İçeriğe atla

Karanlık alan mikroskopi

Karanlık alan mikroskobunda ışığın izlediği yolu gösteren çizim.

Karanlık alan mikroskopi, örneklerin yüksek kontrast altında incelenmesine olanak tanıyan düşük maliyetli mikroskopi metodu.[1] Karanlık alan mikroskoplarında incelenen örneklerde hücreler ve diğer materyaller karanlık arka plan üzerinde parıldar.[2]

Biyolojik örnekleri mikroskopta iyi bir şekilde inceleyebilmek için boyamak ya da yüksek kontrast altında bakmak gerekmektedir. Karanlık alan mikroskopi, örneklerin yüksek kontrast altında incelenmesine olanak tanır; böylece faz kontrast mikroskopiye alternatif oluşturur. Daha pahalı olan faz kontrast mikroskopiyi kullanamayan öğrenciler aydınlık alan mikroskoplarını basit değişikliklerle karanlık alan mikroskoplarına dönüştürebilir.[3]

Çalışma ilkesi

Karanlık alan mikroskopide kondansörün merkezine dairesel, opak bir engel konur. Böylece, ışık kaynağından çıkan ışınlar kondansöre gelince bir kısmı opak engel tarafından tutulur ve ışınlar ilerlemelerine ortası boş bir daire yani halka şeklinde devam ederler. Örneğin üzerine odaklanan ışınlar, odağı geçtikten sonra da halka şeklini alarak örneği terk ederler. Işınlar objektife ulaşana kadar halka iyice genişler ve ışınlar objektifi ıskalar.[4] Böylece ışığın objektifin içine girmesi yani göze doğrudan gelmesi engellenmiş olur. Göze gelen ışık örnekteki nesneler tarafından saçılan ışıktır.[1]

Kullanım alanları

  • Hücre süspansiyonlarında canlı hücrelerin incelenmesi. Hücrelerin boyanmasına yani öldürülmesine gerek kalmadan, renksiz hücreler karanlık alan mikroskobuyla ayırt edilebilir.[3]
  • Kültür ortamındaki hücrelerin hareket kabiliyetinin gözlemlenmesi.[3]
  • Treponema pallidum bakterisinin görülmesi.[]
  • İdrarda ürik asit ve okzalat gibi kristallerin gözlemlenmesi.[]

Dezavantajları

  • Örnek (preparat) üzerinde bırakılan küçük toz taneleri bile mikroskop altında ışıldar. Bu nedenle preparat hazırlanırken iyi temizlenmelidir.[1]
  • Daha çok öğrencilere yönelik olanlarında lens kalitesi düşüktür. Bu nedenle çözme gücü hesaplanan teorik değerden daha düşük çıkabilir.[4]
  • Göze sadece örnekten saçılan ışınlar geldiği için örneğin güçlü bir şekilde aydınlatılması gerekir; bu, örneğe zarar verebilir.[]

Kaynakça

  1. ^ a b c Schibler, Matthew J. (19 Ocak 2007). "Dark Field Microscopy". Microscopy Core Facilties. UCLA Brain Research Institute. 12 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2015. 
  2. ^ Davidson, Michael W. (13 Kasım 2015). "Darkfield Illumination". Molecular Expressions Microscopy Primer: Specialized Microscopy Techniques. Florida State University. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2015. 
  3. ^ a b c Caprette, David R. (10 Ağustos 2012). "Dark field microscopy". Experimental Biosciences - Resources for introductory & intermediate level laboratory courses. Rice University. 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2015. 
  4. ^ a b Omoto, Charlotte K. (1999). "Darkfield Microscopy". Darkfield microscopy: A simple and inexpensive way to enhance light microscopy. Washington State University. 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kromozom</span> Dnaların kendini protein kılıfla kaplamasından sonra oluşan Dna sarmalı topluluğu

Kromozom, ; DNA'nın "histon" proteinleri etrafına sarılmasıyla, yoğunlaşarak oluşturduğu, canlılarda kalıtımı sağlayan genetik birimlerdir. Kromozomlar mikrometre boyutunda olup hücre bölünmesinin metafaz aşamasında ışık mikroskobu ile görüntülenebilmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Mikroskop</span> küçük cisimlerin mercek yardımıyla incelenmesini sağlayan alet

Mikroskop, çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük cisimlerin birkaç çeşit mercek yardımıyla büyütülerek görüntüsünün incelenmesini sağlayan bir alettir. Öncelikle adından da anlaşılacağı üzere, mikro, yani çok küçük hücrelerin incelenmesinin yanı sıra, sanayi, menakür, genetik, jeoloji, arkeoloji ve kriminalistik alanında da büyük hizmetler görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Teleskop</span> uzaydan gelen her türlü radyasyonu alıp görüntüleyen, astronomların kullandığı, bir rasathane cihazı

Teleskop veya ırakgörür, uzaydan gelen her türlü radyasyonu alıp görüntüleyen astronomların kullandığı, bir rasathane cihazıdır. 1608 yılında Hans Lippershey tarafından icat edilmiştir ve 1609 yılında Galileo Galilei tarafından ilk defa gökyüzü gözlemleri yapmakta kullanılmıştır. Uzaydaki cisimlerden yansıyarak veya doğrudan gelen görülen ışık, ultraviyole ışınlar, kızılötesi ışınlar, röntgen ışınları, radyo dalgaları gibi her türlü elektromanyetik yayınlar; kozmos hakkında bilgi toplamak için çok gerekli kanıtlardır. Bu kanıtlar, klasik manada optik teleskoplarla ya da çok daha modern radyo teleskoplarla incelenir.

<span class="mw-page-title-main">Kızılötesi fotoğraf</span> Fotoğraflama türü

Kızılötesi fotoğraf, kızılötesi ışınlara duyarlı sensörlerle, kamera filtreleriyle veya filmlerle pozlanmış fotoğraflara denir.

<span class="mw-page-title-main">Eozin</span>

Eozin katrandan elde edilen turuncu-pembe renkli bir boyadır.

<span class="mw-page-title-main">Gram pozitif bakteri</span>

Gram pozitif bakteri, gram boyama prosedüründen geçtikten sonra mikroskop altında mavi-siyah veya mor renk alan bakterilerdir. Bu rengin sebebi Gram pozitif bakterilerin hücre duvarlarının kristal viyole/iyot karışımını tutmasıdır. Gram negatif bakterilerin aksine Gram pozitif bakterilerin hücre duvarlarının dışında "dış zar" bulunmaz. Peptidoglikan hücre duvarı daha kalın olan gram pozitiflerin boyaları tutma kuvvetleri fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Oküler</span>

Oküler diğer adıyla göz merceği, mikroskop, teleskop vb. sistemlerde kullanılan gözün hemen önündeki genelde akromatik mercek grubudur. Asıl amacı önündeki mercek sisteminin renk ve şekil alanlarındaki kusurlarını asgariye indirerek kullanıcıya net bir görüntü sağlamak görüntü kalitesini arttırmadır.

<span class="mw-page-title-main">Karanlık madde</span> evrenin %23 kadarını oluşturan gizemli bir madde türü

Karanlık madde, astrofizikte, elektromanyetik dalgalarla etkileşime girmeyen, varlığı yalnız diğer maddeler üzerindeki kütleçekimsel etkisi ile belirlenebilen varsayımsal maddelere denir. Karanlık maddelerin varlığını belirlemek için gök adaların döngüsel hızlarından, gök adaların diğer gök adalar içerisindeki yörüngesel hızlarından, geri planda yer alan maddelere uyguladığı kütleçekimsel mercekleme özelliğinden ve gök adaların içerisindeki sıcak gazların sıcaklık dağılımından yararlanılır. İncelemeler, gök adalarda, gök ada gruplarında ve Evren'de, görülebilen maddelerden çok daha fazla karanlık madde olduğunu göstermektedir. Karanlık maddelerin bileşenleri tamamen bilinmemekle birlikte, WIMP'ler, aksiyonlar, sıradan ve ağır nötrinolar, gezegenler ve sönmüş yıldızlarla birlikte verilen isim MACHO'lar ile ışıma yapmayan gaz bulutlarından oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Nokta mutasyon</span>

Nokta ya da gen mutasyonları, DNA nükleotit dizisinde oluşan ve gelecek nesile aktarılabilen değişiklikler olarak adlandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">X ışını</span> Elektromanyetik radyasyon

X ışınları veya Röntgen ışınları, 0,125 ile 125 keV enerji aralığında veya buna karşılık, dalgaboyu 10 ile 0,01 nm aralığında olan elektromanyetik dalgalar veya foton demetidir. 30 ile 30.000 PHz (1015 hertz) aralığındaki titreşim sayısı aralığına eşdeğerdir. X ışınları özellikle tıpta tanısal amaçlarla kullanılmaktadırlar. İyonlaştırıcı radyasyon sınıfına dahil olduklarından zararlı olabilirler. X ışınları 1895'te Wilhelm Conrad Röntgen tarafından Crookes tüpü (Hittorf veya Lenard tüpleri ile de) ile yaptığı deneyler sonucunda keşfedilmiştir. Klasik fizik sınırları içinde, X-ışınları aynı görünür ışık gibi bir elektromanyetik dalga olup, görünür ışıktan farkı düşük dalga boyu, dolayısıyla yüksek frekansları ve enerjileridir. Morötesi'nin ötesidir. X Işınlarının ötesi ise Gama ışınları'dır.

<span class="mw-page-title-main">Taramalı elektron mikroskobu</span> Elektron mikroskobu türü

Taramalı elektron mikroskobu veya SEM, odaklanmış bir elektron demeti ile numune yüzeyini tarayarak görüntü elde eden bir elektron mikroskobu tipidir. Elektronlar numunedeki atomlarla etkileşerek numune yüzeyindeki topografi ve kompozisyon hakkında bilgiler içeren farklı sinyaller üretir. Elektron demeti raster tarama ile yüzeyi tarar ve demetin konumu, algılanan sinyalle eşleştirilerek görüntü oluşturulur. SEM ile 1 nanometreden daha yüksek çözünürlüğe ulaşılabilir. Standart SEM cihazları yüksek vakumda, kuru ve iletken yüzeyleri incelemek için uygundur. Ancak düşük vakumda, nemli koşullarda, çok düşük sıcaklıklardan yüksek sıcaklıklara değişen koşullarda çalışabilen özelleşmiş cihazlar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Yoğunlaştırmalı güneş enerjisi</span>

Yek-odaklı güneş enerjisi santralleri veya Konsantre güneş enerjisi sistemleri, aynalar ve bu aynalara bağlı güneşi izleme sistemleri vasıtasıyla geniş bir alana düşen güneş ışınlarını nispeten küçük bir alana yansıtma esasına dayanır. Küçük bir alana odaklandırılan güneş ışınları, klasik enerji santrallerinde ısı kaynağı olarak ya da güneş panellerine düşürülerek elektrik enerjisi kaynağı olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">X ışını mikroskobu</span>

Bir x ışını mikroskobu yumuşak X ışını şeritlerinde elektromanyetik radyasyonu kullanarak objelerin büyütülmüş görüntülerini üretir. X ışınları birçok objenin içinden geçebildiğinden onları gözlemlemek için özellikle hazırlamak gerekmez.

Süperlenskırınım sınırının ötesine giden metamateryallerin kullanıldığı bir mercektir. Kırınım sınırı geleneksel lenslerin ve mikroskopların çözünürlük duyarlılığının limitidir. Farklı yollar ile kırınım sınırının ötesine geçebilen birçok lens çeşidi vardır ancak onları engelleyen ve işlevlerini etkileyen birçok etmen vardır.

Elektron kristalografisi, bir transmisyon elektron mikroskobu kullanarak katılardaki atomların düzenini belirleme yöntemidir.

<span class="mw-page-title-main">Mikroskobi</span> çıplak gözle görülemeyen örnekleri ve nesneleri görüntülemek için mikroskop kullanılan teknik alan

Mikroskobi, çıplak gözle görülemeyen nesneleri ve alanları görüntülemek için mikroskop kullanmanın teknik adıdır. Üç iyi bilinen mikroskopi dalı vardır: optik, elektron ve taramalı prob mikroskobu. Bununla birlikte görece yeni ortaya çıkan X-ışını mikroskobu alanı da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Petzval alan eğriliği</span>

Adını Joseph Petzval'den alan Petzval alan eğriliği, optik eksene dik olan düz bir nesnenin düz bir görüntü düzleminde düzgün bir şekilde odağa getirilemediği optik sapmayı tanımlar. Alan eğriliği bir alan düzleştirici kullanılarak düzeltilebilir, tasarımlar ayrıca odak yüzeyindeki görüntü kalitesini iyileştirmek için insan gözünde olduğu gibi kavisli bir odak düzlemi içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Objektif (optik)</span>

Optik mühendisliğinde objektif, gözlenen nesneden ışık toplayan ve gerçek bir görüntü üretmek için ışık ışınlarını odaklayan optik elemandır. Hedefler, tek bir mercek veya ayna veya birkaç optik elemanın kombinasyonları olabilir. Mikroskoplarda, dürbünlerde, teleskoplarda, kameralarda, slayt projektörlerinde, CD çalarlarda ve diğer birçok optik alette kullanılırlar. Objektiflere ayrıca obje lensleri, obje gözlükleri veya objektif gözlükleri de denir.

<span class="mw-page-title-main">Yansıma önleyici kaplama</span>

Anti-reflektif (AR), parlama önleyici veya yansıma önleyici kaplama; yansımayı azaltmak için lenslerin, diğer optik elemanların ve fotovoltaik hücrelerin yüzeyine uygulanan bir tür optik kaplamadır. Tipik görüntüleme sistemlerinde yansımadan dolayı olan ışık kaybını azalttığı için verimliliği artırır. Kameralar, dürbünler, teleskoplar ve mikroskoplar gibi karmaşık sistemlerde yansımalardaki azalma kaçak ışığı ortadan kaldırarak görüntünün kontrastını da iyileştirir. Bu özellikle gezegen astronomisinde oldukça önemlidir. Diğer uygulamalarda asıl faydası gözlük camları üzerinde kullanıcının gözlerinin başkaları tarafından daha görünür olmasını sağlaması veya izleyicinin dürbünü veya teleskopik görüşünden kaynaklanan parıltıyı azaltarak yansımanın kendisinin ortadan kaldırılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Metalografi</span> Metallerin mikroskop ile iç yapılarının incelenmesi

Metalografi, metal ve alaşımlarının mikroskop altında iç yapısının ve özelliklerinin incelendiği bilim dalıdır. Malzemenin iç yapısının incelenmesi sadece malzeme özelliklerinin açıklanmasında kullanılmaz ayrıca hasara uğramış malzemelerde hasarın incelenmesi ve analiz edilmesi, kalite kontrol ve malzemelerin araştırılması ve geliştirilmesinde de iç yapının incelenmesine sıkça başvurulur.