Karga ile Tilki
Karga ile Tilki, Ezop Masalları'nda yer alan ve Perry İndeksi'nde 124. sırada olan bir fabldır. Fablın erken Latince ve Yunanca versiyonları mevcuttur, ayrıca antik bir Yunan vazosu üzerinde tasvir edilmiş olabilir.[1] Hikâyede dalkavukluk yapanları dinlememeye yönelik bir ders vardır.
Konu
Fablda karganın biri, bir parça peynir bulur ve peyniri yemek için bir ağaç dalına tüner. Peyniri ele geçirmek isteyen bir tilki, kargayı pohpohlar ve karganın ne kadar güzel olduğundan, sesinin de kendisi gibi güzel olup olmadığından bahseder. Karga ötmek için gagasını açtığında ağzındaki peynir düşer ve tilki, düşen peyniri yer.
Fablın günümüze kadar gelmiş en eski versiyonları hem Latince hem Yunancadır ve Milat'ın 1. yüzyılına uzanmaktadır. Fablın daha önce bilindiğine dair kanıt, Latin şair Horatius'un fabl hakkında iki kez imada bulunmasıdır. Mektuplarında Scaeva adına beceriksiz bir beleşçiyi ele alarak şair, "Eğer karga sessiz bir şekilde beslenmiş olsaydı daha iyi yiyeceğe daha az çekişme ve gıptaya sahip olacaktı." konusunda ihtiyatlı konuşmayı akıl vermektedir.[2]
Şiir, genellikle dalkavukluk yapanları dinlemeye karşı bir tedbir olarak alıntılanmaktadır. Phaedrus, Latince şiirine "Düzenbaz dalkavukluk yapan ve bundan zevk alan kişi genellikle cezasını pişmanlık ve utançla öder." uyarısıyla giriş yapar. Fabla farklı bakış açısıyla yaklaşan kişilerden biri olan Cheriton'lu Odo'ya göre ders, erdemin hırs peşinde unutulmasıdır.[3] Babrius'un hikâyesinin Yunanca versiyonunda karganın saflığıyla şaka ile biten bir tilki sonu mevcuttur: "Aptal değildin, öyle görünüyor ki gerçekten bir sesin var; beynin dışında her şeyin var, Sör Karga."[4] La Fontaine Masalları'nda (I.2) tilki nefis lokmayı elde ederek kıssadan hisse vermektedir. Orhan Veli'nin çevirisiyle:
- Tilki kapıp ona dedi ki: “Efendiciğim,
- Size güzel bir ders vereceğim;
- Alıklar olmasa iş kalmaz açıkgözlere;
- Böyle bir ders de değer sanırım bir peynire."
- Karga şaşkın, mahcup, biraz da geç ammâ,
- Yemin etti gayri faka basmayacağına.
La Fontaine'nin fabllarının bazılarında olduğu gibi Hristiyan çevrelerde, tilkinin hırsızlıktan cezasız kalmasına izin verilerek ahlâkın yok sayıldığını belirten rahatsızlıklar mevcuttur. Bu nedenle devamı olarak Saskatchewan'da kaydedilen popüler bir şarkı biçimi oluşturulmuştur. Bu şarkıda tilkinin cenaze töreni efkarlı bir şekilde tarif edilir ve hikâye, karganın tünediği dalda gaklamasıyla biter.
- Hiç üzgün değilim, artık o bir ölü,
- Aldı peynirimi ve midesine gömdü
- Kader tarafından cezalandırıldı - Tanrım, benim intikamımı aldın.[5]
Kaynakça
- ^ History of the Graeco-Latin Fable, Francisco Rodríguez Adrados, Leiden 1999, vol 3, p.161, available at Google Books 28 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Book 1.17, lines 50-1 10 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ The Fables of Odo of Cherington, John C. Jacobs, Syracuse University Press 1985, pp.149-50; there is a limited preview in Google Books 28 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ The translation here and for Phaedrus are supplied in John Vernon Law's lecture on the fable 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Musée virtuel de la Saskatchewan". 26 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2014.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta The Fox and the Crow ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
