuna bağlı lejyoner Türk yerleşimi ve eldeki veriler bölge'de birçok Şelçuklu, Osmanlı öncesi Türk unsuru olduğunu göstermektedir. Hatta bazı Bizans tarihçileri Hristiyan Türklerin Anadolu ve Batıda ki Türkleşme hızını artırdığını belirtmektedir...

"Dönemin İznik İmparatoru İoannes Dukas Vatatzes (1221-1254) tarafından Balkanlar’ı harab eden Kuman-Kıpçaklar’ın bir kısmını 1241 yılında dinlerini değiştirmek suretiyle Anadolu’nun farklı yerlerine yerleştirilmişlerdir."

Bizans kaynaklarında ilk defa 1078'de görülen Kuman-Kıpçaklar, İmparator I. Aleksios Komnenos döneminden itibaren Bizans ordusunda paralı asker olarak görev almaya başladılar. 1204 yılında gerçekleşen IV. Haçlı Seferleri sonrasında kurulmuş olan İznik İmparatorluğu ve İstanbul'da kurulan Latin İmparatorluğu’nun ordularında da onları görmek münkündü. İznik İmparatoru III. İoannes Vatatzes tarafından 1241 yılında 10 bin ve üzerinde Kuman-Kıpçak’ın aileleri ile Anadolu’nun çeşitli yerlerine özellikle de Batı Anadolu’ya yerleştirildikleri bilinmektedir. Sözü edilen bu yerleşim yerlerinin izlerini günümüze dek sürmek mümkündür.

Yer adlarındanda anlaşıldığı gibi ve eldeki veriler ışığında Karsak bir Hristiyan Türk köyüdür.

Köyün hangi tarihte kurulduğu bilinmemekle beraber köyde bulunan eski kilise enkazından ve Maşatlık mevkiindeki Rum ve Ermenilere ait mezarlardan anlaşılacağı üzere Karsak köyü Bizans İmparatorluğunun veya İznik İmparatorluğunun bölgeye egemen olduğu bir zamanda kurulmuştur.

Cumhuriyet dönemine kadar köyün ekseriyetini Rumlar ve Ermeniler teşkil ediyordu. Cumhuriyetten sonra Trakya’dan ve Batum'dan gelen göçmenler, Rum ve Ermenilerin yerini almışlardır.[3][5][6]

Coğrafya

Bursa iline 42 km, Orhangazi ilçesine 11 km uzaklıktadır.

Avdan Dağları’ndan inen sular köyün içinden geçerek Karsak deresine bağlanmaktadır. Karsak deresi mitolojide Asianios ya da Cius ırmağı olarak anılmaktadır.

Nüfus

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2007
2000 459
1997 452

Kaynakça

  1. ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2010. 
  3. ^ a b "Nişanyan Yer Adları: İndex Anatolicus". 3 Mart 2024. 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024. 
  4. ^ a b "Karsak". lugatim.com. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ a b Erdem, İlhan (9 Nisan 2023). "ORHANGAZİ KARSAK KÖYÜ VE KUMAN KIPÇAKLAR (1)". 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024. 
  6. ^ "İslamiyetten Önce Türkler, Doğu Avrupa'nın Efendileri Kuman-Kıpçaklar". Derin Tarih. 1 Şubat 2023. 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rum</span>

Rum, Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşamış ve Roma yurttaşı haklarına sahip olmuş halk veya kişidir. Bu kimselerin çeşitli etnisiteye sahip bireylerden oluşan bir topluluk olmalarına karşın ilerleyen zamanda bu kimselerin konuştukları Latinceyi bırakarak Yunancayı benimsemeleri ve çoğunluğun Müslümanlardan oluştuğu yerlerde yaşamaları nedeniyle daha sonradan bu kelime, Yunanistan dışında Müslüman ülkelerde oturan Yunan asıllı kimseleri ifade etmek için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cumalıkızık</span>

Cumalıkızık, Türkiye'nin Bursa ilinin Yıldırım ilçesine bağlı bir mahalledir. Bursa şehir merkezine 11 kilometredir. Ortalama 20 dakikada ulaşım sağlanır. Uludağ'ın kuzey eteklerinde kurulmuş ve hâlen yaşayan beş Kızık köyünden biridir. Diğer Kızık köyleri şunlardır: Değirmenlikızık, Fidyekızık, Hamanlıkızık ve Derekızık. Bayındırkızık, Dallıkızık, Kızık, Bodurkızık, Ortakızık, Camilikızık, Kiremitçikızık, Kızıkşıhlar ve Kızıkçeşme ise günümüze ulaşamamıştır. Cumalıkızık Etnografya Müzesi burada bulunmaktadır. 2000'de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilen Cumalıkızık, 2014'te Bursa ile birlikte Dünya Mirası olarak tescil edildi.

Köse Mihal, Mihaloğullarının atası. Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş döneminde Osman Gazi'nin silah arkadaşı olan Mikhael Kosses, İslamiyeti seçerek Osmanlı saflarına geçen ilk önemli Bizanslı komutandır. Mihaloğullarının atası Mikhael Kosses, Müslüman olduktan sonra Osman Gazi'nin teklifiyle Abdullah adını almış, adı Abdullah Mihal Gazi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Saruhanoğulları Beyliği</span> Saruhanoğulları Beyliği veya Saruhanlılar Batı Anadoluda özellikle Manisa ve çevresinde hüküm sürmüş Kuman-Kıpçak veya Oğuz kökenli bir Türk beyliği

Saruhanoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin çökmesi ve dağılmasıyla başlayan Anadolu Beylikleri döneminde, 14. yüzyıl başlarında kökenlerinin Oğuzlardan olan Türkler veya bir başka iddiaya göre Manisa bölgesindeki yer adlarından ve bazı maddî işaretlerden yola çıkılarak Kıpçak olduğu belirtilen beylik. Bölgede Kıpçak boylarına ait adların Harezm emîrleriyle gelenler yanında İznik İmparatoru III. İoannis Vatatzes'in döneminde 1241-1250’lerde Trakya’dan getirtilip Batı Anadolu'ya, Menderes vadisi ve Frigya, Bitinya olmak üzere sınırlara yerleştirilmiş olan Kuman/Kıpçaklar’la ilgili olmasının akla yakın olduğu düşünülür. Ancak Saruhanoğullarını bunlara bağlama konusunda delil olmadığı söylenir. Bu bakımdan Saruhan Bey’in de Selçuklu uç bölgesinde yerleşmiş emîrlerden biri olması dışındaki görüşlerin şimdilik kesin olmadığı belirtilir. Batı Anadolu’da Manisa ve çevresinde, Gediz Nehri havzasında Menemen, Gördes, Demirci, Kemalpaşa, Turgutlu, Ilıca ve Akhisar gibi kent ve kasabalarda ağırlıklı olarak kurulmuş bir Türk beyliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Yörükler</span> Göçebe Türk topluluğu

Yörükler, göçebe olan, çoğunlukla Anadolu dağlarında ve kısmen Balkan Yarımadası'nda yaşayan Oğuz kökenli bir Türk alt grubudur. Balkanlar'daki Yörükler, Kuzey Makedonya'nın doğu kesimlerinden Bulgaristan, Yunanistan ve Güney Trakya'ya kadar geniş bir alana yayılmıştır. İsimleri, "yürümek" anlamına gelen "yürü" fiilinden türemiştir, yürük olarak da adlandırılırlar. Yörükler, diğer sancaklar gibi bir toprak birimi değil, Osmanlı İmparatorluğu'nun ayrı bir örgüt birimi olan Yörük Sancağına bağlıydı.

<span class="mw-page-title-main">Gagavuzlar</span> Güney Moldova ve güneybatı Ukraynanın Türk etnik grubu

Gagavuzlar ya da Gagauzlar, bugünkü Moldova Cumhuriyeti'nde, başta Gagavuzya olmak üzere kuzeydoğu Bulgaristan, Ukrayna, Romanya ve Yunanistan'da yaşayan, çoğunluğu Ortodoks Hristiyan olan bir Türk halkı. Ayrıca Trakyanın yerli halkı Müslüman Gacalların ve Marmara, Batı Karadeniz'in yerli halkı olan Manavların Yörük olmayan katmanının nüfusunun Gagavuzlardan geldiğine inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kıpçaklar</span> 11.-14. yüzyıllarda Doğu Avrupa, Balkanlar, Batı ve Doğu Anadolu, Kafkasya ve Orta Asyada yaşamış bir Türk halkı

Kıpçaklar veya Kumanlar, eski Türk halklarından biridir. Dilleri Kıpçakça olup üç kol halinde gelişim göstermiş ve daha sonra da Kıpçak dillerine kaynaklık etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İznik İmparatorluğu</span> 1204te Bizans İmparatorluğunun Haçlılar tarafından yıkılmasından sonra kurulan Bizans ardıl devleti

İznik İmparatorluğu ya da İznik ''Rum'' İmparatorluğu, Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Batı Avrupalı ve Venedikli orduların 1204 yılında Konstantinopolis'e gelip şehri talan etmesi ve şehirde Katolik Hristiyanlar idaresinde bir Latin İmparatorluğu'nun kurulmasının ardından Bizans İmparatorluğu asilleri tarafından kurulan Yunan devletlerinden en büyüğüdür. 1204 ile 1261 arası hüküm sürmüştür. İznik Rum İmparatorluğunun resmen, kültürel ve dinsel başşehri İznik olmakla beraber, ikinci hükümdar olan III. İoannis ve sonraki imparatorlar hükümdar sarayı yerleşkesi ve efektif idari merkezi olarak Kemalpaşa’yı kullanmışlar ve bu imparatorluk Kemalpaşa’dan idare edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kumanlar</span> 11.-14. yüzyıllarda Doğu Avrupa, Balkanlar ve Batı Anadoluda yaşamış bir Türk halkı

Kumanlar, 11. yüzyıl ile 14. yüzyıl arasında Doğu Avrupa’da yaşamış bir Türk halkı. Tarihte, Kıpçaklar ile aynı birlik içinde bulunmuş, bu yüzden de zamanla Kıpçaklar ile birlikte anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Manavlar</span> çoğunlukla Doğu Marmara ve Güney Marmarada yaşayan yerleşik yerli Türk halkı

Manavlar, Manav Türkmenleri veya Manav Türkleri; kuzeybatı Anadolu'da yaşayan Hanefi Sünni yerleşik Türk Halkıdır.

Uz Hanlığı, 11. yüzyılda kurulan bir Türk hanlığıdır.

Alanlar, İskit-Sarmat kökenli göçebe halk. MÖ dönemlerde bugünkü Kazakistan topraklarında yaşamaktaydılar. Miladi dönemin başlangıç yıllarında ise Alanların büyük bir bölümü Volga ırmağını geçerek Don ırmağı civarlarına, Kırım ve Kuzey Kafkasya topraklarına gelerek bu bölgelerde uzun yıllar hakimiyet kurmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Aktaş, Akçakoca</span>

Aktaş, Düzce ilinin Akçakoca ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Koçullu, Akçakoca</span> Düzce ilinin Akçakoca ilçesine bağlı bir köy

Koçullu, Düzce ilinin Akçakoca ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Mihail</span>

VIII. Mihail Paleologos, 1259-1282 arasında Bizans İmparatorluğu'nu yönetmiştir. VIII. Mihail, 1453'te Osmanlı Devleti tarafından İstanbul'un Fethi'ne kadar, Bizans İmparatorluğu'nda hükmünü sürdüren, Paleologos Hanedanı'nın kurucusu olmuştur. 1261'de Konstantinopolis şehrini Dördüncü Haçlı Seferi sonucu kurulan Latin İmparatorluğu elinden almış ve İznik İmparatorluğu'nu değiştirerek Bizans İmparatorluğu'nu yeniden kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">III. İoannis</span>

III. İoannis Dukas Vatacis (y. 1192, Dimetoka - 3 Kasım, 1254, Kemalpaşa 1221-1254 yılları arasında İznik İmparatoru olmuştur. İoannis Dukas Vatacis çok büyük bir olasılıkla general Basileios Vatacis'in oğludur ve babası Bizans imparatorları olan II. İsaakios ve III. Aleksios'in adı bilinmeyen bir kuzeninin oğludur. Asker bir aileden gelen ve şahsen başarılı bir asker olan İoannis 1212'de birinci İznik İmparatoru olan I. Theodoros tarafından İrene Laskarina adlı kızına koca olarak seçilmiş ve düğün yapılmıştır. I. Theodoros üç evlilik yapmakla beraber, tahtına varis olacak bir erkek oğlu olmamış ve vâris olarak damadı general İoannis Vatacis'i seçmiştir.

Gacallar ya da Müslüman Gagavuzlar; asıl Gacallar Balkanlar'da kuzeydoğu Bulgaristan'ın Deliorman bölgesinde ve çevresinde, sanal Gacallar ise Türkiye'nin Doğu Trakya bölgesinde yaşayan bir Türk topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Elmalık, Yalova</span>

Elmalık, Yalova ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kazımiye, Yalova</span>

Kazımiye, Yalova ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.

Anadolu'daki Kıpçaklar, İznik İmparatoru III. İoannes Vatatzes tarafından ve III. İoannes'in Ardından gelen İznik İmparatorlarınca Batı Anadolu'ya 1222-1261 Yıllarında yerleştirilen Kıpçak-Kumanlar olduğu bilinmektedir. Ayrıca Latin İmparatorluğun'da ve Bizans İmparatorluğun'da da Kıpçak-Kumanların Paralı Askerlik yaptığı bilinmektedir, çoğu Tarihçiye göre Balkanlar'dan Anadolu'ya Kalabalık Kitleler halinde transfer edilen Kuman-Kıpçaklar Türkmenlerle kaynaşmış ve Batı Anadolu coğrafyasının Türkleşmesini sağlamıştır. Ayrıca Kafkasya, Horasan, Balkanlar'dan Anadolu'ya gelen Kıpçaklar olduğu bilinmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.