Kardaşlar

Kardaşlar
Başladığı yer	Türkiye
Tarzlar	Progresif rock, Anadolu rock
Etkin yıllar	1970-1975
İlişkili hareketler	Cem Karaca, Ersen Dinleten, Fikret Hakan, Selda Bağcan

Kardaşlar, 1970'lerde etkin olan bir Türk rock grubu. Cem Karaca, Ersen Dinleten ve Selda Bağcan gibi isimlere eşlik etmişlerdir.

Cem Karaca ve Apaşlar yollarını ayırdıktan sonra yeni bir grup arayışına giren Cem Karaca, eski grubu Apaşlar üyelerinden bas gitarist Seyhan Karabay ve baterist Leon Habib ile anlaştı. Gitara ise Habib'in askerlik arkadaşı gitarist Ünol Büyükgönenç alındı. Anadolu türkülerine odaklanmayı seçen grup "Kardeşler" olarak seçtikleri adı, daha Anadolu'ya özgün olsun diye "Kardaşlar" yaptı. Grup daha sonra "Gardaşlar" adlı bir grup tarafından, isim hırsızlığı ile suçlandı, ancak daha sonra bu problem çözüldü.

Kurulduktan bir ay sonra klavyeye Büyükgönenç'in arkadaşı Cengiz Türksoy geçti. Leon Habib, İsrail'e geri dönünce de bateriye Filistinli Muhabbet Kurtar alındı. Bu dönemde Kardaşlar ve Karaca ilk konserlerini vermeye başlamıştı. Ancak, Anadolu müziğini icra etmek isteyen Kardaşlar, seyircinin de isteğiyle Apaşlar'ın pop-rock şarkılarını çalıyorlardı. Bu tatminsizlik sırasında klavyeci Türksoy gruptan ayrıldı. Nisan ayında bir başka değişiklik oldu ve bateriye Hüseyin Sultanoğlu geçti. Anadolu müziğine yakı klavyeci bulamayınca da grup, klavyeden vazgeçti. Kısa bir dönem grupta ikinci gitarist olarak Stephan Umutyan yer aldı.

Kadroyu oturttuktan sonra Karaca ve Kardaşlar ilk bestelerini ve türkü aranjmanlarını yapmaya başladı. Plakları kaydetmek için Almanya'ya gitmeye karar verdiler ancak çıkan kolera salgını ile yurtdışına gidişler yasaklanır. Grup da sadece Cem Karaca'nın oraya gitmesine ve Ferdy Klein Orkestrası ile çalışmasına karar verdi. Burada kaydedilen plaklardan sonra yazın Türkiye'ye dönünce ise Kardaşlar ile konserlere geri döndü. Bu dönemde gruba ikinci gitarist olarak Alman Alex Wiska katıldı ve kadro uzun süre böyle kaldı.

1970'in sonlarında Karaca ve Kardaşlar'ın ilk 45'liği çıktı. "Dadaloğlu", sözlerini halk ozanı Dadaloğlu'dan almış, Cem Karaca ve Kardaşlar olarak derlenmişti. "Kalender" ise sözleri Cem Karaca ve Kardaşlar tarafından yazılan, Alex Wiska tarafından bestelenen bir şarkıydı. Grubun bu plağı çok tuttu ve Karaca'nın "Resimdeki Gözyaşları"ndan sonraki ikinci hiti oldu. Grup, 45'lik sonrası Kıbrıs'ta konser verdi. Grubun verdiği konserlerden birinde gitarist Wiska'yı elektrik çarpınca, bir süre konserler 3 kişi devam etti.

1971'de Plak tutunca Almanya'da stüdyoya giren grup 4 tane 45'lik kaydetti. Bu kaydettikleri şarkıların çoğunda Cem Karaca'nın şarkı yazarlığı yanında, Kardaşlar elemanlarının da etkisi belirgindi. "Oy Gülüm Oy"un söz müziği gitarist Büyükgönenç'e, "Kara Sevda"nın bestesi Seyhan Karabay, sözleri Büyükgönenç ve Karaca ikilisine aitti. Bunlar dışındaki şarkılar da Türk halk müziği ozanlarının yeni yorumlarıydı. Bu plaklarla dikkat çeken başka bir şey de müziğin çeşitliliğiydi. Karabay bas yanında ıklığ çalarken, Sultanoğlu'nun farklı perküsyonları ve Büyükgönenç'in bağlaması, Karadaşlar'a farklı bir hava katıyordu. 1971'in ortalarında gitarist Alex Wiska ülkesine geri döndü. Kardaşlar'ın yeni plağı ise üçlü kadrosu ile yayınlandı. Plaktan sonra baterist Sultanoğlu da öğrenimi için grubu bıraktı. Bateriye ise Deniz Dündar geldi. "Askaros Deresi/Üryan Geldim" 45'liği kaydedildi. Plak yayınlanmadan Sultanoğlu bateriye geri döndü, ayrıca 18 yaşındaki gitarist Fehiman Uğurdemir gruba katıldı. Plağın yayınlanması 1972'yi buldu.

O yıl grubun yaptığı farklı bir çalışma da Püsküllü Moruk adlı tiyatro oyunun müziklerini hazırlamak oldu. Ülkü Tamer tarafından Türkçeye uyarlanan tiyatro oyununun şarkıları Cem Karaca yazdı ve Kardaşlar ile kaydetti. Kaydedildiğinde piyasaya sürülmeye albümün vokallerinde Cem Karaca ve annesi Toto Karaca yer almaktaydı. Tiyatro oyunun tutmaması ile unutulan bu çalışma 2007'de Destur Records tarafından sınırlı sayıda piyasaya sürüldü.

1971 sonunda Milliyet gazetesi tarafından oylamada Cem Karaca en iyi erkek sanatçı olurken, Kardaşlar da yılın topluluğu listesinde 4. oldu. Hey dergisinin anketinde ise Cem Karaca, 1. olurken, Kardaşlar 3. oluyordu. 1972'de grup Almanya için de plaklar kaydetti. Bu plaklardaki yeni şarkılardan Seyhan Karabay bestesi "Hasan Kalesi", 1974'te, "Kazak Abdal" şarkısı ise 1997'de ilk kez Türkiye'de yayınlanacaktı.

Ancak grupta sorunlar baş gösterdi. Bas gitarist Seyhan Karabay ise gruptan kopmaya başlamıştı. Fotoromanlarda baş rolde oynamaya başladı. Bu dönemde baterist Sultanoğlu askere gitmek için grubu bıraktı ve yerine Cengiz Teoman alındı. 1972'de Ersen'in "Kozan Dağı" plağında Karabay ve Sultanoğlu çalmıştı. Karabay, bir Kardaşlar klasiği olan ıklığ çalmıştı ve Karaca, Karabay'a tepki gösterdi. Karabay gruptan ayrılırken, Büyükgönenç de Karabay'a destek oldu. Aynı zamanda da Moğollar vokalisti Ersen'den ayrılmıştı. Böylece dünya müzik tarihinde çok az görülen olaylardan biri oldu ve Karaca, Moğollar'ın vokalisti olurken, Ersen de Kardaşlar'ın vokalisti oldu.

Grup Milliyet gazetesi tarafından 1972'nin en iyi 3. grubu olarak tekrar oylandı.

Ersen o döneme dek Moğollar, Üç Hürel gibi orkestralarla plak yapsa da hala çok ünlü bir sanatçı değildi. Bu da grubun gelir bölüşümüne de yansıyor ve Büyükgönenç-Karabey ikilisi daha çok para alıyordu. Grup 1973'e çok yoğun bir turne programı ile girdi. Aynı dönemde grup tek solo 45'liği olan, türkü yorumları "Deniz Üstü Köpürür / Çökertme"yi kaydeder. Vokallerde gitarist Büyükgönenç vardır. Plak Anadolu Rock'tan daha çok progresif rock tadındadır.

Temmuz ayında Ersen & Kardaşlar olarak ilk 45'lik "Çakmağı Çak / Güneşe Dön Çiçeğim" yayınlandı. Bu plakta da Anadolu'dan uzaklaşıp, daha rock bir görünüm kazanmışlardı. Milliyet Liselerarası Şarkı Yarışması'nda konuk sanatçı olarak sahne aldılar. Sene sonunda "Metelik / Yine Seni Tanırım" 45'liğini kaydettiler. Plak 1974'te yayınlandı. "Yine Seni Tanırım" bir Ünol Büyükgönenç şarkısıydı. Kasım 1973'te Ersen & Dadaşlar birinci senesini Hey dergisi konserinde kutladı. Bu konser sonrası Kardaşlar, tiyatro sanatçısı Fikret Hakan ile bir turneye çıktı. Turne sonunda 1974'te "Dostun Gülü / Löberde" 45'liği çıktı. Aynı yıl Ersen ve Kardaşlar ortaklığını sonlardırdı.

Kardaşlar, Ersen'den ayrılırken, grup üyeleri de farklı yönlere gittiler. Fehiman Uğurdemir, Ersen ile kaldı. Cengiz Teoman müzik tarzını değiştirdi. Ünol Büyükgönenç ise Dervişan grubuna girip, Cem Karaca ile çalışmaya geri döndü. Seyhan Karabay ise Kardaşlar'ı devam ettirme kararı aldı. Yeni Kardaşlar kadrosunda bağlama, cura gibi telli enstrümanlarda Ali Rıza, gitar ve bağlamada Aydın Çakus, davulda Ayzer Danga yer aldı.

Bu kadro olarak "Seyhan Karabay & Kardaşlar" adı ile "Nem Kaldı/Edalı Gelin" 45'liği çıktı. Bu şarkı ayrıca Karabay'ın da oynadığı Gerçek filminin film müziğiydi. Gitarist Çakus, Amerika'ya gidince grup yine dağıldı. Diğer üyeler de değişince, Kardaşlar yine belirsizliğe düştü. Karabay, davula Atilla Engin'i, trombon, org ve saza Elvan Aracı'yı ve gitara Nur Bora'yı aldı. Bu kadro Selda Bağcan ile anlaştı. Bir 45'lik kaydedeceklerdi. Ancak "Anayaso" şarkısını kaydettikten sonra ikici şarkıyı kaydedemeden yollarını ayırdılar. 45'lik ise sadece Selda adıyla "Anayaso/Bad-ı Sabah" olarak yayınlandı.

Bu ayrılık sonra Kardaşlar bir kez daha yeniden yapılandı. Bu sefer vokalist Karabay'a, davulda 71'de de bir süre Kardaşlar elemanı olan Deniz Dündar, basta Ahmet Güvenç, orga Yalçın Gürbüz, gitarda Samim Boztaş ve flütten Tahsin Ünüvar katıldı. Konserlerde Karabay'ın sahne şovları dikkat çekiyordu. Kaydetmeyi planladıkları 45'likten önce bas gitarda Güvenç'in yerine Özkan Uğur geçti. Grup, söz yazarı olarak Mehmet Yüzüak ile çalışmaya karar verdi, ancak bu hiç gerçekleşmedi.

1975'in ortalarında Seyhan Karabay ve Kardaşlar'ın ikinci 45'liği "Kan Davası / Dam Üstüne Çul Serer" yayınlandı. "Kan Davası"nın sözlerini Karabay'ın yeğeni, spiker Ümit Aktan yazmıştı. Başarı kazanmayan plaktan sonra Boztaş ve Gürbüz, Kurtalan Ekspres'e geçerken, Özkan Uğur ise Dadaşlar grubuna geçti.

Bu değişikliklerden sonra Kardaşlar, son kadrosunu oluştur. Karabay ve Ünüvar'ın yanında bu sefer Kurtalan Ekspres gitaristi Nurhan Özcan, bas gitarist Harun Kolçak, davulcu Akay Temiz vardı. Konserlere devam eden grupta, Ünüvar'ın üflemelilerdeki performansını beğenen Cem Karaca, onu grubu Dervişan'a alınca, Seyhan Karabay, Kardaşlar'ı devam ettirmeme kararı aldı ve solo kariyerine başladı. Son kadro ile kaydedilen "Ölüme Ferman Yok" şarkısı daha sonra bir toplama albümde yer aldı.

• Ünol Büyükgönenç: Gitar (1970-1974)
• Stephan Umutyan: Gitar (1970)
• Alex Wiska: Gitar (1970-1971)
• Fehiman Uğurdemir: Gitar (1972-1974)
• Aydın Cakuş: Gitar (1974)
• Nur Bora: Gitar (1974)
• Samim Boztaş: Gitar (1975)
• Nurhan Özcan: Gitar (1975)
• Ali Rıza: Bağlama (1974)
• Seyhan Karabay: Bas Gitar (1970-1975)
• Ahmet Güvenç: Bas Gitar (1975)
• Özkan Uğur: Bas Gitar (1975)
• Harun Kolçak: Bas Gitar (1975)
• Leon Habib: Davul (1970)
• Muhabbet Korkar: Davul (1970)
• Hüseyin Sultanoğlu: Davul (1970-1971)(1971-1972)
• Deniz Dündar: Davul (1971)(1975)
• Cengiz Teoman: Davul (1972-1974)
• Ayzer Danga: Davul (1974)
• Atilla Engin: Davul (1974)
• Akay Temiz: Davul (1975)
• Cengiz Türksoy: Klavye (1970)
• Elvan Aracı: Klavye (1974)
• Yalçın Gürbüz: Klavye (1975)
• Tahsin Ünüvar: Üflemeli çalgılar (1975)

• 1973: Çökertme / Deniz Üstü Köpürür

• 1970: Dadaloğlu / Kalender
• 1971: Oy Gülüm Oy / Kara Sevda
• 1971: Tatlı Dillim / Demedim mi?
• 1971: Kara Yılan / Lümüne
• 1971: Acı Doktor (Kısım 1) / Acı Doktor (Kısım 2)
• 1971: Kara Üzüm / Mehmet'e Ağıt
• 1972: Askoros Deresi / Üryan Geldim
• 1972: Hasan Kalesi / Üryan Geldim (Almanya için)
• 1972: Askoros Deresi / Kazak Abdal (Almanya için)
• 2007: Püsküllü Moruk (1971'de kaydedildi)

• 1973: Çakmağı Çak / Güneşe Dön Çiçeğim
• 1974: Metelik / Yine Seni Tanırım

• 1974: Dostun Gülü / Löberde

• 1974: Edalı Gelin / Nem Kaldı
• 1975: Kan Davası / Dam Üstünde Çul Serer

• 1975: Anayaso / Bad-ı Sabah (Sadece ilk şarkı)

• 1973: Kardaşlar-Apaşlar (Cem Karaca toplaması)
• 1974: Cem Karaca'nın Apaşlar, Kardaşlar, Moğollar ve Ferdy Klein'a Teşekkürleriyle (Cem Karaca toplaması)
• 1977: Dünden Bugüne (Ersen toplaması)
• 1978: Ersen 2 (Ersen toplaması)

• Kardaşlar 8 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kardaşlar Diskografi
• KARDAŞLAR