İçeriğe atla

Karar teorisi

Karar teorisi (ing.:Decision theory) matematik ve istatistikte; değerlerin, belirsizlikler ve diğer konularla ilgili tespiti ile bir karar verme ve elde edilen optimum karar ile ilgilenir. Kararları birbirini etkileyen, çıkar çatışması içinde olan oyuncu etkileşimleri hasebiyle oyun kuramı ile yakından ilgilidir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Konuyla ilgili yayınlar

  • Akerlof, George A. and Janet L. YELLEN, Rational Models of Irrational Behavior
  • Anderson, Barry F. The Three Secrets of Wise Decision Making. Single Reef Press. 2002. ISBN 0-9722177-0-3.
  • Paul Anand, "Foundations of Rational Choice Under Risk", Oxford, Oxford University Press (an overview of the philosophical foundations of key mathematical axioms in subjective expected utility theory - mainly normative) 1993 repr 1995 2002
  • Arthur, W. Brian, Designing Economic Agents that Act like Human Agents: A Behavioral Approach to Bounded Rationality
  • Berger, James O (1985). Statistical Decision Theory and Bayesian Analysis (Second bas.). Springer-Verlag. ISBN 0-387-96098-8. 
  • Bernardo, José M. ve Smith, Adrian F. M. (1994). Bayesian Theory. Wiley. 
  • De Groot, Morris, Optimal Statistical Decisions. Wiley Classics Library. 2004. (Originally published 1970.) ISBN 0-471-68029-X.
  • Goodwin, Paul and Wright, George, Decision Analysis for Management Judgment, 3rd edition. Chichester: Wiley, 2004 ISBN 0-470-86108-8 (covers both normative and descriptive theory)
  • Miller, L. (1985). Cognitive risk taking after frontal or temporal lobectomy I. The synthesis of fragmented visual information. Neuropsychologia, 23, 359 369.
  • Miller, L., & Milner, B. (1985). Cognitive risk taking after frontal or temporal lobectomy II. The synthesis of phonemic and semantic information. Neuropsychologia, 23, 371 379.
  • Peterson, Martin, An Introduction to Decision Theory. Cambridge University Press 2009. ISBN 9780521716543.
  • Raiffa, Howard Decision Analysis: Introductory Readings on Choices Under Uncertainty. McGraw Hill. 1997. ISBN 0-07-052579-X
  • Shafer, Glenn and Pearl, Judea, editors. Readings in uncertain reasoning. Morgan Kaufmann, San Mateo, CA, 1990.
  • Smith, J.Q. Decision Analysis: A Bayesian Approach. Chapman and Hall. 1988. ISBN 0-412-27520-1
  • Virine, Lev and Trumper, Michael. Project Decisions: The Art and Science 31 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Vienna, VA: Management Concepts, 2008. ISBN 978-1-56726-217-9

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Paul Samuelson</span> Amerikalı ekonomist (1915 – 2009)

Paul Anthony Samuelson,, Amerikalı iktisatçı.

<span class="mw-page-title-main">Kenneth Arrow</span> Amerikalı ekonomist (1921 – 2017)

Kenneth Joseph Arrow, Amerikalı iktisatçı.

<span class="mw-page-title-main">Daniel Kahneman</span>

Daniel Kahneman, Amerikalı Nobel Ekonomi Ödülü sahibi psikolog.

Risk veya riziko, bir olayın gerçekleşme olasılığı ve olaydan etkilenme olanağı. Değerler, fiziksel sağlık, toplumsal statü, duygusal durum ya da görülemeyen belirli bir eylem, aksiyon ya da eylemsizlik sonucu risk alındığında kazanılabilir ya da kaybedilebilir. Risk aynı zamanda belirsizlikle kasıtlı etkileşim olarak da tanımlanabilir. Belirsizlik olası, tahmin edilemeyen, ölçülemeyen ve kontrol edilemeyen sonuç olup; risk bu sonuca rağmen karar almanın bir neticesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gary Becker</span> Amerikalı ekonomist (1930 – 2014)

Gary Stanley Becker, Amerikalı sosyolog ve ekonomist. 1992 yılında Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.

John Charles Harsanyi Macar-Avustralyalı-Amerikalı ekonomist. 1994 yılında, John Forbes Nash ve Reinhard Selten ile birlikte, Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Edmund Phelps</span> Amerikalı ekonomist

Edmund Strother Phelps, Jr., Amerikalı ekonomist. 2006 yılında Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır. 1982'den beri Columbia Üniversitesi'nde profesör olan Phelps, ayrıca Columbia'da Kapitalizm ve Toplum Merkezi'nin direktörüdür.

Genel denge teorisi teorik ekonominin bir dalı. Birkaç veya birçok piyasalar ile ekonomideki arz, talep ve fiyat davranışlarını bir bütün içinde açıklamaya çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Finansal piyasalar</span> fonların, fon fazlası olanlardan fon eksiği olanlara aktarılmasını sağlayan mekanizmalar

Mali piyasalar veya finansal piyasalar, fonların, fon fazlası olanlardan fon eksiği olanlara aktarılmasını sağlayan mekanizmalardır. Finansal piyasalar vadesi bakımından para piyasaları ve sermaye piyasaları olmak üzere ikiye ayrılırlar. Para piyasaları kısa süreli fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır. Burada kısa süre ile kastedilen bir yıl ve daha kısa vadedir. Sermaye piyasaları ise uzun süreli fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır. Burada ise uzun süre ile kastedilen bir yıldan uzun vadedir. Finansal piyasalar düşük işlem maliyet değeri ve etkin-piyasa hipotezini yansıtan fiyatlar olmasını da sağlar.

Psikolojide karar verme, bir fikrin veya hareketin mümkün diğer seçenek arasından seçilmesiyle sonuçlanan zihinsel (cognitive) bir işlem olarak dikkate alınır. Her karar verme işlemi bir hareketle sonuçlansın veya sonuçlanmasın, mutlaka nihai bir seçim ortaya koyar. Tanımlamak gerekirse, karar verme, karar verenin tercih ve değerlerine göre alternatifleri belirlemesi ve onlar arasından seçim yapmasıdır.

George Armitage Miller, bilişsel psikolojinin kurucularından Amerikalı psikolog. Dil psikolojisine ve bilişsel bilimlere yaptığı genel katkılarla da tanınmaktadır. Çevrimiçi kelime bağlantı veritabanı olan, WordNet 'in oluşturulması sürecini yönetmiştir. 20.yüzyılın en önemli psikologlarından birisi olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karar destek sistemi</span>

Bir karar destek sistemi, iş veya kurumsal karar verme faaliyetlerini destekleyen, genellikle sıralama, sıralama veya alternatifler arasından seçim yapmaya dayanan bir bilgisayara dayalı bilgi sistemidir. KDS'ler bir organizasyonun yönetim, operasyon ve planlama seviyelerine hizmet eder ve insanlara hızla değişen ve önceden kolayca belirlenemeyen sorunlar hakkında kararlar vermelerine yardımcı olur. Yapılandırılmamış ve yarı yapısal karar problemleri. Karar destek sistemleri tamamen bilgisayarlı, insan gücüyle veya her ikisinin birleşimi olabilir.

Problem çözme, problem çözücü için açık bir çözüm yöntemi bulunmadığında, belirli bir durumu, bir sonuç durumuna dönüştürmeye yönelik bilişsel süreçtir.

Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ruh sağlığını geliştirmek amacıyla yapılan bir psikososyal müdahaledir. BDT tipi terapide, bireye fayda sağlamayan bilişsel bozulmalara odaklanır ve bu bilişsel bozulmalar değiştirilmeye çalışılır. Bireyin duygusal denge haline gelmesini ve kendi günlük yaşam problemlerini çözebilmesi için kişisel başa çıkma stratejileri geliştirmesini sağlamayı hedefler. Yöntem depresyon tedavisinde kullanılmak için tasarlanmış olsa da günümüzde anksiyete dahil birçok ruh sağlığı bozukluğunda kullanılmak üzere geliştirilmiştir. BDT bilişsel ve davranışçı psikoterapilerin kanıta dayalı teknik ve stratejilerini birlikte kullanarak psikopatolojileri tedavi etmektedir.

Psikolojide konfabulasyon, kişinin kendisi ya da dünya hakkında uydurma, çarpık veya yanlış yorumlanmış anılar üretmesi olarak tanımlanan bir bellek hatasıdır. Konfabulasyon sergileyen insanlar, “ince değişikliklerden tuhaf uydurmalara” kadar, geniş bir ölçekte çeşitlenen yanlış anılar sunarlar ve çelişkili olduklarına ilişkin kanıtlara rağmen genellikle hatırladıkları anılardan çok emindirler.

<span class="mw-page-title-main">Çerçeveleme etkisi (psikoloji)</span>

Çerçeveleme etkisi, insanların seçeneklerin olumlu veya olumsuz çağrışımlarla sunulup sunulmadığına bağlı olarak karar verdiği bilişsel bir önyargıdır ; örneğin kayıp veya kazanç olarak.

Psikolojide, ekonomide ve felsefede tercih, genellikle alternatifler arasında seçim yapmakla ilgili olarak kullanılan teknik bir terimdir. Örneğin, biri B yerine A'yı tercih ederse, A'yı B'ye tercih eder. Tercihler, davranışla bu ilişkiden dolayı karar teorisinin merkezinde yer alır. Bağlaç durumları olarak, arzularla yakından ilişkilidirler. İkisi arasındaki fark, arzuların bir nesneye yönelik olması, tercihlerin ise biri diğerine tercih edilen iki alternatif arasında bir karşılaştırma ile ilgili olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal teori</span>

Sosyal teoriler, sosyal fenomenleri incelemek ve yorumlamak için kullanılan analitik çerçeveler veya paradigmalardır. Sosyal bilimciler tarafından kullanılan bir araç olan sosyal teoriler, farklı metodolojilerin geçerliliği ve güvenilirliği, yapının veya kurumun önceliği ve olasılık ile zorunluluk arasındaki ilişki hakkındaki tarihsel tartışmalarla ilgilidir. Kayıt dışı nitelikteki sosyal teori, akademik sosyal ve siyaset bilimi dışında kurulan yazarlık, "sosyal eleştiri", "sosyal yorum" veya "kültürel eleştiri" olarak adlandırılabilir ve hem resmi kültürel hem de edebi bilimle ve diğer akademik olmayan veya gazetecilik dışı yazı biçimleriyle ilişkilendirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyoloji bibliyografyası</span>

Sosyoloji bibliyografyası listesi sosyoloji ve onun alt disiplinlerine ilişkin eserleri içerir. Eserlerin bir kısmı sosyoloji antolojisi; diğer bir kısmı da sosyoloji tarihi ya da kayda değer eserlerden seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Edmond Malinvaud</span> Fransız ekonomist (1923 – 2015)

Edmond Malinvaud, Fransız ekonomisttir. Papalık Sosyal Bilimler Akademisi'nin ilk başkanıdır.