İçeriğe atla

Karasakız

Karasakız
Üzüm (Vitis)
RengiSiyah
Tür adıVitis vinifera Linné subsp. vinifera
Diğer adıKuntra
Köken Türkiye
Çiçek cinsiyetiHermofrodit
VIVC kimliği10486

Karasakız, Trakya bölgesinde yetişen kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Bozcaada'da kuntra olarak bilinir. Uzun bir dönem konyak yapımında kullanılmıştır. Son dönemde gerek monosepaj gerekse diğer üzüm çeşitleriyle kupaj yapılarak şaraplık üzüm çeşidi olarak da kullanılmaktadır. Bozcaada'da karalahna üzümü ile sık sık kupajlanmaktadır. Eylül'ün ilk haftasında olgunlaşan erkenci bir üzüm çeşididir. Kabuğu ince, taneleri büyük ve yuvarlaktır. Genel olarak monosepaj olarak işlenen kuntra şarapları; düşük asitli, orta gövdeli, düşük tanenli ve yüksek alkollü olup, yıllandırmaya müsait değildir. Ancak son dönemde Trakya'daki bazı üreticiler üzümü işlemede uzmanlaşarak yıllanabilen örnekler de ortaya çıkarmışlardır. Özellikle Bozcaada'da ve Trakya'da yaklaşık 70 yaşında olan yaşlı kuntra bağlarından dikkate değer şaraplar çıkmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

Kalecik Karası; Ankara'nın Kalecik ilçesi sınırları içerisinde yetişen ve kırmızı şarap üretiminde kullanılan bir üzüm çeşididir. Ankara haricinde Denizli, Yozgat ve Nevşehir bölgelerinde de üretimi yapılmasına karşın; Kızılırmak'ın boydan boya geçerek yarattığı mikroklima ve deniz fosili bakımından zengin topraklar sayesinde en çok verim alınan yer Kalecik'tir.

<span class="mw-page-title-main">Bozcaada</span> Çanakkale ilçesi ada

Bozcaada veya eski adıyla Tenedos, Türkiye'nin üçüncü büyük, Ege Denizi'nde ise Gökçeada'dan sonra ikinci en büyük adası ve Çanakkale ilinin bir ilçesidir.

Öküzgözü, Elazığ ve Malatya bölgesi civarlarında yetişen siyah renkli bir üzüm çeşididir. Öküzgözü, büyük taneli, sulu bir üzümdür. Şarapçılıkta kullanılır. Öküzgözü, Türkiye'de yetiştirilen en iri üzüm olarak bilinmesine karşın adı üzümün iriliğinden değil öküz gözü gibi koyu renkli olmasından gelmektedir. Taneleri oval ve koyu renklidir ve etlidir. Kabukları, boğazkereye göre incedir. Öküzgözü asmasının yaprakları geniş ve girintisizdir. Şarapları zarif, yoğun kırmızı meyvemsi, dolgun ve orta tanenlidir. İyi örnekleri yıllandırmaya uygundur. Son zamanlarda Ege bölgesinde Denizli civarında da yetiştirilmeye başlanmış olup özellikle Çal ve Güney ilçelerinde yetiştirilmektedir. Geleneksel olarak; buzbağ adı verilen Türk kupajında Boğazkere ile harmanlanıp şişelenir. Ancak son dönemde artan bir şekilde Monosepaj olarak kendi başına da şişelenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Üzüm</span> meyve, cins için Q191019 kullanın, türler için Q30046 kullanın

Üzüm, yaprak döken odunsu asmaların vitis cinsinden çiçekli bitki meyvesinin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bağ (tarım)</span>

Bağ, sofralık üzüm, kuru üzüm,alkolsüz üzüm suyu ve şarapçılık için üzerinde salkımlar halinde üzüm toplanan üzüm bitkisi asmanın yetiştirildiği yerdir. Bağ üretimi, bilimi, uygulaması ve çalışmasına bağcılık denir. Üzüm bağları, şarabın kendisine pay çıkarılabilecek bağın özel coğrafi ve jeolojik özelliklerine atıfta bulunan ve Türkçeye "yer duygusu" gibi tercüme edilebilecek Fransızca terroir kelimesiyle nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Türk şarabı</span>

Türk şarabı, büyük şarap üreticisi olan ülkelerin gerisinde olmakla birlikte giderek tanınmakta ve üretim miktarı hızla artmaktadır.

Narince, Tokat yöresinde yetiştirilen beyaz üzüm çeşididir. Beyaz şarap üretiminde kullanılan narincenin Anadolu orijinli üzümler içinde önemli bir yeri bulunmaktadır. Hem sofralık hem de şaraplık olarak üretilir. Renk olarak yeşile çalan sarı renkte, biçim olarak iri ve ovaldir. Sek şarap üretiminde kullanıldığı gibi, Anadolu'nun diğer önemli şaraplık üzümleri ile yapılan kupajlarda da kullanılır.

Emir, Kapadokya yöresinin sulu, beyaz bir üzüm cinsidir. Beyaz şarap üretiminde yoğun olarak tercih edilen bir türdür. Nevşehir, Kırşehir, Kayseri ve Niğde civarındaki bağlarda yaygın üretimi yapılmaktadır. Sek şarap yapımında kullanılır. Monosepaj olarak kullanıldığı gibi, diğer bazı beyaz üzümlerle kupajı da yapılmaktadır. Emir üzümünden üretilen şaraplar yeşil-sarı ya da açık sarı renge sahiptir. Kendine özgü ince aromaları ve serinletici bir lezzeti vardır. Köpüklü şarap yapımına da elverişlidir.

Kavaklıdere Şarapları; 1929 yılında Ankara'da kurulan şaraphane ve burada üretilen şarap markası.

<span class="mw-page-title-main">Chardonnay</span>

Chardonnay, beyaz şarap üretiminde kullanılan bir yeşil üzüm çeşididir. Çeşit, doğu Fransa'nın Burgundy şarap bölgesi kökenlidir, ancak günümüzde İngiltere'den Yeni Zelanda'ya kadar şarap üretilen çoğu bölgede yetiştirilmektedir. Yeni ve gelişmekte olan şarap bölgeleri için Chardonnay yetiştiriciliği uluslararası şarap pazarına kolay giriş yolu olarak görülmektedir.

Karalahna Bozcaada'da yetişen bir Türk şaraplık üzüm çeşididir.

Çavuş üzüm çeşidi özellikle Bozcaada-Çanakkale, Marmara Bölgesi ve İç Anadolu Bölgesi'nin çeşitli yerlerinde yetiştirilmekte olan pazar değeri yüksek, sofralık olarak kullanılan bir Türk üzüm çeşididir. Köken ve yayılışı hakkında farklı varsayımlar bulunan bu çeşit en çok Bozcaada’da yetiştirildiğinden, Türkiye'de Bozcaada çavuşu olarak bilinmektedir. Yapılan çalışmalar neticesinde Bozcaada çavuş üzümü 2020 yılında Türk Marka ve Patent Kurumu tarafından tescil edilerek, Bozcaada çavuş üzümü adı altında coğrafi işaret almıştır. Bağda erkenci bir üzüm çeşidir. Çiçeklenme dönemi hassastır. Salkımı büyük, taneler çok iri, çekirdekli ve ince kabukludur. Asmanın yaprakları geniştir. Sofralık olarak çekirdeksiz üzümlerin tercih edilmesi sebebiyle sofralık kullanımdaki pazar payı düşmektedir. Son dönemde özellikle Bozcaada'da beyaz şarap yapımında da kullanılmaktadır. Şarapları genel olarak düşük asitli ve çok aromatik olmayıp, yıllandırmaya müsait değildir.

<span class="mw-page-title-main">Zinfandel</span> Üzüm çeşidi

Zinfandel ya da Primitivo, şarap yapımında kullanılan kırmızı bir üzüm çeşididir. Vitis vinifera türü içerisinde yer alan Zinfandel'in, DNA analizleri neticesinde genetik olarak Hırvat üzümleri Crljenak kaštelanski ve Tribidrag ile Puglia, İtalya'da yetiştirilen Primitivo ile eşdeğer olduğu belirlenmiştir. Avrupa Birliği, Ocak 1999'da Zinfandel'i Primitivo'nun eş anlamlısı olarak tanımlarken ticari anlaşmazlıklar nedeniyle bu süreç Amerika Birleşik Devletleri'nde daha ağır işlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pinot noir</span>

Pinot noir, Vitis vinifera türünün kırmızı şaraplık bir üzüm çeşididir. Pinot noir kelimesi, Fransızca çam ve siyah sözcüklerinden türemiştir. Adı, çam kozalağı şeklinde olan küçük ve sık taneli salkımlarından esinlenilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Semillon</span>

Semillon, çoğunlukla Fransa ve Avustralya'da sek beyaz ve tatlı şarap yapmak için kullanılan altın renkli beyaz bir üzüm çeşididir. İnce kabuğu ve Botrytis cinerea'ya duyarlılığı sayesinde tatlı şarap bölgesi Sauternes AOC ve Barsac AOC'de geniş bir alanda yetiştirilmektedir. Adelaide Üniversitesi'nin 2010 yılında açıkladığı istatistiklere göre dünyada yaklaşık 22000 hektar bir alanda ekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Grenache</span>

Grenache ya da Garnacha (IPA: [ɡaɾˈnatʃa]) dünyada en çok ekilen kırmızı şaraplık üzüm çeşitlerinden biridir. Geç olgunlaşır bu nedenle üzümün büyük olasılıkla geldiği İspanya'da bulunanlar gibi sıcak ve kuru koşullara ihtiyaç duyar. Aynı zamanda İtalya'nın güneyindeki Sardunya adasında, Fransa'da, Avustralya'da ve Kaliforniya'daki Monterey AVA ve San Joaquin Vadisi'nde yetiştirilir.

Adakarası,, Türkiye kökenli bir şaraplık kırmızı üzüm çeşididir. 1800'lü yıllarda rumlar tarafından Avşa adasına getirildiği düşünülmektedir. En büyük üretim yeri Avşa Adası'dır ancak Adakarası'nın üzüm çeşidi tüm Marmara Bölgesi üretilmektedir. Alkol oranı yaklaşık %12, asitlik oranı 6-7 gram/litre olan bu şarap Avşa Şarabı olarak da bilinir. Avşa Adası yılda 1500 ton şarap üretir.

Vasilaki, Bozcaada'nın yerel, beyaz, şaraplık üzümüdür. Kökeni Bizans'a kadar dayanmaktadır. Ancak Bozcada'ya 1900'lü yılların başında Dedeağaç'tan (Aleksandrapoli) getirilmiştir. Yunanistan kökenli Vasiliko üzüm çeşidi ile karıştırılmamalıdır. Günümüzde Bozcaada, Çanakkale Lapseki'de ve Tekirdağ'da yetiştirilmektedir. Anadolu Yapıncağı, Kabudağı ya da Altıntaş isimleriyle de anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Barburi</span>

Barburi, Hatay, Antakya yöresine ait endemik ve kadim şaraplık kırmızı üzüm çeşididir. Orta boy ve yuvarlak taneli ve ince kabukludur. Salkımı 200-400 gram aralığındadır. Kabuğu yaban mersini ve güvem renginde, mavi-siyah ve dumanlıdır. Orta tanenli ve yüksek asiditeli bir üzümdür. Roma döneminden bu yana yetiştirilmiş olan üzüm çeşidi, yıllar boyunca unutulmaya yüz tutmuş, bağcılığının yapılması bırakılmış, 2016 yılına kadar sadece vahşi ortamlarda kendi kendine yetişmekteydi. Bu sebeble "VIVC" kimliği alamamış ve dolayısıyla adını literatüre yazamamış bir Anadolu kadim üzüm çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Monosepaj</span> tek üzüm çeşidinden üretilmiş şarap stili

Monosepaj, tek tip üzüm çeşidinden üretilen bir şarabı veya tek tür üzümden üretilmiş brendi, konyak, grappa, rakı gibi damıtılmış içkiyi belirtir. Tek tür üzümden yapıldığı için monosepaj şaraplar üzümün tüm karakterini yansıtırlar. Monosepajın tersi ise, yani birden fazla üzüm çeşidinden yapılmış ise kupaj denir.