İçeriğe atla

Karl von Frisch

Karl von Frisch
Karl von Frisch
Doğum20 Kasım 1886
Viyana, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
Ölüm12 Haziran 1982
Münih, Almanya
MilliyetAvusturya Avusturya
Mezun olduğu okul(lar)Viyana Üniversitesi
Ödüller 1973 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü
Kariyeri
DalıEtoloji
Çalıştığı kurumlarMünih Üniversitesi
Doktora
danışmanı		Richard von Hertwig
İmza

Karl von Frisch (d. 20 Kasım 1886 - ö. 12 Haziran 1982), Avusturya asıllı etolog. Özellikle arı davranışları ve duyuları üzerinde yaptığı çalışmalarla tanınır. Arıların morötesi ve polarize ışığa karşı hassasiyetlerini ortaya çıkarmış, ayrıca bal arılarının kendilerine özgü bir "dans" kullanarak kovanda birbirlerine nasıl bilgi aktardıklarını çözmüştür. Meslektaşları Konrad Lorenz ve Nikolaas Tinbergen ile beraber 1973 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görülmüştür.

Gençliği

Karl von Frisch, cerrah ve ürolog Anton von Frisch'in (1849-1917) oğludur. Karl, hepsi üniversite profesörü olan dört oğlun en küçüğü idi.

Karl, Viyana'da Hans Leo Przibram ve Münih'te Richard von Hertwig'in altında, ilk başta tıp alanında çalıştı, ancak daha sonra doğa bilimlerine döndü. Doktora derecesini 1910'da aldı ve aynı yıl Münih Üniversitesi zooloji bölümünde asistan olarak çalışmaya başladı.

Kariyeri

1912'de zooloji ve karşılaştırmalı anatomi dersleri verdi; 1919'da profesörlüğe terfi etti. Bal arıları araştırmaları öğrencisi Ingeborg Beling tarafından sürdürüldü. 1921 yılında Rostock Üniversitesi'ne zooloji profesörü ve bir enstitü yöneticisi olarak girdi. 1923'te Breslau Üniversitesinde bir görev teklifini kabul etti, 1925'te Münih Üniversitesi'ne döndü, burada zooloji enstitüsünün başına geçti.

Von Frisch, birçok kadın da dahil olmak üzere Yahudi asistanlarını işe almak ve "Yahudi bilimini" uyguladığı gerekçesiyle,[1] Nazi rejiminin olumsuz ilgisini çekti. Sonunda Frisch emekli olmaya zorlandı, ancak arılardaki burun hastalıkları üzerine yaptığı araştırmalar nedeniyle karar geri alındı.[2]

II. Dünya Savaşı'nda zooloji enstitüsü tahrip edildi ve 1946'da Frisch, yeniden açılmış Münih enstitüsüne geri döndüğünde 1950 yılına kadar kaldığı Graz Üniversitesi'nde çalışmaya başladı. 1958'de emekli oldu ama araştırmasına devam etti.

Özel hayatı

Karl von Frisch, 1964 yılında ölen Margaret Née Mohr ile evlendi. Oğlu Otto von Frisch, 1977-1995 yılları arasında Brunswick doğa tarihi müzesinin direktörlüğünü yaptı.

Kaynakça

  1. ^ Frisch, Karl von (1957). Erinnerungun eines Biologen (Memories of a Biologist. Berlin: Springer.  []
  2. ^ Deichmann, Ute (1992). Biologists under Hitler: Expulsion, Careers, Research. Frankfurt am Main, New York: Harvard University Press. ss. 40-48. ISBN 978-0674074040. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nusret Fişek</span>

Hasan Nusret Fişek, Türk hekimdir.

<span class="mw-page-title-main">Eskişehir Osmangazi Üniversitesi</span> Eskişehirde kurulu devlet üniversitesi

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir'deki bir devlet üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Heidelberg Üniversitesi</span>

Heidelberg Ruprecht Karl Üniversitesi, ya da kısa adıyla Heidelberg Üniversitesi, 1386'da Heidelberg'de kurulmuş, Almanya'nın en eski üniversitesi olmasının yanında; en ünlü ve prestijli üniversitelerinden biridir. Üniversitenin tarihi 14. yüzyıla kadar uzanır. 16. yüzyılda hümanizmin merkezi haline gelmiştir. 19. yüzyıl sonrasında bağımsız düşünürlerin, demokratik düşüncenin ve ileri seviye bilimsel araştırmaların merkezi haline gelmiştir. Bu dönemde Amerikan üniversitelerinde yüksek lisans eğitimi veren okullarına rol modeli olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Max von Laue</span>

Max von Laue, X ışınlarının kristaller tarafından kırınımını bulduğu için 1914 yılında Nobel Fizik Ödülü alan Alman fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Kinsey</span>

Alfred Charles Kinsey, Amerikalı biyolog, entomoloji ve zooloji profesörü.

<span class="mw-page-title-main">Konrad Lorenz</span> Avusturyalı hayvanbilimci ve Nobel Tıp Ödülü (1973) sahibi (1903-1989)

Konrad Zacharias Lorenz, Avusturyalı bir etoloji uzmanıdır. Viyana'da karşılaştırmalı anatomi ve hayvan psikolojisi dersleri verdikten sonra, 1940 yılında Konigsberg Üniversitesi'nde profesör oldu. 1949 - 1951 yıları arasında Attenburg Karşılaştırmalı Etoloji Enstitüsü'nü, sonra Buldern'de Max-Planck Davranış Fizyoljisi Enstitüsü'nü, 1954'te de Seewiesen Enstitüsü'nü yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Paul Ehrlich</span> araştırmacı

Paul Ehrlich, Yahudi kökenli Alman bakteriyolog.

<span class="mw-page-title-main">Feodor Felix Konrad Lynen</span>

Feodor Felix Konrad Lynen, Alman biyokimyacı.

<span class="mw-page-title-main">Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi</span> Almanyanın Münih şehrinde bulunan devlet üniversitesi

Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi, Almanya'nın Münih kentinde bulunan bir devlet araştırma üniversitesidir. İlk olarak 1472 yılında Bavyera-Landshut Dükü Ludwig IX tarafından Ingolstadt Üniversitesi olarak kurulan bu üniversite, sürekli faaliyette olan Almanya'nın altıncı en eski üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Richard Willstätter</span> Kimyacı (1872-1942)

Richard Martin Willstätter Alman kimyager. Klorofil de dahil olmak üzere bitki pigmentlerinin yapısı hakkındaki çalışmaları nedeniyle 1915 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aaron Ciechanover</span>

Aaron Ciechanover, İsrailli biyolog, kimyager ve 2004 Nobel Kimya Ödülü'nün sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Otto Fritz Meyerhof</span>

Otto Fritz Meyerhof, Alman asıllı doktor ve biyokimyacı.

<span class="mw-page-title-main">Henrik Dam</span>

Carl Peter Henrik Dam, Danimarkalı bilim insanıdır. 1943 yılında Edward Adelbert Doisy ile birlikte K vitamini keşiflerinden dolayı Nobel Fizik ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Haldan Keffer Hartline</span> Amerikalı fizyolog

Haldan Keffer Hartline, Amerikalı fizyolog. 1967 yılında George Wald ve Ragnar Granit ile birlikte Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanmıştır. Görmenin fizyolojisi ile ilgili yaptığı çalışmalarıyla bilinir.

Hilde Levi Alman-Danimarkalı bir fizikçidir. O biyoloji ve tıpta radyoaktif izotopların kullanımında öncü olmuştur, özellikle de radyokarbon testi ve otoradyografi tekniklerinde. Hayatının sonraki zamanlarında Hilde bilimsel tarihçi oldu ve George de Hevesy’in biyografisini yayınladı.

<span class="mw-page-title-main">Nazım Terzioğlu</span> Türk matematikçi

Nazım Terzioğlu, Türk matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Hugo Braun</span>

Ord. Prof. Dr. Hugo Braun, İstanbul'da 16 yıl çalışmış olan ve Türkiye'de modern hijyenin kurucusu olarak kabul edilen Alman doktor. Hijyenist ve mikrobiyologdur.

Hans Winterstein, Alman fizyologdur. 1941'den itibaren de Türk vatandaşı olmuştur. 1911'den 1927'ye kadar Rostock'ta, 1927'den 1933'e kadar Breslau'da ve 1934'ten 1953'e kadar Türkiye'de İstanbul Üniversitesi'nde çalıştı. 1956'dan itibaren Münih Üniversitesi'nde misafir profesör olarak bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Curt Kosswig</span> Almanya ve Türkiyede çalışmış Alman Zoolog

Curt Kosswig Kariyerinin çoğunu İstanbul Üniversitesi (1937–1955) ve Hamburg Üniversitesi'nde (1955–1969) geçiren Alman zoolog ve genetikçi. Curt Kosswig, Türk Zoolojisinin kurucusu olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Rosenthal</span> Alman matematikçi (1887-1959)

Arthur Rosenthal Alman matematikçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.