İçeriğe atla

Karakucak güreşi

Kontrol Edilmiş

Karakucak güreşi, Oğuz kökenli Türklere özgü yağsız güreşlerdir. Bu güreşler Başta Kahramanmaraş ve ilçeleri olmak üzere Türkiye'nin birçok bölgesinde Festival Organizasyonu olarak düzenli olarak müsabakalar yapılmaktadır.[1]

Karakucak güreşlerini Türkiye Güreş Federasyonu tarafından karakucak güreş yönetmenliği esasları dahilinde Türkiye genelinde yapılmakta ve Güreş Federasyonu Merkez Hakem Komitesi üyeleri uluslararası kariyere sahip Milli ve Üst kategori hakemler tarafından yönetilmektedir.[2][3]

Karakucak güreşi

Karakucak güreşi Türklerin Öz Milli güreşidir. Karakucak kelimesinin kara ve kucak kelimelerinin birleşmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Kara sözcüğünün Türk lehçelerindeki kullanılan anlamı siyahtır. Bunun dışında yas, acı, cahil, bozuk düzen vb. anlamlara gelen kara baht, kara haber, kara gün, kara kız, kara yel gibi anlamlarda da kullanılmaktadır. Orta Asya kaynaklı bu güreş türünde yüzyıllar boyunca şekil ve kural itibarıyla çok az bir değişim olmuştur.

Karakucak; Yakut Türklerinden, Moğolistan’dan, Azerbaycan’dan, Doğu-Batı Türkistan’dan, Kırım ve Kazan Türklerine kadar yapılan bir spordur. Oğuzlarda ve eski Türklerde yapılan güreşin aynısı olan karakucak güreşi, günümüzde daha çok yağlı güreş yapılmayan yörelerde (Amasya, Tokat, Çorum, Sivas, Erzincan, Erzurum, Samsun, Yozgat, Kahramanmaraş) düğünlerde, anma günlerinde, panayırlarda, bayramlarda ve festivallerde yapılan geleneksel vazgeçilmez etkinliklerimizdendir.[4]

Karakucak güreş turnuvaları

  • Türkiye Karakucak Serbest Güreş Şampiyonası
  • Kızıldağ Karakucak Güreşleri - Adana
  • Geleneksel Hamamözü Karakucak Güreşleri - Amasya
  • Kar Üstü Karakucak Güreşleri - Artvin
  • Geleneksel Yusufeli Karakucak Güreşleri - Artvin
  • Kafkasör Geleneksel Karakucak Güreşleri - Artvin
  • Ertuğrul Gazi Karakucak Güreşleri - Bilecik
  • Karakucak Çayır Güreşleri - Burdur
  • Çorum Belediyesi Karakucak Güreşleri - Çorum
  • Kargı Karakucak Güreşleri - Çorum
  • Altın Kemer Karakucak Güreş Turnuvası - Erzurum
  • Uzundere Karakucak Güreşleri - Erzurum
  • Karakucak Güreş Festivali - Kahramanmaraş
  • Afşin Karakucak Güreşleri - Kahramanmaraş
  • Geleneksel Karaurgan Karakucak Güreşleri - Kars
  • Zengibar Karakucak Güreşleri - Malatya
  • Mersin Geleneksel Karakucak Güreşleri - Mersin
  • Yaz Şenliği Karakucak Güreşleri - Samsun
  • Geleneksel Yaşar Doğu Karakucak Güreşleri - Samsun
  • Doğanşar Ahmet Ayık Karakucak Güreşleri - Sivas
  • Geleneksel Saray Köyü Karakucak Güreşleri - Sinop
  • Geleneksel Kocakavak Güreşleri - Tokat
  • Karaçayır Yaylası Karakucak Güreşleri - Yozgat

Karakucak Güreşlerinin Yoğun Yapıldığı Bölgeler

  • Adana
  • Amasya
  • Ankara
  • Artvin
  • Çorum
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Kayseri
  • Malatya
  • Mersin
  • Samsun
  • Sivas
  • Kars
  • Kahramanmaraş
  • Tokat
  • Yozgat

Kategori

Karakucak güreşinde genelde 4 boy vardır. Bunlar:

  • Ön ayak,
  • Ayak,
  • Orta
  • Baş

Eğer güreşecek pehlivan çok ise ayak boyu, iki ve ya üç kısma, orta boyu küçük-orta ve büyük-orta diye iki kısma, baş boyu da başaltı ve baş diye iki kısma bölünebilir.[5]

  • Türkiye şampiyonalarındaki minder kiloları üzerinden, 48-53-57-62-68-74-82-90-100-130 olmak üzere 10 boy üzerinden yapılmaktadır.
  • Genelde minder usulü 6.dakikada sonra 3.dakika uzatma şeklinde, Büyükler, Gençler ve Yıldızlar kategorilerinde düzenlenmektedir.

Karakucak Oyunları

Karakucağın kendine has oyunları vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Askıya alma, Budama, Topuktan budama, Dizden budama, Boyunduruk/Kara zelve, Bohçalama, Çangal, Çelme, Çırpma, Dalma, Tek dalma, Çift dalma, Dana bağı, gıcırı bükme, Göğüs çaprazı, Paça kapma, Kapan (Kle), Tek kapan(Tek kle), Çift kapan(Çift kle), Kazık, İç kazık, Dış kazık, Kazkanadı, Yerde kazkanadı, Kepçe, Ters kepçe, Kılçık, Kurt kapanı, Künde, Ayak kündesi, Bel kündesi, Diz kündesi, Oturak kündesi, Kütük yuvarlaması Paça kapma, Paça-kasnak, Ters paça, Sarma, Tek sarma, çift sarma, Ters sarma, Tırpan, İç tırpan, Dış tırpan, Tilki kuyruğu ve Yan baş.[6]

Güreş ağası

Ağalık açık artırma usulüne göre yapılır. Ağalık seçimi ağır sıklet (baş) güreşlerinden önce açık artırma usulüyle yapılır. Açık artırmada en yüksek bedeli veren bir yıl sonraki yılın güreş ağası olur. Seçilen ağa taahhüt ettiği ağalık ücreti ağalık seçimi sonuçlandıktan sonra seçilen ağa ile organizasyon kurulu arasında yapılan taahhütnameye göre öder. Ağa bir yıl sonraki organizasyon kurulunun tabii üyesidir. Ağa seçildikten sonra folklorikkıyafetini giyer.[6]

Pırpıt -Kıspet

Pırpıt, aslen eski püskü işe yaramaz eski elbise anlamına geldiği gibi el tezgâhlarında dokunan kaba yünlüleri de tarif eden bir kelimedir.

Güreş terminolojisinde ise; Karakucak güreşlerinde ve yağlı güreşin alt boylarında güreşçilerin giydiği eskiden keçi kılından dokunan günümüzde ise branda veya sert keten kumaştan dikilen elbisedir. Karakucak güreşinde pehlivanlar “pırpıt” denilen keçe kılından dokunmuş veya branda gibi sert keten kumaştan ve çadır bezi gibi kumaşlardan yapılmış özel bir giysi giyerler. Karakucak güreşlerinde giyilen Kıspet ismi bazı yörelerde pırpıt diye adlandırılır.Bu tamamen yöresel isimlendirmeden kaynaklanmaktadır.[4]

Cazgırın görevlerini “Meydancı” denilen güreşten iyi anlayan biri kişi yapar. Kastamonu bölgesinde meydancıya “Değnekçi” denilmektedir. Bunun nedeni, meydancının elinde çubuk- değnek bulundurmasından ileri gelmektedir.

Karakucak ’ta peşreve; çırpınma ya da perdah denilmektedir ve çırpınma hareketleri yapılmadan güreşe başlanmaz. Bir pehlivan, çırpınma hareketlerini yapmadan güreşe girerse hasmını aldatmış ve ayıp etmiş olur ki yense bile galip sayılmaz. Güreşe girmek isteyen pehlivan, sağ elini dizinin iç tarafına vurarak güreşe başlamak istediğini belirtir. Bu işareti alan rakibi de “ Hayda pehlivan, hayda koçum” gibi naralar atar ve kimisi yumularak, kimisi bir dizini yere koymuş olduğu halde adımlayarak ağır ağır birbirlerine yaklaşırlar ve güreş başlarlar. Parsa toplama geleneği karakucakta yoktur. Ödül yenen pehlivanın boynuna asılır.

Günümüzde serbest güreş diye bilinen minder güreşi, karakucak güreşinin sistemleştirilmiş şeklidir. Minder güreşinde olimpiyat, Dünya ve Avrupa şampiyonlukları kazanmış güreşçilerimizin çoğu karakucaktan minder güreşine geçmişlerdir. Ahmet Yılmaz, Sadık Soğancı, Seyit Ahmet Süer, Yaşar Doğu, Celal Atik, Adil Candemir, Nasuh Akar, Sadık Esen, Taha Akgül vb pehlivanlarımız karakucaktan mindere çıkan güreşçilerimizdendir.

Kaynakça

  1. ^ GÜVEN, Özbay, Türklerde Spor Kültürü, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1992
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021. 
  3. ^ TÜZÜN, Ahmet, Türk Dünyasında Ortak Sporlar, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Yayını, Ekim 2010, Ankara
  4. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  6. ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye</span> Güneydoğu Avrupa ve Batı Asyada yer alan bir ülke

Türkiye, resmî adıyla Türkiye Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Batı Asya'da Anadolu'da, diğer bir bölümü ise Güneydoğu Avrupa'nın uzantısı Doğu Trakya'da olan kıtalararası bir ülkedir. Batıda Bulgaristan ve Yunanistan, doğuda Gürcistan, Ermenistan, İran ve Azerbaycan, güneyde ise Irak ve Suriye ile sınır komşusudur. Güneyini Kıbrıs ve Akdeniz, batısını Ege Denizi, kuzeyini ise Karadeniz çevreler. Marmara Denizi ise İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı ile birlikte Anadolu'yu Trakya'dan, yani Asya'yı Avrupa'dan ayırır. Resmî olarak laik bir devlet olan Türkiye'de nüfusun çoğunluğu Müslüman'dır. Ankara, Türkiye'nin başkenti ve ikinci en kalabalık şehri; İstanbul ise, Türkiye'nin en kalabalık şehri, ekonomik ve finansal merkezi ve aynı zamanda Avrupa'nın en kalabalık şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Kemal Atatürk</span> Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı

Mustafa Kemal Atatürk, Türk mareşal, devlet adamı, yazar, Türk Kurtuluş Savaşı'nın başkomutanı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. Türkiye'yi laik, sanayileşen bir ulusa dönüştüren kapsamlı ilerici reformlar üstlenmiştir. İdeolojik olarak sekülarist ve milliyetçi politikaları ve sosyo-politik teorileri Kemalizm olarak tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dolmabahçe Sarayı</span> Türkiye, İstanbul’da bir saray

Dolmabahçe Sarayı, İstanbul, Beşiktaş'ta, Kabataş'tan Beşiktaş'a uzanan Dolmabahçe Caddesi'yle İstanbul Boğazı arasında, 250.000 m²'lik bir alan üzerinde bulunan Osmanlı sarayı. Marmara Denizi'nden Boğaziçi'ne deniz yoluyla girişte sol kıyıda, Üsküdar ve Kuzguncuk'un karşısında yer alır. Sultan Abdülmecid tarafından inşa ettirilen sarayın yapımı 1843 yılında başlayıp 1856 yılında bitirilmiştir. Günümüzde müze olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yağlı güreş</span> geleneksel bir Türk sporu

Yağlı güreş, geleneksel bir Türk sporudur. Güreşçiler vücutlarına yağ sürerek güreştikleri için bu şekilde adlandırılır. Müsabakalar “Er Meydanı” denilen alanlarda yapılır. Güreşçilerin vücutlarının yağlanması nedeni ile birbirlerini tutmaları zorlaştığından, büyük güç ve ustalık gerektiren bir spordur.

<span class="mw-page-title-main">Jandarma Genel Komutanlığı</span> Türkiyede İçişleri Bakanlığına bağlı askerî kolluk kuvveti

Jandarma Genel Komutanlığı, Türkiye'de il ve ilçe belediye sınırları dışında kalan veya polis teşkilatı bulunmayan yerler ile sahil güvenlik bulunmayan kıyı, deniz ve sahillerde görev yapan silahlı genel kolluk kuvvetidir. 1983 tarih ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilatı Görev ve Yetkileri Kanunu ile 1934 tarih ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Sâlahiyet Kanunu'nda ve diğer yasalarda kendisine verilen görevleri yerine getiren Jandarma Teşkilatı, İçişleri Bakanlığına bağlı olarak çalışır. Belirlenecek jandarma birlikleri; seferberlik ve savaş hâlinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin emrine geçer.

<span class="mw-page-title-main">Erbaa</span> Tokatın ilçesi

Erbaa, Türkiye'nin Tokat ilinin bir ilçesi ve ilçenin merkezi olan şehirdir. 2021 verilerine göre şehrin nüfusu 73.354, ilçenin ise 99.815'tir ve Tokat'ın ardından ilin en yüksek nüfuslu ilçesi konumundadır. Bereketli Erbaa Ovası, konumu, iş olanakları, sanayisi ve OSB gibi önemli etkenler sayesinde göç almaya devam eden bölgenin cazibe merkezi olmuş bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kırkpınar Yağlı Güreşleri</span> Geleneksel yağlı güreş festivali

Kırkpınar Yağlı Güreşleri, geleneksel Türk yağlı güreş turnuvası. Her sene haziran ayı sonu ile temmuz ayı başında Edirne'de düzenlenir. Pehlivanlar üç gün süresince er meydanında mücadele ederler. Son gün yapılan finallerde her boyun (kategorinin) birinci, ikinci ve üçüncüleri belirlenir. Bunlardan en önemlisi başpehlivandır. Güreşler esnasında Kırkpınar Festivali düzenlenir ve çeşitli etkinlikler gerçekleştirilir. Osmanlı Devleti'nin her yerinde düzenlenen panayırların hepsinde güreş yapılır ama bunların içinde yalnız Kırkpınar’da “baş”ı kazanan pehlivan, gelecek senenin Kırkpınar güreşlerine kadar “başpehlivan” bilinirdi. Bu düşünce günümüzde de devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kemençe</span>

Kemençe, rebap, keman türü yaylı çalgılarla akraba olduğu düşünülen, bir yay yardımıyla çalınan üç telli geleneksel halk çalgısının adı olup, klasik kemençe ile karıştırılmasını önlemek amacıyla Karadeniz kemençesi olarak da adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çingeneler</span> Kuzey Hindistandan tüm dünyaya, özellikle Avrupaya yayılan göçebe bir topluluk

Çingeneler, aslen Kuzey Hindistan kökenli olup günümüzde ağırlıklı olarak Avrupa'da yaşayan göçebe bir halk. Türkçede Roman sözcüğü de sıklıkla Çingene anlamında kullanılır. Hindistan'ın Pencap-Sind nehir havzası boyunca Pakistan ve Afganistan'ın da içinde bulunduğu bölgelerden M.S. 420 civarında İran ve Anadolu üzerinden dünyaya yayılmış bir Hint-Avrupa halkıdır.

Şalvar güreşi Kahramanmaraş'ın ilçe ve köylerinde yaygın bir güreş türüdür. Adını, yağlı güreşteki “kıspet” ya da karakucaktaki “pırtpıt” yerine ayağa giyilen şalvardan alan bu güreşte oyunlar ayakta yapılır. Göbek ya da dizler yere değince güreş ayakta başlar. Yenilgi yağlı ve Karakucak güreşinde olduğu gibi göbeğin gökyüzünü görmesidir. Güreşçiler, şalvar giyer ve ayakları çıplaktır. Kısa şalvar güreşinde tüm teknikler ayakta yapılır. Rakip alta düştüğü anda bir tek hamle şansı verilir. Bu hamlede sonuç olmaz ise genelde ayağa kaldırılır. İlk olarak Tıva Türklerinde rastlanılan, geleneksel güreşler arasında geçmişi en eskilere dayanan güreş olduğu tahmin edilen güreş şalvar güreşidir. Bu açıdan şalvar güreşinin oldukça eski ve köklü geleneklere ve tarihe dayanan bir güreş olduğunu söylemek mümkündür. Şalvar güreşinin Türkmenler tarafından Anadolu’ya getirildiği düşünülmektedir. Bu güreş Kırgızistan, Türkmenistan ve Türkiye’de Kahramanmaraş’ta organizasyonları yürütülen bir güreştir. Bunun yanı sıra Moğolistan ve Kazakistan’da da şalvar güreşine benzer öğeler olduğu dikkat çekmektedir

<span class="mw-page-title-main">Türkler</span> Türkî etnik grup

Türkler, çoğunlukla Türkiye ve Osmanlı İmparatorluğu'nun eski topraklarında yaşayan bir Türk halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu</span>

Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu, Türkiye' de geleneksel spor dalı olarak kabul edilen ve geçmişi 5000 yılı aşkın kadim Türk Medeniyetlerinden, Selçuklu ve Osmanlı'da yaygın olarak icra edilen Atlı Cirit, Rahvan binicilik, Aba Güreşi ,Şalvar Güreşi, Geleneksel Kızak, Atlı Kızak ve Kökbörü spor dallarını barındıran ve 1996 yılında kurulmuş bir spor federasyonudur. Her yıl Türkiye'nin 50 farklı ilinde geleneksel sporları halk ile buluşturmaktadır.

Ahmet Ayık, Türk millî güreşçi. 1968 Yaz Olimpiyatları'nda altın ve 1964 Yaz Olimpiyatları'nda gümüş madalya kazanmıştır. 2 kez dünya (1965,1967) ve 2 kez Avrupa (1967,1970) şampiyonu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Türkmenleri</span> Anadoluda yaşamını sürdüren çoğunlukla Oğuz kökenli Türk halkları

Türkiye Türkmenleri ya da Anadolu Türkmenleri, Anadolu Oğuzları veya kısa söylenişiyle Türkmenler, Selçuklular döneminde Anadolu ve çevresinde Türkmeneli denen bölgelerde yerleşmeye başlayan, dilleri Türkiye Türkçesine bağlı Anadolu ağızları içinde ele alınan ve Türkiye Türklerini oluşturan Oğuz oymakları Müslüman olup, Hanefi Sünni ve Anadolu Aleviliği olarak görülür. Anadolu’nun Türkleşmesi sürecinde etkili olmuşlardır. Türkmen (تركمنلر) ve Yörük (يوروك) kelimeleri tarihî belgelerde eş anlamlı olarak da kullanılmıştır. Osmanlı arşiv belgelerinde, yerleşim durumuna ve şekline bağlı olarak köylü «Türk» olarak adlandırılırken, göçer veya yarı-göçer topluluklar «Türkmen» ya da «Yörük» tabiriyle anılmışlardır. Aşiretler, yerleşik veya konar-göçer olma durumlarına ve bulundukları bölgelere göre «Türkmen» ya da «Yörük» adını almışlardır. Kimilerine göre Kızılırmak'ın doğusundakilere Türkmen batısındakilere ise Yörük denir. Maraş ve çevresinde yaşayan Dulkadirli Türkmenleri için Osmanlı kaynaklarında hem Türkmen hem de Yörük tabiri birlikte kullanılmıştır. Etnik olarak akraba oldukları Türkmenistan Türkmenleri ile aynı adı taşıdıkları gibi kimi uruğ/oymak adları da ortaktır.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon</span> Trabzon ilinin merkezi olan şehir

Trabzon, Trabzon ilinin merkezi olan şehridir. Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'nde yer alan ilin Karadeniz'e kıyısı bulunur. Günümüzde Karadeniz Bölgesi'nin Samsun'dan sonra ikinci büyük kentidir. 12 Kasım 2012 tarihinde kabul edilen büyükşehir yasa tasarısı ile büyükşehir belediyesi olmuş ve merkez ilçe kaldırılarak Ortahisar ilçesi kurulmuştur. Trabzon iki il ile birlikte de "şehzadeler şehri" olarak anılır. Evliya Çelebi Trabzon için şöyle demiş: "Bu şehre küçük İstanbul denilse yeridir. İrem bağları gibi süslü bir şehirdir burası.'' Fatih Sultan Mehmed ise Trabzon'u kuşattığı vakit şöyle söylemiştir: ''Trabzon fethedilmeden İstanbul fethedilmiş sayılmaz.''

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki kütüphaneler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu eksik sayfada Türkiye'de bulunan özel ve devlet kütüphaneleri gösterilmiştir.

Samsun tarihi, tarih öncesi dönemde Eski Taş Çağı'na kadar uzanır ve buradaki ilk yerleşik topluluğun izlerine günümüzden yaklaşık 7 bin yıl önce rastlanmıştır.

Mehmet Esenceli, Türk güreşçi. 1968 Yaz Olimpiyatları'nda erkekler serbest 52 kg'da yarıştı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu</span>

Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu, 5841 sayılı Cumhurbaşkanı kararının 3 Haziran 2022 tarihli ve 31855 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanması ile özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliğe sahip ve bağımsız statüde kurulmuştur. Aşırtmalı Aba Güreşi, Kapışmalı Aba Güreşi, Karakucak Güreşi, Kuşak Güreşi, Şalvar Güreşi ve Yağlı Güreş spor dallarında faaliyet göstermektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.