İçeriğe atla

Karayavşan Höyüğü

Koordinatlar: 39°29′13″N 32°20′50″E / 39.487°K 32.3472°D / 39.487; 32.3472
Arkeolojik Höyük
Adı:Karayavşan Höyüğü
il:Ankara
İlçe:Polatlı
Köy:Karayavşan
Türü:Höyük
Tahribat:Kaçak kazı, yapılaşma (yoğun)[1]
Tescil durumu:
Tescil No ve derece:
Tescil tarihi:
Araştırma yöntemi:Kazı

Karayavşan Höyüğü, Ankara il merkezinin güneybatısında, Polatlı İlçesi'nin 20 km. doğusunda, Karayavşan Köyü'nün hemen yanında yer alan bir höyüktür. Polatlı – Haymana kara yolunun hemen kuzeyindedir. Tepe, 13 metre yükseklikte orta boy bir höyüktür.[2]

Kazılar

Höyükte 1965 yılında Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nin girişimi ile[3] Müze Müdürü Raci Temizer başkanlığında bir kazı yapılmıştır. Kazı çalışmaları, biri tepede, diğeri ise doğu yamaçta iki açmada yürütülmüştür.[2] Kazılarda ele geçen ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ne teslim edilen buluntular üzerinde Gülçin İlgezdi Bertram ve Jan - K. Bertram tarafından 2010 yılında sistematik bir çalışma başlatılmıştır.[4]

Tabakalanma

Tepedeki açmada Erken Tunç Çağı'nın son evresi, yamaçtaki açmada ise Erken Tunç Çağı'nın erken evresi tabakaları ortaya çıkarılmıştır. Höyükte, yaklaşık olarak 12 metre kalınlıkta Erken Tunç Çağı kültür dolgusu vardır.[2] Bu kültür dolgusunda en az dört olmak üzere çok sayıda yapı katı vardır.[3]

Buluntular

Kazıda ortaya çıkan mimari, taş temeller üzerinde kerpiç duvarlarla dörtgen planlı yapılardır. Duvarlar beyaz renkli bir sıva ile kaplanmıştır. Odalardan birinde taştan yapılma büyük bir fırın ortaya çıkarılmıştır. Kapı mil taşlarına dayanılarak yapılara kapılardan girildiği belirtilmektedir. Açık alanlarda 200 – 150 cm. çapında erzak çukurları vardır.[2]

Ele geçen çanak çömlek buluntuları, çoğunlukla el yapımı, kırmızı yüzey renkli ve açkılı örneklerdir.[2] En sık görülen biçimler ağızçapı 10 – 20 cm. arasında değişen, ağızdan yükselen kulplu büyük fincanlar ve gaga ağızlı testilerdir. Biçim olarak çoğunluk kalın cidarlı kaseler, küpçükler, büyük çömlekler ve düz dipli, silindir gövdeli küçük kaplardır. Çanak çömlek buluntularını inceleyen David French, bunlar arasında Batı Anadolu Bölgesi'nin Erken Tunç Çağı II. ve III. evresi ile İç Anadolu Bölgesi'nin Erken Tunç Çağı II. evresine ait mallar olduğunu belirtmektedir.[2]

Ele geçen pişmiş kil idollerden ikisi İç Anadolu Bölgesi'nin sıkça görülen iri gözlü idolleridir. Bunlardan birinde bel kısmı biraz daraltılarak hem kalça, hem de kollar oluşturulmuştur.[2]

Bulunan birkaç obsidiyen dilginin güneyden yerleşmeye getirildiği ileri sürülmektedir.[2]

Küre – topuz başlı iğneler ve iki tunç keskicik gibi çok sayıda metal buluntu ele geçmiştir.[4]

Yapılar arasında çeşitli yönlerde yatırılmış gömütlere rastlanmıştır. Açılan bir sandık mezarda gömüt armağanı olarak bırakılmış bakır – tunç bilezik ve iki altın kulak tıkacı vardır.[2]

Değerlendirme

Ankara bölgesinin önemli yerleşmelerinden biri olarak görülen Karayavşan, bu önemine karşın bulguların ayrıntılı olarak yayınlanmadığı höyüklerden biridir. Ele geçen kulak tıkacı benzeri Koçumbeli'nde de vardır. Yerleşme muhtemelen Koçumbeli, Ahlatlıbel, Etiyokuşu yerleşmeleriyle aynı kültür çevresine dahildir.[2] Bununla birlikte Karayavşan'ın Ahlatlıbel ve Koçumbeli'den daha genç olduğu belirtilmektedir.[4]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ TAY – Yerleşme Ayrıntıları
  2. ^ a b c d e f g h i j "TAY –- Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2012. 
  3. ^ a b 29. Araştırma Sonuçları Toplantısı 13 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2011) 2. Cilt, Sh.:53
  4. ^ a b c 29. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Sh.: 54

İlgili Araştırma Makaleleri

Mezraa - Teleilat Höyüğü, Şanlıurfa il merkezinin kuzeybatısında, Birecik ilçesinin 5 km güneyinde, Mezraa Köyü'nün hemen batısında ve kısmen altına yayılmış olan bir höyüktür. Yayıldığı alan 7 hektar olan höyük 450 x 160 metre boyutlarında olup 4 metre yüksekliktedir.

Şaraga Höyük, Şanlıurfa ili Birecik ilçesi yakınlarında ve Fırat'ın batı kıyısında yer alan bir höyüktür. Önemli bir tarihi merkez olan Karkamış'ın 10 km kuzeyindedir. Höyük, 200 x 150 metre boyutlarında ve 25 metre yüksekliktedir.

Çine Tepecik Höyük, Aydın İl merkezinin güneyinde, Çine İlçesinin 5 km. batısında, Karakollar Köyü'nün 3 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Çine Çayı'nın 1 km. doğusunda bulunan höyük 120 x 40 metre boyutlarında olup 9 metre yüksekliktedir.

<span class="mw-page-title-main">Demircihöyük</span>

Demircihöyük, Bilecik il merkezinin yaklaşık olarak 25 km. batısında, Çukurhisar ilçesinin kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Eskişehir Ovası'nın batı kenarındaki höyük 80 metre çapında, 5 metre yüksekliktedir. Yerleşim gördüğü dönemlerde genişlik ve yüksekliğinin çok daha fazla olduğu yapılan sondajlardan anlaşılmaktadır. Buluntular Eskişehir Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

Harmanören - Göndürle Höyük, Isparta İl merkezinin yaklaşık 27 km. kuzeydoğusunda, eski adı Göndürle olan Harmanören Köyü'nün güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Köyün 1 km. kadar doğusunda, Tavşanlıtepe'nin güney eteklerinde, arkeoloji literatüründe Göndürle Tunç Çağı mezarlığı olarak geçen bir mezarlık bulunmaktadır. Göndürle Höyüğü ise mezarlığın 250-300 metre güneydoğusundadır. Harmanören Köyü yakınlarında ikinci bir höyük daha vardır ve diğeriyle karışmaması için Göndürle I olarak adlandırılmıştır. Esasen mezarlığın Göndürle I Höyüğü'ne ait olduğu kabul edilmektedir. Esas höyük 150 x 100 metre boyutlarındadır.

Küllüoba Höyüğü, Eskişehir İl merkezinin 35 km. güneydoğusunda, Seyitgazi İlçesi'nin 15 km. kuzeydoğusunda, Yenikent Köyü'nün 1.300 metre güneyindedir. Tepe, 300 x 150 metre ölçülerinde, 10 metre yükseklikte bir tepedir. Frigya dağlık bölgesinin kuzeyinde, yukarı Sakarya ovalarının batısında yer almaktadır. Ankara, Konya ve Afyon civarından gelen tüm doğal ulaşım hatları Küllüoba'nın bulunduğu bölgede birleşmektedir ve buradan batıya, Eskişehir, İznik, İnegöl ovalarına uzanır. Bu batıya giden yollar, Kuzey Ege, Güney Marmara, dolayısıyla Balkanlar'a devam eder.

Hacıtuğrul Höyüğü, Ankara - Polatlı karayolunun 60. km.'sinde, Hacıtuğrul Köyü ile Yenidoğan tren istasyonu arasında yer alan bir höyüktür. Gordion'un 22 km. kuzeydoğusuna düşmektedir. Eski yayınlarda Yenidoğan Höyüğü ya da Külhöyük olarak geçmektedir. Höyük, 650 x 600 boyutlarında olup 24 metre yüksekliktedir. Bu boyutlarıyla 3,3 hektarlık bir alana yayılmış, Türkiye'nin en büyük höyüklerinden biridir. Boyutları Gordion'un kabaca iki katı kadardır.

Dündartepe Höyüğü, Samsun İl merkezinin 3 km. güneydoğusunda yer alan, günümüzde kentin yapı dokusu içinde kalan bir höyüktür. Dündartepe ya da Öksürük Tepe olarak geçen höyük Mert Deresi kıyısında, verimli topraklar arasındadır. Tepe, 220 x 200 metre boyutlarında olup yüksekliği 15 metredir.

Kusura Höyük, Afyon İl merkezinin 55 km. güneybatısında, Sandıklı İlçesi'nin 12 km. güneyinde, Kusura Köyü'nün hemen batısında yer alan bir höyüktür. Tepe 400 metre çapında, 14 metre yüksekliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Hacınebi Höyüğü</span> Birecikte bir höyük

Hacınebi Höyüğü, Şanlıurfa İl merkezinin kuzeybatısında, Birecik İlçesi'nin 5 km kuzeyinde, Uğurcuk Köyü'nün (Hacınebi) yanında yer alan bir höyüktür. Fırat'ın bölgede doğuya doğru kıvrım yaptığı kesimde bulunan höyük, nehir vadisi üzerinden, Mezopotamya'dan İç Anadolu'ya uzanan ticaret yollarının ve üzerinde ve kavşağındadır. Tepe, 240 x 140 metre boyutlarında ve 7-2 metre yüksekliktedir. Bu boyutlarıyla 33 dönümlük bir alanı kaplamaktadır.

Karaoğlan Höyüğü, Ankara İl merkezinin 25 km. güneyinde, Mogan Gölü'nün güneydoğu ucunda yer alan bir höyüktür. Bulunduğu bölge Ankara bölgesinden güneydoğu ve güneybatı yönlerine uzanan ana ticaret yollarının kavşağı durumundaydı. Tepe, 260 x 180 metre boyutlarında ve 18-20 metre yüksekliğindedir. Höyük Ankara – Konya kara yolu üzerindedir.

Gavurtepe Höyük, Manisa İl merkezinin güneydoğusunda, Alaşehir İlçesi'nin güneybatısında, Gediz Ovası'nda Sarıkız Çayı'nın batı yakasında yer alan bir höyüktür. Yamaçları oldukça dik ve sarp bir tepedir. Bulunduğu yer olarak, hem batı kesimindeki yerleşimlerle, hem de Hitit topraklarının batı yerleşimleriyle ulaşım sağlayabilecek konumda görünmektedir. Öte yandan Gediz Vadisi üzerinden Balıkesir ve Denizli ulaşımları üzerindedir.

Hanay Tepe Höyüğü, Çanakkale il merkezinin güneydoğusunda, Kemerdere Vadisi'nin Menderes Ovası'na açıldığı yerde, Ezine İlçesi'nin yaklaşık 20 km. kuzeyinde yer alan bir höyüktür. Bazı kaynaklarda Bozköy - Hanaytepe olarak geçmektedir.

Kandilli / Bahçehisar Höyüğü, Bilecik il merkezinin güney-güneydoğusunda, Kandilli Köyü'nün 4,3 km. kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Eskişehir Ovası'nın batı kesimindeki tepe, ova seviyesinden 7,5 km. yükseklikte 400 metre uzunlukta oval biçimlidir. Bu ölçüyle bölgenin en büyük höyüklerinden biridir. Kuzey kesimi daha yüksek olup yukarı kent izlenimi vermektedir. Arkeoloji yayınlarında yakınındaki köyün adıyla Kandilli olarak geçmektedir. Turan Efe ise yerleşmeyi, yerel adlandırma olan Bahçehisar adıyla vermektedir.

Kale Doruğu Höyüğü, Samsun il merkezinin yaklaşık olarak 40 km. güneyinde, Kavak İlçesi'nin Yeni Camii Mahallesi'nde yer alan bir höyüktür. Bazı yayınlarda yerleşmeden hatalı olarak Kale Doruğu yerine Kavak olarak söz edilmektedir. Tepe, yaklaşık olarak 350 x 250 metre boyutlarında olup 25 metre yüksekliktedir. Dik yamaçlı bu tepenin üzerinde bir kale kalıntısı vardır. Kavak Ovası'na hakim durumdaki yerleşme Samsun – Havza – Amasya doğal yolu üzerinde yer alır.

Kanlıtaş Höyük, Eskişehir il merkezinin kuzeyinde, Aşağıkuzfındık Köyü'nün 1 km. doğusunda, "Kanlıtaş Mevkii" olarak bilinen yörede yer alan bir höyüktür. Yerleşme, vadinin ortasındaki kayalık bir yükseltinin kuzey yamacındadır. Tepe, 30 metre çapında olup 4 - 7 metre yüksekliktedir.

Çerkeshöyük, Ankara ili sınırları içinde, İç Anadolu Bölgesi'nin orta büyüklükteki bir höyüküdür. Yer yer tahribata uğramıştır. Bazı yayınlarda Çerkez Höyük', bazı yayınlarda da Çerkes Höyük olarak geçmektedir.

Etiyokuşu Höyüğü, Ankara il merkezinin yaklaşık 5 km. kuzey – kuzeydoğusunda, günümüzde tümüyle yapıların altında kalmış bir höyüktür. Etiyokuşu ismi, muhtemelen kazı ekibi tarafından verilmiş bir isimdir. Tepe, 86 x 22,5 metre boyutlarında, 1,5 metre yükseklikte ve yerleşme alanının 6,5 dönüm olduğu bildirilmiştir. Kazı öncesinde Çubuk Barajı asfaltıyla ikiye bölünmüş durumdaydı ve kum çekilmesiyle kısmen tahrip edilmiş bulunuyordu.

Ahlatlıbel Düz Yerleşmesi, Ankara il merkezinin yaklaşık olarak 14 km. güneybatısında, ODTÜ arazisi içinde, eski Yalıncak Köyü'nün güney – güneybatısında, Haymana yolu üzerinde yer alan bir düz yerleşmedir. Bölgede geniş bir alanın yakın geçmişte toprakla doldurulmuş olması nedeniyle, 1933 yılında kazısı yapılmış olan yerleşmenin tam olarak yeri yakın zamana kadar saptanamamıştı. Ancak Gülçin İlgezdi Bertram ve Jan - K. Bertram'ın çalışmalarıyla yerleşmenin yeri 2010 yılında saptanmıştır. Kale olarak tanımlanan mimari kalıntılar ve konumu dikkate alınarak bir bey şatosu olduğu düşünülmektedir.

Koçumbeli Yamaç Yerleşmesi, Ankara il merkezinin güneybatısında, eski Yalıncak Köyü'nün 1,5 km kadar güneyinde, günümüzde ODTÜ arazisi içinde kalan bir yamaç yerleşmesidir. Ahlatlıbel'in 2 km kuzeyindedir. Ahlatlıbel'le aralarında bir sıra tepe vardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.