İçeriğe atla

Karanlık romantizm

Edgar Allan Poe, Karanlık Romantizmin en tanınmış yazarlarından biridir.

Karanlık Romantizm, irrasyonel, şeytani ve grotesk ile popüler hayranlığı yansıtan Romantizm akımının edebi bir alt türüdür. Edgar Allan Poe geleneğin sembol ve meşhur yazarlarından biridir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Konuyla ilgili yayınlar

  • Galens, David, ed. (2002) Öğrenciler için Edebi Hareketler Cilt. 1.
  • Harry Levin, The Power of Blackness (1958)
  • Mario Praz, The Romantic Agony (1933)
  • Mullane, Janet ve Robert T. Wilson, editörler. (1989) Ondokuzuncu Yüzyıl Edebiyat Eleştirisi Vols. 1, 16, 24.

Dış bağlantılar

Romantizm
18. yüzyıl - 19. yüzyıl
Romantik Müzik: Alkan - Beethoven - Berlioz - Brahms - Chopin - Dvořák - Grieg - Liszt - Mahler - Mendelssohn - Puccini - Schubert - Schumann - Çaykovski - The Five - Verdi - Wagner
   Romantik Edebiyat: Blake - Burns - Byron - Coleridge - Goethe - Hölderlin - Hugo - Keats - Krasiński - Lamartine - Leopardi - Lermontov - Manzoni - Mickiewicz - Nerval - Novalis - Pushkin - Shelley - Słowacki - Wordsworth   
Sanat ve Mimarlık: Briullov - Constable - Corot - Delacroix - Friedrich - Géricault - Neogotik mimari - Goya - Hudson Nehri Ekolü - Leutze - Nazarene movement - Palmer - Turner - Thomas Cole
Romantik kültürü: Bohemizm - Romantizm milliyetçiliği
<< Aydınlanma ÇağıRealizm >>

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Romantizm</span> sanat akımı

Romantizm veya Coşumculuk, 1800 ve 1850 yılları arasında Avrupa'da edebiyatı, müziği, felsefeyi ve sanatı etkileyen entelektüel bir akımdı. Bir ölçüde Sanayi Devrimi'ne, Aydınlanma Çağı'na aristokratik sosyal ve siyasi düzenine, doğanın bilimsel rasyonalizasyonuna ve klasisizme tepki olarak doğan, doğaya ve duygulara verdiği önemle bilinen bir akımdır. Ortaya çıkışında ise 1789 Fransız İhtilali sonrasındaki toplumsal, siyasal ve düşünsel yapının etkileri vardır.

Realizm ya da gerçekçilik, bir estetik ve edebi kavram olarak 19. yüzyıl ortalarında Fransa'da ortaya çıkmıştır. Nasıl ki romantizm klasisizme bir başkaldırı niteliğinde ise gerçekçilik yani realizm, hem klasisizme hem de romantizme bir başkaldırıdır. Amaç, sanatı klasik ve romantik akımların yapaylığından kurtarmak, yenilikçi eserler üretmek ve konularını öncelikle yüksek sınıflar ve temalarla ilgili değil, toplumsal sınıflar ve temalar arasından seçmekti. Realizmin amacı, günlük yaşamın önyargısız, bilimsel bir tutumla incelenmesi ve edebi eserlerin bir bilim insanının klinik bulgularına benzer nesnel bir bakış açısıyla ortaya konmasıdır. Örneğin, realizmin iki güçlü temsilcisi Gustave Flaubert'in Madame Bovary adlı romanı ile Emile Zola'nın Nana adlı romanında cinsellik ve şiddet edebi bir mikroskop altında incelenecek olursa çıplaklığıyla ortaya konulmuştur. Realizm felsefesinin altında güçlü bir felsefi belirlenimcilik yatar. Fransız edebiyatında Flaubert ile Zola'nın yanı sıra Honore de Balzac, Stendhal, Rusya'da Lev Tolstoy, İvan Sergeyeviç Turgenyev, Dostoyevski, İngiltere'de Charles Dickens ve Anthony Trollope, Amerika'da Theodore Dreiser, Ernest Hemingway, John Steinbeck İrlanda'da James Joyce realizmin önemli temsilcileridir. Realizm, 20. yüzyıl romanının gelişimini de önemli ölçüde etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Edgar Allan Poe</span> 19. yüzyılda yaşamış Amerikalı yazar, şair, editör ve edebiyat eleştirmeni

Edgar Allan Poe, Amerikalı şair, yazar, editör ve edebiyat eleştirmeni. Çoğunlukla şiir ve kısa öykü yazdı. Özellikle gizem ve macabre öyküleri ile tanınır. ABD'de ve Amerikan edebiyatında Romantizm akımının önemli figürlerinden biri olmasının yanı sıra ülkesinde kısa öykünün ilk yazarlarından sayılır. Genellikle polisiye türünün mucidi olarak kabul edilmesinin yanında ayrıca yeni ortaya çıkmakta olan bilimkurgu türüne de katkıda bulunduğu öne sürülür. Yaşamını yalnızca yazdıkları ile sürdürmeye çabalayan ilk tanınmış Amerikan yazarı olan Poe'nun yaşamı ve kariyeri ekonomik güçlükler içinde geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şişede Bulunan Not</span> ilk kez 19 Ekim 1833te Baltimore Saturday Visitorda yayımlanan Edgar Allan Poe öyküsü

Şişede Bulunan Not, özgün adı MS. Found in a Bottle olan, ilk kez 19 Ekim 1833'te Baltimore Saturday Visiter'da yayımlanan Edgar Allan Poe öyküsüdür. Gazete tarafından düzenlenen bir yarışmada bu öykü birincilik kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bilinç akışı (anlatım yöntemi)</span> Kişinin aklından geçenlerin birinci kişi ağzından yansıtılması

Bilinç akışı karakterin düşünme eylemini olduğu gibi aktarmaya çalışan bir edebi tekniktir. Yapıtlarda iç diyalog şeklinde göze çarpar. Bilinç akışı tekniğini kullanan yazarlara örnek olarak James Joyce, William Faulkner ve Virginia Woolf gösterilebilir. Bilinç akışsal edebiyat modernist akımla yakından ilişkilidir. Psikolojiden edebiyata girişi May Sinclair sayesinde olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Erik Axel Karlfeldt</span>

Erik Axel Karlfeldt İsveçli şair. Neo-romantizm akımına dahil kabul edilir; eserlerinde halk efsanelerinin yanı sıra Hristiyanlık unsurlarına da yer verir. Bir çiftçinin oğlu olarak doğdu. Yüksek öğreniminden sonra Uppsala'da öğretmenlik yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Juan Ramón Jiménez</span> İspanyol şair (1881-1958)

Juan Ramón Jiménez İspanyol şair. Başlıca yapıtları arasında "Yeni Evlenmiş Şairin Güncesi", "Menekşe'nin ruhları", "Sonsuzluklar" ve "Birlik" sayılır. 1956' da Nobel Edebiyat Ödülü 'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Kuzgun (şiir)</span>

Kuzgun, Amerikalı şair Edgar Allan Poe tarafından yazılmış ve ilk olarak 1845'te yayımlanmış öyküleyici şiir. Şiir genelde müzikselliği, stilize dil kullanımı ve doğaüstü atmosferiyle bilinir. Şiirde, konuşabilen bir kuzgunun perişan hâldeki birini gizemli biçimde ziyaret edişi ve adamın deliliğe doğru yavaş yavaş ilerleyişi anlatılır. Genelde bir öğrenci olduğu düşünülen aşık, sevgilisi Lenore'u kaybetmenin yasını tutmaktadır. Bir Pallas büstünün üzerine tüneyen kuş, adamın üzüntüsünü "nevermore - bir daha asla" sözcüğünü sürekli tekrar ederek körükler gibidir. Şiirde birçok folklorik ve klasik konuya atıfta bulunulur.

<span class="mw-page-title-main">Annabel Lee</span>

"Annabel Lee", Amerikalı şair ve yazar Edgar Allan Poe'nun yazdığı son şiirdir. 1849'da yazılan şiir aynı yıl, Poe'nun ölümünün hemen ardından yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ulalume</span> Edgar Allan Poe tarafından 1847de yazılmış bir şiir

Ulalume, Edgar Allan Poe tarafından 1847'de yazılmış bir şiirdir. Poe'nun birkaç başka şiiri gibi Ulalume de güzel bir kadının zamansız ölümünü anlatır. Poe şiiri aslında bir hitabetin parçası olarak yazmıştır, o sebeple şiir işitsel güzelliğe odaklanmıştır. Ayrıca şiirde özellikle mitolojiye pek çok gönderme bulunur. Ulalume'nin gerçek bir kişi olup olmadığı ve kimliği tartışılagelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nathaniel Hawthorne</span>

Nathaniel Hawthorne veya Hathorne, Amerikalı roman ve kısa hikâye yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Morgue Sokağı Cinayetleri</span>

Morgue Sokağı Cinayetleri, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa 1841'de Graham's Magazine'de yayımlanan öykü. İlk dedektiflik öyküsü olarak kabul edilen Morgue Sokağı Cinayetleri'ni Poe, "uslamlama öyküleri" olarak grupladığı öyküler arasında saymıştır. Ancak, E. T. A. Hoffmann'ın Matmazel Scuderi (1819) ve Voltaire'in Zadig (1748) öyküleri gibi, benzer temaya sahip daha eski öyküler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Marie Rogêt'nin Sırrı</span>

Marie Rogêt'nin Sırrı, Edgar Allan Poe tarafından 1842'de yazılan kısa öykü. Gerçek bir cinayetin ayrıntıları üzerine kurgulanmış ilk cinayet öyküsüdür. İlk defa Snowden's Ladies' Companion'ın Kasım 1842, Aralık 1842 ve Şubat 1843 sayılarında üç bölüm olarak yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Virginia Eliza Clemm Poe</span> Amerikalı yazar Edgar Allan Poenun karısı (1822 – 1847)

Virginia Eliza Clemm Poe, Amerikalı yazar Edgar Allan Poe'nun eşiydi. Kuzen olan çift, Virginia Clemm 13, Poe ise 27 yaşındayken evlendi. Bazı biyografi yazarları çiftin ilişkisinin karı kocadan çok ağabey kardeş ilişkisine benzediğini, aralarında cinsel anlamda bir ilişki olmadığını belirtir. Virginia Poe, Ocak 1842'de vereme yakalandı ve Ocak 1847'de 24 yaşındayken bu hastalıktan öldü.

<span class="mw-page-title-main">Aşk romanı</span>

Aşk romanı, edebiyat′da bir roman türü.

<i>Nantucketlı Arthur Gordon Pymin Öyküsü</i>

Nantucketlı Arthur Gordon Pym'in Öyküsü, Amerikalı yazar Edgar Allan Poe'nun tamamlanmış tek romanıdır. 1838 tarihli eserde genç Arthur Gordon Pym'in Grampus isimli balina avı gemisinde yaşadıkları anlatılır. Pym, başına gelen gemi kazası, isyan ve yamyamlık gibi olayların ardından, Jane Guy isimli başka bir geminin mürettebatı tarafından kurtarılır. Bu gemi ile Pym ve denizci arkadaşı Dirk Peters maceralarına daha güneyde devam ederler. Karaya çıktıkları bir bölgede, saldırgan siyah derili yerlilerle karşılaşırlar ve gemiye geri kaçarlar. Roman Pym ile Peters'ın Güney Kutbu'na doğru yolculuğu sırasında birden sona erer.

<span class="mw-page-title-main">Edgar Allan Poe bibliyografyası</span>

Yazar Edgar Allan Poe'nun çalışmaları, çok sayıda şiir ve kısa hikâye ile bir romanı kapsar. Kurgusal eserleri, korku edebiyatı, macera, bilimkurgu ve kendisinin kurduğu kabul edilen polisiye gibi birçok türe yayılmıştır. Bu çalışmalar genellikle, transandantalizme edebi bir tepki olan kara romantizm akımının bir parçası kabul edilir. Poe'nun yazımı, kendi edebi teorilerini yansıtır: Didaktizme ve alegoriye karşıdır. Edebiyatta anlam, eleştirisinde söylediği gibi, yüzeyin hemen altında bir alt akıntı olmalıdır; anlamı fazla açık olan eserler sanat olmaktan çıkar. Poe eserlerinde özgünlüğün peşinde koşar ve atasözlerinden pek hoşlanmazdı. Frenoloji ve fizyonomi gibi popüler sözdebilim unsurlarına sıklıkla yer verirdi. En sık tekrarladığı temalar ölümün fiziksel işaretleri, çürümenin etkileri, diri diri gömülme kaygıları, ölünün yeniden canlanması ve matem de dahil olmak üzere ölümle ilgili olanlardır. Gotik kurgunun ustalarından olarak bilinmesine karşın, Poe bu türün yaratıcısı değildir; uzun süredir devam eden popüler bir geleneği takip etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eliza Poe</span> Amerikalı yazar Edgar Allan Poenun annesi (1787 – 1811)

Elizabeth Arnold Hopkins Poe, oyuncu ve Edgar Allan Poe'nun annesi.

<span class="mw-page-title-main">The Stylus</span>

The Stylus Edgar Allan Poe'nun şahsen sahib olduğu ve düzenlediği yüksek kalitede bir edebiyat mecmuası olacaktı ama, finansel sorumlardan dolayi, Poe uzun yıllardır hayal ettiği bu projeyi gerçekleştiremedi.

<span class="mw-page-title-main">Edgar Allan Poe'nun ölümü</span>

Edgar Allan Poe'nun 7 Ekim 1849'daki ölümü gizemini korumaktadır. Ölümü öncesindeki koşullar belirsiz olduğu gibi, ölüm sebebi de tartışmalıdır. Amerikalı yazar 3 Ekim'de Baltimore, Maryland'da hezeyan halinde, kendisini bulan Joseph W. Walker'ın ifadesiyle "büyük bir sıkıntı içinde ve ... acil yardıma ihtiyaç duyar halde" bulundu. Washington College Hospital'a götürüldü, burada 7 Ekim Pazar günü sabah 5'te öldü. 40 yaşındaydı. Poe bu duruma nasıl geldiğini asla açıklayamadı.