İçeriğe atla

Karma ekonomi

Makale serilerinden
Ekonomik sistemler
Üst terimler
İdeolojilere göre
Koordinasyona göre
Modele göre
  • Anglo-Sakson
  • Çin
  • Doğa Asya
  • Alman
  • İskandinav
  • Ren
  • Singapur
  • Sovyet
Sektörler
Dönüşüm
Diğer türler

Karma ekonomi, kamu hizmetleri, güvenlik, askeriye, refah ve eğitim gibi hem özel işletmeleri hem de kamulaştırılmış devlet hizmetlerini kabul eden bir ekonomik sistemdir. Karma ekonomi aynı zamanda halkı, çevreyi veya devletin çıkarlarını korumaya yönelik bir tür düzenlemeyi de teşvik eder.

Bu, ekonomiyi deregüle etmeyi isterken çoğu kamu hizmetini ortadan kaldırmayı veya özelleştirmeyi amaçlayan laissez faire kapitalist ekonomisiyle ve erken SSCB döneminde olduğu gibi çoğu hizmeti kamulaştırmayı amaçlayan tamamen merkezi olarak planlanmış bir ekonomiyle tezat oluşturuyor.

Karma ekonomileri destekleyen siyasi felsefe örnekleri arasında Keynesçilik, sosyal liberalizm, devlet kapitalizmi, faşizm, sosyal demokrasi, İskandinav modeli ve Çin'in sosyalist piyasa ekonomisi yer alır.

Makale serilerinden
Kapitalizm
Kavramlar
Ekonomi Kuramları
Kaynaklar
Düşünürler
Farklılıklar
Hareketleri

Karma bir ekonomi, çeşitli şekillerde piyasa ekonomilerinin unsurlarını planlı ekonomilerin unsurlarıyla, piyasaları devlet müdahaleciliğiyle veya özel teşebbüsü kamu girişimiyle harmanlayan bir ekonomik sistem olarak tanımlanır.[1] Tüm karma ekonomilerin ortak yanı, serbest piyasa ilkeleri ile sosyalizm ilkelerinin birleşimi olmalarıdır.[2] Karma bir ekonominin tek bir tanımı bulunmamakla birlikte, bir tanım, özellikle güçlü düzenleyici gözetim ve piyasalara kapsamlı müdahaleler içeren bir kapitalist piyasa ekonomisine atıfta bulunarak, devlet müdahaleciliği ile piyasaların karışımı hakkındadır. Bir diğeri, kapitalist ve sosyalist vizyonların aktif işbirliğidir.[3] Diğer tanım, doğası gereği apolitiktir ve kesinlikle özel teşebbüs ile kamu teşebbüsünün karışımını içeren bir ekonomiye atıfta bulunur.[4] Alternatif olarak, karma bir ekonomi, kamu mülkiyetinin baskın bir ekonomik çerçevesi içinde özel girişime ve sözleşmeye önemli bir rol sağlayan sosyalist bir ekonomiye reformist bir geçiş aşamasına atıfta bulunabilir. Bu, üretim faktörlerinin tahsisinde piyasalar için daha büyük bir rol oynayacak şekilde reforme edilmiş Sovyet tipi planlı ekonomilere kadar uzanabilir.[5]

John Maynard Keynes ve diğerleri tarafından savunulduğu üzere karma bir ekonominin arkasındaki fikir, kapitalist üretim tarzını terk etmek değil, özel mülkiyet hakimiyetini ve üretim araçlarının kontrolünü, sermayenin temel itici gücü olarak kâr amaçlı girişim ve birikim ile sürdürmekti. Bir bırakınız yapsınlar kapitalist sistemden farkı, piyasaların değişen derecelerde düzenleyici kontrole tabi olması ve kapitalizmin patlama ve düşüş döngüleri, işsizlik ve ekonomik eşitsizlik tarihini etkisiz hale getirmek amacıyla mali ve parasal politikalar aracılığıyla hükûmetlerin dolaylı makroekonomik etki kullanmasıdır.[6] Bu çerçevede, eğitim, sağlık, fiziksel altyapı ve kamu arazilerinin yönetimi dahil olmak üzere kamu malları ve evrensel yurttaşlık gereksinimleri sağlayan devlet faaliyeti ile değişen derecelerde kamu hizmetleri ve temel hizmetler hükûmet tarafından sağlanmaktadır.[7] Bu, devlet faaliyetinin düzeni ve güvenliği sağlama ve kamu malları ve hizmetleri sağlamanın yanı sıra mülkiyet haklarının korunmasına ve sözleşmelerin uygulanmasına yönelik yasal çerçeveyle sınırlı olduğu bırakınız yapsınlar kapitalizmiyle çelişir.[8][9]

Savaş sonrasında muhafazakarlar (Hristiyan demokratlar), liberaller (sosyal liberaller) ve sosyalistler (sosyal demokratlar - sosyal demokrasi, sosyalizm ve liberal demokrasinin birleşimi olarak çıkmıştı[10]) tarafından savunulan Batı Avrupa ekonomik modellerine atıfta bulunarak, karma ekonomi, çoğu endüstrinin özel olarak yürütüldüğü[11] ve yalnızca %15-20 gibi bir oranın[12] kamu tarafından yürütüldüğü bir kapitalizm biçimidir. Savaş sonrası dönemde, Batı Avrupa sosyal demokrasisi (sosyal liberaliz) - neoliberalizmin yükselişi sonrası Avrupa'da sosyal demokratlar sosyal liberal politikalar benimsediler)[13] bu ekonomik modelle ilişkilendirildi.[14] Ekonomik bir ideal olarak, karma ekonomiler, Hristiyan demokratlar veya sosyal demokratlar gibi tipik olarak merkez sol ve merkez sağ olmak üzere çeşitli siyasi görüşlerden insanlar tarafından desteklenir oldu.[15] Çağdaş kapitalist refah devleti, ekonomik planlama hiçbir zaman refah devletinin bir özelliği veya anahtar bileşeni olmadığı için, planlama ve piyasaların bir karışımının aksine, devlet müdahaleciliği anlamında bir tür karma ekonomi olarak tanımlanmıştır.[16]

Tarih

Karma ekonomi terimi, savaş sonrası dönemde Birleşik Krallık'taki siyasi tartışma bağlamında ortaya çıktı, ancak daha sonra terimle ilişkilendirilen politikalar en azından 1930'lardan beri savunuldu.[17] R. H. Tawney,[18] Anthony Crosland[19] ve Andrew Shonfield dahil olmak üzere karma ekonominin destekçileri, Harold Macmillan da dahil olmak üzere Muhafazakarlar tarafından benzer görüşler ifade edilmesine rağmen, çoğunlukla İşçi Partisi ile ilişkilendirildi. Ludwig von Mises ve Friedrich von Hayek de dahil olmak üzere karma ekonomiyi eleştirenler, ekonomik planlama ile piyasa ekonomisi arasında kalıcı bir orta yol olamayacağını ve sosyalist planlama yönündeki herhangi bir hareketin Hilaire Bloc'un dediği şeye doğru kasıtsız bir hareket olduğunu savundu " köle devlet ".[20]

Siyaset felsefesi

Apolitik anlamda, karma ekonomi terimi, piyasa ekonomilerinin ve planlı ekonomilerin çeşitli unsurlarını birleştiren ekonomik sistemleri tanımlamak için kullanılır. Politik-ekonomik ideolojilerin çoğu idealleştirilmiş bir anlamda tanımlandığı için, nadiren tarif edilen - eğer varsa - pratikte mevcuttur. Çoğu kişi, mükemmel bir temsil olmamakla birlikte, ideali ifade eden değerlendirme tablosunu uygulayarak bir ideale çok benzeyen bir ekonomiyi etiketlemenin mantıksız olduğunu düşünmez. Bununla birlikte, söz konusu bir sistem idealize edilmiş bir ekonomik model veya ideolojiden önemli ölçüde ayrıldığında, onu tanımlama görevi sorunlu hale gelebilir. Bu nedenle, karma ekonomi terimi icat edildi. Bir ekonominin tamamen eşit bir karışım içermesi olası olmadığından, karma ekonomiler genellikle ya özel mülkiyete ya da kamu mülkiyetine, kapitalizme ya da sosyalizme ya da değişen derecelerde piyasa ekonomisine ya da komuta ekonomisine doğru çarpık olarak belirtilir.[21]

Katolik sosyal öğretim

Cizvit yazarı David Hollenbach, Katolik sosyal öğretiminin karma ekonominin "yeni bir biçimini" gerektirdiğini iddia etti. Papa Pius XI'in hükûmetin "sosyal bedenin üyelerine yardım sağlaması gerektiği, ancak onları asla yok edemeyeceği veya özümseyemeyeceği" şeklindeki açıklamasına geri dönüyor.[22] Hollenbach, sosyal açıdan adil bir karma ekonominin, emeği, yönetimi ve devletin ekonomik gücü geniş bir şekilde dağıtan çoğulcu bir sistem aracılığıyla birlikte çalışmasını içerdiğini yazar.[23]

Bununla birlikte, sonraki akademisyenler, ikincilliği "yukarıdan aşağıya, hükümet güdümlü bir siyasi uygulama" olarak düşünmenin, 1960'ların ansiklopedilerinin seçici bir şekilde okunmasını gerektirdiğini belirtmişlerdir. Katolik sosyal öğretimin daha kapsamlı bir okuması, ikincilliğin, "asil mecburiyetin politik eşdeğeri değil, ortak bir insanlığın tanınmasına dayanan" "aşağıdan yukarıya bir kavram" olarak kavramsallaştırılmasını önerir.[24]

Faşizm

Faşizm, öncelikle kültürel ve sosyal konuların ekonomi üzerindeki önemini vurgulayan politik bir ideoloji olsa da, faşizm genellikle geniş kapsamlı bir kapitalist karma ekonomiyi desteklemektedir. Faşizm, ulusal birliği teşvik etmek için emek ve iş anlaşmazlıkları arasında arabuluculuk yaparak, görünüşte sosyalizm ve kapitalizm arasında bir orta yol olmayı amaçlayan "üçüncü konum" olarak anılan korporatist çerçevenin yanı sıra, piyasalara ve özel girişime devlet müdahaleciliğini desteklemektedir. İtalya ve Almanya'daki 20. yüzyıl faşist rejimleri, ekonomilerini canlandırmak için büyük bayındırlık programları, yeniden silahlanmayı ve ulusal çıkarları teşvik etmek için büyük ölçüde özel sektörün hakim olduğu ekonomilerde devlet müdahaleciliğini benimsedi. Bilim insanları, Amerikan Yeni Düzen ile faşizmin teşvik ettiği bayındırlık programları arasında paralellikler kurdular ve faşizmin benzer şekilde sosyalist devrim tehdidine yanıt olarak ortaya çıktığını ve benzer şekilde "kapitalizmi ve özel mülkiyeti kurtarmayı" amaçladığını iddia ettiler.[25]

Sosyal demokrasi

Batı Avrupa'da savaş sonrası erken dönemde sosyal demokrat partiler, o zamanlar Sovyetler Birliği'nde mevcut olan Stalinist siyasi ve ekonomik modeli reddettiler ve kendilerini ya sosyalizme alternatif bir yola ya da kapitalizm ile sosyalizm arasında bir uzlaşmaya adadılar.[26] Bu dönemde sosyal demokratlar, özel mülkiyetin hakimiyetine dayalı karma bir ekonomiyi kucakladılar, yalnızca çok az temel kamu hizmeti ve kamu hizmetleri kamu mülkiyeti altındaydı. Sonuç olarak, sosyal demokrasi, kapitalist sistemi (faktör pazarları, özel mülkiyet ve ücretli emek)[27] niteliksel olarak farklı bir sosyalist ekonomik sistemle değiştirme öncelikli hedefini terk ederken, Keynesyen ekonomi, devlet müdahaleciliği ve refah devleti ile ilişkilendirildi.[28][29][30]

Sosyalizm

Sosyal olarak sahip olunan ve özel teşebbüsün bir karışımı olarak anlaşılan karma ekonomiler, kapitalizm ile sosyalizm arasında gerekli bir geçiş formu olarak çeşitli sosyalistler tarafından öngörülmüş ve savunulmuştur. Ek olarak, sosyalist sistemler için bir dizi teklif, özel girişim için bir rol de dahil olmak üzere farklı işletme sahipliği biçimlerinin bir karışımını gerektirir. Örneğin, Alexander Nove'un uygulanabilir sosyalizm anlayışı, büyük sanayiler için devlet teşebbüsleri, işçi ve tüketici kooperatifleri, küçük ölçekli operasyonlar için özel teşebbüsler ve bireysel olarak sahip olunan teşebbüslerin bir kombinasyonuna dayanan bir ekonomik sistemin ana hatlarını çizmektedir.[31]

Sosyal demokrat teorisyen Eduard Bernstein, kapitalizmin kendi isteğiyle sosyalizme dönüşmesinden önce uzun bir süre için karma bir kamu, kooperatif ve özel girişim sisteminin gerekli olacağına inanan bir karma ekonomi biçimini savundu.[32]

Çin Halk Cumhuriyeti, Çin Komünist Partisi'ne göre sosyalist gelişimin erken bir aşamasını temsil eden sosyalist bir piyasa ekonomisini benimsedi.

Komünist parti, çeşitli mülkiyet biçimleri içeren bir ekonomik sistemin - ancak kamu sektörünün belirleyici bir rol oynadığı - sosyalizmin gelişmesinin başlangıç aşamasında bir ekonominin gerekli bir özelliği olduğu şeklindeki Marksist-Leninist pozisyonu benimsiyor.[33]

Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti ekonomisini, sosyalist bir ekonominin uzun vadeli gelişimine yönelik karma bir ekonomi olan kamu, özel ve kooperatif girişimlerinin bir karışımından oluşan sosyalist odaklı bir piyasa ekonomisi olarak tanımlar.

Tipoloji

Serbest piyasalar ve devlet müdahalesi karışımı

Karma ekonominin bu anlamı, piyasa sonuçlarını iyileştirmeyi amaçlayan düzenlemeler, makroekonomik politikalar ve sosyal refah müdahaleleri biçiminde piyasa güçleri ile devlet müdahalesinin bir kombinasyonunu ifade eder. Bu nedenle, bu tür bir karma ekonomi, kapitalizmin istikrarını sağlamayı amaçlayan makroekonomik müdahalelerle kapitalist bir piyasa ekonomisi çerçevesine girer.[2] Bu karma ekonomi biçimindeki ortak hükûmet faaliyetlerinin diğer örnekleri arasında çevrenin korunması, istihdam standartlarının sürdürülmesi, standartlaştırılmış bir refah sistemi ve rekabetin sürdürülmesi yer alır.

Birleşik Devletler ekonomisi de dahil olmak üzere çağdaş piyasa odaklı ekonomilerin çoğu bu kategoriye girer.[34][35] Terim ayrıca, serbest piyasaları kapsamlı bir refah devleti ile birleştiren İskandinav ülkeleri tarafından uygulanan İskandinav modeli gibi kapsamlı refah devletlerine sahip ülkelerin ekonomilerini tanımlamak için de kullanılır.[36][37]

Alman sosyal piyasa ekonomisi, özel bir piyasa ekonomisi çerçevesinde sosyal demokrasi ve kapitalizm hedefleri arasında orta yolu yönlendiren ve yüksek ekonomik büyüme oranı ile düşük enflasyon arasında bir denge sağlamayı amaçlayan modern Almanya'nın ekonomik politikasıdır. devlet müdahalesini kullanarak düşük işsizlik seviyeleri, iyi çalışma koşulları, kamu refahı ve kamu hizmetleri. Almanya, etkisi altında ıssızlıktan ve yenilgiden çıkarak Avrupa Birliği içinde bir sanayi devi haline geldi.[38]

Amerikan Okulu, Amerikan İç Savaşı'ndan yirminci yüzyılın ortalarına kadar Amerika Birleşik Devletleri ulusal politikalarına egemen olan ekonomi felsefesidir.[39] Üç temel politika girişiminden oluşuyordu: sanayiyi yüksek tarifelerle korumak (1861-1932; 1932-1970'lerden sübvansiyonlara ve karşılıklılığa geçiş), dahili iyileştirmeler yoluyla altyapıya devlet yatırımı ve üretken işletmelerin büyümesini teşvik etmek için ulusal bir banka. Bu dönemde, Birleşik Devletler, Britanya İmparatorluğu'nu olmasa da 1880'de Birleşik Krallığı geçerek dünyanın en büyük ekonomisi haline geldi.[40][41][42]

Özel ve kamu kuruluşlarının karışımı

Bu tür bir karma ekonomi, özellikle sanayi ve üretim araçlarının özel ve kamu mülkiyeti karışımını ifade eder. Bu nedenle, bazen kapitalizm ile sosyalizm arasında bir "orta yol" veya geçiş devleti olarak tanımlanır, ancak aynı zamanda devlet kapitalizminin özel kapitalizmle karışımına da atıfta bulunabilir.

Örnekler arasında, tümü büyük özel sektörlerle birlikte faaliyet gösteren büyük devlete ait girişim sektörlerine sahip olan Çin, Norveç, Singapur ve Vietnam ekonomileri sayılabilir. Fransız ekonomisi, 1945'ten 1986'ya kadar büyük bir devlet sektörüne sahipti ve önemli miktarda devlete ait işletmeleri ve kamulaştırılmış firmaları özel girişimle karıştırdı.

1978'de başlatılan Çin ekonomik reformlarını takiben, Çin ekonomisi devlete ait işletmeleri reforme etti ve özel teşebbüsün devlet ve kolektif sektörlerle birlikte faaliyet göstermesi için daha geniş bir alan sağladı. 1990'larda, merkezi hükûmet mülkiyetini ekonominin stratejik sektörlerinde yoğunlaştırdı, ancak yerel ve il düzeyindeki kamu iktisadi teşebbüsleri, bilgi teknolojisi, otomobiller, makineler ve otelcilik dahil hemen hemen her sektörde faaliyet göstermeye devam ediyor. 2013 yılında başlatılan kamu iktisadi teşebbüs reformunun son turunda, devlet teşebbüslerinin merkezi hükûmete artan temettü ödemeleri ve devlete ait şirketlere kısmi özel yatırımı içeren karma mülkiyet reformu vurgulandı. Sonuç olarak, nominal olarak özel sektör firmalarının birçoğu aslında kısmen devletin çeşitli düzeylerinde hükûmet ve devlet kurumsal yatırımcılarına aittir; ve birçok kamu iktisadi teşebbüsü kısmen özel sektöre aittir ve karma bir mülkiyet ekonomisine yol açar.

Pazarlar ve ekonomik planlama karışımı

Bu tür bir karma ekonomi, bir ekonomide üretime rehberlik etmek için ekonomik planlama ile piyasa güçlerinin bir kombinasyonunu ifade eder ve özel ve kamu girişimlerinin bir karışımı ile çakışabilir. Gösterge niteliğindeki makroekonomik planlama politikalarına sahip kapitalist ekonomileri ve Macaristan gibi kendi ekonomilerine piyasa güçleri katan sosyalist planlı ekonomileri içerebilir.

Dirigisme, hükûmetin gösterge niteliğindeki ekonomik planlama yoluyla güçlü bir yönlendirici etki uyguladığı bir ekonomiyi tanımlayan, Fransa'da Charles de Gaulle altında başlatılan bir ekonomi politikasıydı. Dirigisme döneminde, Fransız devleti, piyasa ekonomisini yönlendirmek için piyasa güçlerini desteklemek için gösterge niteliğinde ekonomik planlamayı kullandı. Ulaşım, enerji ve telekomünikasyon altyapıları gibi endüstrilerin devlet kontrolünün yanı sıra özel şirketlerin belirli projeleri birleştirmesi veya bunlara dahil olması için çeşitli teşvikleri içeriyordu. Fransa, etkisi altında, Otuz Görkemli Yıl denen derin ekonomik büyüme yaşadı.[38]

Macaristan, 1968'de piyasa süreçlerini planlı ekonomisine sokan Yeni Ekonomik Mekanizma reformlarını başlattı. Bu sistem altında, firmalar hala kamuya aitti, ancak ulusal bir planla belirlenen fiziksel üretim hedeflerine ve çıktı kotalarına tabi değillerdi. Firmalar, onları birleştirme, feshetme ve yeniden düzenleme yetkisine sahip olan ve firmanın faaliyet sektörünü oluşturan devlet bakanlıklarına bağlandı. İşletmeler girdilerini elde etmek ve çıktılarını piyasalarda satmak zorunda kaldı ve sonunda Sovyet tarzı planlı ekonomiyi aşındırdı.

2010'da Avustralyalı ekonomist John Quiggin şunları yazdı: "Yirminci yüzyıl deneyimi, karma bir ekonominin hem merkezi planlama hem de bırakınız yapsınlar konusunda daha iyi performans göstereceğini gösteriyor. Politika tartışmaları için asıl soru, uygun karışımı ve hangi yolu belirlemektir. kamu ve özel sektör etkileşime girmelidir. "[43]

Eleştiri

Pek çok iktisatçı, kapitalizm ve sosyalizmin bir karışımı olarak anlaşıldığında, karma ekonomi kavramının tamamının geçerliliğini sorguladı.

Human Action'da Ludwig von Mises, kapitalizm ile sosyalizmin bir karışımı olamayacağını savundu - piyasa mantığı ya da ekonomik planlama bir ekonomiye hakim olmalıdır.[44] Mises, bir piyasa ekonomisinin çok sayıda devlet tarafından işletilen veya kamulaştırılmış işletme içermesi durumunda bile, bu tür organizasyonların varlığının piyasa ekonomisinin temel özelliklerini değiştirmediği için ekonomiyi karıştırmayacağını ileri sürerek bu noktayı detaylandırdı. Bu kamuya ait teşebbüsler, piyasalar yoluyla sermaye malları elde etmek, kârları maksimize etmek için çabalamak veya en azından maliyetleri en aza indirmek ve ekonomik hesaplama için parasal muhasebeyi kullanmak zorunda kalacaklarından, yine de piyasa egemenliğine tabi olacaklardır.[44]

Klasik ve ortodoks Marksist teorisyenler, sosyalizm ile kapitalizm arasında bir orta yol olarak karma bir ekonominin yaşayabilirliğini de tartışırlar. İşletme sahipliğinden bağımsız olarak, ya kapitalist değer yasası ve sermaye birikimi ekonomiyi yönlendirir ya da bilinçli planlama ve parasal olmayan değerleme biçimleri nihayetinde ekonomiyi yönlendirir. Büyük Buhran'dan itibaren, Batı dünyasında mevcut olan karma ekonomiler, sermaye birikimi temelinde faaliyet gösterdikleri için hala işlevsel olarak kapitalisttir.[45]

Kaynakça

  1. ^ Stilwell, Frank J. B. (2006). Political economy : the contest of economic ideas. 2nd ed. South Melbourne, Vic.: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-555127-3. OCLC 71163760. 
  2. ^ a b Arrighi, Giovanni (Haziran 2008). "Capitalism Unleashed: Finance, Globalization, and Welfare". New Political Economy. 13 (2): 241-245. doi:10.1080/13563460802018612. ISSN 1356-3467. 
  3. ^ Mander, Jerry (2012). The Capitalism Papers: Fatal Flaws of an Obsolete System. Counterpoint. ss. 213-217. ISBN 978-1582437170. 
  4. ^ Brown, Douglas M., 1947-. Towards a radical democracy : the political economy of the Budapest School. Londra. ISBN 978-1-317-83185-3. OCLC 868240745. 
  5. ^ Millward, Robert (1982), "The Comparative Performance of Public and Private Ownership", The Mixed Economy, Londra: Palgrave Macmillan UK, ss. 58-93, ISBN 978-0-333-37276-0, erişim tarihi: 13 Ağustos 2020 
  6. ^ Pollin, Robert (2007). "Resurrection of the Rentier" 12 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (July–August). Book review of Andrew Glyn's Capitalism Unleashed: Finance, Globalization, and Welfare. In New Left Review (46): 141–142. "The underlying premise behind the mixed economy was straightforward. Keynes and like-minded reformers were not willing to give up on capitalism, and in particular, two of its basic features: that ownership and control of the economy's means of production would remain primarily in the hands of private capitalists; and that most economic activity would be guided by 'market forces', that is, the dynamic combination of material self-seeking and competition. More specifically, the driving force of the mixed economy, as with free-market capitalism, should continue to be capitalists trying to make as much profit as they can. At the same time, Keynes was clear that in maintaining a profit-driven marketplace, it was also imperative to introduce policy interventions to counteract capitalism's inherent tendencies—demonstrated to devastating effect during the 1930s calamity—toward financial breakdowns, depressions, and mass unemployment. Keynes's framework also showed how full employment and social welfare interventions could be justified not simply on grounds of social uplift, but could also promote the stability of capitalism."
  7. ^ Rees, Merlyn (1973). The Public Sector in the Mixed Economy. Bratsford. ss. 240. ISBN 978-0713413724. 
  8. ^ "Laissez-faire" 1 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Encyclopædia Britannica Online. 2 March 2021. Retrieved 14 October 2022.
  9. ^ Wu, Yu-Shan (1995). Comparative Economic Transformations: Mainland China, Hungary, the Soviet Union, and Taiwan. Stanford University Press. ss. 8. In laissez-faire capitalism, the state restricts itself to providing public goods and services that the economy cannot generate by itself and to safeguarding private ownership and the smooth operation of the self-regulating market. 
  10. ^ "social democracy". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 27 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  11. ^ Miller, David (1998). "Social Democracy". In Craig, Edward (ed.). </nowiki>Routledge Encyclopedia of Philosophy. 8. Routledge. 9780415187138.
  12. ^ Batson, Andrew (March 2017). "The State of the State Sector" 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Gavekal Dragonomics. Retrieved 19 August 2020.
  13. ^ pplswar (31 Ekim 2018). "Social Liberalism vs. Social Democracy: What's the Difference?". Medium (İngilizce). 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  14. ^ Craig, Edward (June 1998). Routledge Encyclopedia of Philosophy, Volume 8. Routledge. s. 827. ISBN 978-0415187138. In the second, mainly post-war, phase, social democrats came to believe that their ideals and values could be achieved by reforming capitalism rather than abolishing it. They favored a mixed economy in which most industries would be privately owned, with only a small number of utilities and other essential services in public ownership. 
  15. ^ "Social democracy". Jason P. Abbot. Routledge Encyclopedia of International Political Economy. Ed. R. J. Barry Jones. Taylor & Francis, 2001. 1410
  16. ^ O'Hara, Phillip Anthony, (Ed.) (1999). "Welfare state". Encyclopedia of Political Economy. Routledge. s. 1247. ISBN 0-415-24187-1. The welfare state emerged in the twentieth century as one institutional form of this socially protective response. In the 1930s, the responses of emerging welfare states to the Great Depression were to the immediate circumstances of massive unemployment, lost output, and collapse of the financial and trading systems. Planning was not a key element in the response to the crisis of capitalism. Instead, the character of welfare state intervention can best be described as an 'interventionist drift', reflecting the spontaneous, uncoordinated reactions of the protective response. 
  17. ^ Theories of the mixed economy. Reisman, David A. Londra: W. Pickering. 1994. ISBN 1-85196-213-1. OCLC 31657411. 
  18. ^ Tawney, R. H. (Richard Henry), 1880-1962. (1975). Equality. Londra: Unwin Books. ISBN 0-04-323014-8. OCLC 3987766. 
  19. ^ Crosland, Anthony, 1918-1977. (1977). The future of socialism. Westport, Conn.: Greenwood Press. ISBN 0-8371-9586-1. OCLC 2875476. 
  20. ^ Gardner, Martin (1990). "Excerpt from "The Whys of a Philosophical Scrivener"". The Chesterton Review. 16 (2): 113-114. doi:10.5840/chesterton199016230. ISSN 0317-0500. 
  21. ^ Vương, Quân Hoàng. (2010). Financial markets in Vietnam's transition economy : facts, insights, implications. Saarbrücken: VDM Verlag Dr. Müller. ISBN 978-3-639-23383-4. OCLC 724097168. 
  22. ^ Gregg, Samuel (1 Ağustos 2019), "Quadragesimo anno(1931)", Catholic Social Teaching, Cambridge University Press, ss. 90-107, ISBN 978-1-108-63023-8, erişim tarihi: 13 Ağustos 2020 
  23. ^ Shannon, Thomas A. (1986). "Toward a Christian Economic Ethic. Stewardship and Social Power. By Prentiss L. Pemberton and Daniel Rush Finn. Minneapolis, MN: Winston Press, 1985. vi + 256 pages. $11.95 (paper). - Catholic Social Teaching and the U.S. Economy. Working Papers for a Bishops' Pastoral. Edited by John W. Houck and Oliver F. Williams. Washington, DC: University Press of America, 1984. xv + 457 pages. $32.50 (paper $13.50)." Horizons. 13 (1): 202-203. doi:10.1017/s0360966900036161. ISSN 0360-9669. 
  24. ^ Palaver, Wolfgang (Aralık 2008). "Book Review: Philip Booth (ed.), Catholic Social Teaching and the Market Economy (London: Institute for Economic Affairs, 2007). 286 pp. £15 (pb), ISBN 978—0—255— 36581—9". Studies in Christian Ethics. 21 (3): 431-434. doi:10.1177/09539468080210030603. ISSN 0953-9468. 
  25. ^ Miller, W. L. (1 Aralık 1977). "The Origin of Economic Ideas". History of Political Economy. 9 (4): 595-595. doi:10.1215/00182702-9-4-595. ISSN 0018-2702. 
  26. ^ Oudenampsen, Merijn (2 Ocak 2016). "A Dialectic of Freedom: The Dutch Post-War Clash Between Socialism and Neoliberalism". Socialism and Democracy. 30 (1): 128-148. doi:10.1080/08854300.2015.1132648. ISSN 0885-4300. 
  27. ^ Henderson, George (1 Nisan 2013), "The Politics of Capitalist "Totality" in a More-Than-Capitalist World", Value in Marx, University of Minnesota Press, ss. 35-56, ISBN 978-0-8166-8095-5, erişim tarihi: 13 Ağustos 2020 
  28. ^ Zhengqiu, Pan (Ocak 1998). "Two Problems to Which We Must Pay Attention as We Develop the Privately Owned Economy". The Chinese Economy. 31 (1): 55-59. doi:10.2753/ces1097-1475310155. ISSN 1097-1475. 
  29. ^ "White Women Have Strange Ways:", Alone in Silence, MQUP, ss. 138-161, 21 Eylül 2001, ISBN 978-0-7735-6929-4, erişim tarihi: 13 Ağustos 2020 
  30. ^ Coats, David (2013), "Social Democracy, Industrial Democracy and Responsible Capitalism", The socialist way, I.B.Tauris, ISBN 978-1-78076-580-8, erişim tarihi: 13 Ağustos 2020 
  31. ^ "Investment Advice – Finance and Investment Information" (İngilizce). 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020. 
  32. ^ "Manfred B. Steger. <italic>The Quest for Evolutionary Socialism: Eduard Bernstein and Social Democracy</italic>. New York: Cambridge University Press. 1997. Pp. xiv, 287. $64.95". The American Historical Review. Aralık 1998. doi:10.1086/ahr/103.5.1624. ISSN 1937-5239. 28 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020. 
  33. ^ "Chapter Thirteen: The Socialist System of Public Ownership Is the Basis of Socialist Production Relations". Chinese Economic Studies. 9 (2-3): 159-190. Ocak 1975. doi:10.2753/ces1097-1475090203159. ISSN 0009-4552. 
  34. ^ Dreyer, Michael (2011), "Germany and the United States", The New Germany, Nomos Verlagsgesellschaft mbH & Co KG, ss. 349-360, ISBN 978-3-8452-2711-5, erişim tarihi: 13 Ağustos 2020 
  35. ^ Labra, Armando (1980), "Public Enterprise in an Underdeveloped and Dependent Economy", Public and Private Enterprise in a Mixed Economy, Londra: Palgrave Macmillan UK, ss. 36-40, ISBN 978-1-349-16396-0, erişim tarihi: 13 Ağustos 2020 
  36. ^ Lahti, Arto. Globalization & the Nordic Success Model: Part II. 2010. Arto Lahti & Ventus Publishing ApS. p 60. ISBN 978-87-7681-550-9.
  37. ^ Nordic welfare states in the European context. Kautto, Mikko, 1965-. Londra: Routledge. 2001. ISBN 0-415-24160-X. OCLC 44914300. 
  38. ^ a b "Gardner, Alan, first Baron Gardner (1742–1809)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 6 Şubat 2018, erişim tarihi: 13 Ağustos 2020 
  39. ^ "300 Area, February 12 through February 18". 22 Şubat 1946. 
  40. ^ Stansky, Peter; Pugh, Martin (Haziran 1983). "The Making of Modern British Politics, 1867-1939". The American Historical Review. 88 (3): 678. doi:10.2307/1864630. ISSN 0002-8762. 
  41. ^ O’Brien, Robert; Williams, Marc (2004), "Governing the Global Political Economy", Global Political Economy, Londra: Macmillan Education UK, ss. 315-337, ISBN 978-0-333-68963-9, erişim tarihi: 13 Ağustos 2020 
  42. ^ Gill, William J. (1990). Trade wars against America : a history of United States trade and monetary policy. New York: Praeger. ISBN 0-275-93316-4. OCLC 20670425. 
  43. ^ QUIGGIN, JOHN (21 Mayıs 2012). Zombie Economics. Princeton University Press. ISBN 978-1-4008-4208-7. 
  44. ^ a b Von Mises, Ludwig, 1881-1973. (2006). Human action : a treatise on economics. Greaves, Bettina Bien. Indianapolis: Liberty Fund. ISBN 978-1-61487-837-7. OCLC 826659916. 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020. 
  45. ^ Locke, Edwin A. (26 Haziran 2017), "Performance Appraisal Under Capitalism, Socialism, and the Mixed Economy", Performance Measurement and Theory, Routledge, ss. 309-333, ISBN 978-1-315-21194-7, erişim tarihi: 13 Ağustos 2020 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ekonomi</span> belirli bir alandaki farklı temsilciler tarafından sınırlanmış mal veya hizmetlerin üretimi, dağıtımı veya ticaretinden oluşan sistem

Diğer anlam için Ekonomi sayfasına bakınız

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik olarak toplumsal refahın, katılımcı bir demokrasiyle gerçekleşeceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin topluma ait olduğunu savunan, işçi sınıfının yönetime katılmalarına ağırlık veren, özel üretim yerine kamu bazlı üretimi destekleyen, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi bir teoridir. Siyasi yelpazede ve dünyanın çoğu ülkesinde sosyalizm, standart sol ideoloji olarak kabul edilir. Sosyalizm türleri, kaynak tahsisinde piyasaların ve planlamanın rolüne ve kuruluşlardaki yönetim yapısına göre değişir.

<span class="mw-page-title-main">Anarko-kapitalizm</span> ekonomik teori ve politik felsefe

Anarko kapitalizm özel mülkiyet hakkına, iktidar müdahalesinin reddine ve temel toplumsal etkileşim mekanizması olarak rekabete dayalı serbest piyasanın savunusuna dayanan siyasal düşüncedir. Anarko-kapitalizm, özel mülkiyeti şu şartlarda meşru görür: bir emek ürünü ise, ticaret etkinliğinin bir sonucu ise veya hediye olarak elde edilmiş ise. Ekole göre, anarko kapitalist toplumda; serbest piyasa işleyişini, toplumsal kurumları, yasa uygulamalarını, güvenliği ve altyapıyı, devlet yerine kâr amaçlı rekabete dayalı şirketlerin, yardım derneklerinin veya gönüllülüğe dayanan birliklerin düzenlemesi öngörülür.

Kapitalizm ya da diğer adlarıyla sermayecilik ve anamalcılık, üretim araçlarının özel mülkiyetine ve kâr amacıyla işletilmesine dayanan ekonomik sistemdir. Kapitalizmin tanımlayıcı özellikleri arasında sermaye birikimi, rekabetçi piyasalar, fiyat sistemleri, özel mülkiyet, mülkiyet haklarının tanınması, kişisel çıkar, ekonomik özgürlük, meritokrasi, iş ahlakı, tüketici egemenliği, ekonomik verimlilik, hükûmetin sınırlı rolü, kâr güdüsü, kredi ve borcu mümkün kılan finansal bir para ve yatırım altyapısı, girişimcilik, metalaşma, gönüllü değişim, ücretli emek, mal ve hizmet üretimi, inovasyon ve ekonomik büyümeye güçlü bir vurgu yer alır. Bir piyasa ekonomisinde kararlar ve yatırımlar, servet, mülk veya sermaye ya da üretim kapasitesini yönlendirme yeteneğine sahip kişiler tarafından belirlenir. Fiyatlar, mal ve hizmetlerin dağıtımı ise büyük ölçüde mal ve hizmet pazarlarındaki rekabet tarafından şekillendirilir.

Demokratik sosyalizm, sosyalist piyasa ekonomisi içinde ekonomik demokrasi, işyeri demokrasisi ve işçilerin öz yönetimine veya alternatif bir merkeziyetçi planlı sosyalist ekonomi biçimine özel bir vurgu yaparak, siyasi demokrasiyi ve bir tür sosyal sermayeli ekonomiyi destekleyen solcu bir siyaset felsefesidir. Demokratik sosyalistler, kapitalizmin doğası gereği özgürlük, eşitlik ve dayanışma değerleriyle bağdaşmadığını ve bu ideallerin ancak sosyalist bir toplumun gerçekleştirilmesiyle elde edilebileceğini savunuyorlar. Çoğu demokratik sosyalist, sosyalizme kademeli bir geçiş arayışında olsa da, demokratik sosyalizm, sosyalizmi kurmanın aracı olarak devrimci veya reformist siyaseti destekleyebilir. Demokratik sosyalizm, 20. yüzyılda Sovyetler Birliği'nde ve diğer ülkelerde tek parti devletine doğru gerilemeye karşı çıkan sosyalistler tarafından popülerleştirildi.

Sosyal demokrasi, reformist ve aşamalı yöntemlerle laissez-faire kapitalizminin yarattığı eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefleyen politik bir ideolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Antikapitalizm</span>

Antikapitalizm ya da kapitalizm karşıtlığı, bugüne kadar genel veya özel bir isim almamışsa da, genellikle sosyalist ya da anarşist politik görüşlü insanların istediği düzen biçiminin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Solculuk</span> toplumsal eşitliği ve eşitlikçiliği destekleyen siyasi ideolojiler, politik duruş

Solculuk, genellikle bir bütün olarak toplumsal hiyerarşiye veya belirli toplumsal hiyerarşilere karşı çıkarak, toplumsal eşitlik ve eşitlikçiliği destekleyen ve bunu sağlamaya çalışan siyasi ideolojiler yelpazesidir. Sol siyaset tipik olarak, taraftarlarının toplumda diğerlerine göre dezavantajlı olarak algıladıkları kişiler için endişe duymanın yanı sıra, uygulandıkları toplumun doğasını değiştiren radikal yollarla azaltılması veya ortadan kaldırılması gereken haksız eşitsizlikler olduğuna dair bir inancı da içerir.

Robert L. Heilbroner Amerikan iktisatçı ve iktisadi düşünceler tarihçisi. Yirmiden fazla kitabın yazarı olan Heilbroner, Adam Smith, Karl Marx ve John Maynard Keynes gibi tanınmış iktisatçıların yaşamlarını ve katkılarını konu edindiği İktisat Düşünürleri adlı kitabıyla tanınır.

Piyasa ekonomisi; yatırım, üretim ve dağıtım ile ilgili kararların arz ve talebe dayalı olduğu, mal ve hizmet fiyatlarının serbest fiyat sistemi içinde belirlendiği ekonomidir. Çoğu mevcut piyasa ekonomisi belirli bir derece kadar ekonomik planlama veya devletin ekonomik aktiviteleri yönlendirmesini içerir ve dolayısıyla karma ekonomi olarak sınıflandırılır. Piyasa ekonomisi terimi bazen serbest piyasa ekonomisi ile eşanlamlı kullanılır, ancak serbest piyasa ekonomisi ayrıca laissez-faire veya serbest piyasa anarşizmini ifade eder. Piyasa ekonomisi çeşitli kooperatif türlerinin, kolektif veya özerk devlet kurumlarının bulunduğu bir serbest fiyat sisteminde de var olabilir. Piyasaların devlet tarafından gerekli şartlarda müdahaleye uğradığı sistem ise sosyal piyasa ekonomisidir.

Ordoliberalizm, devletin serbest piyasanın kendi teorik potansiyeline yakın sonuçlar üretmesini sağlama ihtiyacı üzerinde duran, sosyal devlet içermeyen sosyal piyasacı bir Alman ekonomik liberalizm modelidir.

Ekonomik liberalizm, piyasa ekonomisinin bireyci hatlara dayanmasını ve üretim araçlarının özel mülkiyette olmasını destekler. Ekonomik liberaller, serbest ticareti ve açık rekabeti engellediği için piyasaya yapılan hükümet müdahalesine ve korumacılığa karşı çıkma eğilimindedir, ancak mülkiyet haklarını korumak ve piyasa başarısızlıklarını çözmek için yapılan hükûmet müdahalesini destekler. Ekonomik liberalizm, Büyük Buhran ve Keynesyenizm'in yükselişine kadar genel olarak klasik liberalizmin ekonomik modelini ifade etmek için kullanılmıştır.

Sosyal piyasa ekonomisi, rekabet ekonomisi temeline dayalı olan; özgür girişimi, piyasa ekonomisi içinde genellikle bir sosyal devlet hedefleyen, sosyal politikaların yanı sıra regülasyoncu serbest piyasa kapitalist ekonomik sistemini birleştiren bir sosyoekonomik modeldir.

Ekonomik sistem, bir toplumda mal ve hizmetlerin üretimini, ticaretini, dağıtımını ve kaynakların üretime tahsis edilmesini düzenleyen, ayrıca üretimi kimlerin yapacağına karar veren uygulama ve ilkeler bütünüdür.

Liberal sosyalizm, liberal ilkeler içeren bir sosyalist politik felsefedir. Liberal sosyalizmde sosyalist ekonomiyle kapitalizmi ortadan kaldırma hedefi yoktur, bunun yerine hem kamu hem de özel mülkiyete dayalı karma ekonomi desteklenir.

Ekolojik sosyalizm Sosyalizmin yönlerini yeşil politika, ekoloji ve alternatif küreselleşme veya küreselleşme karşıtlığı ile birleştiren bir ideolojidir. Eko-sosyalistler genel olarak kapitalist sistemin genişlemesinin, baskıcı devletler ve ulusötesi yapıların gözetimi altında küreselleşme ve emperyalizm yoluyla sosyal dışlanma, yoksulluk, savaş ve çevresel bozulmanın nedeni olduğuna inanmaktadır.

Sosyalist hukuk, komünizmin hakim olduğu eski SSCB ve Doğu Avrupa ülkelerinde ve günümüzde Küba, Kuzey Kore ve yumuşatılmış şekilde Çin'de uygulanan Marksist-Leninist ideolojiye dayalı hukuk sistemi.

Sosyalist piyasa ekonomisi, Çin Halk Cumhuriyeti'nde uygulanan ekonomik model. Deng Şiaoping'in getirdiği ekonomik reformlardan ortaya çıkan açık piyasa ekonomisi çerçevisinde ekonominin büyük oranda Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nden oluşmasına dayanır. İdeolojik açıdan bu sistemin esas mantığı, Çin'in sosyalist üretim biçiminin erken bir evresini oluşturan sosyalizmin birincil evresinde bulunması ve bu nedenle küresel bir pazar sistemi kapsamında kapitalist teknikler benimsemesi gerekmesidir. Buna rağmen, bu sistem yaygın olarak devlet kapitalizminin bir türü olduğu belirtilmiştir.

Post-Kapitalizm ya da Kapitalizm Sonrası, kısmen dünyadaki ekonomik sistemlerin artık kapitalizmin şekilleri olarak tanımlanamayacağı duruma geçilen varsayımsal bir durumdur. Birçok birey ve siyasi ideoloji böyle bir dünyayı neyin tanımlayacağına dair düşünceler oluşturdu. Klasik Marksist ve sosyokültürel evrim teorilerine göre, kapitalizmin geçerliliğini yitirmesiyle birlikte kapitalizm sonrası toplumlar kendiliğinden bir evrimin sonucu olarak ortaya çıkabilir. Diğerleri, özellikle sosyalizm, komünizm, anarşizm, milliyetçilik ve küçülme olmak üzere, kasıtlı olarak kapitalizmi bitirip yerini kendisi alacak modeller önermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist üretim biçimi</span>

Sosyalist üretim biçimi veya basitçe (Marksist) sosyalizm veya Karl Marx ve Friedrich Engels'in komünizm ve sosyalizm terimlerini birbirinin yerine kullandığı şekliyle komünizm, ekonomik gelişmenin belirli bir tarihsel aşaması ve ona karşılık gelen toplumsal ilişkiler dizisi olarak tanımlanmaktadır. Marksist teorinin içindeki tarihsel materyalizm şemasında kapitalizmden ortaya çıkmaktadırlar. Sosyalizmin Marksist tanımı kullanım değeri için üretimdir, dolayısıyla değer yasası artık ekonomik faaliyeti yönlendirmemektedir. Kullanım amaçlı Marksist üretim, bilinçli ekonomik planlama yoluyla koordine edilmektedir. Marx'a göre ürünlerin dağıtımı " Herkesten yeteneğine göre, herkese ihtiyacına göre " ilkesine dayanmaktadır; Sovyet modelleri genellikle ürünleri " herkese katkısına göre " ilkesine dayalı olarak dağıtmaktaydı. Sosyalizmin toplumsal ilişkileri, alt sınıf proletaryanın üretim araçlarını, ya kooperatif işletmeleri, devlet mülkiyeti ya da özel zanaat araçları ve işçi özyönetimi yoluyla etkin bir şekilde kontrol etmesiyle karakterize edilmektedir. Oluşturulan artı değer işçi sınıfına ve dolayısıyla bir bütün olarak topluma uygun bir şekilde daha önceden belirlenen yöntemle paylaştırılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.