İçeriğe atla

Kars Müzesi

Kars Müzesi 1959 yılında kurulmuştur ancak bugünkü hizmet binasına 1980 yılında taşınmıştır. Bu müze Kars'ın en büyük müzesidir.

Birçok uygarlığa binlerce yıldan bu yana ev sahipliği yapan Kars'ta ilk olarak 1959 yılında müze memurluğu kurulmuştur. Daha sonra, arkeolojik kazıların ardından eser sayısının çoğalmasıyla birlikte Kümbet Cami (Havariler Kilisesi) müzeye dönüştürülmüştür. 1978 yılında daha büyük bir müzeye gereksinim duyularak 1981 ́de açılışı yapılan Modern Kars Müzesi günümüzdeki arkeolojik, etnografik ve taş eserlerin sergilendiği müzeler arasında yer almaktadır. Müze 3600 fazla esere ev sahipliği yapmaktadır.

Tarihçe

Kafkaslardan Anadolu'ya girişte ilk yerleşim merkezi olma özelliğini taşıyan Kars şehri birçok uygarlığın geçişine tanıklık etmesi sebebi ile binlerce yıldan bu yana iskan edilmiş antik bir yerleşim merkezi özelliğine sahiptir. İpek Yolu üzerinde yer alan Antik Anı Ören Yeri'nin ve bölgedeki yoğun Arkeolojik yerleşmenin oluşturduğu taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarının korunması ihtiyacını karşılamak üzere ilk olarak 1959 yılında Vilayet konağında Müze Memurluğu kurulmuştur. Sonrasında bölgeden toplanan eserlerin çoğalması sebebiyle 1964 yılından 1978 yılına kadar Kümbet Camii olarak da bilinen Havariler Kilisesi müzeye dönüştürülerek sergileme yapılmıştır. Sonuçta 1978 yılında İstasyon Mahallesi'nde yeni yapılan modern müze binası 1981 yılında hizmete açılmıştır. Modern Kars Müzesi günümüzde Arkeolojik, Etnografik ve Taş eserlerin sergilendiği müzeler arasında yer almaktadır.

Müze Binası

1981 yılında açılan Modern Kars Müzesi'nde, objeler iki kat üzerinde sergilenmektedir. Müzenin zemin katında Eski Eser Deposu, Bürolar ve Arkeolojik Eser Salonu; birinci katta ise Etnografik Sergi Salonu ve Lojman bölümleri vardır. Ayrıca, müze bahçesinde de tarihî eserler yer almaktadır. Müze binası 1400m² kapalı alana sahip olup, binanın idari ve depo bölümleri 500m², teşhir salonları ise 900m²'den oluşmaktadır.

Arkeoloji Salonu

Paleolitik Dönem Eserleri

Müzenin zemin katındaki salonda Paleolitik Dönem eserlerine rastlamak mümkündür. 1971 yılında ünlü Türk Arkeolog Prof. Dr. Kılıç Kökten tarafından Kağızman´da yapılan kazılarda ortaya çıkan taş el baltaları, çakmak taşı, mikrolitler, kazıyıcı ve kesici aletler bulunarak sergilenmektedir. M.Ö 13. bin yılda iskân gören Kağızman´daki mağarada Anadolu´daki en eski yerleşim merkezlerinden birisi olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, Buzul Çağı´nın sonunda yani iki milyon yıl önce yaşayan dinozorlara ait bir bilek kemiği de bu seksiyonda bulunmaktadır.

Eski Tunç Eserler

M.Ö 3 bin yılında yani Eski Tunç Çağı´nda Kafkaslardan Anadolu´ya gelen Hurriler´e ait siyah perdahlı kiremit olarak bilenen pişmiş toprak eserler Ani Ören Kenti´nde bulunarak müzede sergilenmeye başlanmıştır. Ayrıca, yine aynı döneme ait baltalar, iğneler, fibulolar, yüzükler, delici aletler ve ağırşaklarda bu salonda sergilenmektedir.

Urartu Dönemi Eserleri

Van Gölü´nden, Çıldır Gölü´ne kadar büyük bir alanda krallık kuran Urartular döneminden kalma Sarıkamış-Micingirt Köyü´nde bulunan iki adet bronz Urartu kılıcı ile bir bronz savaş kemeri, bronz bilezikler, akik boncuklar ve pişmiş toprak boyalı vazolar bu salonun en önemli eserlerindendir.

Sikkeler

Müzede sergilenen sikkeler, Grekler, Romalılar, Partlar, Bizans İmparatorluğu, Anadolu Selçuklu Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerine aittir. Altın, gümüş, bakır, kurşun madeninden yapılan sikkeler kronolojik olarak sergilenmektedir. Koleksiyonda toplam 415 sikke bulunmaktadır.

Diğer Eserler

Bu eserlerin yanı sıra müzenin bu salonunda, zahire küpler, Romalılar, Bizanslılar, Geç Hristiyan Dönemleri ve Selçuklu Hanedanına ait birçok obje ziyaretçilerin en ilgi duydukları eserler arasında yer almaktadırlar. Müzede taştan yapılma birçok eser de mevcuttur. Bu eserler arasındaki hayvan şekilleri ve iki aslanı kollarının arasına almış vaziyette canlandırılmış Selçuklu devrine ait taştan mitolojik tasvir bulunmaktadır. Ayrıca, çeşitli uygarlıklara ait mezar taşları da dikkat çekicidir. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait çoğunluğu mimarî yapılar olduğu sanılan yazılı kitabeler de müzedeki o dönem yaşantısından izleri günümüze taşımaktadır.

Etnografya Salonu

Müzenin birinci katında sergilenen etnografik eserler, 18 ve 19. yüzyıllarda Osmanlı Dönemine ait yöresel giysiler, mutfak kapları, halı-kilimler, silahlar ve el yazması Kuran-ı Kerimlerden oluşmaktadır. Bunun yanı sıra, oldukça zengin bir koleksiyon da vardır.

Etnografik Eşyalar

Kars ve çevresinden derlenmiş olan dokuma örneklerinden halı, kilim, heybe, at çulu, farma halı, yastık yüzleri, seccadeler ile bakır ve tunçtan mamül kazanlar, siniler, tepsiler, taslar, ibrikler, yamaklar (küçük kazan veya yardımcı kap), debbeler (kavurma kabı), kevgir leğeni, sahan, havan ve kaşık gibi mutfak eşyaları, altın ve gümüş işlemeli hançer, kama ve kılıç filintalar, çakmaklı ve toplu tabancalar, demir ve tunç baltalar ile barutluklar gibi silahlar, el ve matbu baskılı eski kitap fermanlar (vesika), gazeteler, çanta ve yazı takımı gibi yazılı eserler; çadırların içinde bölmeler oluşturmak için çubuklar üzerine değişik renklerde iplikler sarılarak kilim gibi desenlendirilmiş çadır çıtı, yöreye ait kaftan, cepken, üç etek, bel kuşağı, baş örtüsü, göğüslük (tor), duluk ipi, saç bağı, şal kuşak ve çoraplar gibi günlük giysiler; gümüş işlemeli eyer takımı, deve çakları, baston, sopa, gümüş, kırbaç, fayton fenerleri, gümüş işlemeli saatler ve gümüş köstekleri, gümüş muskalıklar, gümüş tabakalar, gümüş kehrubar, oltu taşı, koka mercan, sedef olmak üzere tesbih ve ağızlıklar, nargile, şamdanlar, lambalar, semaverler, süt takımı, şekerlik, maşa, gümüş kemerler, gümüş bilezikler, tepelikler gerdanlıklar ve başlıklardan (kofik) oluşmaktadır. 1254 adet etnografik eser mevcuttur.

Müze Bahçesi

Müzenin ana caddeye bakan tarafındaki bahçede ise; çeşitli Türk boylarının Kars ve çevresinde kullanmış oldukları koç, koyun, kuzu ve atları tasvir eden taş eserler ile Selçuklu ve Osmanlılar´a ait yazılı kitabeler ve mimari parçalar mevcuttur. Müzenin kuzey tarafında ise; Kâzım Karabekir Paşa'ya 1921 Kars Antlaşması sırasında bir iyi niyet jesti olarak Ruslar tarafından hediye edilen tarihi Beyaz Vagon bulunmaktadır. Kazım Karabekir, o dönemlerde çalışmalarını bu vagonun içinde yapardı. Kendisi daha sonra bu vagonu Kars Vilayeti´ne bırakmıştır.

Koleksiyon

Kars Müzesi arkeolojik eser salonlarında Paleolitik, Neolitik, Kalkolitik, Erken Tunç çağları, Urartu, Roma, Doğu Roma, Selçuklu ve Beylikler dönemlerine ait eserler kronolojik olarak sergilenmektedir. Etnografya salonunda ise 18-19. yüzyıla ait dokuma halı ve kilimler, gümüş kemerler, el yazması Kuran-ı Kerimler, mutfak kapları ile süs eşyaları sergilenmektedir. Müze bahçesinde ise 13 ve 14. yüzyıllara ait Akkoyunlu ve Karakoyunlu Dönemi koç ve koyun mezar taşları bulunmaktadır. Kars Müzesi bir bölge müzesi konumunda bulunduğundan müzede sergilenen eserler Kars, Ardahan, Ağrı ve Iğdır illerinde bulunan taşınır kültür varlıklarından oluşmuştur. Müzedeki arkeolojik eserler başta Ani Örenyeri'nde sürdürülen kazılardan ya da bölgedeki yüzey araştırmalarından gelen eserlerden oluşmaktadır. Etnografik eserler ise Kars, Ardahan, Ağrı ve Iğdır illerinden satın alma yoluyla müzeye kazandırılan eserlerden oluşmaktadır. Koleksiyonda 2014 arkeolojik eser bulunmaktadır.

Dış bağlantılar

  • Kültür Bakanlığı- Kars Müzesi Sayfası
  • Doğunun Denizi-Van Gölü ve Doğu Anadolu, (Ed. Bülent Özükan), Boyut Yayın Grubu, İstanbul 2004, s. 36.
  • https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44110/kars-muze-mudurlugu.html
  • https://kars.ktb.gov.tr/TR-54869/kars-arkeoloji-ve-etnografya-muzesi.html
  • https://muze.gov.tr/muze-detay?SectionId=KAS01&DistId=MRK

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alanya Arkeoloji Müzesi</span> Müze

Alanya Arkeoloji Müzesi, Antalya ili Alanya ilçesinde bulunan müze.

<span class="mw-page-title-main">Çorum Müzesi</span>

Çorum Müzesi, Çorum il merkezinde bulunan bir arkeoloji ve etnografya müzesidir. Müzede Alacahöyük, Boğazköy, Hattuşaş, Pazarlı ve Kuşsaray gibi arkeolojik kazı merkezlerinden çıkarılan buluntular sergilenmektedir. Çorum Müzesi ilk olarak 13 Ekim 1968 tarihinde, günümüzde kullanılmayan ilk binasında hizmete girmiştir. 1968 yılından itibaren 33 yıl hizmet veren müze binası, arkeolojik kazılardan elde edilen eserlerin yoğunluğu nedeniyle ihtiyaca cevap veremez duruma gelmiştir. Bunun üzerine yapımı 1908 yılında başlayıp 1914 yılında tamamlanan ve yapıldığı günden itibaren hastane, Ziraat Mektebi, Makine Meslek Yüksek Okulu olarak hizmet veren bina, Çorum Müzesi'nin yeni binası olarak kullanılmak üzere 1986 yılında tahsis edilmiştir. 1988 yılında yangın geçiren bina, 1989 yılında müze olarak kullanılmak üzere restore edilmeye başlanmıştır. Restorasyon çalışmalarının tamamlanması ile Çorum Müzesi; 11.03.2003 tarihinde, bu tarihî binada ziyarete açılmıştır.

Afyon Bolvadin Müzesi, Afyon'un Bolvadin ilçesinde yer alan, hem arkeolojik, hem etnografik eserlerin sergilendiği belediyeye ait karma bir müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Aksaray Müzesi</span>

Aksaray Müzesi 1969 yılında Zinciriye Medresesi'nde kurulmuş ve civardan eser toplanmıştır. Daha sonra Acemhöyük, Aşıklı Höyük, Musular ve Güvercinkayası Höyüğü kazılarının yapılmasıyla yeni bir binaya ihtiyaç duyulmuş ve 2004 yılında yeni bir bina inşa edilmiştir. Sergilenmekte olan eserler akeramik Neolitik çağdan Osmanlı Çağı'na kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Konya Arkeoloji Müzesi</span> Konya Arkeoloji Müzesi

Konya Arkeoloji Müzesi, 1901'de Konya'da kurulmuş arkeoloji müzesi.

Konya Etnografya Müzesi ilkin eğitim amaçlı olarak inşa edilen bina 1975 yılında Etnografya Müzesi olarak hizmete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Tarih ve Sanat Müzesi</span> İzmir, Türkiyede bir müze

İzmir Tarih ve Sanat Müzesi, Türkiye'nin İzmir şehrinde, Kültürpark içerisinde 2004 yılında hizmete girmiş müzedir. Taş Eserler Bölümü, Seramik Eserler Bölümü ve Kıymetli Eserler Bölümü olmak üzere üç ayrı bölümde ziyaretçilerine İzmir ve çevresinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılan eserleri sunmaktadır. Her yıl yüz binden fazla ziyaretçi tarafından gezilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Silifke Müzesi</span>

Silifke Müzesi, Mersin ilinin Silifke ilçesinde yer alan ve en eski parçası MÖ 2700 tarihlenen müzedir. 20.677 esere ev sahipliği yapan müze, Almanya'daki Haßloch Müzesi ise kardeş müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Amasya Arkeoloji ve Mumya Müzesi</span>

Amasya Arkeoloji ve Mumya Müzesi veya Amasya Müzesi, 1958 yılında Amasya'da kurulmuş etnografya, arkeoloji ve mumya müzesi.

<span class="mw-page-title-main">Şanlıurfa Arkeoloji ve Mozaik Müzesi</span> arkeoloji ve mozaik müzesi

Şanlıurfa Arkeoloji ve Mozaik Müzesi, mevcut eserlerin 1948 yılında toplanmaya başlanması ile birlikte ilk olarak 1969 yılında açılmıştır. Şanlıurfa Müzesi, Türkiye’nin en büyük kapalı alan ve sergi salonuna, Türkiye’nin en büyük canlandırma sayısına ve gezi güzergahı olarak 4.5 km ile Türkiye’nin en uzun gezi güzergahına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Boğazköy Müzesi</span>

Boğazköy Müzesi Çorum'un 82 kilometre (51 mi) güneybatısındaki Boğazkale ilçe merkezinde hizmet veren; ağırlıklı olarak Hitit dönemine ait eserlerin sergilendiği müze Boğazköy Müzesi, Çorum'un güneybatısındaki Boğazkale ilçe merkezinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mersin Arkeoloji Müzesi</span> Arkeoloji müzesi

Mersin Arkeoloji Müzesi veya Mersin Müzesi, Mersin'in merkez ilçelerinden Yenişehir ilçesi sahilinde, Muğdat Camii hemen güneyinde ve Deniz Müzesinin yanında bulunan arkeoloji müzesidir ve ildeki en büyük müze olma özelliği taşır. Arkeoloji müzesi olarak kurulan müze etnografya bölümüne de sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Müzesi</span>

Sakarya Müzesi, Sakarya ili, Adapazarı ilçesi sınırlarındaki bir müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Çankırı Müzesi</span>

Çankırı Müzesi, Türkiye'nin Çankırı ilinde yer alan bir müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Kocaeli Arkeoloji Müzesi</span>

Kocaeli Arkeoloji Müzesi, Kocaeli'nin İzmit ilçesinde bulunan, arkeolojik eserlerin sergilendiği ulusal bir müzedir. İzmit'in tarihi tren garı binasının yanında yer almaktadır. Müzenin adı 2022 yılında Kocaeli Arkeoloji Müzesi olarak değiştirilmiştir. Etnografya kısmı ise Atatürk ve Redif Müzesi'ne taşınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mardin Müzesi</span> Mardinde yer alan bir müze

Mardin Müzesi, Mardin'de yer alan arkeoloji ve etnografya müzesidir. Yörenin tarihsel ve kültürel zenginliklerini yansıtan, arkeolojik ve etnografik koleksiyonlara sahiptir. Arkeolojik koleksiyonları arasında Bronz Devri, Asurn, Urartu, Helenistik, Ahameniş İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Selçuklu Hanedanı, Artuklular ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerine ait tabletler, silindir ve damga mühürler, kült kapları, figürinler, metalden bızlar, takılar, seramikler, altın, gümüş ve bakır sikkeler, gözyaşı şişeleri ve kandiller yer alırken etnografya kısmındaysa Mardin ve çevresine ait gümüş işlemeciliğinin örnekleri olan kolyeler, küpe, bilezik, halhal, alınlık, saçlığın yanı sıra, eski giysiler, kılıçlar, kahve (mırra) takımları, hamam eşyaları, tespihler, ısınma araçları ve bakır eşyalar da sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karaman Müzesi</span>

Karaman Müzesi, Karaman ilinde, Hatuniye Medresesi'nin arkasında kalan ve tarihteki pek çok döneme ait eserlerin sergilendiği müzedir.

Isparta'da ilk müzecilik çalışmaları 1933 yılında Halkevi'nin açılmasıyla başlamıştır. Çevreden toplanan arkeolojik eserler ve İslami mezar taşları müze salonu olarak düzenlenen halkevi binasının bir odasında sergilenmiştir. Halkevi'nin kapatılması ile birlikte eserler çeşitli depolara kaldırılmıştır. 1973 yılında Halil Hamit Paşa Kütüphanesi'nin bir odası müze deposu olarak kullanılmış ve ilk müze memurluğu kurulmuştur.

Erzincan Müzesi, yöreden toplanmış arkeolojik ve etnografik eserleri sergilemek üzere Erzincan'da 1986 yılında kurulmuş müzedir.

Ödemiş Müzesi, Türkiye'nin Ödemiş kentinde bulunan bir arkeoloji ve etnografya müzesidir. Müze, 1983 yılında kurulmuş olup kent merkezinin doğusunda D 310 karayolu üzerinde yer almaktadır.