İçeriğe atla

Karesi Sancağı

Karesi Sancağı
Osmanlı İmparatorluğu sancağı

1341–1923
Sancak-ı Karesi harita üzerinde
Sancak-ı Karesi harita üzerinde
Karesi Sancağının konumu
MerkezKaresi
Tarih
 - Kuruluş 1341
 - Lozan Antlaşması29 Ekim 1923
Bugün parçasıTürkiye

Karesi Sancağı, Osmanlı Devleti'nin Anadolu Eyaleti sınırları içindeki sancaklarından biri. Osmanoğulları'na ilk katılan beylik olan Karesi Beyliği'nin bulunduğu bölgede kurulmuştur. Osmanlı Devleti'nin yıkılmasıyla yerine Balıkesir ili kurulmuştur. 1909 yılındaki Karesi Sancağı'na bağlı kazalar şunlardır; Karesi Merkez Kazası, Ayvalık Kazası, Bandırma Kazası, Edremit Kazası, Burhaniye Kazası, Erdek Kazası, Gönen Kazası, Sındırgı Kazası, Balya Kazası'dır.

Tarihi

1345'te durum

Orhan Gazi Karesi Beyliği'ni, merkeze bağlı bir sancak haline getirip, adını da değiştirmeden Karesi Sancağı yaptı. Sancağın merkezi olan Balıkesire, oğlu Şehzade Süleyman'ı sancak beyi olarak tayin etti. Böylece Karesi, aynı zamanda bir Şehzade Sancağı oldu.

Bu dönemde tüm Karesi toprakları, Osmanlı beyliğinin ilk eyaleti oldu. Balıkesir'den başka; Bergama, İvrindi, Ayazmend (Altınova), Edremit, Kemer Edremit (Burhaniye), Bayramiç, Ayvacık, Ezine, Fırt (Susurluk), Bigadiç ve Sındırgı yerleşim yerlerine sahipti.

1393'te durum

1393'te Ankara merkezli Anadolu Beylerbeyliği kurulunca Bergama ve çevresi de dahil olarak Karesi eyaleti tek parça olarak, Anadolu beylerbeyliğinin bir parçası olmuştur.

1451'de durum

1451 Anadolu eyaleti tekrar yapılandırılmış ve Kütahya merkez olmuştur. Bu dönemde Karesi beyliği toprakları; merkezi Kütahya olan Anadolu Eyaletinin Hüdavendigar Eyaletinin sancakları olmuştur.

Karesi toprakları iki sancağa ayrılmıştır:

Daha sonraları Karesi Sancağı ikiye bölündü: Karesi Sancağı ve Erdek Sancağı olarak.

1786'da durum

Bölgede Hüdavendigar eyaletine bağlı üç sancak vardı:

  • Karesi Sancağı: Ayvalık çevresi de, 1786'da Karesi Sancağına dahil edildi. Bu dönemde Karesi Sancağı: Merkez, Bigadiç, Sındırgı, Baş Gelenbe (Gelenbe), Kemer Edremid (Burhaniye), Edremit, Ayazmend (Altınova), Kozak (Bergama'nın kuzey köyleri), İvrindi, Manyas, Fırt ma'a Şamlı (Susurluk) ve Ayvalık'tan oluşmaktaydı.
  • Erdek Sancağı
  • Biga Sancağı

1827-1841 arası durum

Karesi toprakları, 1827'de dağıtılan Anadolu eyaletinin Güney Marmara kısmında kurulan Hüdavendigar eyaletine bağlanmıştır.

Karesi toprakları dört sancağa ayrılmıştır:

  • Karesi Sancağı
  • Biga Sancağı
  • Erdek Sancağı
  • Ayvalık Sancağı

1841-1845'te durum

Hüdavendigar eyaleti yeniden düzenlendi. Karesi toprakları üzerinde;

  • Biga Sancağı
  • Karesi Sancağı

Bu dönemde Karesi Sancağı Merkez livası, Ayvalık livası ve Erdek livası olmak üzere üç alt bölgeden oluşuyordu. Ayvalık ve Erdek livası, doğrudan merkez livasına bağlıydı.

Edremit ve Kemer Edremit ise, Ayvalık livasına değil; eskiden beri olduğu gibi Merkez livasına dahildi.

1845-1847'de durum

1845'te Karesi-Saruhan Eyaleti, 1881'de de aynı sınırlar esas alınarak Karesi Vilayeti kurulmuştur.

Biga Sancağı ve Karesi Sancağı birleştirilerek oluşan Karesi eyaleti ve Aydın'dan ayrılan Mağnisa merkezli Saruhan eyaleti birleştirilerek Karesi-Saruhan Eyaleti oluşturulmuştur. Bu dönemde Çanakkale toprakları tekrar Balıkesir merkezine bağlanmıştı.

1847'de durum

Eski Karesi Beyliği toprakları tekrar, eski Hüdavendigar eyaletine bağlandı.

  • Biga Sancağı
  • Karesi Sancağı (üç livadan(?) oluşuyordu: Merkez (22 kazası vardı), Ayvalık (2 kazası vardı), Erdek (8 kazası vardı).

1864'te durum

1864 yılında çıkarılan “Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi” ile idari teşkilatta yeni bir yapılanmaya gidildi ve bunun sonucunda örneğin; Karesi livasının kaza sayısı azaldı. Karesi livasının daha önce 22 kazası olan kaza sayısı bu dönemde 8'e düştü. Önceden kaza olan diğer on beş kaza, bu dönemde nahiye olarak yapılandırıldılar. Erdek livasının kaza sayısı da azaltıldı.

1881'de durum

1881'de Karesi Sancağı ve Biga Sancağı, Karesi Vilayeti adı altında birleşti. Çanakkale toprakları tekrar Balıkesir merkezli yönetildi. Karesi Vilayeti iki sancaktan oluşuyordu:

  • Karesi Sancağı. 7 kazaya bölünmüştür: Erdek, Ayvalık, Merkez, Balya, Gönen, Susurluk, Sındırgı.
  • Biga Sancağı. 4 kazaya bölünmüştür.

1888'de durum

1888'de tekrar Hüdavendigâr vilayetine bağlı bir sancak haline getirilen Karesi Vilayeti sancak haline getirildi ve Karesi'den Biga Sancağı tekrar ayrıldı. Karesi Sancağı, livalara değil; kazalara ayrıldı. Bigadiç, Sındırgı, Baş Gelenbe (Gelenbe), Kemer Edremid (Burhaniye), Edremit, Ayazmend (Altınova), Kozak, İvrindi, Manyas, Fırt ma'a Şamlı (Susurluk), Erdek ve Yenice dahil Gönen'den oluşuyordu.

1909'da durum

Karesi, 1909'da Herhangi bir yere de bağlı olmayan müstakil bir livadır. (günümüz anlamında, ildir) 9 kazaya bölünmüştür. Karesi Merkez Kazası, Ayvalık Kazası, Bandırma Kazası, Edremit Kazası, Burhaniye Kazası, Erdek Kazası, Gönen Kazası, Sındırgı Kazası, Balya Kazası'dır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Balıkesir</span> Balıkesir ilinin merkezi olan şehir

Balıkesir, Türkiye'de Balıkesir ilinin merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Karesi Beyliği</span> Türk beyliği

Karesi Beyliği, Karesioğulları Beyliği, Karasi Beyliği veya Karasioğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin gerilemesinden sonra Oğuz boyları tarafından Balıkesir-Çanakkale ve Bergama yöresinde kurulan Anadolu Türk beyliğidir. Eşrefoğulları'ndan sonra en kısa hüküm süren beyliktir. Bu yöredeki ilk Türk devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Balıkesir'in ilçeleri</span> Vikimedya madde listesi

Balıkesir'e bağlı 20 ilçe bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çıldır (eyalet)</span>

Çıldır Eyaleti veya Çıldır Beylerbeyliği, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, 16. yüzyılın sonlarına doğru kurulan Osmanlı eyaletidir. Yaklaşık olarak günümüzde Gürcistan’ın Acara Özerk Cumhuriyeti’nin bir bölümü ile Samtshe-Cavaheti bölgesini, Türkiye’de Artvin, Ardahan illeri ile Erzurum ilinin bir kısmını kapsamaktadır. 1578-1628 arasında Çıldır, 1628-1829 arasında Ahısha ve 1829-1845 arasında Oltu Çıldır Eyaleti’nin idari merkezleriydi.

Balıkesir Kongresi, 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Mütarekesi'nden TBMM'nin kurulduğu 23 Nisan 1920 tarihine kadar geçen süreye "Kongreler Dönemi" denilir. Bu süre içindeki 30 dolayında kongrenin "beşi", 1919 ve 1920 yıllarında toplanan Balıkesir kongreleridir. Bunlardan 1, 4 ve 5. kongreye Karesi (Balıkesir) Mebusu (Milletvekili) Mehmet Vehbi Bolak, 2 ve 3. kongreye, harekete sonradan katılan Balıkesir eski Mutasarrıfı Hacim Muhittin Çarıklı başkanlık etmiştir. Bu kongreler, 15 Mayıs 1919'daki İzmir işgalinin hemen ertesi günlerinde Balıkesirliler'in Mehmet Vehbi Bolak önderliğinde kurdukları direniş teşkilatıyla başlattıkları hareketlerin birer parçasıdır. İçlerinde, sadece üç asker vardır: Miralay (Albay) Kazım Özalp, Askeri Kaymakam (Yarbay) Ali Çetinkaya ve Yüzbaşı Kemal Balıkesir. Balıkesir hareketi Millî Mücadele'nin başarıya ulaşmasında önemli rol oynamış; İzmir'den Anadolu içlerine yürümek isteyen Yunan kuvvetlerini engelleyerek, Millî Ordu'nun hazırlanması için Mustafa Kemal Paşa'ya, her saniyesi altın değerinde on üç ay kazandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Köprülülü Hamdi</span> Türk asker ve bürokrat

Köprülülü Hamdi Bey,, Türk asker ve bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Edremit Körfezi</span>

Edremit Körfezi, Anadolu'nun Ege Denizindeki en kuzey körfezi ve aynı zamanda körfez kıyısını oluşturan Kaz Dağı ve Madra Dağları arasında kalan bölgeye verilen isim. Papalina avcılığı ve zeytinyağı üretimiyle bilinir. Kıyı şeridi yazlık tipi konutlarla çevrilmiştir. Adını, bölgenin en büyük yerleşim yeri olan Edremit'ten alır.

<span class="mw-page-title-main">Erdel, İvrindi</span>

Erdel, Balıkesir ilinin İvrindi ilçesine bağlı bir mahalledir.

Avunya, (Agonya) Çanakkale'nin Yenice ilçesinden Balıkesir'in Gönen ilçesine kadar olan ve Kazdağları'nın arkasındaki bölgeye verilen antik isimdir. Avunya bugünkü Kayatepe eski adıyla Engeci olan köyden başlamaktadır. Bunun için oraya Avunya kapı adı da verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Balıkesir yöresi halk oyunları</span>

Balıkesir yöresi halkoyunları, Balıkesir ve çevresine özgü halkoyunlarıdır. Balıkesir yöresinde doğmuş veya gelişmiş oyunlar Balıkesir yöresine özgü oyunlardır.

<span class="mw-page-title-main">Saruhan (eyalet)</span>

Karesi Eyaleti, Saruhan Eyaleti, veya Karesi-Saruhan Eyaleti, Osmanlı Devleti eyaletidir. 1845 yılında kurulmuş 1847 yılında dağıtılmıştır.

Karesi Vilayeti, Osmanlı Devleti vilayetidir. 1881 yılında kurulmuş 1888 yılında dağıtılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hüdâvendigâr (eyalet)</span> Osmanlı eyaleti

Hüdavendigâr Eyaleti, 1826 yılında Anadolu Eyaleti'nden ayrılarak kurulan Hüdavendigâr ve Kocaeli Eyaleti'nin yenilenmesiyle 1841 yılında kurulan ve 1867 yılına kadar varlığını sürdürmüş Osmanlı Devleti eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Balıkesir Koca Seyit Havalimanı</span> HAVA ALANI

Balıkesir Koca Seyit Havalimanı veya Balıkesir Edremit Koca Seyit Havalimanı, 1997 yılında Balıkesir'in Edremit ilçesinde hizmete açılan bir havaalanıdır. Sivil kategoride bulunan havaalanı, DHMİ tarafından işletilmektedir. Edremit ilçe merkezine 4 km mesafededir. 3000x45 metre boyutlarında piste sahip olan meydanın, iç hat terminali 1678 m² boyutlarındadır. Toplam kullanım alanı ise 23.600 m²'dir

<span class="mw-page-title-main">Biga Sancağı</span>

Biga Sancağı veya Kale-i Sultaniye, Osmanlı İmparatorluğu Sancağı. 1888 yılında Karesi Vilayetinden ayrılarak bağımsız Biga Sancağı adıyla İstanbul'a bağlanmıştır. Kazâları, Kale-i Sultaniye, Ezine, Ayvacık, Bayramiç, Biga, Lapseki idi. Şimdiki Çanakkale ilinin Anadolu'da olan topraklarını kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Balıkesir Büyükşehir Belediyesi</span>

Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, Balıkesir ilinin metropol ilçelerini yöneten büyükşehir belediyesidir. Belediye başkanı Ahmet Akın'dır.

Balıkesir'in Kurtuluşu, Türk ordusunun Balıkesir'e girmesi ile 6 Eylül 1922 tarihinde, Balıkesir'in Yunan işgalinden kurtulması olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cemiyet, İnegöl</span>

Cemiyet, Bursa ilinin İnegöl ilçesine bağlı bir mahalledir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Balıkesir Belediyesi ile 10 ilçenin ve 7 beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Seçimler en erken başladığı ilçe olan Gönen'de 20 Eylül 1930 tarihinde, Edremit'te 25 Eylül'de, Susurluk'ta 27 Eylül'de, Sındırgı'da 28 Eylül'de, Bigadiç ve Balya'da 1 Ekim'de, Dursunbey ve Erdek'te ise 3 Ekim'de başlamış ve ilçelere göre muhtelif tarihlerde sona ermiştir. Balıkesir il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 6.543 kadın ve 13.444 erkek olmak üzere toplam 19.987 oy kullanılmıştır. SCF Balıkesir İl Başkanlığının seçim sandıklarının başında CHF'nin yanı sıra SCF'yi temsilen iki temsilci ile bir kâtibin bulunmasını istemesi ve bu talebin, Balıkesir CHF İl Başkanlığı tarafından kabul edilmemesi üzerine meydana gelen gerginliklerden dolayı yapılan şikayetler üzerine il merkezinde seçimler iptal edilmiştir.

13 Kasım 1955 Yerel Seçimleri'nde Balıkesir Belediyesi ile 15 ilçe ve 7 beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Balıkesir il merkezinde Demokrat Parti 27 belediye meclis üyeliğinin tamamını kazanmıştır. Balıkesir il merkezinde kazanan DP üyeleri, 16 Kasım 1955'te belediye başkanlığına tekrar Faik Ocak'ı getirmiştir.