İçeriğe atla

Karamanya

Karamanya Osmanlı İmparatorluğu döneminde Batılı denizcilerin Türkiye'nin Akdeniz Bölgesi'ne verdikleri addır. 1811-12 yılları arasında Akdeniz kıyılarının haritasını çıkaran İngiliz Kaptan (sonradan amiral) Francis Beaufort da kıyılara bu ismi vermiştir. Ancak Beaufort bu adın resmî bir ad olmadığını ve yöre halkınca kullanılmadığını da belirtmektedir.

Karamanya adı

Karamanoğulları Beyliği (1250-1487) en geniş döneminde Akdeniz kıyılarının orta bölümüne hâkim olmuştu. Antalya ilinin doğusu ve Mersin ilinin batısını kapsayan bu bölge kabaca Antik çağlarda Cilicia Trachea (Taşlık Kilikya), Osmanlı döneminde ise Taşeli olarak bilinir. Karamanya adı o dönemden kalma bir addır. Ancak bu ad Karamanoğlu hâkimiyetinin dışındaki kıyıları da içermektedir. Beaufourt bölgenin batı ucunu Muğla ili Doğu ucundaki Yediburun, Batı ucunu ise Adana ilindeki Ayas olarak göstermektedir.

Türkiye üzerinde Karamanya
Yediburun
Yediburun
Ayas
Ayas
Karamanya batı ve doğu sınırları ile Karaman kenti

Kaptan Beaufort'un yolculuğu

Kaptan Beaufort ülkesinde Akdeniz kıyılarının haritasını çıkarmakla görevlendirilmişti. Emrine bir süre önce Danimarka ile yapılan savaşta İngiltere'nin Danimarka'dan ganimet olarak aldığı Frederikssteen gemisi verilmişti. Önce İzmir'de Osmanlı otoritelerinden gerekli izinleri alan Beaufort, 1811 yılında Yediburun'dan Antalya'ya kadar olan bölgede, 1812 yılında ise Antalya'dan Ayas'a kadar olan bölgede çalışmıştır. Yolculuğun en son durağında Ayas'ta bir çatışma çıkmış ve Beaufort yaralanırken bir teğmeni de ölmüştür.[1]

Kitap

Beaufort 1817 yılında yolculuğunu anlattığı “Karamania Brief description of the south coast of Asia-Minor and of the remains of antiquity. With plans, views, & collected during a survey of that coast, under the orders of the Lords commissioners of the Admiralty, in the years 1811-1812.” ("Karamanya: Küçük Asya güney kıyılarındaki antik örenlerin kısa tarifi. 1811-1812 döneminde Amirallik Kurulu emri uyarınca yapılan incelemede toplanan plan ve resimlerle") adlı bir kitap yayımladı. Ayas'ta uğradığı saldırıya rağmen hayli objektif olan bu kitap o dönemde Akdeniz kıyıları özellikle bu kıyı boyunca uzanan arkeolojik zenginlik hakkındaki en sağlam kaynaklardan biridir.[kime göre?] Kitap Suna –İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü tarafından 2002 yılında Türkçe olarak ve Karamanya adıyla yayınlandı. Kitabı Ali Neyzi ve Doğan Türker Türkçeye kazandırdı.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b Sir Francis Beaufort:Karamanya, (çeviri:Ali Neyzi-Doğan Türker), Akdeniz medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, ISBN 975-7078-15-8

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anadolu</span> Türkiye topraklarının büyük bölümünü oluşturan Batı Asya yarımadası

Anadolu, Anadolu Yarımadası veya coğrafi olarak Asya Kıtası'nın tüm özelliklerini içerdiğinden Küçük Asya, Asya kıtasının en batısında Karadeniz, Akdeniz ve Ege denizi arasında kalan yaklaşık 755.000 km²'lik bir alanı kaplayan dağlık bir yarımadadır.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz Bölgesi</span> Türkiyenin Akdeniz kıyısındaki coğrafi bölgesi

Akdeniz Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu'nun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır. Genişliği 120–180 km arasında değişir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan Suriye ile komşudur. Türkiye'nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi'nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakışmaz.

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Reis</span> Türk denizci ve kartograf (1465–1553)

Pîrî Reis, Türk denizci ve kartograf. Asıl adı Muhyiddin Pîrî Bey'dir. Künyesi Ahmed ibn-i el-Hac Mehmed El Karamanî'dir. Amerika'yı gösteren Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınmıştır. Ayrıca Hadikat'ül Bahriye, Bilad-ül Aminat ve Eşkalname gibi eserleride bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Reis Haritası</span> Piri Reisin oluşturduğu dünya haritası

Pîrî Reis Haritası günümüze kalan, Amerika kıtasını gösteren en eski haritalardan birisidir. Osmanlı Kaptan-ı Derya'sı (Amiral) Pîrî Reis tarafından 1513'te çizilmiştir. Avrupa ve Afrika'nın batı kıyıları ile Güney Amerika'nın doğu kıyılarını göstermektedir. Aralarında Kristof Kolomb'a ait bir haritanın da bulunduğu yirmi kaynağın bütünleştirilmesiyle hazırlanmış, 16. yüzyıl Avrupa ve Müslüman denizcilerinin coğrafya bilgilerini içeren değerli bir tarihi belgedir.

<span class="mw-page-title-main">Antifellos</span> Günümüz Kaşda yer alan Likya antik kenti

Antifellos veya Antiphellos, başlangıçta Habesos olarak bilinen, Likya'da yer alan antik bir kıyı kentiydi. Kentin Yunanca adının ilk kez M.Ö. 4. yüzyıla ait bir yazıtta geçtiği görülmektedir. İlk olarak Likyalılar tarafından yerleşilen şehir, M.Ö. 6. yüzyılda Persler tarafından işgal edildi. Yunanlar döneminde önem kazanıp yakınlarındaki iç bölge kenti Phellos’un limanı olarak hizmet verdi. Ancak, Phellos önemini yitirdikçe Antifellos bölgenin en büyük kenti haline gelip kendi parasını basma yetkisine sahip olmuştu. Roma döneminde ise 141 yılında bölgeyi tahrip eden deprem sonrası yeniden inşa edilmesine yardımcı olan Rhodiapolis'li hayırsever Opramoas'tan mali destek aldı.

<span class="mw-page-title-main">Portolan haritası</span> Orta çağda denizlerde kullanılan seyir defteri, kılavuz.

Portolan haritası, 14. ve 15. yüzyıl'da Avrupa'da kullanılan, kıyılar ve limanlara dair bilgiler içeren el yazması denizcilik haritalarıydı. İtalyanca "liman" anlamına gelen porto'dan türetilmiş olan portolano, "kılavuz kitabı" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Bahriye</span> Piri Reisin hazırladığı Akdeniz kıyılarına ait ayrıntılı bir harita-kılavuz

Kitâb-ı Bahriye, Osmanlı Kaptan-ı Deryası (amirali) Piri Reis'in hazırladığı Akdeniz kıyılarına ait ayrıntılı bir harita-kılavuzdur. Kitap, denizcilere Akdeniz kıyıları, adaları, geçitleri, boğazları, körfezleri, fırtına halinde nereye sığınılacağı, limanlara nasıl yaklaşılacağı hakkında bilgiler, ayrıca limanlar arasında gitmek için kesin rotalar verir.

<span class="mw-page-title-main">Levantenler</span> Osmanlı Devleti içinde yaşamış ve ticaretle uğraşmış Hristiyan azınlık

Levanten ya da argo tabiri ile Tatlısu Frenki, Osmanlı Devleti içinde özellikle Tanzimat sonrasında büyük liman kentlerinde yoğunlaşan ve ticaretle uğraşan Hristiyanları tanımlamak için kullanılır. En dar tanım olarak da; şu anki Doğu Akdeniz'e kıyısı olan devletlerde yaşayan Osmanlı döneminde yerleşmiş, Fransız-İtalyan kökenli Katoliklerdir. Yerel Hristiyan nüfusundan farklıdırlar.

<span class="mw-page-title-main">Aydıncık, Mersin</span> Mersinin ilçesi

Aydıncık, Mersin ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Rivierası</span>

Türk Rivierası, Türkiye'de Ege ve Akdeniz kıyısındaki iki ayrı coğrafi bölge arasında kalan bir kısmı belirtmek için kullanılan terimdir. Türk Rivierası doğuda Antalya ilinden başlayan ve batıda Muğla ilini de içine alarak İzmir ilinin orta kesimine uzanan bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Meis</span> Yunanistanda bir ada

Meis, resmi olarak: Μεγίστη Megisti, Doğu Akdeniz'de Yunanistan'a bağlı Oniki Ada (Dodekanesos) ilinde bir ada. Türkiye kıyılarından sadece 2 km uzaklıktadır. Yüzölçümü 11,98 km²'dir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı minyatürü</span> Genellikle Osmanlıda saray kültürünü yansıtan eski Osmanlı resim sanatı

Osmanlı minyatür sanatı Osmanlı saray kültürünü yansıtarak el yazmaları gibi lüks öğeleri süsleyen genelde Padişah ve diğer yüksek mertebelilere sunulmuş bir sanat şeklidir. Minyatür sanatı İslam dünyasında özellikle yer bulmuş bir saray sanatıdır. Yüksek gelişmişliğe ve kapsamlılığa, geç Orta Çağ'da İran, Irak, Orta Asya ve Anadolu'da bulunan Türk ve Pers hanedanlıkları dönemlerinde erişmiştir. Osmanlı miniyatür sanatı, hep birlikte kitap sanatı olarak anılan Hat, Nakş, Tezhip, Ebru ve Cilt gibi birbiriyle ilişkili geleneksel sanatlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ateşkes Devletleri</span>

Ateşkes Devletleri Basra Körfezi'nde bulunan, 1971'de sona eren bir grup şeyhliğe verilen isimdir. 1820'den 1971'de Birleşik Arap Emirlikleri'nin kuruluşuna kadar Büyük Britanya himayesiydiler.

<span class="mw-page-title-main">Dörtayak</span>

Dörtayak Mersin ilinde bulunan Roma İmparatorluğu dönemine ait bir kenotaf veya anıt mezardır. Esas adı bilinmemektedir. Bina dört kalın sütun üzerinde yükseldiği için yöre halkı tarafından "Dört ayak" olarak adlandırılmaktadır. Bina bölgeyi 1812 yılında kıyıların haritasını çıkarmak için ziyaret eden İngiliz kaptan Francis Beaufort tarafından kenotaf olarak nitelendirilmiştir. Ancak alttaki mezar odası araştırılmadığı için bu binanın mozole mi kenotaf mı olduğu bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Anemurium</span>

Anamurium Antik Kenti Mersin ili batısında bir kent örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Aydıncık Mozaiği</span>

Aydıncık mozaiği Mersin ilinin Aydıncık ilçesinde bulunan bir yer mozaiğidir.

<span class="mw-page-title-main">Babadıl Adaları</span>

Babadıl Adaları Akdeniz'de yer alan iki küçük Türk adasıdır. Babadıl adı sahilde adaların kuzey batısına düşen Sipahili köyünün eski adıdır. 1811-1812 döneminde Akdeniz kıyılarının haritasını çıkaran İngiliz kaptan Francis Beaufort adaların antik dönemdeki adlarının Papadoulae olduğunu belirtmektedir (Bakınız:Karamanya). Öte yandan Selçuk Üniversitesinden Ahmet Bilir'in araştırmasına göre, Babadıl adı kereste ticareti yapan Papadoulae adlı bir kişinin isminden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aydıncık Adaları</span>

Aydıncık Adaları Mersin ilinde iki küçük Akdeniz adasıdır. Halk arasında adalara Büyük Ada ve Küçük Ada denilir.

<span class="mw-page-title-main">1810'lar</span> onyıl

1810'lar Gregoryen takvimine göre 1 Ocak 1810'da başlayıp 31 Aralık 1819'da sona eren onyıldır.

<span class="mw-page-title-main">Francis Beaufort</span>

Sir Francis Beaufort (1774-1857) İrlandalı bir hidrograf, donanma subayı ve iki önemli buluşun yaratıcısıydı. Bunlardan biri rüzgar hızlarını tanımlayan Beaufort rüzgâr şiddeti skalası, diğeri ise iletişimde kullanılan Beaufort şifresidir.