İçeriğe atla

Karapınar kumulları

Karapınar kumulları, Konya ili Karapınar ilçesinde bulunan kumullar. İlçe merkezinin güneybatısındaki 4.000 hektarlık kumullar, rüzgâr ile şehir merkezini tehdit eder hale geldi. 1960'larda kum fırtınaları ulaşımı, eğitimi aksattı, hastalıklar arttı. İlçe merkezi ve tarım alanlarının kum yığınları altında kalma tehlikesi belirdi.[1]

Önce ilçenin taşınması düşünülse de, rüzgâr çitleri ve ağaçlandırma ile önlemler alınarak kumul hareketi durduruldu.

Kumullar

Karapınar ovasını oluşturan alüvyal arazi Kuaterner dönemi Pleistosen devrinde akarsu ve gölsel tortullardan oluşmuştur. Bu alanda bulunan eski gölün kalıntıları batıda Hotamış sazlığı, doğuda Ereğli sazlıkları(Akgöl)dır. Kireçli ve kili materyalden oluşan göl tortulları sonradan topraklaşmıştır. Kurak iklim nedeniyle orman gelişmemiş, Karasal iklime bağlı olarak zayıf bozkır örtüsü oluşmuştur. Yörede temel ekonomik faaliyet olan küçükbaş hayvancılık nedeniyle aşırı otlatma yapılmıştır. Yoğun otlatma ile otların yok edildiği alanlarda toz ve kil gibi toprağın ince kısmı taşınmıştır. Topraktan geride kalan kumlar rüzgârla hareket etmeye başlayıp, kara kumullarına dönüşmüştür. Büyüyen kumullar 1956 yılından itibaren Karapınarı etkilemeye başlamıştır. 1962 yılında 110 km/saat hızındaki rüzgâr kum fırtınası oluşturmuş, kendini yeniden hatırlatmıştır.[2]

Önlemler

İnceleme ve araştırmalar sonucu 1962 yılında ağaçlandırma başlamış, 1972'de biten çalışmalarla kumul ilerlemesi durdurulmuştur. Toprak su bölge müdürlüğü 16.000 hektar alanı, Türk Silahlı Kuvvetleri de kendisine devredilen 3.000 hektarlık alanda kumul önleme çalışmaları uygulamıştır.[2]

Ağaçlandırma çalışmalarında yakın çevrede, aynı iklimde yetişebilen türler seçilmiştir. Diklen ağaçlar sulamayla hızla büyümüşlerdir. Kullanılan ağaçlar: kara selvi, karaçam, sedir, salkım ağacı, kuş iğdesi, yabani badem.

Sonuç

Ağaçlandırma çalışmaları 2000'li yıllarda da devam etmektedir. Bölgede Örnek tepe adıyla, 4-5 bin m²'lik bir alan ağaçlandırmadan, ders alınması amacıyla kumul olarak bırakılmıştır. Günümüzde akademisyenler ve öğrenciler tarafından inceleme alanı olarak kullanılmaktadır.

Yapılan ağaçlandırma çalışmalarına rağmen Karacadağ yönünden kumulların Karapınar'a doğru hareketinin devam ettiği iddia edilmektedir.[3]

Kaynakça

  1. ^ "İbret olsun diye çöl gibi bıraktılar". sabah.com.tr. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  2. ^ a b "Giriş" (PDF). Konya Karapınar Ağaçlandırmalarında kullanılan altı ağaç Türünün Bozkır Yetişme Ortamına Uyumu. bartin.edu.tr. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  3. ^ "KARAPINAR KUMULLARI". kesfetmekicinbak.com. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karapınar</span> Konyanın ilçesi

Karapınar, Türkiye'nin Konya ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Karakum Çölü</span>

Karakum Çölü Orta Asya'da yer alan bir çöl.

<span class="mw-page-title-main">Konya Ovası</span>

Konya Ovası, İç Anadolu Bölgesi'nin orta ve güney kesiminde yer alıp, büyük bölümü Konya ili içinde yer alan çanak biçimli ovadır.

<span class="mw-page-title-main">Büyükçekmece Gölü</span> İstanbul da doğal göl

Büyükçekmece Gölü, Marmara Bölgesi'nde, Çatalca yöresinin güney kesiminde deniz kulağı gölü. Göl, İstanbul'un içme suyu kaynağı olarak kullanılmaktadır. Göl, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan yapılarla derinleştirilmiştir. Gölün deniz ayağına bir baraj yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kumul</span>

Kumullar, rüzgâr tarafından uçurularak bir yerde yığılan ve toplanan kum yükseltileridir. Kumul oluşumu için, ortamda kum'un bulunması ve çevrede kapalı bir bitki örtüsünün olması gerekir. Bazı çöl kumulları kilometrelerce uzunlukta ve birkaç yüz metre yükseklikte olabilir. Gevşek yapılı kumullar sürekli yer değiştirir. Bazı çöllerde kumulların yer değiştirme hızları yılda 100 metreye kadar çıkar. Kumullar Dünya'da yoğunluklu olarak sıcak ekvator kuşağında bulunurlar ve Venüs'te Mars'ta ve Satürn'ün uydularından Titan'da farklı karışım ve yoğunlukta bulunabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Tortul kayaçlar</span>

Üç ana kayaç türünden biri olan tortul kayaçlar, yeryüzünde en çok görülen kayaç türüdür. Dünya'nın yüzeyinin yaklaşık yüzde 75'ini yerkabuğunun ise yaklaşık yüzde 8'ini kaplarlar. Bu kayaçlar genellikle tabakalı olarak bulunurlar ve içerisinde organizma kalıntıları (fosil) bulundururlar. Sarkıt ve dikitler bu kayaçların oluşturduğu jeolojik yapılara örneklerdir. Tortul kayaçların büyük bir kısmı dış etmenler tarafından yeryüzünün aşındırılmasıyla meydana gelen çeşitli büyüklükteki unsurların (sediman) taşınarak çukur sahalara biriktirilmesi sonucu oluşmuşlardır. Bu olaya genel anlamda tortullaşma denir. Biriken unsurlar önceleri boşluklu gevşek bir yapıya sahiptirler. Fakat zamanla sıkışıp sertleşirler. Bir birikme sahasında, sonradan biriken unsurlar öncekiler üzerinde birikerek ağırlıkları vasıtasıyla basınç yaparlar. Bu basınç sonucu unsurlar, aralarındaki boşlukların küçülmesi ve büyük ölçüde ortadan kalkmasıyla sıkışır ve sertleşirler. Tortul depoların veya kayaçların oluştukları ortamlar yerden yere farklılık gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Acarlar Longozu</span> Sakaryada subasar ormanı

Acarlar Longozu, Sakarya'nın kuzeyinde Karasu ve Kaynarca ilçeleri arasında yer alan Türkiye'nin tek parça halindeki en büyük longoz (subasar) ormanı. Genişliği 250–1250 m, uzunluğu 7,5 km'dir. Oluşumu açısından tipik bir kıyı set gölüdür. Karadeniz'le arasında 20–25 m yüksekliğinde kumullar, güneyinde ortalama 100 m yüksekliğinde alçak tepelerle sınırlanır. Sakarya nehrinin 6 km batısında yer alır, fazla suları Okçu deresiyle Sakarya Nehri'ne dökülür. Ulaşım açısından Karasu ile arasında yaklaşık 26 kilometre, Sakarya ile arasında yaklaşık olarak 50 kilometre mesafe vardır.

<span class="mw-page-title-main">Akçaşehir, Karaman</span> Karaman merkez ilçesinde bir belde

Akçaşehir Karaman iline bağlı bir kasabadır. 28 Şubat 1967 tarihinde belediye teşkilatı kurulmuştur. Güneydoğusundaki Ayrancı ilçesine 20, kuzeyindeki Karapınar ilçesine 38, doğusundaki Ereğli ilçesine 53 km uzaklıkta bulunur. Söz konusu il ve ilçelere asfaltlanmış kara yolları aracılığı ile ulaşım yapılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yenikent, Karatay</span>

Yenikent Köyü, Karakaya Barajı'nın yapımı dolayısıyla Malatya'ya bağlı 11 köyden taşınarak Konya'nın Karatay ilçesine bağlı Obruk yaylası mevkiinde bugünkü bulundukları alana yerleştirilmiş, Malatya halkının yoğunluğunu teşkil ettiği bir köydür. Köy 1985-1986 yıllarında kurulmuş yaklaşık 20 yıllık bir geçmişe sahiptir. Yenikent Köyü'nün konumu: Kuzeyinde Altınekin ilçesi, güneydoğusunda Karapınar ilçesi, batısında Konya ve doğusunda Aksaray ili bulunmaktadır. Ayrıca ; yakın çevresinde irili ufaklı yaylalar ve ova köyleri bulunmaktadır. Konya ilinden köye ulaşmak için Karatay köy otogarından kalkan köy dolmuşuna binilmelidir. Köye Konya-Aksaray karayolunun 60.km'sinden sağa dönülüp yaklaşık 30 km daha yol alınarak varılabilir. Yenikent Köyü'nün nüfusu 2012 yılında yapılan nüfus sayımında 688 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu toplam nüfusun ise 356'sı erkek, 332'i ise kadındır. Köydeki genç nüfus oranı yaşlı nüfus oranından fazladır. Köyde 142 hane mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Tortulanma</span> Arazi yüzeyinde biriken partikül katı madde

Çökelme veya tortullanma, doğal oluşumlu bir materyaldir ki bu materyal kötü havadan dolayı aşınma ve erozyon sürecinde bozulur. Daha sonra bu tortulanma hava hareketi, su veya buz ya da parçacıklar üzerinde hareket eden yer çekimi ile taşınır. Meydana gelişi bir çözelti ya da süspansiyondaki katı parçacıkların dibe çökmesiyledir. Çeşitli meteryallerin yeryüzünün çukur (jeosenklinal) yerlerinde birikip doğal bir harç ile birleşerek katılaşması sonucu sedimenter yani tortul kayaçlar meydana gelir. Mesela kömür, linyit, tebeşir birer organik tortul kayaçken, kalker (kireçtaşı), jips, kayatuzu ise kimyasal tortul kayaçlara örnek verilebilir. İnsanlarda da çeşitli sedimantasyon faaliyetleri oluşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sultansazlığı Millî Parkı</span> Türkiyede bir ulusal park

Sultan sazlığı, İç Anadolu Bölgesinde Kayseri il sınırları içerisinde Develi, Yahyalı ve Yeşilhisar ilçelerinin oluşturduğu üçgen içerisinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Akyatan Gölü</span> Çukurova delta ovasındaki Türkiyenin en büyük lagün gölü

Akyatan Gölü, Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin oluşturduğu Çukurova delta ovasında yer alan Türkiye'nin en büyük lagün gölüdür. Delta alanlarının deniz kıyısına yakın alanlarda göller, bataklıklar ve lagünler oluşur. Göl Adana ilinin Karataş ilçesi sınırlarında yer alır.

Kızılırmak Deltası, diğer adıyla Bafra Ovası, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü yerde, taşıdığı alüvyonlarla oluşturduğu, delta ovası ve sulak alanlar kompleksidir. Samsun ilinde Ondokuzmayıs, Bafra ve Alaçam ilçeleri sınırlarındadır. 56.000 hektarlık alanıyla Türkiye'nin en büyük deltalarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Karapınar Düzlüğü</span> Konyanın Karapınar ilçesinde yer alan volkanik bir arazi

Karapınar Düzlüğü, Konya'nın Karapınar ilçesinde yer alan volkanik bir arazidir. Kül konisi, Meke Krater Gölü ve Acıgöl'ü barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Sarıkum Gölü</span>

Sarıkum Gölü, Sinop Yarımadasının batısında, eski bir koyun kıyı kordonu ile kapanması sonucu oluşmuş hafif tuzlu sığ bir lagün gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çölleşme</span> Verimli toprakların giderek daha kurak hale gelmesi süreci

Çölleşme, doğal yılların sonlarında Afrika'daki Sahel bölgesi çölleşmesi ile başladı. Ayrıca insanların doğa üzerindeki madencilik, tarım, ağaç kesme gibi aktiviteleri ile de gerçekleşir. Yağışların azalması, bitkilerin seyrekleşmesi, çıplak toprak arazisinin artması doğal çöl oluşumunun sebepleridir. Çölleşme var olan çöllerin genişlemesini değil, yeni bir çölün oluşumunu ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Konya kapalı havzası</span>

Konya kapalı havzası, yaklaşık olarak Türkiye'nin ortasında bulunan kapalı havza. 5 milyon hektarlık alanıyla Türkiye'nin yaklaşık %7'sini kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Tane boyu</span>

Tane boyutu münferit tortu tanelerinin çapı veya kırıntılı kayaçlardaki lithified parçacıklardır. Terim ayrıca diğer zerre şekilli malzemelere de uygulanabilecektir. Bu, bir parçacık veya tahıl içindeki tek bir kristalin boyutunu ifade eden kristalit boyutundan farklıdır. Tek bir tane birkaç kristalden oluşabilir. Granül malzeme çok küçük kolloidal parçacıklardan kil, silt, kum, çakıl ve parke taşlarından kayalara kadar değişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Karacabey Longoz Ormanları</span> Bursada subasar ormanı

Karacabey Longoz Ormanı Bursa'nın Karacabey ilçesinde bulunan longoz ormanıdır.

Akyatan Gölü 1998 yılında Sulak Alanları Koruma Sözleşmesi (Ramsar) dahil edilmiş, 2005 yılında Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiştir. 15034 hektarlık alana sahip olup 22 km'lik kumsala sahiptir ve Akdeniz'in en önemli yumurtlama bölgelerinden biridir. Türkiye'nin en büyük kuş cennetidir. Nesli tükenme riski altındaki bitkileri, memeli hayvanları ve kuşları barındırmaktadır. Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerden bazıları saz kedisi, turna, chelonia mydas, caretta caretta ve bitki türlerinden kum zambakları gibi birçok canlı türü bu alanda bulunmaktadır.