Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu ya da kısaca Bizans, Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğu'nun devamı şeklinde var olan ve başkenti Konstantinopolis olan ülke. 5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğu'nun dağılışı ve çöküşü sürecinden sonra ayakta kalan imparatorluk, 1453'te Osmanlı'ya yenik düşünceye kadar yaklaşık bin yıl boyunca var olmaya devam etmiştir. Var olduğu sürenin başı ve ortalarını kapsayan çoğunda, Avrupa'da ekonomik, kültürel ve askerî bakımdan en güçlü ülkeydi. "Bizans İmparatorluğu" ve "Doğu Roma İmparatorluğu" terimleri ülkenin yıkılışından sonraki tarihçiler tarafından yaratılmış olup imparatorluk vatandaşları kendi ülkelerine Roma İmparatorluğu, veya Romania ; kendilerineyse "Romalılar" demekteydi.
Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.
Orta Çağ, tarihçiler tarafından 5. yüzyılın sonlarından 15. yüzyılın sonlarına kadar sürdüğü söylenen tarihî dönemi ifade eden kavramdır. Orta Çağ dönemine verilen bir diğer isim olan "Klasik Sonrası Dönem" terimi, "Klasik Antik Çağ" döneminin adından türetilmiş olsa da, daha geniş bir coğrafi tanıma sahiptir. Orta Çağ, tarihçiler tarafından ihtilaflar olmasıyla birlikte, genel olarak MS 500–1500 aralığındaki dönemi kapsamaktadır ve Antik Çağ ile modern zamanlar arasında ayrı bir dönem olarak görülmektedir.
Antik Çağ, antik tarih ya da İlk Çağ, insanlık tarihinin başlangıcından erken dönem Orta Çağ'a kadar uzanan zaman dilimindeki belirgin kültürel ve siyasi olayları konu alır. Her ne kadar bitiş tarihi olan erken Orta Çağ büyük oranda göreceli olsa da, çoğu Batılı akademisyenler Batı Roma İmparatorluğu'nun 476'daki çöküşünü antik Avrupa tarihinin sonu olarak tanımlarlar. Antik tarih için kullanılan bir başka terim de antikitedir (antiquity). Yine de bu terim (antikite) daha çok Antik Yunan ve Antik Roma uygarlıklarını özel olarak tanımlamakta kullanılmaktadır.
Çağ, başlangıcı ve sonu belli olan, tarihte ayrı bir özelliğe sahip zaman bölümüdür.
Kavimler Göçü, MS 350-800 yılları arasında Avrupa'ya yapılan şiddetli insan göçüdür. İlk dönem ve ikinci dönem olarak ikiye ayrılmaktadır. İlk dönemki kavimler göçü Batı Roma İmparatorluğu ve Hunlar arasındaki yoğun sınır değişikliklerini kapsar. İkinci dönem kavimler göçüyse ilk dönemkinin devamı niteliğindedir. İlk gelen göçmenler Hunlar, Slavlar, Ön Bulgarlar, Alanlar tarafından Batı'ya doğru sürülen Gotlar, Anglo-Saksonlar, Vandallar ve Franklar gibi Cermen kabileleriydi. İkinci dönem göçleri de Kuzey Afrika, Anadolu ve Avrupa'da derin değişimlere sebep olmuştur.
Yunanistan'ın ilk sakinlerine sıklıkla Pelasgi, yani "deniz halkı" denirdi. Yarımadanın bu sakinleri kuzeyden göçen işgalcilerin etkisi ile güneye kaçtılar. Birbiri ardı sıra gelen işgallerle güney kıyılarına ve Ege Adaları'na yayıldılar. MÖ 3200 civarında bölgeye yeni gelenler birlikte zamanla Yunancaya dönüşen bir Hint-Avrupa dili getirdiler.
Flavius Romulus Augustus, 31 Ekim 475 ile 4 Eylül 476 tarihleri arasında hüküm sürmüş son Batı Roma imparatorudur. Tarihi olarak döneminin Roma'nın Batı'daki varlığının sonuna işaret ettiği kabul edilir.
Jacques Le Goff Fransız tarihçi. Özellikle 12. ve 13. yüzyıl Orta Çağ tarihi konusunda uzmanlaşmıştır. Pierre Nora ile birlikte 1970'li yıllarda Yeni tarih akımının önemli isimleri arasında gösterilir.
İtalya tarihi, İtalya yarımadasında yaşayan halkların antik çağlardan başlayarak günümüze kadar ulaşan tarihini kapsar.
Papa XIII. İoannes, , 1 Ekim 965 tarihinden 6 Eylül 972 tarihindeki ölümüne kadar Papalık yapmıştır. Papalığı dönemi Kutsal Roma İmparatoru I. Otto ile Roma aristokrasi arasında devam eden çekişme içinde geçmiştir.
Roberto Sabatino Lopez, İtalyan Yahudisi kökenli Amerikalı tarihçi ve Orta Çağ iktisat tarihçisidir. Uzun yıllar Yale Üniversitesi'nde Avrupa tarihi çalışmaları yapmıştır. Roberto Sabatino Lopez, İtalya'nın Cenova şehrinde dünyaya geldi. 1932 yılında Milano Üniversitesinde Orta Çağ tarihi alanında doktora yaptı. 1939 yılına kadar İtalya'nın çeşitli üniversitelerinde çalıştı. Daha sonra Benito Mussolini rejiminden kaçarak ABD'ye geldi. Wisconsin-Madison Üniversitesi'nde 1942 yılında profesör oldu. 1986 yılında kanser nedeniyle hayatını kaybetti.
Geç Orta Çağ, Avrupa tarihinin 1250-1500 yılları arasında devam ettiği dönemdir. Geç Orta Çağ, Orta Çağ döneminin sonu olup Erken Modern Dönem'den önce gelmektedir.
Tremissis ya da tremis Geç Antik Çağ'ın küçük bir katı altın parasıydı. Semissis ile analoji ile oluşturulan "bir birimin üçte biri" anlamına gelen adı, katsayıya göre değerini göstermiştir. İmparator I. Theodosius tarafından 380'lerde Roma parasına girmiş ve başlangıçta 8 silika değerindeydi.
Bryan Ward-Perkins, geç Roma İmparatorluğu ile erken Orta Çağ üzerine arkeolog ve tarihçidir. Geç Antik Çağ olarak da bilinen bu iki dönem arasındaki geçiş dönemi tarihi alt alan, özel ilgi alanıdır. Oxford, Trinity College'de tarih alanında akademi üyesi ve öğretmendir. Tarihçi John Bryan Ward-Perkins'in oğludur, Roma'da doğmuş ve büyümüştür, çocukluğundan beri İtalyanca konuşur.
Bucellarii Geç Antik Çağ'da Roma İmparatorluğu'nda kullanılan eskort birlikleri oluşumudur. Flavius Aetius ve Belisarius gibi yüksek rütbeli askerler veya sivil memurlar tarafından istihdam edilirlerdi. Kelime, bu birlikler tarafından yenen ve buccellatum denilen ekmek tayınlarından türetilmiştir. Bucellarii terimi, İmparator Honorius'un hükümdarlığı sırasında yaygın olarak kullanıldı.
Bulgaristan'ın Hristiyanlaşması 9. yüzyıl Orta Çağ Bulgaristan'ının Hristiyanlığa geçiş sürecidir. Dini olarak bölünmüş Bulgar devleti içinde birlik ihtiyacını ve ayrıca Hristiyan Avrupa'da uluslararası sahnede eşit kabul ihtiyacını yansıtıyordu. Bu süreç, Bulgaristan kralı I. Boris'in Doğu Frank Krallığı ve Bizans İmparatorluğu ile değişen siyasi ittifaklarının yanı sıra Papa ile diplomatik yazışmalarıyla nitelendirilmiştir.
İtalyan sanatı yüzyıllar boyunca birçok büyük hareketi etkilemiş ve ressamlar, mimarlar ve heykeltıraşlar dahil olmak üzere birçok büyük sanatçı yetiştirmiştir. Bugün İtalya, pek çok büyük sanat galerisi, müze ve sergisiyle uluslararası sanat camiasında önemli bir yer tutmaktadır. Ülkedeki başlıca sanat merkezleri arasında Roma, Floransa, Venedik, Milano, Napoli ve diğer İtalyan şehirleri bulunmaktadır. İtalya, dünya birincisi olarak bugün 55 Dünya Mirası alanına ev sahipliği yapmaktadır.
Papa XVIII. Ioannes, Roma Piskoposu ve Ocak 1004'ten Temmuz 1009'da tahttan indirilmesine kadar Papalık Devleti'nin sözde hükümdarıydı. Roma'nın kontrolü için III. Crescentius ve İmparator II. Heinrich arasındaki mücadele sırasında hüküm süren çok az dünyevi güce sahipti.
Hristiyanlık, Batı toplumunun tarihi ve oluşumuyla karmaşık bir biçimde iç içe geçmiştir. Kilise, uzun tarihi boyunca eğitim ve tıbbî bakım gibi önemli bir sosyal hizmet kaynağı olmuştur; sanat, kültür ve felsefe için ilham kaynağı; siyaset ve din alanında etkili bir oyuncuydu. Çeşitli şekillerde ve çeşitli alanlarda ahlâksızlık ve erdeme karşı Batılıların tutumlarını etkilemeye çalıştı. Paskalya ve Noel gibi bayramlar resmî tatildir; Miladi Takvim uluslararası alanda sivil takvim olarak kabul edilmiştir ve takvim İsa'nın doğum tarihiyle başlar.