İçeriğe atla

Karayazıcı

Karayazıcı, III. Mehmed dönemindeki Celali isyanları'na önderlik etmiş kişilerdendir.

Karayazıcı, Osmanlı tarihinde Celali olarak adlandırılan isyancılar arasında meşhur olanlarından birisidir. Karayazıcı adıyla anılan bu kişinin gerçek ismi "Abdülhalim" dir.[1] Bazı kaynaklarda Urfa bölgesinde Kılıçlı (Kılınçlı) aşiretinden Ali adında birinin oğlu, bazı kaynaklarda ise Çorum'lu olduğu belirtilmektedir.[2] Karayazıcı' nın resmî görevleri hakkında kaynaklarda çeşitli açıklamalar bulunmaktadır. Halep’teki Venedik konsolosu, Karayazıcı’nın Halep Paşası’na katiplik yaptığı ve bu yüzden “Karayazıcı” lâkabını aldığını, Naimâ ise onun beylerbeylerin yanında sekbanlık ve subaşılık gibi görevlerde bulunduğunu kaydetmiştir.[2]

Sivas eyaletine bağlı sancaklardan birinde mütesellim görevinde bulunduğu sırada sancak başka birine verildiğinden yeni sancakbeyi kendi mütesellimini gönderdi. Karayazıcı bu yeni mütesellimi kabul etmediği gibi etrafına topladığı köylü ve levendlerle bizzat üzerine gelen sancakbeyini öldürdü. Daha sonra üzerine gönderilen beylerbeyinin kuvvetlerini de yenilgiye uğrattı. Karayazıcı, 1600 yılında Urfa' yı ele geçirdikten sonra hükümdarlığını ilan etti. İstanbul' dan üzerine gönderilen Hacı İbrahim Paşa komutasındaki kuvvetleri Kayseri civarlarında bozguna uğrattı. Daha sonra Bağdat valisi Sokolluzade Hasan Paşa serdar tayin edilerek Karayazıcı üzerine harekete geçti. 12 Ağustos 1601 tarihinde Elbistan taraflarında yapılan Sepedlü Muharebesi'nde Karayazıcı, kuvvetlerinin ağır bir yenilgiye uğratılması sonucunda Samsun taraflarına çekildi.[3] Sokolluzade Hasan Paşa onu takip ederek Tokat' a gitti.[1] Karayazıcı, başka bir sefere gerek kalmadan 1602 yılında Canik dağlarında öldü.[2] Ölümünden sonra kardeşi Deli Hasan yerine geçerek isyanı devam ettirdi.

Ayrıca bakınız

  • Celali isyanları

Kaynakça

  1. ^ a b Osmanlı Tarihi, III. Cilt-I.Kısım, 10. baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı
  2. ^ a b c "Karayazıcı İsyanı, Osmangazi Üni. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:4, Sayı:2 Aralık 2003, Meryem Kaçan Erdoğan" (PDF). 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Mart 2014. 
  3. ^ "Anadolu'da Büyük İsyan 1591-1611", William J. Griswold, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul (2000), s.29-30

İlgili Araştırma Makaleleri

Yemişçi Hasan Paşa III. Mehmed saltanatı döneminde 10 Temmuz 1601 - 24 Eylül 1603 tarihleri arasında toplam iki yıl üç ay yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Abaza Hasan Paşa On yedinci yüzyılın ortalarında Osmanlı eyalet valisi ve celali isyancısıydı. Osmanlı hükûmetine karşı iki isyan başlattı; bunların ikincisi ve en büyüğü, Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa'yı görevden almaya yönelik başarısız girişimin ardından 16 Şubat 1659'da Halep'te suikastla sonuçlandı.

Celâlî isyanları, 16. ve 17. yüzyıllarda, Osmanlı yönetimindeki Anadolu'da Yavuz Sultan Selim döneminde başlayan ve Sultan I.Ahmet dönemine kadar devam eden zaman zarfında devlete karşı ekonomik, sosyal, askerî ve siyasi nedenlerle çıkarılan ayaklanmalara verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı</span> 1593-1606 yıllarında Osmanlı Devleti ile Kutsal Roma Imparatorluğu arasında yaşanan savaş

1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı ya da genel tarih kaynaklarındaki kullanımlarda Long Turkish War, Osmanlı Devleti ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasında sınır çatışmalarının artması ve Bosna Beylerbeyi Telli Hasan Paşa'nın 1593 yılında Kulpa'da ağır yenilgiye uğraması sonucunda başlayan savaş.

Kuyucu Murad Paşa, I. Ahmed döneminde 11 Aralık 1606 - 5 Ağustos 1611 arasında sadrazam olmuş bir Osmanlı devlet adamıdır. 1585 Tebriz Seferi esnasında Safevilere esir düşmüştür. 1607-1608 yılları arasında 100 yıllık celali isyanlarını sona erdirmiştir. Bu süre içinde öldürdüğü toplam celali isyancı sayısının 60.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir.

Kalender Çelebi İsyanı ya da Kalender Şah İsyanı, 1527'de Kalender Çelebi liderliğinde başlayan ayaklanmadır. Kalender Çelebi İsyanı 1527 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Anadolu'da çıkan dini içerikli büyük bir isyandır.

İbşir Mustafa Paşa IV. Mehmed saltanatında 28 Ekim 1654 - 11 Mayıs 1655 tarihleri arasında altı ay on dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hazinedar Şahin Ali Paşa I. Abdülhamit saltanatında, 31 Mart 1785 - 24 Ocak 1786 tarihleri arasında dokuz ay yirmi dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Seydi Ahmed Paşa</span>

Seydi Ahmet Paşa Osmanlı Devleti'nde IV. Mehmet döneminde Budin Eyaleti valiliği ve serdarlığı yapmış Çerkes asıllı Osmanlı devlet adamı ve asker.

Kalenderoğlu Piri veya Mehmet, Celali isyanları'na önderlik etmiş kişilerdendir.

Canbolatoğlu Ali Paşa, Celali isyanları'nda isyana önderlik etmiş kişilerdendir. Ali Paşa' nın atası olan Canbolad Bey, Yavuz Sultan Selim zamanında Kilis tarafına yerleştirilerek burası kendisine yurtluk olarak verilmiştir. Ali Paşa, amcası Hüseyin Paşa'nın Halep beylerbeyliğine getirilmesinden sonra Kilis beyliği görevine geldi. Hüseyin Paşa, Yusuf Sinan Paşa'nın İran seferinde yaşanan mağlubiyetten sorumlu tutularak 1605 yılında idam edilmiştir. Hüseyin Paşa'nın idamından sonra yeğeni Ali Paşa ile Hüseyin Paşa'nın emrindekilerle otuz bin kişilik kuvvet, devletin İran ve Avusturya seferlerindeki durumundan yararlanarak isyan etmiştir.

Tavil Ahmed ya da Tavil Halil, I. Ahmed dönemindeki Celali isyanları'na önderlik etmiş kişilerdedir.

Deli Hasan, III. Mehmed dönemindeki Celali isyanları'nda önderlik etmiş kişilerdendir.

Katırcıoğlu Mehmet Paşa, I. İbrahim ve IV. Mehmed dönemlerindeki Celali isyanları'na önderlik etmiş kişilerdendir.

Nasuhpaşazade Hüseyin Paşa, Osmanlı devlet adamı.

Sarı Kenan Paşa , vezirlik ve kaptan-ı deryalık görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.

Sinanpaşazade Mehmet Paşa çeşitli eyaletlerde valilik yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Dizfûl Muharebesi</span>

Dizful Muharebesi, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

Sokulluzade Hasan Paşa,, sancakbeyi, beylerbeyi ve vezirlik görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır. Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa’nın en büyük oğludur.

Sepedlü Muharebesi ya da Sepetli Muharebesi, Celâlî isyanlarında evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.