İçeriğe atla

Karbon tetrabromür

Karbon tetrabromür
Stereo, skeletal formula of tetrabromomethane
Stereo, skeletal formula of tetrabromomethane
Stereo, skeletal formula of tetrabromomethane
Spacefill model of tetrabromomethane
Spacefill model of tetrabromomethane
Adlandırmalar
Tercih edilen IUPAC adı
Tetrabromometan[1]
Diğer adlar
  • Krbon(IV) bromür
  • karbon bromür, nötr (1:4)
[2]
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
Kısaltmalar R-10B4[]
1732799
ChEBI
ChemSpider
ECHA InfoCard100.008.355 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 209-189-6
26450
MeSHcarbon+tetrabromide
RTECS numarası
  • FG4725000
UNII
UN numarası2516
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/CBr4/c2-1(3,4)5 
    Key: HJUGFYREWKUQJT-UHFFFAOYSA-N 
  • BrC(Br)(Br)Br
Özellikler
Kimyasal formülCBr4
Molekül kütlesi331,63 g mol−1
Görünüm renksiz kristaller
Kokutatlı
Yoğunluk3.42 g mL−1
Erime noktası3.403 °C; 6.157 °F; 3.676 K
Kaynama noktası4.355 °C; 7.871 °F; 4.628 K decomposes
Çözünürlük (su içinde) 0.024 g/100 mL (30 °C)
Çözünürlüketer, kloroform ve etanolde çözünür
Buhar basıncı5.33 kPa (at 96.3 °C)
-93.73·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD) 1.5942 (100 °C)
Yapı
Monoclinic
Tetragonal
Tetrahedron
Dipol momenti 0 D
Termokimya
0.4399 J K−1 g−1
Standart molar entropi (S⦵298)
212.5 J/mol K
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)
26.0–32.8 kJ mol−1
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵)
47.7 kJ/mol
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298)
−426.2–−419.6 kJ mol−1
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS05: Aşındırıcı GHS07: Zararlı
İşaret sözcüğü DANGER
Tehlike ifadeleri H302, H315, H318, H335
Önlem ifadeleri P261, P280, P305+P351+P338
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 2: Yoğun veya sürekli ancak kronik olmayan maruziyet geçici iş göremezliğe veya olası kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: KloroformYanıcılık 0: Yanmaz. Örnek: SuKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
2
0
0
Parlama noktasınoncombustible[3]
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
  • 56 mg kg−1 (intravenous, mouse)
  • 100 mg kg−1 (oral, rat)
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) none[3]
REL (tavsiye edilen) TWA 0.1 ppm (1.4 mg/m3) ST 0.3 ppm (4 mg/m3)[3]
IDLH (anında tehlike) N.D.[3]
Güvenlik bilgi formu (SDS) inchem.org
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar
Karbon tetraflorür
Karbon tetraklorür
Karbon tetraiyodür
Diğer katyonlar
Silisyum tetrabromür
Germanyum tetrabromür
Kalay(IV) bromür
Benzeyen alkanlar
  • Dibromometan
  • Bromoform
  • 1,1-Dibromoetan
  • 1,2-Dibromoetan
  • Tetrabromoetan
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Tetrabromometan olarak da bilinen karbon tetrabromür, CBr
4, bir karbon bromürüdür. Her iki isim de IUPAC terminolojisi kapsamında kabul edilebilir.

Üretimi

CBr
4 metanın bromlanmasıyla elde edilebilir. Yan ürünler arasında diğer bromlu metanlar (metil bromür, dibromometan ve bromoform) ve hidrojen bromür bulunur. Bu işlem metanın klorlanmasına benzer:

Br2 + hν → 2 Br·;
Br· + CH4 → ·CH3 + HBr.
·CH3 + Br2 → CH3Br + Br·.
CH3Br + Br· → ·CH2Br + HBr,
·CH2Br + Br2 → CH2Br2 + Br·,
CH2Br2 + Br· → ·CHBr2 + HBr,
·CHBr2 + Br2 → CHBr3 + Br·,
CHBr3 + Br· → ·CBr3 + HBr,
·CBr3 + Br2 → CBr4 + Br·

Karbon tetraklorürün alüminyum bromür ile halojen değişimi, yan ürün olarak alüminyum klorür ile daha yüksek verim sağlar:[4]

4 AlBr3 + 3 CCl4 → 4 AlCl3 + 3 CBr4

Tepkimeleri ve kullanım alanları

Trifenilfosfin ile kombinasyon hâlinde CBr
4, alkolleri alkil bromürlere dönüştüren Appel reaksiyonunda kullanılır. Daha hafif tetrahalometanlardan önemli ölçüde daha az kararlıdır.

Gresler, mumlar ve yağlar için bir çözücü olarak, plastik ve kauçuk endüstrisinde vulkanizasyon için, ayrıca polimerizasyon için, sakinleştirici olarak ve tarım kimyasallarının üretiminde bir ara madde olarak kullanılır. Yanıcı olmaması nedeniyle ateşe dayanıklı kimyasalların içeriğinde kullanılır. Yüksek yoğunluğundan dolayı minerallerin ayrıştırılmasında da kullanılır.

Kaynakça

  1. ^ "carbon tetrabromide - Compound Summary". PubChem Compound. Identification: National Center for Biotechnology Information. 26 Mart 2005. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2012. 
  2. ^ "Carbon compounds: carbon tetrabromide". 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2013. 
  3. ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0106". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  4. ^ N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente, 1. Auflage, VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 359.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karbon</span> sembolü C ve atom numarası 6 olan kimyasal element; bilinen tüm yaşamın ortak unsuru

Karbon, doğada yaygın bulunan ametal kimyasal elementtir. Evrende bolluk bakımından altıncı sırada yer alan karbon, kızgın yıldızlarda hidrojenin termonükleer yanmasında temel rol oynar. Dünyada hem doğal halde, hem de başka elementlerle bileşik halinde bulunan karbon, ağırlık olarak Dünya'nın yerkabuğunun yaklaşık %0,2'sini oluşturur. En arı (katışıksız) biçimleri elmas ve grafittir; daha düşük arılık derecelerinde maden kömürünün, kok kömürünün ve odun kömürünün bileşeni olarak bulunur. Atmosferin yaklaşık % 0,05'ini oluşturan ve bütün doğal sularda erimiş olarak bulunan karbon dioksit, kireç taşı ve mermer gibi karbonat mineralleri, kömürün, petrolün ve doğalgazın başlıca yapıtaşları olan hidrokarbonlar, en bol bulunan bileşikleridir.

<span class="mw-page-title-main">Bütan</span>

Bütan, (ya da n-bütan) dört karbon atomu içeren dalsız bir bileşiktir: CH3CH2CH2CH3. İzobütan (i-bütan, 2-metilpropan) bütanın izomeridir, CH3CH(CH3)2. Normal şartlar altında bütan; aşırı yanıcı, renksiz ve kolay sıvılaşan bir gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Karbondioksit</span> Renksiz, kokusuz, yoğunluğu 152,0 °Cde ve 36 atmosfer basıncında kolayca sıvılaşan ekşimsi tatta bir gaz (CO2)

Karbondioksit, kovalent bağlı bir karbon ve iki oksijen atomundan oluşan moleküle sahip, normal koşullarda gaz hâlinde bulunan bileşiğin adıdır. Renk ve kokusu yoktur. Kimyasal formülü CO2 şeklinde olup molekül ağırlığı 44,009 g/mol'dür. Karbon içeren besin maddelerinin metabolize edilmesi sonucu meydana gelen bir son üründür. Küresel ısınmada önemli bir pay sahibidir. Yerden yansıyan güneş ışınlarının atmosferden çıkma oranını azaltır.

<span class="mw-page-title-main">Alkol</span> karbon atomuna doğrudan bir -OH grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel ad

Alkol, karbon atomuna doğrudan bir -OH (hidroksil) grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel ad. Genel formülü CnH2n+1OH olan mono alkoller, alkollerin önemli bir sınıfıdır. Bunlardan etanol (C2H5OH), alkollü içeceklerde bulunan türüdür. Genellikle alkol kelimesi ile etanol kastedilir ki yeni fermente olmuş birada etanol oranı %3-5 arasında iken şarapta %12-15 arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Benzen</span>

Benzen, aren veya aromatik hidrokarbonlar olarak adlandırılan organik bileşikler sınıfının en basit üyesidir. Renksiz, yanıcı, kaynama noktası 80,1 °C, erime noktası 5,5 °C olan bir sıvıdır. Moleküler formülü C6H6'dır. Benzen, endüstriyel bakımdan değerli olduğu gibi yapısı bakımından da kimya çalışmalarında önemlidir. Kan hücrelerini öldürme etkisi olduğundan kanser yapıcı bileşikler arasına girer.

Bilinen inorganik ve organometalik bileşiklerin elementlere göre sıralanmış listesidir. Sıralama elementlerin kısaltmalarının alfabetik sırasına göredir.

Metil bromür, diğer adıyla bromometan, CH3Br formülüne sahip bir organobrom bileşiktir. Bu renksiz, kokusuz, yanıcı olmayan gaz hem endüstriyel hem de biyolojik olarak üretilmektedir. Dört yüzlü bir şekle sahiptir ve tanınmış bir ozon tabakasına zarar veren kimyasaldır. 2000'li yılların başında çoğu ülke tarafından aşamalı olarak kullanımdan kaldırılana kadar yaygın olarak bir pestisit olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Heptan</span> alkanlar sınıfından olan doymuş bir hidrokarbon

n-Heptan (C7H16), alkanlar sınıfından doymuş bir hidrokarbondur. Oda sıcaklığında sıvı hâldedir. Çözücü olarak sanayi ve laboratuvarlarda kullanılır. Yanıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nonan</span>

Nonan(C9H20) alkanlar sınıfından doymuş bir hidrokarbondur. Erime sıcaklığı −90,61 °C'dir, kaynama sıcaklığı ise 151 °C'dir. 35 tane yapı izomeri vardır. Yoğunluğu 0,718 g/cm³'tür.

<span class="mw-page-title-main">Alüminyum bromür</span> Kimyasal bileşik

Alüminyum bromür veya diğer adıyla alüminyum tribromür, içinde alüminyum ve brom bulunan, kimyasal formülü AlBr3 veya Al2Br6 olan kimyasal birleşik Mol kütlesi 374,8 gram, erime noktası 97 °C, kaynama noktası 255 °C, yoğunluğu 3,01 g/mL olan suda çözünebilen bir maddedir. Sentezlerde açilleme katalizörü olarak kullanılan, beyazdan sarıya değişen renkte, nem çekici, kristal yapıda bir maddedir. Havada kuvvetle dumanlanır, suyla şiddetle birleşir. Organik çözücülerde çözünür. Dimer biçiminde de bulunur (Al2Br6).

<span class="mw-page-title-main">Karbon tetraklorür</span> CCl4, geçmişte çözücü ve yangın söndürücü olarak kullanılmış bileşik

Karbon tetraklorür ya da tetraklorometan, CCl4 formülüne sahip bir klorokarbon. Kokusu Kloroforma benzeyen, renksiz, yanıcı olmayan, sudan ağır bir sıvıdır. Suda çözünmezken birçok organik çözücü içinde çözünür. Geçmişte soğutucu gazların üretiminde, yangın söndürücülerde lav lambalarında, temizlik malzemesi ve kurt düşürücü olarak yaygın bir şekilde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum bromür</span>

Sodyum bromür, NaBr formülüne sahip inorganik bir bileşiktir. Yüksek erime noktasına sahip beyaz kristal yapısıyla sofra tuzuna benzemektedir. Genellikle bromür iyonu kaynağı olarak çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çinko bromür</span>

Çinko bromür (ZnBr2), ZnBr2 kimyasal formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Renksiz bir tuzdur ve çinko klorür (ZnCl2) ile pek çok ortak özellik taşır; organik çözücüler içinde çözünürler ve asiditesi yüksek çözeltiler oluşturmak üzere, su içinde yüksek çözünürlüğe sahiptirler. Higroskopiktir ve 2H2O·ZnBr2 dihidratını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Klorometan</span>

Klorometan ya da metil klorür, CH3Cl formülüne sahip bir alkil halojenürdür. Aşırı derecede yanıcı bir gazdır. Önceden soğutucularda kullanılmıştır ancak toksisitesinden dolayı artık tüketici ürünlerinde kullanılmamaktadır. Klorometan ilk olarak Jean-Baptiste Dumas ve Eugene Peligot isimli iki Fransız kimyager tarafından 1835'te metanol, sülfürik asit ve sodyum klorür karışımının kaynatılması ile sentezlenmiştir, bu yöntem günümüzde kullanılana çok benzerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hidrojen bromür</span>

Hidrojen bromür, HBr formülüne sahip iki atomlu moleküldür. Renksiz bir bileşik ve bir hidrojen halojenürdür. Hidrobromik asit, su içinde bir HBr çözeltisidir. Hem HBr'nin susuz hem de sulu çözeltileri, bromür bileşiklerinin hazırlanmasında ortak reaktiflerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hipobromöz asit</span> Kimyasal bileşik

Hipobromöz asit, kimyasal formülü HOBr olan çok zayıf ve kararsız bir asittir. Esas olarak sulu çözelti içinde üretilir ve işlenir. Dezenfektan olarak hem biyolojik hem de ticari olarak üretilir. Hipobromit tuzları nadiren katı madde olarak izole edilir.

<span class="mw-page-title-main">Bromöz asit</span> HBrO2 formüllü bir inorganik bileşik

Bromöz asit, HBrO2 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Konjugat bazının -bromitlerinin- tuzları izole edilmiş olmasına rağmen, kararsız bir bileşiktir. Asidik çözeltide, bromitler broma ayrışır.

2-metilpropan, i-bütan veya metilpropan olarak da bilinen izobütan, moleküler formülü HC(CH3)3 olan bir kimyasal bileşiktir. Bütan izomeridir. Üçüncül karbonlu en basit alkandır. İzobütan, petrokimya endüstrisinde, örneğin izooktan sentezinde öncü bir molekül olarak kullanılır.

Bromoetan olarak da bilinen etil bromür, haloalkanlar grubuna ait bir kimyasal bileşiktir. Kimyacılar tarafından EtBr olarak kısaltılır. Bu uçucu bileşik, eter benzeri bir kokuya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Trifenilfosfin</span>

Trifenilfosfin, P(C
6H
5)
3 formülüne sahip yaygın bir organofosfor bileşiğidir ve sıklıkla PPh3 veya Ph3P olarak kısaltılır. Organik ve organometalik bileşiklerin sentezinde yaygın olarak kullanılır. PPh3, oda sıcaklığında nispeten havada stabil, renksiz kristaller hâlinde bulunur. Suda çözünmez ancak Benzen ve dietil eter gibi polar olmayan organik çözücülerde çözünür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.