Karpaz Yarımadası - Turkipedia

Karpaz Yarımadası, (Yunanca: Καρπασία), Kıbrıs adasının kuzeydoğu ucundan uzanan, sivri ve uzun yarımadadır. Fiilî olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kontrolündedir.

Mesarya Ovası'nın kuzeydoğu sınırından başlar, Zafer Burnu'na kadar devam eder. 817 km²'lik alanıyla yaklaşık olarak Kuzey Kıbrıs'ın İskele ilçesinin sınırlarını kapsar.^[1]

Karpaz Yarımadası, Kıbrıs adası ana kütlesinden kuzeydoğu yönünde incelerek uzanır. Yaklaşık 10–15 km. genişlik ve 80 km. uzunluğa sahiptir. Yarımada üzerinde kurulu İskele ilçesinin yönetim alanında İskele, Yenierenköy ve Mehmetçik bucakları yer alır.^[1]

Tarihî ve doğal görünümüyle Kıbrıs'ın önemli bölgelerinden biridir. Yüz ölçümüne oranla küçük bir nüfusun yaşadığı Karpaz Yarımadasının Dipkarpaz etrafındaki bir bölgesi, millî park statüsünde olduğu için koruma altındadır.

Karpaz Yarımadası, tarih boyunca medeniyetten kaçmak ya da inzivaya çekilmek isteyenlerin uğrak yeri olmuştur. Bu nedenle de, yarımadada çok sayıda manastır inşa edilmiştir. Bu manastırların en ünlüsü de Apostolos Andreas Manastırı'dır.

Karpaz Yarımadası, birçok antik kenti, manastırları ve çeşitli uygarlıkların izlerini barındırmaktadır. Antik Karpasia kenti yarımadada yer alır. Bu kent, Dipkarpaz ile bu noktanın 5 km. kuzeyindeki kayalık koylar arasında kalan yerdedir.

Karpaz yarımadasının güneyinde Dipkarpaz köyünden yaklaşık 15 km. uzaklıkta Altın Kum sahilleri yer almaktadır. İki sahilden oluşmaktadır. Sahillerin toplam uzunluğu yaklaşık olarak 3700 metredir. Kıbrıs'ın doğal güzellik ve kumulların bulunması bakımından en güzel sahillerinden biridir. Altın kum sahilleri Caretta caretta ve Chelonia mydas türü deniz kaplumbağalarının üreme alanlarıdır.

Boğaz, Yenierenköy ve Bafra bölgelerinde turizm faaliyetleri yoğundur.^[1]

Bölge halkının geçim kaynağı esasen tarım ve hayvancılık olup, 1990'lardan itibaren başlayan turizm gelişimine dek yeni yapılaşma fazla gerçekleşmemiştir. Bu bağlamda eski ve geleneksel yapılar da günlük hayat içerisinde kullanılmaktadır. Geleneksel Karpaz evleri, bahçe duvarı ile çevrelenmiş bir avlu içerisinde yer alır. Tuvalet, hamam gibi mekânlar geleneksel olarak avlunun uç bir noktasına yerleştirilir. Genelde evler tek katlı olup, yatmak için kullanılan yaşam alanı kemerli büyük bir odadan oluşur. Mutfak bu odaya bitişik veya ayrı olabilir, avlu içerisinde ayrıca hayvan barınağı, ambar gibi mekânlar da yer alır. Bununla beraber, yüksek sosyal statüye sahip kimselerin "hanay" adı verilen iki katlı evleri de bulunur. Dış cephede kemer kullanımı ön plana çıkar, iklim koşullarından dolayı hava sirkülasyonunu sağlayacak şekilde pencereler bulunur, sıklıkla bir de tepe penceresi yer alır. Yapı malzemesi genelde kerpiç olup az sayıda sarı taş kullanılan yapı da gözlemlenir, duvarın üstü alçıyla sıvanır. Çatıda mertek, hasır, kamış ve toprak kullanılır.^[2]

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ÖZÇAĞLAR, Ali; KARABACAK, Kerime. "Arazi Kullanımı Planlaması Yönünden Karpaz Yarımadası'nın Turizm Alanları" (PDF). 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2018.
^ Ulaş Dağlı, Uğur (1999). "Karpaz Evleri". Kıbrıs Sokaklarında Mimariye Yaşama ve Çevreye Dair. Lefkoşa: Işık Kitabevi Yayınları. ss. 35-39.

"Karpaz-Akdeniz'in Saklı Cenneti", Caretta&Caretta, nr. 50, Kasım 2008, s. 30-44.

İlgili Araştırma Makaleleri

Dipkarpaz, de jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Mağusa Kazası'nda, de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin İskele İlçesi'nde yer alan bir kasabadır. Burada Türkler'in yanı sıra 250 Rum nüfusu yaşamaktadır. 2006 nüfus verilerine göre burada nüfus 5.300 kişiden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sina Yarımadası</span> Mısırda bir yarımada

Sinâ Yarımadası, Mısır'da bir yarımada.

Kapıdağ Yarımadası, Balıkesir ilinin Erdek ilçesinin kurulu olduğu, bir kıstakla ana karaya bağlanan ve eski dönemlerde bir ada olan Marmara Denizi içindeki yarımadadır.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Burnu</span>

Zafer Burnu, Kıbrıs adasının kuzeydoğusunda, Karpaz Yarımadası'nın ucunu oluşturan burun. Adanın en doğu noktasıdır. En yakın yerleşim yeri Dipkarpaz olup fillî olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin İskele ilçesinde yer almaktadır. Yakınında Apostolos Andreas Manastırı bulunur, bu manastırdan "Apostolos Andrea Burnu" ismini almıştır.

Armutlu Yarımadası, Marmara Denizinin doğusunda, İzmit Körfezi ile Gemlik Körfezinin arasında uzanır. Yarımadanın doğu sınırı tartışmalı olsa da Yalova-Orhangazi-Gemlik yolu genel kabul görmektedir. Yarımadanın uzunluğu 32 km, en geniş yeri Kapaklı burnu ile Kalem burnu arasında 21 km'dir.

Bozburun Yarımadası, Ege bölgesi, Muğla ili, Marmaris ilçe sınırlarındaki yarımadadır. Marmaris'in güney kısmında, güneybatı yönünde uzanan Datça Yarımadasının güneye uzanan parçası şeklindedir. Antik dönemde Karya Khersonesosu olarak anılan yarımada, coğrafi özelliklerinden hareketle Yunanca taşlı yarımada anlamına gelen Trakheia Khersonesos olarak da bilinmektedir. Anadolu'dan Akdeniz'e doğru sokulan üç yarımadadan biri olarak stratejik öneme sahiptir. Yarımadanın 17 km güneyinde Rodos Adası, 7,5 km batısında Sömbeki (Simi) Adası yer alır. Yarımadanın Datça Yarımadasına bağlandığı doğu kısmında Marmaris kenti bulunur.

Urla Yarımadası, İzmir ili topraklarında, Anadolu'nun ortasından, batıya doğru uzanan Ege Denizi yarımadası.

Shimokita Yarımadası, Japonya'nın Honshū adasının kuzeybatı çıkıntısını oluşturan bir yarımadadır. Doğudaki Pasifik Okyanusu, kuzeyde Tsugaru Boğazı ve batıda ve güneyde Mutsu Körfezi ile sınırlanmış olup kuzeyde ise Hokkaido'ya kadar uzanmaktadır. Batıya bakan bir balta şeklinde olan yarımada, Honshū'nun en kuzey noktası olan Ōma Burnu ile Japonya'nın en büyük kum tepeleri olan Sarugamori Kum Tepeleri'ni içermektedir.

Abşeron Yarımadası, Azerbaycan'da bir yarımadadır. Yarımada, ülkenin en büyük ve en kalabalık şehri Bakü'nün ve ayrıca onun uydu şehirleri Sumgayıt ve Hırdalan'ın ev sahibidir.

İzlanda (İzlandaca:Ísland) Grönland'ın doğusunda ve Kuzey Kutup Dairesi'nin hemen güneyinde, Kuzey Atlantik ve Kuzey Kutbu okyanuslarının birleştiği bir ada ülkesidir. Orta Atlantik Sırtı'nın kuzeyindeki yapıcı sınırın üstünde İskoçya'dan yaklaşık 860 km (530 mi) ve New York'tan 4,200 km (2,600 mi) uzaklıktadır. Dünyanın en seyrek nüfuslu ülkelerinden biri olan İzlanda'nın sınırları neredeyse ana ada ile aynıdır. Dünyanın 18'inci büyük alanı ve ülkenin neredeyse tüm bölge ve nüfusuna sahip ve aynı zamanda dünyanın 9'uncu büyük ada ülkesidir. En batı Avrupa ülkesidir ve buzullar tarafından tüm kıta Avrupa'sından daha fazla araziye sahiptir. Toplam büyüklük 103.125 km²'dir. 751.345 km² münhasır ekonomik bölgeye sahiptir.

Çukurbağ Yarımadası, Antalya ili, Kaş ilçe merkezinde, güneybatı yönünde Akdeniz'e doğru uzanan yarımada. Meis Adası'nın kuzeyinde, Kaş Yat Limanı'nın güneyinde yer alır.

Akama, Akama yarımadası ya da Akama Yarımadası Ulusal Parkı, Kıbrıs adasının en batı ucunda 230 km² alana yayılan bir yarımada. Yarımada, adını Truva Savaşı'nın kahramanı ve Soli antik şehir krallığının kurucusu Theseus'un oğlundan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hel Yarımadası</span>

Hel Yarımadası, Polonya'nın kuzeyinde Puck Körfezi'ni açık Baltık Denizi'nden ayıran 35 km uzunluğunda bir kum yarımadasıdır. Pomeranya Voyvodalığı'nın Puck İlçesinde yer almaktadır.

Ötüken, geleneksel adıyla Isbadarigo, de jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Mağusa Bölgesi'nde ve de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin İskele İlçesi'nde yer alan bir köydür.

Kilitkaya, geleneksel adıyla Kiridya, de jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Mağusa Bölgesi'nde ve de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin İskele İlçesi'nde yer alan bir köydür.

Sipahi, de jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Mağusa Bölgesi'nde ve de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin İskele İlçesi'nde yer alan bir köydür.

Altın Kumsal veya Altınkum Plajı, Kıbrıs'ın Karpaz Yarımadası'nda, Dipkarpaz ile Apostolos Andreas Manastırı arasında bulunan bir plajdır.

Avtepe veya Aysimiyo, Kıbrıs'ta, Karpaz Yarımadası'nda bulunan bir köydür. De jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Mağusa kazasına, de facto olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin İskele ilçesine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Akrotiri Yarımadası</span> Girit adasında bir yarımada

Akrotiri Yarımadası Batı Girit'in kuzeyinde, Hanya'nın kuzeydoğusunda ancak Hanya bölgesel biriminde bulunan kayalıklı bir yarımada.

Dipkarpaz Milli Parkı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bulunan tek milli parktır. Dipkarpaz kasabasından, Kıbrıs'ın en uç noktası olan Zafer Burnu'na kadar uzanmaktadır. Yaklaşık olarak 9500 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Parkın yapımı 1970 yılında başlamış olup, 2004 yılında sınırları resmen belirlenmiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.